لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

سچل سرمست ۽ سندس دؤر جا مرثياگو شاعر

ھن تحقيقي مقالي ۾ سچل سرمست جي سوانح، سچل سرمست جا مرثيا، سچل سرمست جي مرثيي تي شائع ۽ مرتب ٿيل ڪتاب، سنڌي مرثيي جي تاريخ، فڪر ۽ فن، سنڌي مرثيي جي وصف، گهاڙٽو ، سنڌي مرثيي جي تاريخ  ۽ اوسر  بابت ليک موجود آھن. ان کانسواءِ سچل سرمست ۽ ان جي همعصر مرثياگو شاعرن سيد ثابت علي شاه (سهيوگي)، بيدل (قادر بخش بيدل)، محمد يوسف (نانڪ يوسف)، فقير غلام حيدر گودڙيي ۽ خير شاهه جي سوانح حيات ۽ رثائي ڪلام شامل ڪيو ويو آھي. ڪتاب ۾ خيرپور جي عزاداريءَ ۽ مرثيي جو مقام، روهڙي جي عزاداري ۾ مرثيي ۽ زاري جو مقام ۽ سنڌي مرثيي بابت اديبن جا رايا پڻ شامل آھن.

Title Cover of book سچل سرمست ۽ سندس دؤر جا مرثياگو شاعر

3. محمد يوسف (نانڪ يوسف)

سوانح حيات
فقير محمد يوسف عرف نانڪ يوسف ولد مولوي محمد هاشم کوکر اصل شهر جهل جي ڀرسان هڪ ننڊي ڳوٺ ڪنڊي کوکر(بلوچستان) ۾ رهندو هو. پاڻ به ذات جا کوکر هئا. محمد يوسف 1208هه بمطابق 1792ع ۾ ڄائو.
فقير نانڪ يوسف، سچل سرمست جي اهم خليفن مان هو. سندس ڪلام سچل سائين جي ڪلام جو آئينو آهي.
نانڪ يوسف جي وفات 09 جمادالاول 1269هه بمطابق 1853ع ۾ ٿي. سندس مزار درگاه تعلقي گنبٽ جي ڳوٺ اڳرا، ضلعي خيرپور ميرس ۾ واقع آهي. 08 جمادالثاني تي هر سال عرس ملهايو ويندو آهي.
رثائي ڪلام ادبي نيپاج لاءِ سچل سرمست جو رندي ۽ بي باڪ شاعراڻو مڪتبه فڪر ڪافي آهي. فقير نانڪ يوسف جو ڪلام سنڌي سرائيڪي ۽ هندي ۾ آهي.

رثائي ڪلام

مرثيو

آغاز مرثيه حضرت امام حسين ع (تصنيف نانڪ يوسف)
اُمت کي سردار والي جهانکي
غم کا درد هاءِ هي هي کهانکي
خدائي مين جلجل جبل چل روانکي
اندوه مين مومنون دل پوکاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکا هاءِ ري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

تولد بهئي جب تو سردار ميري
پيغمبر رکيئي لب لبون پر جو تيري
مبارک خوش خلق حوران مين سيهري
بهاري هوئي فلک ملکون مين ساري
ماتم دوجڳ مين شهيد ونکا هاءِ ري
حضرت امامِ پغمبر کي پياري

پلک تس وحي لئي کي پيغام آيا
خاوند کي طرفون نبي سين سڻايا
ڌرو تهان سيتي تم ايسا پيار پايا
اسي پل مين مرسل هنجون هاءِ هاري
ماتم دوجڳ مين شهيد ونکا هاري
حضرت امامين پغيمبر کي پياري

شمشير ايک دن اپرستر پاکون
ويري وهاسن حکم حق ميثا قون
خونريزن رڻ مين هوسي هي هلا کون
جبرئيل دکهه مين پڙا کههُ سٺاري
ماتم دوجڳ مين شهيد ونکا هاري
حضرت امامين پغيمبر کي پياري

ايک دن مديني مون چليئي سيلاني
ڪردوبرادريکي نورجا ني
درختون کي سائي مين هوئي آرامين
ملک چنوري ڍهارڻ مغرب پهاري
ماتم دوجڳ مين شهيد ونکا هاري
حضرت امامين پغيمبر کي پياري

ايک دن محمد موندهي پر چڙها يا
هردو امامون سين بازو کهلا يا
خذمت مين جبرئيل تها جيوين دايا
کوچي ڳلي مشک عطر هار هاري
ماتم دوجڳ مين شهيد ونکا هاري
حضرت امامين پغيمبر کي پياري

انکي اپر راز رب رحما ني
صدقي خلق ملک هردو جهاني
پئيزار پاکون کي نهين عور (اور) ثاني
قربان صدبار دل زار زاري
ماتم دوجڳ مين شهيد ونکا هاري
حضرت امامين پغيمبر کي پياري
ماتم دوجڳ مين شهيد ونکا هاري

اصل تهي خرابي مين ملان مروان منکر
عمر سعد بن آل شيطان منکر
لعنت کهو هر يزيدان منکر
مردو دموڻ هي منافق منه کاري
ماتم دوجڳ مين شهيد ونکا هاري
حضرت امامين پغيمبر کي پياري

ابن ماويه طوق لعنت کا پا يا
شمرسميا خوم گڏجي کا جا يا
دمدم تنها نون مارو ٿو تحڙا يا
حاوي مين جلتي هميشه هچاري
ماتم دوجڳ مين شهيد ونکا هاري
حضرت امامين پغيمبر کي پياري

اصلون منافق تها مروان وليدي
لهکون لاکهه لعنت اپرسر يزيدي
کوفي کفر شوم شامي ووگهيدي
هوس خرابي مين اونده اندهاري
ماتم دوجڳ مين شهيد ونکا هاري
حضرت امامين پغيمبر کي پياري

آدم کفارو ني کوڙا بچا يا
آءُ کراما مين سون اس بلايا
چلو قول ساچا کرو تم بجايا
وگرنه کفارونکي گهر مين خواري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

اٽها کر کي هونگار ملکار راجا
کينا فلک چؤ کونڏئين عشقي کا باجا
جذب جوش جولان مون شير گاجا
پڙي تهر رتهلي مومنون دل بيچاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري
پنجاه مومن قدم سين يگاني
غازي پهلوان يک نور يعني
شملي شهادت انون سر شهاني
جناب عالي علي کي نظاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

چلئي کرکي هئي هئي جو حملا شتابي
پکڙ کي وو شمشيريان تيز تالي
کفر قوم سين کل پڙي آءُ خرابي
ويران حولئي چلي شرمساري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

راوت گهڻي رڻ مين تلوار کي جي
دروهي نبي نور سردار کي جي
فرزند حيدر و کرار کي جي
هئي هئي بجولان جنگ کيي جونخاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

ابن ماويه يون کهي بي وقوفي
شامي حرامي ملاحي ٿئي کوفي
پکڙا مر ميرا تمين مرد صوفي
اٿي جابري مون جبرسين مون ري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

پيغمبر کي حاضر حضوري سد هاڻين
چائوٺ اُوپر کي کڙي جو نماڻين
کرون کي جائون کس طرف حال جاڻين
رو رو پو کارن سونهاري سچاري
ماتم دو جڳ مين شهيد و نکاهاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

آواز آيا نبي مصطفى کا
راضي رضا مين رهو رب رضا کا
عجب لاؤبالي هي فرمان خدا کا
روئني کي هاءِ هيرا هيرا مناري
ماتم دو جڳ مين شهيد و نکا هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

افسوس پاکو نکا دهرتي فالک مين
حورو پري جن انسان ملک مين
هرهاسات برسنو کل خلق مين
گردان بهي سيج چاندن ستاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

رند وه مين مومنون تم سدائي
دم دم رهو رات ڏيهان پجائي
هارو غم الم مين نينون نير پائي
کيسا کيس هويا انهون سايه داري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

تيري بي نيازي کي هئي هئي کي گمنان
فرياد هئي هئي کي زاري مين زهنان
روتي پسون پکه بر مين هر حنان
پاکون کي دکه مين وو دردي بيچاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

عرض مير مرسل سنو لڳ خدايا
کئي دست اپني تو نانا نپايا
مهر باجهه شفقت تمار اسا يا
ابي کيون ڇهٽه و هاءِ هئي هئي بيچاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

دو جڳ کي هو ولي فتحيات پيارري
جو مختار سردار تم هو سو جاري
کاٽو سر ڪفارون کي کوپر کپاري
شافع امت کي تمين من اجاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

ڪلمي گو ڪافر جنانق ملاقي
يزيدي تولد زنا کي حرامي
خرابي ۾ خارج پڙي فتر خامي
لعنت اٿون پر کهو بار ياري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

الهام فهر بهي پيغمبر مون هويا
حضرت اميران امامين سو يا
مومن پڙي و کبه مين رو رونجويا
درد مين دلاور حويلي هاءِ هاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

ايلاج نهين رب کي تقدير کاجي
ڇڏو خيال تقررار تدبير کاجي
سيه رو هميشه وو شرير کاجي
پتر جو سر ڪفارون کرو تم سواري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

خواهش خدا کي ٻئي فرمان آيا
شهادت قتل کا رضا رب آيا
کرو سر جفا جوڙ منظور آيا
ميري نور عين امامين اپاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

کرو ڪربلا جاگي جنگ کي تياري
چڙهو سر ڪفارون کرو جبر واري
فتح دو جهان مين تماري جي ساري
ڪٽنگ ڪافرون کي اوپر مار ماري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

روئين لگي پاڪ عارف سونهاري
پائي جبل آسمان دوند ڪاري
پڙا جبر جلا شور هرمين چودهاري
ملڪ مين مديني پيادز دساري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

اجاز اليا پاکون السلام عليڪم
ولاڻين نبي نور کهيا وا عليڪم
سلام امامين لک لاکيه پر تم
الله کي امالت سلامت سپاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

مرسل سين کهيا امامين رو تين
وڇوڙا هوا هئي بڙا جيوکا هونين
سفر هيل سلامت چڙهو جنگ جهونين
درد سين کهيا يون قراري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

مناري مين مرسل پڙيئي کنبي هئي
خلق ملڪ آتش لڳي لنبي هئي
چڙيئي سر ڪفارون قهر ومني هئي
مروان بي ايمان کافر چکاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

کرکي چلئي حال حالو توار ان
نماز ۾ طرف ڪربلا ڪرهو نگاران
فرياد بن پن مين کرتي پوکاران
روتي جبل نين بادل بيچاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

آيا آئي يزيدي تو گبدي اصل کي
مروان مردود سوري شڪل کي
خارج بر افض کوڙي ڪم عقل کي
لعنت ڪفر پر گهو بار باري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

داخل مکي مين تهئي منزل اٽها کي
قدمين پڙي کل تلي خلق آءِ کي
کردي خوشامد وڌ کوڙي خدا کي
چلڻ وقت سنک نا چليئي شرمساري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

منافق لکي کي رهي خلق کوڙي
صدحيف ان پر مارو ڏهوڙ ڊهونڙي
اسي پل امامين سنگت سنبوڙي
روان ڪافلا ڪربلا تها جباري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

کوڙي ڪوفين کيتي رهبر والي
امامين آوؤ ميري پاس يعني
صدقي کرون سيس تم پر بحاني
دغلي دغلباز کوفي ڪفاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

قاصي پياري رسيئي رهه سين راهي
کرون کل خرچ کي همت هرام هي
ايرل تو مومن چڙهو شاهه شاهي
کهيا کوفيان يون دغاسين دو ياري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

دغابازي دگري دويئي مين دولايي
جهنم مين جا ان هميشه اعذا بي
هکي باب تن مين بڙي هي خرابي
ڪوفي لايو في روسيه ختر واري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

عرض بو مسلم کها شه بجائي
کرو جا هدايت انون سين صفائي
چڙهيئي لئي کي رخصت کوفي سر جداهي
شهر کوفيون مين رسئي سر سواري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

عمر بهي چڙهيا ڪوفي صرف کوڙا
قتل ڪرڻ خاطر اميرون کي موڙا
اقار جون کي پهلي پاڙ پوڙا
ڪوفي سين رسي جا ڪفاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

پوتري پيغمبر سين منکر تهي جيي
جيلي وزد داور کي دوزخ مين سئي
سيه رو دو جڳ مين وو هوس سڀيئي
مردواني مردود کل بي و قاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

افغان بي ايمان تولد وليدي
خرو فرز ادي يئي آکيه يزيدي
نخم کي حرامي گڏهه پوت گيدين
هاوي مين هوسن ملا مين مکاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

پکڙ دست شه بومسلم سين ديا
قتل کا امر ڪفر ناري ني کيتا
قهر خارجون سر خدا کا تو پيا
کوڙ مرڪب نهوتي لباسي سماري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

طاقت چڱي نوکران کي بجا کر
اپر شاهه حملي ڪرڻ کي کجا کر
بي همت بهئي لا کهه الکي جو چاڪر
شرمسار هويئي وو شيطان شراري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

قاتل تها شهه پوءِ مسلم کا حارث
حديثا هويا مونون سين تو حادث
نبي بن يتيمون کا نا ڪوئي وارث
خدائي مين هئي هئي درد کي پوکاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

تها نازل قهر ناريون پر خدا کا
ڦهريلي دين محمد سون جئي هاءِ هاکا
بچي ٻال ان پر غضب حق بجا کا
لعنت انهون پر جهانگي چماري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

شهادت رسيا بو مسلم
رب کي رضا مين فتحياب پايا
کڙهتا درد مومنون دل خدايا
مٿون خارجون کيس هويا بيماري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

امير المسلمين چڙهو دير ناهين
شامين کوفيان سر لگا بهرک بهامين
تيري ڪافلي کون پيغمبر پناهين
چلو ڪربلا مين هي ياور کي ياري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

پئي سن کي حڪاي درد مين پري گل
امرمين تو ايثار عاشق کڙي کل
توڪل ڪمر ٻاند حق کي چڙهيئي کل
چلي ڪربلا پاس سيد سونهاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

اچانڪ گهڻا پير گهوڙي کا اوهان
پويا يار يارون سين منه رکه کهوهان
بٽاڌو خبر دشت اس کي کو ساهان
مگر ڪربلا هئي ندا کي سنواري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

فرمان سرور نبي کها شا
قتل ڪربلا مين هويا سنا تها
هئي دشت اهي اجل کا بجا تها
کا وو کجاوي قراري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

اسي دشت مين هئي شهيد و شهادت
سو خان آڳ مين عزرائيل آئي جماعت
کاري هئي درد کان بيان دل خايت
اجل هئي شڪاري سنو دوستداري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

رهئي رڻ کچاوي توکل الله کي
فرزند اولاد علي شائشه کي
مبارڪ اميرون سين جنگ کي فتح کي
آواز هفت و زمين طبق تاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

جبي دن هوا تب ويکائي مين آيا
لشڪر اچانڪ چو طرفان قهر آيا
تلواريان تيز تاتا بتا يا
پڙ پهلوان کڙي نر نياري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

گردا گرد و پڙهه کي شوم شامي
مروان يزيدي ڪوفي گلي حرامي
بهڙڇيان ووٺيڙي چؤطرفون تيرامي
امامين سون ان سموهين سوڌ هاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

لڳي ساز مارو کهن جنگ جنگان
عجب جنگ جهوٽي تورڻ مين ننگان
پهلوان پيلان کرن پڙ پلنگان
ويکهو بجليان کي جهلڪ جهلڪاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

انکاس دهرتي فلڪ رو منايا
فرش عرش کرسي منار اکنيا
درد تها زهر زهر جل تهل دهپايا
ماتم کي هئي هئي سنو پئي کيداري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

نوبت نفاري مارو موت با جن
دهاني دهان دف و ماميين سوين شرساجن
رڻ سنگ بهکن بهيرين ابهه گا جن
هويا آسمان گرد اوندههِ غباري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

فوجان کر چؤ فهيرون آئي چڙهه کي فاسق
بي ايمان بيدين مرو ان منافق
کري قوم مروان خراب خالق
جت الشرامين هوئي طرق غاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

وحي لئي کي فرمان رب کا جو آيا
امامين سون با ادب کهه سنايا
کرو جنگ جاري حضوري پئي رايا
نصر من الله فتح بشاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

هئي هئي کئي بولون درد کان بيانان
دل سوز شپ روز و کبه کا کهانان
اکئين آب بيتاب نس دن روا نان
نين نور حسين عارف او جاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

کٽک قوم کفار ڪافر چڙها يا
چلئي شه کي اولاد اوپر بنايا
دو عالم مين مردان سين نهو هڙايا
ڀاڱي نهوتي رنهاگي نحس شرمساري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

آدم پاهتر گلي ڪربلا مين
امامين سون لا اله الا الله سين
روتي وو بهتي اک جبر مصلا مين
ماهي جل مين تڙفي ڪررت وهاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

اسي هزار ابن ضياد سين تها
کيتي کٽک دو جها بن سعد سين تها
لعنت خدا کي بي بنيادون سين تها
ڀنو تي دو ڀيٽو تو هينئري هچاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

فضل بن عباسي وتو ميدان سين جي
ابن يار رياحي تو چؤگان سين پي
دوني جنگ جولان دوفاني سين جي
هتر کافرون سين ديا شيروارين
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

وي ڪرسيس شرهي ٻئي پهلوان جي
قتل هويئي کافر بهت کي ريحان جي
شهيدون کي همت کي دو جڳ نشان جي
آگي شه شهان قوم کا خرچه کاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

جنگ جاءِ مين حتر کيا جو حملا
پکين لڳ چهاري چڙيئي شهه بغملا
چيرا باندسر پر ويکهو شاهي شملا
جهولي هل پڙ مين جهويا جهڙ نمايون
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

بار ان طرح رڻ مين مين وسکارها نين
علي و علي نعرا جبار تها نين
درد کان بحر موج موجدار ها نين
هئي هئي لهن سرور هاءِ هاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

اول ابو القاسم کيا مير مار
اوپر سر ويري کيا وا کهه وارا
جهولا جنگ مين کر نشر را نعرا
سنا ملڪ فلکين پيا درد دهاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

اصغر تو اکبر چڙئي شير همسر
ارد ڪافرون کا ڪيا انتي ابتر
هويا ڌنڌ کا رابهر جامين ٻرٻر
سرداري مروان نحس ناس ماري
مين شهيد و نکاري
پيغمبر کي پياري

شامي بدمشق وو ڪوفي ڪميني
بدو بد بي سانحه نحس تهي نابيني
زخمي کئي ظالمون هي حسيني
روتي نور اطهر محمد کي پياري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

جلو پر جلو شاهزادان اهائي
کٽک ڪافرو مين جا بجلي لگائي
پتري کرکي حملا کٽک مين عظائي
ڪفر فوج توتي وچهوٽي چوڏهاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

ڪاري ڪربلا مين هويا کيس ايسا
جيسا سنا مومنون تم ني تيسا
بتاؤون درد کا کئي احوال کيسا
قلم سو زمين لوح جلئي جگاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

انها ابن مقتل با کستون مستونان
پڙا کاهه کفران مين کرسهونان
ماري شاهه شمشير دهان دهان دهو دهونان
پڙي راڙ کل ڪافرون مين کيکاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

سکيلا پکڙها تمه شائق ملول
ميدان مين جا کڙا پڙ ملو
ماري سيفيان سهه ڪفر کر پهلو بهل
ڦاٽي جگر ڪفار کي سيس ساري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

پڙي ڪربلا مين تو غازيان کي غافل
پيلان پهلوان ڪرتي وو چل چل
آگي انهاتي قدم زور زلل
نه ديکهيا کسي حشر ايسا پياري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

شهزادي شوق اپني بهئي شهيدان
سبهي سوار سورهه وو سيد سعيدان
لعنت خدا کي کهو بريز يدان
خزان مين پڙي کل مرمد مداري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

پڙي آڙ خبر شاهزاديان کي شه سين
علي شاه اولاد هر دم فتح سين
شهادت رسيئي شاهه عارف الله سين
معراج لهايا اميرون سين ياري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

امام المسلمين چڙيا کر کي نصرا
گڙ گڙ گجا آسمان کر دهوکا را
چوچک درد کا لکانو نغارا
خارج هويئي کل حيران هزاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

توڪل الله کي پکڙها تهه بهالا
کرکي جلو طرف کفران چلياري
سوسين شهيد نونکا هاري
پيغمبر کي پياري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

فلڪ مون ملڪ بهئي تو حاضر ناسين نين
حڪم تو ديو وهرا مريون ربي نين
قتل کل کهڙڪي ڪرون بيخ بيسنين
ملڪون کي سنت نه ميرا اختياري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

جلدي چڙهي طرف نگاهه کي جي
گلي رڻ مين هئي هئي تو نگاه کي جي
مارو تيغ چل کر اچنگاه کي بي
قتل مون بقا مين چلو ايک واري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

فنا کي ملڪ مين نهين کس کا تها ٽان
بقا مين بهاري هئي جنت لگا ٽان
جفا جور مجه پر جيوين رب کا جاڻان
رضا مين تو رضي خد مئين منياري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

پاني تلا کي اوپر شاهه پياسا
ڪمر کي زبر زور حملا ورهايا
ڪفر مار کي توتلا وون سين ٽهليا
جبي پيني پاني لکي شه سواري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

فرمان غيبي آيا يون شهيني
پياري تماري تشنه دل ڪبيني
پيون بات آب اوس سچي سون رهيني
درد مين پڙاو اويلا کهياري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

کيا دور پاني طرف جنگ ڪا ها
الله اڪبر کا شير شاها
زلزل زمين پر فلڪ هاءِ ها ها
دردمين تو برسي سماجل جوهاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

سن ڪر امامين ڪا ها اسب سين
الله اڪبر تو ڪهه کي جذب سين
طرف جنگ جولان غازي غضب سين
پڙي جا ڪفارون مين مالڪ مياري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

اول تيغ گهوڙي کي جند مين وويٺ کي
سوين ستر و اهيان وو چوڦير چٽ کي
گهوڙي بهي سوين ماريئي که کي گٽ کي
بوراق سين صد زخم بهئي بجاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

ياقوت موتي و مرجان بل بل
گيتي لعل هيري تو دلدل سين دل دل
عطر مشڪ سين پوٽهه گهوڙي گهاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

سبي ساز کندن جڙي شاه گهوڙي
عجب جلوه گهوڙي کان ڏوري سون ڏوري
اسب پر چڙيا بادشه جنگ جوڙي
بڙا کي طالع گهوڙي کا خداري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

همين کسکون رنجا نجايا کهو تم
رکهو کوجهه سانچه هي خارج هو تم
جهوني دو جڳ مين تو پيدنهن تم
دغل بازو لمين تمهين کون دغا
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

محرم شرن شان کان مصفا هي
حضرت علي و ولي مرتضا هي
شهادت کان منصب ويا دم خدا جي
سني کان فرد تم سيه رو مڪاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

سامان کيون کرکري تم تياري
اميرون اگر هرگر کي لشڪر ڪون ري
هماري بهي هئي با کفر جنگ جاري
مارون تيغ ڪفار کو پر مين کاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

هو آکهي شاهه سين کجهه اثر لي
خارج سبي بهي منشيات خر ئي
مروان منکر وومرتد مکرلي
لڳا موچڙا سر ڪفارون هزاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

کيا مکيه مبارڪ مديني سونهاري
سردار سين خاڪ کهيا پوکاري
کيسي درد سين پڙي هون بيچاري
تمهين نه تها يا نبي دل آزاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

چشم چانکي ديکهو علي هور يهان
هئي هئي که احوال رڻ مين همارا
آواز پني آيا آشڪارا
سنيا کوفيان شاميان ڪل ڪفاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

فرمايا سرور نبي مصطفا يون
نهين اختياري تو رب کي رضايون
دو جڳ دردو نهين هماري پڙيون
بچوري کا هئي هئي کهون کي آزاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

کلهي پر کبهي چاڙهه سمجهه سيني کهيلاتي
ايسي رحم تيري روتي رها تي
پيغمبر کرم کر چاتي پر تو چاتي
غاطان هون آب خاڪ مين خاڪساري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

ڪيا مکيه نجف طرف سيد سچاري
بولي مبارڪ لبون لعل هاري
بابا ڪيا کيس کيسا لغاري
عجب لاؤ بالي خدا کي رضاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

ديکو حال هئي هئي پڙي هون جوپٽ مين
قيامت قراري ناهو يگا الٽ مين
حشر گاهه همني ديکها جو جڳت مين
امت کي کارڻ ديئي سيس چاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

ميري لعل رت مين تو اندام جبي هئي
اولاد تج پر تو حشام هئي هئي
کٽک ڪافرون کي به ها نما وئي وئي
سنو جي يتيمون کي فرياد واري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

انجام تيري اوپر سيس کاني
ايسا واقعا کي کهون کيس کاني
مروان مردود ابليس کهاني
نظر يا علي کر ديکهو ايک باري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

روتي وو معصوم ڪرتي پوکاران
سختي مين سد کرسنا تي تواران
علي مصطفا سين درد کي اوبهاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

ظلم کوس کي سون چهوتي پاک نوري
سيد سدائين عفت حضوري
رضا حق مين راضي رهي کر عبوري
روتي هي خاتون هئي هائي پياري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

شامي ڪوفي کلي آپس مين بولا تي
سمالح سور پون هڪ ٻئي سنا تي
سيد حيف ان پر کهونکه لعنا تي
روو يگابي بي ڪفر سين بولاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

فرزند خاتون حضرت کي چائي
گون ڪوفي شامي يون رب کي رضا کمي
شهادت رسئي شير جنت بجائي
قيامت کي تا ان کان دکهه دل خداري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

مظلوم اوپر ظلم ظالمان کا
ظالم جهنم مين هوشي جهان کا
خوشي گهر ڪفارون خبيثون مين کانکا
بدل طالبان درد مومن ميلاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

دور تهي پيغمبر کي سردار سائين
سبهي مرسلون کي وو مالڪ شمائين
سيد سونهاري ئين کيا گهه سنائين
رسي جا لقامي مني مصطفاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

صورت امامين سورج سون نياري
خود شمس مهتاب مالڪ شعاري
هر چال حضرت اميرون اپاري
سرتاج سلطان صاحب هماري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

دربان تما جائي جبرئيل در کا
جبرئيل کا جوش جلتا جگر تها
کرتا تو هئي هئي دوکهنا بدر تها
علم تهي مديني منور نشان دهي
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

رسئي شهه شهادت رضا مين رباني
ماتم کيا ياعلي مصطفا ني
دهرتي ملڪ فلڪ دو فان تهاني
روتي جوهر مين هئي هئي الله ري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

قتل يا ان مين اگرجي نا هو تا
ظهورا خدائي خدا کا نا هوتا
اسي کيس ارمان مين رب بهونا
خالق کهي خود ني مجه پر مياري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

حضرت پياسين پيغمبر کي پياري
حسنين کي هڪل همت هونگارا
جهڪر جبور شمشيريان سر ڪفار
گهچي بهت جون گرگري شير نعصري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

کليجي پٽي ڪفر بکيان هيان کا
جگر ٽوٽا شاهي و مروا نياز کا
هويا روسيه ديکهو حرا ميان کا
انصاف امامين کيا بي بيان ري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

حضور مين عرض محبت پيالا
هو وئي ذوق حق کا سدا شوق مالا
سچئي حب پنجتن کي لون لون سنبالا
هويگا هميشه مهربار باري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

پنجتن کي درگاه مين هون سوالي
مرشد کي محبت هويگا ڪمالي
اولاد ارکل فقر مين بحالي
رکهي عاقبت عاقبت مين بيچاري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

شهيدون کي اسرار سون بيخبرني
بهوت خلق منکر تو اب ني مکرني
بهتي بي ايمان بدوکر بشر في
شناس حق کي نهين بخني کوئي هانيري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

پهچي يهي قتل ڪرتي ڪرتي ملامي
حيفي تخم پورٽ سور حرامي
افغان مروان ڪوفي توشتامي
لعنت انون پر لکهون لاکهه واري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

امامين کي درد مين هائي هاءِ ري
عشاقون ديئي سرا چهل چاءِ چاءِ ري
فلڪ اور ملڪ مين پري هاءِ هاءِ ري
قيامت کي تائين النبي بجا ري
ماتم دو جڳ مين شهيد ونکاري هاري
حضرت امامين پيغمبر کي پياري

(هي مرثيو موسى فقير جي بياض تان نقل ڪيو ويو آهي جيڪو محترم انجنيئر عبدالحسين موسوي صاحب جن جي ٿورن سان دستياب ٿيو.) (ٽالپر دؤر ۾ فارسي زبان جو عروج هيو تنهن سبب مرثيي ۾ ٻولي جي حوالي سان سنڌي توڻي اردو ۽ فارسي لهجو ملي ٿو. هتي نقل ٿيل بندن جي تعداد 119 آهي اڃان به الائجي ڪيترائي بند آهن جيڪي اڻپورا هجڻ جي نقل نه ٿي سگهيا ۽ آءُ انهن جي مڪمل تعداد جي اڻڄائي ڄاڻايان ٿي.)