Date Expired ماڻهو
”دراصل سڄو لطف Limits اورانگهڻ ۾ آهي“ گلاس ٽيبل تي رکندي هٿ ٿڙيس ته ڀڻڪيو ”جيڪي Limits ٽپي نه سگهندا آهن اُهي زندگيءَ جي اصلي ذائقي کان محروم رهجي ويندا آهن.“ ٻيون پيگ ٺاهڻ جو ارادو ڪيائين ته هوءَ مُرڪي پئي. هن جي مُرڪ سان کانئس پيگ ٺاهڻ وسري ويو ۽ پکيءَ جو گيت ياد اچي ويس. پکي جيڪو گهڻو وقت اڳ هڪ شامَ اڏامندو آسمان جون حدون اورانگھي ويو هو. خالي گلاس ڏي نِگاهه ويس ته گيت جا ٻول ذهن مان نڪري ويس. هُو پکيءَ جو گيت وساري ويٺو. هن بدستور ڏانهس ڏٺو پئي.
”وڏي ڪا ذليل آهين!“ سندس اکين ۾ گهڻو پري تائين لڙهندي. مسرور لهجي ۾ چيائين نشو ٻيڻو ٿي ويس. ”ڇو هان ذليل؟ هان؟ ٻڌاءِ ! توکي اهڙو ڇا ڪيو اٿم؟“ شوخ نهار سان ڏسندي ننڍڙا ننڍڙا ٽهڪ ڏئي چيائين ته لڳو ڄڻ ٻه جام پاڻ ۾ ٽڪرائجي پوئتي هٽي ويا ۽ ماحول ۾ جلترنگ جي ٽيون وڄندي ڇڏي ويا. کيس لڳو رات جو جنم موسيقيءَ جي ڪُک مان ٿيو آهي.
”اڳ ۾ اعتبار نه هئم پر هاڻ يقين ٿي ويو اٿم ته تو منهنجي پاسريءَ مان جنم ورتو آهي. شايد ان ڪري ئي توکان سواءِ منهنجي لاءِ وقت اپاهج هوندو آهي.“ اهو جملو چيائين جيڪو دراصل چوڻ لاءِ نه سوچيو هئائين پر پاڻ کي ٻڌائڻ لاءِ سوچيو هئائين. پر هن مُرڪي سندس چپن تان سڀ لفظ چونڊي ورتا. کيس خبر هئي ته اصل ۾ انهن لفظن تي پهريون حق سندس آهي. ۽ فخر جي احساس سان ٻيو دفعو مُرڪي منهن ۾ پوندڙ وارن کي هٿ سان پوئتي هٽايائين ته هڪ چانڊوڪي رات جو جنم ٿيو. املتاس جي وڻ ڀرسان پارڪ ۾ رکيل ٻه ڪرسيون، هڪ ٽيبل، بائونڊري وال تي ڦهليل سائي ول، دل ۾ ڪجهه خالي خالي جو احساس. چؤ طرف ڦهليل بي انت خاليپڻو ۽ هر پل وڌندڙ خاليپڻي جو احساسُ.... ڪجهه پکي ٻوليندا مٿان گذريا ته ڪنڌ مٿي ڪري آسمان ڏي ڏٺائون، پر ايستائين پکي سندن نهار جي پهچَ کان پري هليا ويا ۽ خلا ۾ پنهنجا عڪسَ ۽ آوازَ ڇڏي ويا. پوءِ آواز ۽ عڪس به معدوم ٿي ويا.
”سڀ ڪجهه پولار ۾ الوپ ٿي ويندو آهي. پکي، آواز، تارا، روشني، ماڻهو... برمودا ٽرئنگل رڳو سمنڊ ۾ ناهي. خلا ۾ به آهي. ڌرتيءَ تي به آهي. هر ماڻهوءَ جي اندر ۾ به هڪڙو برمودا ٽرئنگل هوندو آهي، جنهن ۾ سڀ ڪجهه الوپ ٿي ويندو آهي. پوئِتي رُڳو عڪس رهجي ويندا آهن.“ ڀاسيس هو پاڻ به عڪس آهي ۽ هوءَ به جنهن جي ڳلن تي چانڊوڪي هارجي رهي آهي هڪڙو عڪس آهي. اهو به ته لفظ وات مان نڪرڻ کان اڳ زندهه هوندا آهن ۽ ٻاهر نڪرڻ کانپوءِ ڊهي ويندا آهن. فقط خاموشي ئي لفظن کي مرڻ کان بچائيندي آهي.
”تنهنجون هي نديءَ جهڙيون ڳالهيون ۽ تون.... هيڏي مان ۽ منهنجي رنگن کان محروم زندگي ۽ چئو واٽي تي بيٺل ماڻهوءَ جي حالت.... سفر ڪيترو نه مشڪل ٿي پوندو آهي اڪثر. سوچيو اٿئي؟“ شيشي جي مخروطي گلاس ۾ بيئر اوتيندي شيشي جهڙي شفاف آواز سان چيائين. بيئر مخصوص آواز سان گلاس ۾ لٿو ۽ اڇي گجيءَ ۾ تبديل ٿي ويو.
”ٿورڙي وسڪي ملائينس. ٿڌ کان بچڻ لاءِ ضروري آهي.“
”نه منهنجي لاءِ منهنجي اداسي، رات جو پهريون پهر ۽ ست پرسينٽ الڪوحل ڪافي آهي، اها ئي منهنجي Limit آهي.“
پهرين سُرڪ ڀرڻ سان گلابي ڳل وڌيڪَ گلابي ٿي ويس. املتاس جي گُلن تي نکار اچي ويو. دل ۾ سوچيائين ته چوانس ”آخر هيئن ڪيستائين هلندو؟“ پر نه چيائينس. ساڳي ڳالهه ٻئي انداز ۾ چوڻ کان اڳ ٻي سُرڪ ڀريائين ”آخر مان ڪيستائين زيبرا ڪراسنگ تي بيهان؟“ ۽ سُرڪ سُرڪ بيئر پيئندي ڏانهس ڏسندي رهي. ان توقع سان ته هو کيس اهڙو جواب ڏيندو جيڪو سندس سفر لاءِ Mile stone ثابت ٿيندو . جِتان هوءَ زندگيءَ کي نئين ترتيب ڏيندي. پوءِ رستا مٿس طنز نه ڪندا. پر هو چپ جي نديءَ مان ٻاهر نه نڪتو ۽ سندس گلاس خالي ٿي ويو.
”ٻيو ٺاهي ڏيانءِ؟“ ـــ هن رواجي جملو ڳالهايو. هوءَ ڏک جي لهر بڻجي وئي.
”ائين نه هلندو. ڀينرون پڇن ٿيون. سمجھن ٿيون. وڏيون پيون ٿين. اچڻ وڃڻ ڏکيو ٿو لڳي. رستا کائڻ لاءِ ٿا ڊوڙن. ماڻهو زيبرا ڪراسنگ تي گهڻو وقت بيهي نه سگهندو آهي. قدم کڻڻو پوندو آهي. پوءِ اڳتي نه ئي سهي پوئتي ئي سهي.... کاٻي نه ته ساڄي ئي سهي.“
چؤ طرف چپ ڇانئجي وئي. نه ڪنهن بحث جي گنجائش هئي نه دليل جي ـــ جو ڪجهه هو سامهون هو.... سچ هو. ظاهر هو. هوءَ پرس ۾ اُهو ڪجهه ڳولڻ لڳي جيڪو پرس ۾ هئو ئي ڪونه. اها کيس خبر به هئي. هو دونهين جا دائرا ٺاهي، ڊاهي ۽ ڊاهي ٺاهي رهيو هو. پاڻ کي مصروف رکڻ جي نالي ۾ شڪست کان بچڻ جي هڪ ڪوشش. ٻئي الڳ الڳ اداسي ۽ ڏک جي خوشبوءِ ۾ ويڙهيل هئا.
”ٽيچنگ ڪيئن پئي هلي تنهنجي. ٻار تنگ ته ڪندا هوندا؟“ هڪڙو سوال جنهن جو موقعي مهل سان تعلق نه هو يا شايد تعلق هو.
موٽ ۾ هوءَ آسمان ڏي ڏسڻ لڳي جنهن ۾ ڪيئي ستارا هئا. بي انت خلا هو. ٿڌ هئي. خاموشي هئي. ۽ آس پاس املتاس جي گلن جي خوشبو هئي. خوشبوءِ ۾ اداسي هئي.
”مون سوچيو هو شايد آسمان مان تارا لاهڻ ايترو سولو آهي جيترو ڪيبن تان سگريٽ وٺي ريزگاري ڀر ۾ بيٺل فقير کي ڏئي ڇڏڻ، پر فيصلي جي گهڙي آسمان کي پري ڪري ڇڏيندي آهي. ۽ شام جو رنگ سدائين ساڳيو نه هوندو آهي،“ ڳالهائيندي سگريٽ مان ڪش ڀرڻ وساري ويٺو. سگريٽ وسامي ويو. ”اهي تنهنجون ڳالهيون ۽ مان. ۽ زندگي ۽ مُٺ مان واريءَ وانگر وهندڙ وقت.... اصل ۾ تون خود غرض آهين. سج سدائين اوڀر مان اڀرندو آهي ۽ اولهه ۾ لهندو آهي... ائين ٿيندو رهندو جيئن ٿيندو رهيو آهي.“ هوءَ ڳالهائيندي پنهنجي ئي آواز جي درياهه ۾ ٻُڏي وئي.
هن چوٿون پيگ ٺاهڻ چاهيو. ٻئي پل يادگيري لهي ويس. بائونڊري وال تي ڦهليل ول جي پنن ڏي ڏسندو رهيو. ۽ ذهن تي زور ڏيڻ لڳو ته هڪ پل اڳ مون ڇا پئي ڪرڻ چاهيو! يادگيري، ويسر.... ٻه پور وڇوٽ پٽڙيون. وچ ۾ تختا، پٿر، نٽ بولٽ، تيل جا داڳ، ڪاري انجڻ. ڪارو دونهون، ڪاري ڪُوڪَ ۽ ڪوڪَ سان اڏاڻل پکي ۽ ٽيليفون جي تار تي رهجي ويل پکين جا عڪس. نشي جا رنگين ڌاڳا ڇڄندي محسوس ٿيس ۽ ياد آيس ته هڪ پل اڳ چوٿون گلاس ٺاهڻ پئي چاهيائين. پر چوٿون گلاس نه ٺاهيائين.
اها ئي سندس Limit هئي.
۽ جڏهن به Limit اورانگھي هوندائين پريشان ٿيو هوندو.
”هائو. مان Selfish آهيان. پکي، جيت، جانور، ماڻهو سڀ Selfish آهن.... منهنجو باس ۽ باس جو پٽيوالو به Selfish آهي.
اهو سلسلو Fittest Survival کان به قديم آهي. جنهن ڏينهن سٺي پگهار واري نوڪري ملندي، Firm مان استعيفيٰ ڏيڻ جهڙو ٿيندس، ان ڏينهن توکي جُوائن ڪندس.... خود غرضي زندگيءَ جو وڏو سچ آهي.“ هوا جي جھوٽي املتاس کي لوڏيو ته ٽارين تان ڪجهه پن ڇڻي پيا... هن خواهش ڪئي ته ڪرسيءَ تان اُٿي هيٺ ڪريل پن وڃي ڳڻيان ۽ اندازو ڪيان ته هڪ جھوٽي سان هڪ وقت ڪيترا پن ڇڻندا آهن... کيس پنهنجي خواهش تي کل اچي وئي. ڪا به سچي مُرڪ لڙڪن کان خالي نه هوندي آهي.
سندس اکين ۾ برسات جو امڪان ڏسي، هوءَ ڪرسي ڇڪي سندس ڀر ۾ اچي ويٺي ته آسمان ويجھو ٿي ويو.
”ڳالهين جي سحر ۾ مون جو ڪجهه پاتو ۽ وڃايو ان جو ڏک به رهندو ته خوشي به. وسارڻ جي ڪوشش ۾ شيون وڌيڪَ ياد اينديون آهن. ماڻهو جهڙو رستو چونڊيندو تهڙو درد پرائيندو آهي. منهنجي ڊائريءَ جو هڪڙو به ورق اڇو ناهي جنهن ۾ نئون ڏک لکي سگهان.“
چوٿون پيگ ٺاهڻ چاهيائين ته هوءَ سندس هٿ ۽ گلاس جي وچ ۾ اچي وئي.
ڊاڪٽر سندس اي سي جي ڏسندي چيو پئي ”الڪوحل ۽ سگريٽ توهان جي دل لاءِ چڱو ناهي. احتياط ڪيو.“ هوءَ ڊاڪٽر جا لفظ پوتيءَ جي پلؤ ۾ ٻڌي آئي هئي. چوٿون پيگ ممنوع ٿي ويو هو.
هُو مرڪيو ”ڊيٽ ايڪسپائرڊ ماڻهوءَ جي دل ۽ احتياط....“ سندس مُرڪ ۾ املتاس جي ڦڪن گُلن جي هيڊي خوشبو هئي. ان رات هو اڪيلو هو. سندس هٿ ۽ گلاس جي وچ ۾ ڪير به نه هو. ان ڪري هو آزاديءَ سان چوٿون پيگ ٺاهي Limit اورانگھي ويو.