سوڍل سائين
”سوڍل سائين! جيئين سدائين، ڇوڪريءَ کي اڌ مٿي جو سور ڇڏي ئي ڪونه ٿو...“ جهوني جاني هٿ جوڙيندي سائينءَ آڏو ليلايو.
”سائين! منهنجي ننهن! منهنجي عزت ڪونه ٿي ڪري، ڪوئي اکر اُڪري ڏيو ته سدا سلامي رهي...!!“ ٻڍڙيءَ دانهن ڪئي.
”سرڪار! مونکي منهنجي ڌيءَ جو عيوضو، پٽ لاءِ وٺرائي ڏي... تنهنجو در نه ڇڏينديس، سرڪار! منهنجو عرض اگهاءِ ته ڇوريءَ سوڌي سلامي نه ڏنم ته منهنجو نالو مائي حور مٽائي، ڪاري ڪتيءَ تي رکجان...!!“
سوڍل سائين، جي اندر جي ملال کي جلال آيو، وڏو آرس ڀڳائين، اکين ۾ ڪئي پوپٽ رنگ لهي آيس.
”سوڍل سائين! سوالي نه خالي. ڪجهه پسڻ ڪريو، ڪائي مِهرَ ڌريو ته، جوان جماڻ ڇوريءَ جي شادي ڪرائي، بار لاهي ڇڏيان“ سوالڻ جا هٿ جوڙيل پوتي ڪنڌ ۾ هئي. سوڍل سائينءَ ڪنڌ لوڏيو.
ويهن_ ايڪيهن سالن جي سانوري رنگ واري مريم وڌي آئي.
”سائين! منهنجي ڀٽاري، ڪالهاڪون مِڙڻ بند ڪري وئي آهي... ڪائي مدد ڪريو... توهان در دانهن آهي... ٻي ڪا واهه ناهي...“
سوڍل سائين جي اندر باهه ڀڙڪو کاڌو، بند اکيون کوليائين، وري ٻوٽي جلال مان رڙ ڪيائين ۽ ساڳي سمي، سيد سڳوري جو ساڄو ۽ ڪرامتي هٿ، سوالڻ جي مُنهن تي پهتو، سائين اُٿيو، اکيون لال هئس، سَٽ ڏئي مريم جي ڄنڊن ۾ هٿ وِڌائين. ٻه چار مڪون پٺيءَ ۽ ڪُکِ واريون لڳڻ سان سوالڻ جي رڙ ئي دٻجي وئي. ساهه ٻوساٽجي ويس، سڄي زندگي اهڙو ڌڪ، محسوس نه ڪيو هئائين، ڌڪن سان گڏ ڪچيون گاريون جاري، ساري هيون: ”تنهنجي ماءُ... تنهنجي ڀيڻ... تنهنجي ڪچي... تنهنجي پڪي...! مونکان!... مونکان ڍورن لاءِ تعويذ لکائڻ آئي آهين... ڪرامتي سيد اڄ اچي اتي پهتا آهن، جو ڍورن لاءِ پنهنجي ڪرامت ضايع ڪن...“ پوري هال ۾ سانت، سڀئي حراسيل، جهڙوڪه موت وارو، وَرايو هو. سوڍل سائين شينهن وانگر پئي گجيو. اوچتو اهو گجڻ بند ٿي ويس. سوالڻ، مريم تي نظر پئي هيس، سڀ ختم ٿي ويس. مريم جي منهان رت وهي رهيو هو. بي هوش و حواس هئي، سوڍل سائينءَ کان جان مان رت ڇڏائي وئي. دل ۾ چيائين ”مائي! شايد مري وئي“. پنهنجي پاران جِند ڇڏائڻ ۽ ڌيان هٽائڻ لاءِ ڪوشش ڪري، اکيون بند ڪيائين.
”سڀني ضرورت مندن، ۽ حاجتمندن، پنهنجا سوال ڪري مدد حاصل ڪري ورتي آهي... سڀاڻي صبوح سان پنهنجا، پنهنجا تعويذ کڻي وڃجو“. پوري هال ۾ يڪ ٽڪ مبارڪ، مبارڪ جا آواز گونجي اُٿيا، ڪئي ڄڻيون وڌي آيون، پنهنجي عرض اگهامڻ کان پوءِ عقيدت مان هٿ چمڻ لاءِ، پر سوڍل سائين، سندن خواهشن تي پاڻي ڦيري ڇڏيو. ٿوري دير بعد سائينءَ ڳالهايو:
” اڄ هن مائيءَ اسان وٽ اچي، اسانجي خانداني ڪرامت کي للڪاريو آهي، ڪاوڙ ۽ غصو ته ڏاڍو آهي، پر هي در ڏيڻ لاءِ سدائين سخي رهيو آهي، انهيءَ ڪري مائيءَ جي سوال کي به پورو ڪبو!“ سوڍل سائينءَ جي ڳالهائڻ دؤران مريم چُرڻ، پُرڻ کان پوءِ اُٿي کڙي ٿي، اکين ۾ خوشي ۽ سور جون گاڏڙ، ساڏڙ لهرون هيس، اُٿي اچي صوفي تي ويٺل سوڍل سائينءَ کي پيرن تي هٿ رکي سڏڪڻ لڳي. بيچيني واري ڪيفيت ۾ گهمندي ڦرندي سوڍل سائين جون نظرون مريم جي کاٻي ڳل تي پئجي ويون. سوڍل سائين کان ڇرڪ نڪري ويو. سامهون کاٻي ڳل تي، ساڳيو ئي تر هئس، جهڙو تر سائين وڏي جي کاٻي ڳل تي هيو. آنڌ مانڌ شروع ٿي ويس، تڙ تڪڙ ڪري، مريم جي مٿي تي هٿ رکي حاويليءَ ۾ هليو ويو.
40 سالن جو سوڍل سائين! رنگ جو ڀورو، قدر آور، ڏاڙهي ڪوڙ، وڏيون مُڇون وڪڙ سان، وڏي جاهه، ۽ جمال وارو لڳندو هو. مريدن ۽ عقيدت مندن جي اَگهائيءَ سِوا ٻيا به شوق هئس. تترن جو شوق، سٺا تتر، ڪارڙا، بگڙا ۽ ايراني نسل جا تتر، ڪڪڙن جا ذوق، ڀلي ۾ ڀلا نسل، جاوا، ڳاڙها، پِيلا، خاڪي ۽ جہرا ڪڪڙ، ڪئي ڪامورا، ڪئي رئيس، ۽ ڪيئي سردار، سائينءَ جي شوق، سائينءَ جي ذوق جا سمورا رنگ پسڻ لاءِ ڪوههَ لتاڙي اچي پُڄندا هئا ۽ سڀئي شوق ڪرڻ ايندا هئا. شڪار لاءِ ڀلا اچن به ڇونه، جوءِ به جام ته جهنگ به گهڻو، مال متاع ته چرڻ اچي ئي اچي. تيتري تترن لاءِ، ڪوڪڙي، ڪڪڙن لاءِ، گوئر ڏاندن لاءِ_ پياسا پياس وسائڻ لاءِ، سوالي، جوابن لاءِ، ايندا ۽ ويندا هئا.
هر فن مولا سوڍل سائين انهيءَ کان علاوه ٻن، ٻين شوقن جو پورائو به ڪندو هو، جيڪي شوق صوبيدار سخي بيگ ۽ سوڍل سائينءَ جا گڏيل شوق هئا، انهن کي ئي پروڙ هئي، ڇا ته شوق هين.
”واهه، واهه! سائين! پنهنجو شوق به زبردست شوق آهي“. صوبيدار کلندي چيو :
”شوق، صرف شوق!“ سوڍل سائين ٽهڪ ڏيندي چيو ”اڙي سخي بيگ! عشق آهي عشق موج ۽ مزو آسمان جو سير آهي“.
”سائين! سائيءَ جي جوش ۽ خروش ته سڀ پاسا ساوا ۽ سرسبز ڪري ڇڏيا آهن“.
”سخي بيگ! رڳو ساوا ۽ سرسبز“ سوڍل سائين شيطاني کل کليو.
”سمورا حواس جنت جو سير ڪري رهيا آهن“. جنت سان ياد اچي ويس بنان رُڪجڻ جي ڳالهايائين ”يار! اڄ ڇا ته شوق ڪرايو اٿئي، سڄي عمر آئي، اهڙو ڇورو- ڇوري جو حسن نه ڏٺو نه وائٺوم!!!“. سائين چپ ٿي ويو.
”سائين! رڳو حسن“ صوبيدار سخي بيگ شروع ٿي ويو. ”قدرت جو حسين خزانو هيو، خزانو...”
”ميان سخي بيگ! ڇڏ خزاني کي“. سوڍل سائين ڳالهه ڪٽي ورتس ”ڇوري جي جاهه ۽ جوانيءَ بابت ڳالهاءِ؟“.
”سائين! عمر جا ڀاڳيا توهان“ صوبيدار سخي بيگ ٿڌو ساهه کنيو.
”اسان ته سائي، سوائيءَ ۾ پورا هياسين، بس اهو ئي ڄاتوسين ته اڄ شوق مِڙوئي سرس ٿيو آهي، وڌيڪ ته توهان ئي ٻڌائي سگهو ٿا، ڇو جو الا توهار توهان ڪئي هئي، اسان جي ڀاڳ ۾ ته سدائين ڀاڇل ايندي آ!!“
”اڙي سخي بادشاهه!“ سوڍل سائين دلجاءِ ڏيڻ جي ڪيس ”ڇڏ انهن ڳالهين کي، ڪي ٻيون ڳالهيون ڪر...“.
”بس سائين! ڇڏيو ٻين ڳالهين کي ڀي“. سخي بيگ به ڪڪ ٿي چيو؛ ”ڪجهه آرام جي سوچيو، مونکي ته صبح سان ايس پي صاحب سان به ملڻو آهي“.
”چڱو صبح سان ملبو...“. سائين ٿڪاوٽ ۽ موڪلائڻ جي حالت کان پاسو ورايو.
سوڍل سائين تَرَ جي ڄاتل، سڃاتل شخصيت ان عمر تائين شادي ئي نه ٿي ڪيائين، شادي ڪري به ها ته ڇو، شاديءَ وارا سڀ شوق پورا ته ٿيندا هيس. پوءِ به نسل وڌائڻ ۽ خاندان پيدا ڪرڻ لاءِ، جيجل چئي ڪيترين ڇوڪرين مان هڪ ڇوڪريءَ سان جيءَ جوڙي وِڌو هئائين، جنهن سان ٽي مهينا اڳ شادي ڪري کيس حويليءَ وٺي آيو هو، شاديءَ رات سرجهُڪايل، اڃايل ۽ بکايل سانئڻ مومل ايترو ته پيار ڏنس جو، هو مدهوش رهجي ويو. انهيءَ مدهوشيءَ ۾ نيٺ هوش آيس، عادت مجبور ڪيس، حق کان ناحق طرف سُريو، ته رُڪڻو پيس، سامهون رڪاوٽ، مضبوط جبل جيڏي ۽ ارادي ۾ سمنڊ جيڏي گهرائپ هئي، اڻ ٽٽ ۽ ڏاڍي مڙس سوڍل سائين! پنهنجي عزت ۽ وقار جي توهين کان، جنگ ۾ فاتح بڻجڻ لاءِ پاڻ روڪي ڇڏيو. اڄوڪو ڏينهن ٻه مهينا پورا ڪرڻ وارو هوس. مومل کي مرڪي نه ڏٺو هئائين، ڪم سان ڪم رکي، گهڻو تڻو بنگلي تي رهي پنهنجا ذوق ۽ شوق پورا ڪندو هو.
حالتن ۽ واقعن آنڌ مانڌ وڌايس، بي چيني، بي قراري حال ۾ آندس، چؤڦير نظر ڊوڙايائين. صوبيدار سخي بيگ کونگهرن ۾ هو. اوسي پاسي هڏيون، چڻن ۽ مڱن جي دال، خالي گلاس ۽ بوتلون، لُڏندي، لمندي نظر آيس، بدبوءِ وڪوڙي ويس، الائي ڇو پهريون ڀيرو ڪمري مان، سامان مان، صوبيدار سخي بيگ مان ۽ پاڻ مان بدبوءِ اچڻ لڳس. ساهه اڌ کان موٽڻ لڳس. پکي جي اسپڊ ته وڌايائين مگر بوءِ پوءِ به پنهنجو اثر قائم رکيو. پکي جي اسپيڊ ۽ آواز سان پنهنجا خيال، ڦرڻ لڳس، پاڻ کان نفرت وٺي ويس، ڪرڀ ٿيڻ لڳس. سڀ عمل، سڀ ڪردار آڏو آيس ته ڇرڪ نڪري ويس، سانئڻ مومل ياد آيس ته ڀڙڪي سان اُٿي ويو.
سوچي ورتائين، ”ويچاريءَ سان ظلم ڪيو آهي، هڪ عورت جي عظمت کي داغدار ڪيو آهي، مومل جي پيار ۽ احساس جو قتلام ڪيو آهي... مان معافي وٺندس، پيرين پوندس... آهون نيزاريون ڪندس، سڀ ظلم، ڪيس ۽ ناحق ڇڏي حق ۽ سچ طرف ايندس“.
سڀئي پڇتاءَ بنگلي تي ڇڏي، مومل جي محبت ۽ قرب حاصل ڪرڻ لاءِ حويليءَ جو رخ ڪري، چپ چپات ۾ مومل کي سرپرائيز ڏيڻ لاءِ، پنهنجي ڪمري جو در کوليائين، ته در کولڻ سان سرپرائيز ملي ويس، تيز بلب جي تيز روشني ۾ نظر پئجي چڪي هيس، بيڊ تي سانئڻ مومل ننڊ ۾ ستل هئي، ۽ ساڻس گڏ، سندن ذاتي ڊرائيور خدن ڀي ننڊ ۾ ستل هيو!!
***