آءِ ايم ناٽ جسٽ بيوٽيفل ڊسٽ
”هڪڙي ڳالهه ٻڌايانءِ عبدالله!“ ماڊرن عربي لٽريچر جي قديم عمارت جي ڪاريڊور ۾ هلندي مشعل جو موسيقيءَ جي لهر جهڙو آواز اُڀريو.
”جي.... چئه!“ عبدالله هلڻ جي رفتار ۾ ڪمي آڻيندي وراڻيو.
”مون کي ڪڏهن ڪڏهن لڳندو آهي تون فرعون جي گهر ۾ پلجي وڏو ٿيل موسيٰ آهين ۽ مان.....“ هوءَ اڌ جملو ڳالهائي الجھي بيهي رهي.
”۽ تون ڇا....؟“
”۽ مان مستقبل ۾ بادشاهه ٿيندڙ ٻئي فرعون جي اُها زال آهيان جنهن کي موسيٰ سان محبت ٿي وئي هئي پر.....“
”پر ڇا؟“ عبدالله اتاولائيءَ مان مشعل جي مُنهن ۾ ڏسندي پڇيو. مشعل جون اکيون ماضي بعيد جو قصو پئي ڀاسيون. اهڙو قصو جيڪو ريگستان جا قصاگو طويل سفر دوران مسافرن کي ٻڌائي سندن ٿَڪُ لاهيندا هُئا.
”پر جڏهن موسيٰ طُورسينا تان موٽيو هو ته هٿ ۾ عَصا ۽ اکين ۾ اوپرائپ کڻي آيو هو.“
عبدالله مُرڪيو. سندس مُرڪ ۾ پنهنجائپ جو احساس هو.
”پوءِ ڇا ٿيو؟“ عبدالله پنهنجي مُرڪ کي دلچسپيءَ ۾ بدلائيندي چيو.
”اکين ۾ اوپرائپ ڏسي فرعون جي زال چيو هئس، ”موسيٰ! مون کي سڃاڻين ٿو؟“
”ها توکي سڃاڻان ٿو“ موسيٰ وراڻيو هو. ”ٻڌاءِ ته ڀلا مان ڪير آهيان؟“ فرعون جي زال خوشي ۽ حيرت مان پڇيو هئس ته، خبر اٿئي موسيٰ ڪهڙو جواب ڏنو هئس؟“
”ڪهڙو؟“ عبدالله حيرت مان پڇيو.
”موسيٰ چيو هئس: تون خوبصورت ڌوڙ آهين... عبدالله مون کي به اڪثر لڳندو آهي مان تنهنجي لاءِ خوبصورت ڌوڙ کان وڌيڪَ اهميت نه ٿي رکان.“
مشعل ڪلاس روم ۾ داخل ٿيڻ کان هڪ لمحو اڳ چيو ۽ ٻئي ڪلاس روم ۾ داخل ٿي چُڪا.
عبدالله پاڻ کي ڏک جي درياهه ۾ لڙهندو محسوس ڪيو.
هُو ٻئي هڪ ٻئي جي قديم اذيت کان آگاهه هئا.
هو ٻئي هڪ ئي وقت خوش به هئا ته اداس به هئا.
محبت ۾ ماڻهو ٻار وانگر بي نياز ٿي ويندو آهي پر هو اڪثر پيار جي شاهراهه تي هلندي به خبرداريءَ جي ايذاءَ ۾ مبتلا ٿي پوندا هئا. ٻئي ان حقيقت جي ڏک ۾ ڀائيوار هئا ته ٻنهي مان هڪڙو فلسطيني مسلمان آهي. ٻيو اسرائيلي يهودي آهي.
ٻنهي جي وچ ۾ اذيت جو هڪڙو جبل کڙو آهي.
هوءَ اڪثر ڳالهائيندي ڳالهائيندي لفظ وساري ويهندي هئي.
ائين ساڻس اڪثر موقعن تي ٿيندو رهندو هو. کلندي کلندي اوچتو سندس نيڻن مان بي نام اداسي ليئا پائڻ لڳندي هئي. لفظن مان ڏک هار جڻ لڳندو هئس. آس پاس جي هوا بوجھل ٿيڻ لڳندي هئي ته هو کيس نزار قباني جو نظم ٻڌائڻ لڳندو.
”هن پڇيو مون ۾ ۽ آسمان ۾ ڪهڙو فرق آهي،
مون چيو تو ۾ ۽ آسمان ۾ هي فرق آهي ته،
تون کلندي آهين ته،
مون کان آسمان وسري ويندو آهي.“
۽ هوءَ اداسيءَ جا هيڊا گل ناسي پرس ۾ رکي ننڍڙا ننڍڙا ۽ لاڳيتا ٽهڪ ڏئي کلڻ لڳندي. کلڻ مهل سندس جھومڪ ۽ شاهه بلوط جون ٽاريون گڏ گڏ جھومڻ لڳنديون.
”عبدالله توکي هڪ ڳالهه ٻُڌايان؟“
هوءَ اداسيءَ جي عالم ۾ هميشه پنهنجي ڳالهه جي شروعات اِنَ جُملي سان ڪندي. اهو جملو سندس تڪئه ڪلام هو ڄڻ.
”هون... چَئهُ!“
هُو سندس اکين جي ڇيڙي تي بيٺل ڪنهن بي نام ڳالهه کي ڳوليندي چوندو.
”الاءِ ڇو عبدالله مان توسان گڏ هوندي آهيان ته اڪثر سِجُ منهنجو دشمن ۽ اونداهي منهنجي سهيلي ٿي پوندي آهي.“
هوءَ قديم عمارت جي پويان لهندڙ قديم ترين سج ڏي شڪايت آميز نهار سان ڏسندي چوندي.
سندس چهرو ڪرڻا ڪرڻا ٿي ويندو.
سڀئي ڪرڻا سندس منهن تان ڇڻي عبدالله جي اکين ۾ الوپ ٿي ويندا.
”ڇو ٿي پوندو آهي سج تنهنجو دشمن مشعل!؟“
”توسان گڏ هوندي آهيان ته سج جلدي لهي ويندو آهي ۽ منهنجي جھوليءَ ۾ هاسٽل تي پهچي رات جو حصو ٿيڻ جي ڳڻتي وجھي ويندو آهي.“
”ته پوءِ اچ ته سج جي دشمنيءَ کي دوستيءَ جي ستارن ۾ تبديل ڪيون!“
”سو ڪيئن ته؟“ هوءَ کاڏي هٿ تريءَ تي رکي مُرڪندي.
”سو هيئن ته تون هاسٽل جون چاٻيون آسمان کي اُڇلائي ڏي ۽ منهنجي ڪهڪشان جو ستارو بڻجي وڃ!“ عبدالله آسمان ڏي ڏسندي چپٽي وڄائي ائين جلدي ۾ چوندو، ڄڻ اُهو سڀ ڪجهه اڪ جي ماکي هجي.
موٽ ۾ هوءَ ٽهڪ ڏئي کلي پوندي ۽ ٻئي پل ئي سندس ٽهڪ اداس مُرڪ ۾ تحليل ٿي ويندا.
”ڪاش، اهو ممڪن هجي ها!“ اداس لهجي ۾ چوندي.
”ڇو ناهي ممڪن؟ پنهنجي وچ ۾ هڪ هزار نوري سالن جو فاصلو ته ڪونهي“ ـــ عبدالله پُر اعتماد آواز ۾ چوندو.
”ان سوال جو جواب مون کان وڌيڪَ توکي معلوم آهي.“
هوءَ اداسيءَ جي هيڊن گلن سميت پارڪ مان نڪرندي چوندي. هو پارڪ جي وڻن، ٻوٽن ۽ گلن سميت هڪ ٿڌي نهار ۾ بدلجي ويندو.
هُو ٻئي هڪ ٻئي جي الميي کان چڱيءَ طرح آگاهه هئا. ان ڪري سج جي دشمنيءَ کي دوستيءَ ۾ بدلائڻ جي ارادي تان ته ڪڏهوڪو هٿ کڻي چُڪا هُئا پر هڪٻئي کي ملڻ، روئڻ کلڻ ۽ کلڻ روئڻ جي ارادي کان محروم نه ڪري سگهيا هئا.... هو هر روز هڪٻئي کي جديد قديم عربي شاعرن جا نظم ٻڌائيندا رهيا، افسانه نگارن جون اداس ڪهاڻيون ٻڌائيندا رهيا. ادب تي بحث ڪندا رهيا پر جڏهن اڱاري وارو واقعو پيش آيو ته ٻنهي جي وچ ۾ هڪ لمحي اندر هڪ هزار نوري سالن جو فاصلو پيدا ٿي ويو.
هڪ شام ئي ته اڳ سڀني گڏجي علي سعيد جي چوويهين سالگرهه جو ننڍڙو جشن ملهايو هو.
هو ننڍڙن ٻارن وانگر دوستن کان تحفا وصول ڪري خوش پئي ٿيو. ۽ سڀ کان وڌيڪَ خوش ته هو مشعل کان چاڪليٽن جو سونهري پيڪٽ وٺڻ مهل ٿيو هو. سندس اکين ۾ خوشيءَ جا ڪڪر اُٿلي پيا هئا. چوويهن ميڻ بتين جي ڌيمي روشنيءَ ۾ دوستن ۽ گهر وارن جي مُرڪن، ٽهڪن ۽ تاڙين جي رڌم تي هن سالگرهه جو ڪيڪُ ڪاٽڻ لاءِ ماءُ جي مُرڪَ کان اجازت پئي گهري ته هوا جو هڪڙو تيز جھوٽو اندر ڪاهي آيو ۽ هڪ پل ۾ ڦوڪ ڏئي چوويهه ئي ميڻ بتيون وسائي ٻاهر نڪري ويو. سڀ مُرڪون معدوم ٿي ويون. ٽهڪن ۽ تاڙين جو رڌم ٽٽي پيو. عمارتون اونداهي ۽ ڳوڙها گييس جي دونهين ۾ ڍڪجي ويون. شاهه بلوط جي ٽارين تي ويٺل پکي ٽاهه کائي اونداهيءَ ۾ الوپ ٿي ويا.
علي سعيد جو سينو ڪجهه گونگين گولين پروڻ ڪري ڇڏيو.
يونيورسٽي بند ٿي وئي.
مشعل جنهن مهل به عبدالله سان ڳالهائڻ چاهيو سندس نمبر بند مليس!
فون جي خاموشيءَ کيس ڏوهارين جي قطار ۾ بيهاري ڇڏيو. ڪافي شامون گذري ويون. نه عبدالله سندس فون اٽينڊ ڪئي، نه پاڻ ساڻس رابطو ڪيائين. هوءَ صليب تي ٽنگجي وئي. خاموشيءَ جي ديوار ۾ شگاف ٿي نه سگهيو. صليب جهڙي رستي کي نجاتَ جو يوٽرن نه ملي سگهيو. شڪ شبهن ۽ اڻ وڻندڙ خدشن جا ٿوهر ڦٽي پيا هر طرف.هُن محسوس ڪيو ته هوءَ يهودي هجڻ جي سزا ڀوڳي رهي آهي. تان جو يونيورسٽي کُلي وئي!
جنهن مهل هوءَ ٿڪل قدمن سان ڪلاس روم ۾ داخل ٿي اُنَ مهل ڪلاسيڪل عربي ادب جي پروفيسر محمد عرفات شاگردن کي ليڪچر ۾ ٻڌايو پئي ” اڄ مان اوهان کي هڪ ڌنارڻ جي ڪهاڻي ٿو ٻُڌايان: حضرت شعيب جي دؤر ۾ هوءَ صحراءِ سينا جي هڪ ڌنارڻ هئي، جنهن کي هڪ انڌيءَ نانگڻ ڏنگيو هو ۽ هوءَ پنهنجو نالو نِشان ڇڏڻ کانسواءِ مري وئي هئي........!“
هوءَ هلندي اچي عبدالله جي ڀر ۾ ويٺي.
عبدالله ڏانهس بلڪل توجهه نه ڏني. هو ڪنهن اجنبيءَ جيان کانئس مڪمل طور لا تعلق هو.
مان صحراءِ سينا جي ڌنارڻ آهيان. مون کي بي اعتباريءَ جي نانگڻ ڏنگي وئي آهي. مان مري وئي آهيان. منهنجو رت ڪارو ٿي ويو آهي. هو طور سينا تان موٽيو هو ته سندس هٿ ۾ عصا ۽ اکين ۾ اوپرائپ هئي. تنهنجي نظر ۾ منهنجي حيثيت خوبصورت ڌوڙ کان وڌيڪَ ڪجهه به نه آهي عبدالله! تارا رڳو آسمان ۾ چمڪندا ئي نه آهن ٽٽندا به آهن. اسين ٻه ٽٽل تارا آهيون. ٻه الڳ تارا. ٻه الڳ ريگستان. ٻه الڳ مذهب... ٻه انتهائون. ٻه دليل... ٻه ڏک... پروفيسر پڙهائيندو رهيو.... هوءَ رڳو سندس چپ چُرندا ڏسندي رهي.... هوءَ صحراءِ سينا جي ڌنارڻ هئي. هن جا وار ڪڪرن وانگر ڪارا هئا.....
سامهون بليڪ بورڊ. لفظ.... جُملا... اکر. عجب جون نشانيون.... سواليه نشان.... درياهه جي لهرن جهڙا جُملا... لهرن ۾ لڙهندڙ هزارين انڌيون نانگڻيون. هوءَ اٿي بيٺي ۽ رڙيون ڪري ڪلاس روم کي، ڪلاس ۾ ويٺل شاگردن، استاد، بليڪ بورڊ، دري ۽ دريءَ مان نظر ايندڙ شاهه بلوط جي وڻن کي ٻڌائڻ چاهيائين ته: ڏسو، ڏسو! عبدالله جي اکين ۾ اوپرائپ لهي آئي آهي. هاڻي هن کان منهنجي کلڻ تي آسمان نه ٿو وسري. هو مون کي اڻ ڪيل ڏوهه جي سزا ڏئي رهيو آهي. منهنجو ڏوهه رڳو اهو آهي ته مان يهودڻ آهيان. مسلمان ناهيان! ڇا اهو منهنجو ڏوهه آهي؟ ڏوهه آهي؟؟.... پر چئي نه سگهي.... خاموشيءَ سان ڪلاس ۾ ويٺي رهي.... ڪلاس ختم ٿي ويو.... پروفيسر ۽ شاگرد هليا ويا.... ڪرسيون خالي ٿي ويون.... هو ٻئي ويٺا رهيا.... تان جو شام ٿي وئي. ڪلاس مان نڪري پارڪ ۾ اچي ويٺا..... ٻئي خاموش. جهڙيون فرعونن جون ٻه مميون!
کيس لڳو هڪ پل اندر سندن وچ ۾ هڪ هزار نوري سالن جو فاصلو/خال پيدا ٿي ويو آهي، جيڪو شايد ڪڏهن به ختم نه ٿيندو/ڀرجي نه سگهندو. ٻنهي کي خبر هئي ته ٻنهي جي وچ ۾ بحث جو هڪ اڻ کٽ درياهه حائل آهي. بحث جو وڏو سمنڊ ڇوليون ٿو هڻي. سوالن جوابن جو بٺو ٻري رهيو آهي. ڪاوڙ، بي اعتباري ۽ شڪ جو وڏو جھنگ ڦٽي پيو آهي. سو ٻئي خاموش هئا. اها خاموشي ڪنهن ڌٻڻ وانگر کين ڳهندي پئي وئي.
”هڪ ڳالهه چوانءِ؟“
هوءَ اداس لهجي ۾ وڏي همت سان هڪڙو اڌورو جُملو چئي مڪمل طور اداس ٿي وئي.
”چَئهُ !“ هن بئنچ تان اُٿڻ/نه اٿڻ جي ڪچي پڪي ارادي سان وراڻيو. هُو ان ارادي کان ڪجهه پَل اڳ فيصلائتي انداز ۾ کيس چئي چُڪو هو ته ”اڄ کان پوءِ پاڻ وري ڪڏهن به نه ملنداسين.“
۽ هوءَ پنهنجي حصي جو اڌ ڏک اڳواٽ ئي روئي چُڪي هئي.
”عبدالله! توکي علي سعيد ڏاڍو پيارو هو نه.“
مختصر جملي/سوال ۾ غير مختصر قصو.
موٽ ۾ هو ڪجهه چوڻ بدران آسمان ڏي ڏسڻ لڳو.
ڏک تي ضبط ڪرڻ جي ڪوشش.
اکين مان لڙڪ زوري رستا ٺاهي وهڻ لڳس.
”مان توکي تنهنجو سعيد ڄڻي ڏيان ته پوءِ؟ هان... ٻڌاءِ عبدالله، پوءِ ته بس نه؟ هان ٻڌاءِ؟ هاسٽل ”ليليٰ خالد“ جي ڪمري نمبر اٺ جون چاٻيون آسمان کي اُڇلائي ڏيان ته پوءِ؟ هاڻ ٻُڌاءِ!!!“ مشعل ڀر ۾ ويٺل اُداس ۽ ناراض نوجوان جي ٻانهن ۾ هٿ وجھي سندس اکين ۾ ڏسڻ جي ناڪام ڪوشش ڪندي التجا جي نديءَ ۾ تبديل ٿي وئي. عبدالله آسمان ڏي نهارڻ جو ارادو وڃائي ويٺو!!