سائنس، علم ۽ رسالا

وبا جا ڏينھن

ھي ڪتاب سنڌ جي نامياري پبلڪ ھيلٿ اسپيشلسٽ عبدالرحمٰن پيرزادي جي ڪورونا وائرس جي وبا بابت لکيل بلاگن تي مُشتمل آھي.
ڪتاب”وبا جا ڏينھن“ ۾ شامل بلاگ انھي وبا جي نالي ۾ بَوا کان بچائڻ ۽ انجي ڄاڻ ڏيڻ ۾ انتھائي ڪارآمد ثابت ٿيا آھن.انھن بلاگن ۾ ٻُڌايل آھي تہ ڪورونا ڇا آھي، انھي جون لِڇون ڪيتريون آھن، انھيءَ مرض جون علامتون ڪھڙيون آھن اھو ڦھلجي ڪيئن ٿو، انھي جو علاج آھي يا نہ، انھي جو بچاءُ ڪيئن ممڪن آھن.انھي تي موسمن جو اثر ٿئي ٿو يا اھي ڳالھيون صرف ڌُڪا آھن. ڪورونا جي سلسلي ۾ سماجي دُوري ۽ لاڪ ڊائون ڪيترو موثر ذريعو آھي
Title Cover of book وبا جا ڏينھن

عالمي وبا ۽ احوال

ھڪڙي پاسي 'عالمي وبا' ٻئين پاسي وري ڏسڻا وائسڻا فرد ۽ انھن جا بي تڪا احوال. مھرباني ڪريو:
① افواھ نہ ڦھلايو.
② اڌ خبر نشر نہ ڪريو.
③ غلط بيان جاري ڪرڻ بند ڪيو.
④ پنھنجي گھرن ۾ رھو، ھروڀرو ٻاھر نہ نڪرو. مٽن مائٽن يا سنگت ڏانھن نہ وڃو.
⑤ ھر ھر صابڻ سان ھٿ ڌوئو.
⑥ سماج ۾ ھڪ ٻئي کان وٿيرڪا رھو.(گھر ۾ وٿيرڪي ٿيڻ جي ڪوشش نہ ڪريو)
⑦ کنگھ، زڪام محسوس ڪيو يا گھر کان ٻاھر نڪرو تہ ماسڪ ضرور پايو.
⑧ بخار، کنگھ، زڪام يا طبيعت ۾ فرق محسوس ڪيو تہ ڊاڪٽر سان فون تي مشورو ڪيو.
⑨ جيڪڏھن ڪووڊ ـ ۱۹ ـ 19 جو شڪ ھجي تہ 'ھُدو' (ڪوارنٽائين) ڪريو ۽ پنھنجي ٽيسٽ ڪرائڻ لاءِ، حد جي DHO آفيس سان رابطو ڪريو.
⑩ جنھن بہ ليباريٽريءَ مان توھان جي PCR ٽيسٽ،
پازيٽو اچي تہ ھروڀرو ٻيھر يا ٽيھر ٽيسٽون نہ ڪرايو.(ملڪ ۾ ٽيسٽون ڪرڻ جي سامان جي قلت بہ آھي ۽ بچت جي ضرورت پڻ آھي)
⑪ جيڪڏھن توھان جي ڪووڊ ـ ۱۹ ـ 19 جي 'پي سي، آر' ٽيسٽ پازيٽو اچي تہ پاڻ کي گھر ڀاتين کان 'رَکَ' ڪري الڳ ٿلڳ(آئسوليشن) ٿيو. بھتر اھو ٿيندو تہ آئسوليشن لاءِ سرڪار طرفان مقرر سھولتن جو فائدو حاصل ڪريو.
⑫ جيڪڏھن توگان جي PCR ٽيسٽ 'نيگيٽو' اچي ۽ توھان مرض جون علامتون بہ محسوس ڪريو تہ 'ھُدو' يا وري 'رَکَ' ڪري الڳ ٿلڳ ٿيڻ جي ضرورت ڪونھي. پر، ان صورت ۾ پنھنجي معالج جي مشوري مطابق علاج جاري رکڻ گھرجي.
⑬ جيڪڏھن آئسوليشن اسپتال کان ٻاھر، پنھنجي گھر ۾ گذارڻ چاھيو ٿا تہ ڊاڪٽر ۽ سرڪاري عملي طرفان مليل ھدايتن تي سختيءَ سان عمل ڪريو.
⑭ آئسوليشن ۾ وڃڻ وقت پنھنجي رابطي واري ڊاڪٽر يا صحت ڪارڪن کان اھو معلوم ڪري وٺو تہ جيڪڏھن خدا نہ ڪري ساھ ۾ تڪليف ٿئي تہ توھان کي ڪھڙي اسپتال وڃڻو پوندو ۽ ايمبولنس لاءِ ڪيئن رابطو ڪرڻو آھي.
⑮ ڪورونا اينٽيباڊي ٽيسٽ جو ڪھڙو بہ نتيجو اچي، ان سان اھڙي ڪابہ ضمانت ڪونھي تہ توھان کي ڪووڊ ـ ۱۹ ـ 19 جي بيماري نہ ٿيندي.
⑯ صحتياب ٿيل مان بيماري ٻين ڏانھن منتقل ٿيڻ جا امڪان نہ ھجڻ برابر آھن.
⑰ ھڪ دفعو بيماري ٿيڻ سان ٻيھر بيمار نہ ٿيڻ جي ڪا مستند ثابتي ڪونھي. مطلب ھڪ دفعو صحتياب ٿيل فرد وري ٻيھر بيمار ٿي سگھي ٿو.