5. خير شاهه
خير شاهه سچل سرمست جو عقيدتمند هو، رتيديري ضلعي لاڙڪاڻي جو رهاڪو هيو. خير شاهه جو جنم 1190هه 1776 عڌاري ٿيو. . .
مشهور صوفي شاعر غمدل فقير جي فرزند لطف علي فقير جي روايت موجب خير شاهه گهڻو ڪري پردي ۾ رهندو هو، سواءِ ڪن ويجهن عزيزن ۽ دوستن جي ڪنهن سان ظاهر طرح نه مليو.....
خير شاهه جي ڪلام ۾ سورمين جو ذڪر ملي ٿو. خير شاهه کي سچل سائين کان فقيري ۽ شاعريءَ وارو ونڊ مليو ۽ سچل سائين جي صحبت ۾ رهي رچي ريٽو ٿيو.
خير شاهه جو ڪلام تصوف، عشق، محبت ۽ نصيحت سان ڀريل آهي. خير شاهه جو ڪلام گهڻو ۽ وسيع هو، جيڪو هينئر ناياب آهي، سندس ڪلام مان ڪجهه ڪافيون مير حسين علي واري بياض ۾ موجود آهن، اهو بياض حيدرآباد جي ميرن جي ڪتب خاني ۾ محفوظ آهي.
خير شاهه جي وفات 1260 هه بمطابق 1844 ع ڌاري ٿي. کيس دفن به اوتاري واري جڳهه ۾ هي ڪيو ويو آهي.
رثائي ادب جي لحاظ کان سائين خير شاهه جي زاري هيٺ ڏجي ٿي؛
رثائي ڪلام
(زاري)
مومن ڳالهه ٻڌو پنهنجي پير جي
اصغر بني ته صغير جي
کٽ تان ويو کهنبا ڇڏي
دلڙي ويو غمن ۾ گڏي
گهوٽ قاسم ٿو لڏي
منهجي مهل آئي کير جي
علي اصغر اربيلو پليو
حسينڻ کڻي هنجتي هليو
ڪوفن آڏو آڻي جهليو
تقدير وتئون تنهن پير جي
ڍَڍَ جو دهل وڳو
قهر جو ڏوڪو لڳو
سڀ ڪو مومنن اوڏاهين ڀڳو
پهريئون پوشاڪ نير جي
”خير شاهه“ امامن انصاف آءَ
سينو تنن جو صاف آءَ
ڪوهه تنن لاءِ ڪاف آءَ
سرڪي پيتائون اَڪِ سير جي