قسط 2
“ڪا ڳالهه ناهي،” “ آءٌ ٻين جڳهين تي ٻين نِينگِرِين کي پڻ سڃاڻان ٿو.” هن پهنجي رڍن کي چيو.
پر مَنَ ئي ۾مَنَ ۾ هو ڄاڻي پيو ته اهو مسئلو آهي. کيس خبر هئي ته ريڍارن کي، مُهاڻن ۽ مسافر واپارين وانگي، سدائين هر ڳوٺ ۾ ڪو نه ڪو اهڙو شخص ملي ويندو آهي جيڪو سندن جَولان وارا کُٽڪا ئي وساري ڇڏيندو آهي.
باکَ ڦُٽَڻَ واري ٿي ته ريڍار پهنجي رڍن کي اُڀراندي ڏانهن ڪاهيو. “رڍون ڪڏهن به ڪو فيصلو پاڻ نه ٿيون ڪري سگھن، شايد انڪري ئي هو سدائين منهنجي ڀر ۾ رهن ٿيون”. هو سوچي رهيو هو.
رڍن کي جيڪڏهن پرواهه هئي ته صرف ڀوڄن جي. جيئن ئي نِينگَرَ اندلس جي بهترين چراگاهه جو رُخ ڪيو ٿي، تيئن ئي رڍون سندس سنگتي بڻجي ٿي ويون. باکَ ڦُٽيءکان سانجھين تائين جي وچ واري ڊگھي وقت دوران سندن ڏينهن گُزارڻ ۾ به ڪا نواڻ نه هئي؛ ۽ رڍن ته اڳ ڪڏهن ڪو ڪتاب به نه پڙهيو هو، ۽ نِينگَرَ جي مختلف شهرن جي نظارن بابت ڪيل ڳالهه ٻولهه ڪڏهن به کين سمجھ ۾ نه ٿي آئي. اهي ته بس ڀوڄن ۾ ئي راضي هيون، بدلي ۾، فراخ دليءَ سان پنهنجي اُنَ، پنهنجو ساٿ ۽ ڪڏهن ڪڏهن گوشت به ٿي ڏنائون.
نِينگَرَ سوچيو ته جيڪڏهن آءٌ هڪ ڀوائتي جانور جيان هڪ هڪ ڪري کين ماري ڇڏيان ته کين تڏهن ئي خبر پوندي جڏهن ڳچ ڌڻ ڪُسجي چڪو هوندو. هنن جو مون ۾ ويساه آهي. ڇاڪاڻ ته آءٌ هنن جي سنڀار ڪيان ٿو، انڪري هنن پنهنجي فطري صلاحيتن تي ڀاڙڻ ئي ڇڏي ڏنو آهي.
نِينگَرَ کي پهنجي سوچ تي حيرت ٿي. ٿي سگھي ٿو ته گرجا، جتي انجير جو وڻ ڦُٽو هو اُتي جِنَن جو واسو هجي. ۽ ٿي سگھي ٿو ته ان سبب جي ڪري ئي هن ساڳوخواب ٻيهر ڏٺو هجي،اها ڳالهه کيس چِڙَ ڏياري رهي هئي. هن ڪالهه رات وارو بچيل مَڌُ پيتو، ۽ اَنگرکو (ڪوٽ) کڻي پهنجي ڀر ۾ رکيائين. کيس خبر هئي ته ڪجھه ڪلاڪن کانپوءِ، ٽاڪ منجھند ۾ اُڦٽُ گرمي جي ڪارڻ هو پهنجي ڌڻ کي ميدانن ۾ نِيَڻَ کان لَنوائي رهيو هو. آڙَهڙ (اونهاري) ۾ ان وقت سڄو اندلس ستل رهي ٿو. رات ٿيڻ تائين گرمي رهي ٿي، ۽ اهو سڄو وقت سندس وزنائتو اَنگرکو کيس ساڻ رکڻو هو. پر اُن کان اڳ جو هو اَنگرکي جي وزن جي رَڙ ڪري، کيس ياد آيو ته، اهو اَنگرکو ئي ته کيس باک ڦُٽيء مهل ٿڌ کان به بچائي ٿو.
“اسان کي هر تبديليء لاء تيار رهڻ گھرجي.” هن سوچيو. ۽ پوء کيس اَنگرکي جي گرمي ۽ وزن جو قدر ٿيو.
اَنگرکي وانگي نِينگَرَ جو به ڪو مقصد هو. زندگيء ۾ سندس مقصد گھمڻ ڦرڻ هو، ٻه ورهيه اندلس جي علائقن ۾ گھمڻ ڦرڻ کانپوء، هو ان علائقي جي سڀني شهرن کان واقف ٿي چڪو هو. هن دفعي هو ان نِينگِرِيءَ کي اهو ٻڌائڻ بابت رٿي رهيو هو ته هڪ عام ريڍار ٿي ڪري به هو پڙهڻ ڪيئن سکيو. سورهن ورهين جي ڄمار تائين هو هڪ مدرسي ۾ ويندو رهيو. سندس مائٽن کيس هڪ پادري بنائڻ ٿي چاهيو، جيڪا سندن ننڍڙي خاندان لاء فخر جي ڳالهه هئي. هُنن به رڍن وانگي صرف ڀوڄن حاصل ڪرڻ لاء سخت جاکوڙ ڪئي هئي. هن علمِ اِلاهي سان گڏ لاطيني ۽ اسپينيي ٻوليون پڻ پڙهيون هيون. پر ننڍي هوندي کان ئي کيس دنيا ڏسڻ جو شوق هو، ۽ اهو ئي هن لاء انسان جي گناهن ۽ خدا بابت ڄاڻڻ کان وڌيڪ اهم هو. هڪ ڏينهن، خاندان جي گڏجاڻي ۾ هن پنهنجي پيء کي اهو ٻڌائڻ جي همت ڪئي ته هو پادري نه پر هڪ سيلاني بڻجڻ چاهي ٿو.
“ پُٽَ، سڄي دنيا جا سيلاني هن ڳوٺ مان گذر ڪري چڪا آهن.” سندس پيء کيس چيو. “اِهي نَيُن شين جي کوجنا ۾ اچن ٿا، پر واپس وَرَڻَ وَيلَ هو جهڙا جو تهڙا. جبل تي چڙهي محلات ڏسڻ کانپوء سندن بس اها ئي سوچ وڃي بيهي ٿي ته ماضي ۾ جيڪي ڪجھه به هو سو اڄ اسان وٽ موجود هر شيء کان بهتر هو. هو ڀُورن وارن ۽ سانورِي چمڙيء وارا ماڻهو هتان جي رهواسين وانگي ئي آهن.”
“پر آءٌ سندن شهرن جا محلات ڏسڻ چاهيان ٿو.” نِينگَرَ واضح ڪيو.
“اِهي سيلاني جڏهن اسانجي ڌرتي ڏسن ٿا ته هو هِت سدائينء لاء رهائش جون ڳالهيون ڪن ٿا .” نِينگَرَ جي پيء ڳالهه جاري رکي.
“ٺيڪ آهي ته پوء آءٌ سندن ڌرتي ۽ رهڻي ڪهڻي ڏسڻ چاهيان ٿو.” سندس پٽ وراڻيو.
“ هِت اچاڻ وارن سيلانين وٽ ڏوڪڙ جام هوندا آهن، تنهنڪري ئي هو سيلانَ جا خرچَ سَهيو وڃن. اسان مان ته صرف ريڍار ئي سيلان ڪي سگھن ٿا.” سندس پيء چيو.
“ٺيڪ آهي، ته پوء آءٌ به ريڍار بڻجندس.”
سندس پيء وڌيڪ ڪجھه نه ڪڇيو. ٻئي ڏينهن، پٽ کي هڪ ڳوٿري ڏني جنهن ۾ ٽي قديم اندلسي سون جا سڪا هئا.
“هڪ ڏينهن مون هي سڪا لڌا هئا. مون چاهيو ٿي ته هي سڪا تنهنجي حصي جي وراثت ۾ اچن. پر هاڻ انهن مان ڌَڻ وٺ ۽ ميدانن ۾ سفر جو سانباهو ڪر. هڪ ڏينهن تون ضرور اها ڳالهه سمجھي ويندي ته اسانجون ٻهراڙيون ۽ اسانجون عورتون ڪيڏيون نه خوبصورت آهن. پوء هُنَ پٽ کي دعا ڏني. نِينگَرُ پيء جي نهار ۾ سندس سيلاني بڻجڻ جي خُواهش پڻ ڏسي ٿي سگھيو، جيڪا اڃا زندهه هُئي. ورهيه اڳُ ڀوڄن حاصل ڪرڻ ۽ گھر جي ٻين ذميوارين کي نِڀائڻ جي ڪاڻ کيس سيلاني بڻجڻ جي خواهش کي دفن ڪرڻو پيو هو.