انڊلٺ جو ارٿ
ھڪ ٽڪريءَ تي چڙھي نظر ڪيم ته اوچتي اک انڊلٺ تي پئي. دل جھلي پڇيومانس ته ڀيڻ تو مان اسان کي ڪھڙو فائدو رسي ٿو، ڪھڙو سبق پرائي ٿا سگھون؟ تون ته فقط جدا جدا رنگ ڏيکاري رھي آھين، جي جيڪر ماستر پنھنجن ننڍڙن ڇوڪرن کي وٺي اچي ڏيکاري ۽ سيکاري. ٻيو ڇا؟ منھنجي انھيءَ سوال تي مشڪي چيائين ته ڳالھ ڪين ٻڌي اٿئي ته ھي جيڪي دنيا ۾ ڏسي رھيو آھين تن مان ھر ھڪ مان ماڻھوءَ کي سبق سکڻ گھرجي. ڇا تارا، آسمان، ڌرتي وغيرہ وغيرہ. مون دل ۾ ويچاريو ته فائدا ته فطري شين ۾ آھن مگر انھن کي ڏسي سبق پرائڻ ته مان ھن جي واتان ٿو ٻڌان. اڃان ايتري ۾ ھوس ته ادي انڊلٺ جا مونکي غور سان نھاري رھي ھئي، تنھن کي اھا ڳالھ ککي سو مونکي چيائين ته ادا ويھ ته مان پنھنجي سموري حالت ٻڌايانءِ. چيائين ته ڏس مان سج جي روشنائي آھيان. مون ۾ اصل سڀ رنگ ذاتي مليل آھن مگر منھنجي اڳيان سنھي پردي اچڻ ڪري رنگ رنگ ظاھر ٿيو پون. مان به وري انھن رنگن سان شامل آھيان. جيئن ھڪ جو انگ سڀ ڪنھن سان شامل آھي جو جيڪڏھن ان سان ضرب يا ونڊ ڪبي ته انگ اوتري جو اوترو رھندو.
جئن جو مونتي رنگين قالب آھي مگر اصل ۾ روشنائي آھيان، تئن آدمي به اصل ۾ نُور آھي ۽ فقط ان تي رنگن جو قالب چڙھيل آھي. اھي رنگ سڀ انھيءَ بيرنگيءَ جا آھن ” يار رنگيلو ھڪ رنگ نه آھي ڪوڙين رنگ سندس ڪيئي.“ جيئن منھنجي رنگن توکي مائل ڪيو تئن دنيا جا رنگ به توکي ڇڪين ٿا مگر تون اصل کي وٺ ۽ ڪوڙن رنگن تي روح نه ريجھاءِ.
عشقھاي کز پيءِ رنگي بود
عشق نبود عاقبت ننگي بود
جئن منھنجي زندگي فقط ٻه ٽي گھڙيون آھي. زندگي به وري ڪھڙي، رڳي رنگن واري: ۽ اھي رنگ غائب ٿي وڃن ۽ انھن جي اصلوڪي روشني اتي رھي، تئن اسانجا رنگ به اھي رنگ فاني آھن، ۽ سندن اصلوڪي روشني يعني روح بقادار آھي. ماڻھو رڳو رنگن تي ريجھي موھت ۽ مستانا ٿي ٿا پون ۽ پنھنجي اصلوڪي ذات کي وساري ٿا ڇڏين.
سو توکي گھرجي ته عارضي رنگ ڇڏي ذاتي رنگ سان ھم رنگ ٿي ۽ ان ۾ فنا ٿي ھڪ ٿي ڏس ته تون انھيءَ ذات جو ھڪ جزو آھين. تڏھن ڇونه ٿو انھيءَ ۾ گم ٿين جو ھڪ سڏجڻ ۾ اچين.
جيڪڏھن ھن جھان ۾ اچي توسان پليتي شامل ٿي تڏھين به ڇا؟ ڏٺو ڪين اٿيئي ته گڏھ جڏھن لوڻ جي کاڻ ۾ پوندو ته آخر ڳري اھو به لوڻ ٿي ويندو. تڏھن تون به سڀيئي سڱ ڇڏي، لاڳاپا لاھي، ھڪ منو ٿي رنگ روپ پاسيرو ڪري، ھڪ ڪرو ٿي اصلوڪيءَ روشنيءَ سان روح رلاءِ.
سندس چوڻ چڀي ويو، سو امالڪ چيومانس ته ادي تو ۾ ته عقل جا ڪوٽ آھن. مان ته جيڪر روز اچي توکان ڪي پرايان. چيائين ادا! لک بسملاھيون ڪري سيکاريانءِ پر اچڻ ٿو ٿئي قسمت قضاني. وري جڏھن آيس ته چار ڳالھيون ڪنديس.
اھو آواز منھنجي ڪنن ۾ سمايوئي ڪين ھو جو ھوريان ھوريان ادي انڊلٺ جي عماري ھلڻ لڳي. ھلڻ ھاري چيائين، ” ھي ھنئين سان ھنڊائج: ٻاھرين ڏيک ويک کي ڏسي نه ھرکج، مک وانگر ماکي ڏسي نه ڦاسج. نوان نوان نمونا نھار پر اندر ۾ جھاتي پاءِ ته:- تون جوئي آھين سوئي آھين.
’ نائي نيڻ نھار ته، تو ۾ ديرو دوست جو‘
چڱو ڀلا ھاڻي الله جي امان