14
هوءَ ڳالهائي رهي هئي، کلي رهي هئي، چمي رهي هئي ۽ چئي رهي هئي:
”تنهنجي ايميل ملي، آءُ خوش آهيان ته تون مون کي نه وساريو آهي. حالانڪ اسان ڏاڍو مختصر عرصو گڏ گذاريو، پر توکي وسارڻ ڏکيو آهي“.
”ها، مون کي به ايئن ٿو لڳي، هاڻي ته خيرپور جون کجيون به تنهنجو اڀي پير انتظار ڪندي نظر اچن ٿيون. منهنجي ڪمري جي هر ڪنڊ ۾ تون ٿي نظر اچين“.
”مان سينيما ٿي وڃان ، ٿيئٽر ٿي وڃان ، ڊسڪو ٿي وڃان ، هر هنڌ لڳي ٿو ته تون مون سان گڏ آهين، تنهن ڪري ٻي ڪنهن ڇوڪري کي ويجھو آڻي ئي نه ٿي سگھان، جيتوڻيڪ تون صلاح ڏيندو ٿو رهين. آءُ هر روز تو کي وڌيڪ مِس ڪيان ٿي“.
”ڏس، مان وري به توکي اهو ئي چوندس ته پنهنجي لاءِ ڪو دوست ڏس. نه ته اڪيلائي تو کي ڏکيو ڪندي“.
”پر اهو مون لاءِ تيستائين مشڪل آهي، جيسيتائين ڀيٽ لاءِ تون موجود آهين. تنهن جي آڏو هر ماڻهو ننڍو ۽ خسيس ٿو لڳي“.
”ائين هرڀرو ناهي، ان نموني ته تون اڪيلي ٿي ويندينءَ، مون کي يورپ جي معاشري جي خبر آهي، ان ۾ دوستي رکڻ تمام ضروري آهي نه ته ماڻهو اڳلي کي ايبنارمل سمجھندا آهن“.
”ته آءٌ وري ڪهڙي نارمل آهيان؟“. ائين چئي عائده کلڻ لڳي.
آيان اڃان ڪجھه چوڻ پئي چاهيو ته چمين جي روشنيءَ ۾ فون بند ٿي وئي.
شام جو ايميل، آيان جو انتظار ڪري رهي هئي.
”مان وري ٻيهر توکي صرف ”گُڊ نائيٽ“ چوڻ لاءِ ميل ڪئي آهي. ڪاش مان توسان گڏ ساڳي بستري تي هجان ها ۽ سوين ڀيرا تو کي چمان ها ۽ يقين اٿم ته تون به ايئن ڪرين ها. مان ان اڻ ڏٺل عورت سان حسد ٿي ڪيان، جيڪا تو سان سمهندي. ڇو جو تو صرف منهنجو آهين“.
آيان، عائده جي چري محبت تي سوچيندو رهيو. هن سوچيو ته هوءَ جيتري سهڻي ۽ جوان آهي ته هُن لاءِ ته ڪيترا ئي محبت ڪندڙ هوندا پر هوءِ ڇو هن لاءِ ايڏو انتظار ٿي ڪري؟! اهو انتظار جيڪو اڻ کٽ آهي.
******
آيان، يونيورسٽيءَ ۾ پنهنجي ڊپارٽمينٽ پهتو، ته سندس ٽيبل تي هڪ خط انتظار ڪري رهيو هو.
”...تون جيڪو به وقت مون سان رهين، اهو مان وساري نه ٿي سگھان. مون کي خوشي آهي ته تون به مون کي نه وساريو آهي، مون کي اهو به يقين آهي ته تون مون کي چاهين ٿو، ڇو جو مان تو کي شدت سان چاهيان ٿي.
بس هڪ شيءِ کان نفرت آهي اها آهي اسان ٻنهي جي وچ ۾ وڏو مفاصلو.
آءُ جڏهن پراگ ڇڏيو هو ته اندر ئي اندر ۾ فيصلو ڪيو هيم ته تنهنجي باري ۾ نه سوچينديس، پر ايئن ڪري نه سگھيس. جڏهن تنهنجين سوچن جو بار وڌي ويو، ته مان پنهنجي هڪ سهيليءَ کي ان باري ۾ ٻڌايو. جيڪا پڻ اسان جي پيار تي حيران هئي. سچ ته اهو آهي ته مان پاڻ سوچيان ٿي ته اسان ٻنهي جي وچ ۾ ڇا هيو؟ ايتري مختصر عرصي ۾ ايڏيون شديد فيلنگس. آءُ جڏهن توکان پراگ مان موڪلائي جهاز ۾ آيس، ته سموري سفر ۾ روئيندي رهيس ۽ منهنجي ڀر ۾ ويٺل هڪ اٽالين جوڙو منهنجي حالت تي افسوس ڪندو رهيو.
گھر موٽڻ جي خوشي ٿي، پر جڏهن هو مون کان پراگ جي باري ۾ پڇن ٿا ته مان کين اهو چئي چپ ٿي ڪرايان ته اهو سڀ ايترو سٺو هو، جو وسارڻ مشڪل آهي.
منهنجي ماءُ ڏاڍي پريشان آهي ته آءُ ايتري چپ ۽ سنجيده ڇو آهيان؟! هُن ويچاريءَ کي ڇا ٻڌايان ته مون کي ڪهڙو روڳ لڳل آهي؟!!
خبر ٿي ڪجھه ڏينهن اڳ هڪ نئين لپ اسٽڪ ورتي اٿم ۽ ان جو نالو ڇا آهي؟.
نالو اٿس ”ٿائوزنڊ ڪسز اسٽي آن“ مون جڏهن ڏٺي ته اهو سوچيو ته ڪاش اها توسان ملڻ وقت مون وٽ هجي ها ته اسان ٻنهي کي پرابلم نه ٿئي ها. نه منهنجا چپ بغير رنگ جي هجن ها ۽ نه ئي تنهنجا ڳل ۽ چپ ڳاڙها ٿين ها. هاڻي جڏهن مان هي لفظ لکي رهي آهيان ته توکي پنهن جي ڀر ۾ محسوس ڪيان ٿي. آءٌ سوچيان ٿي ته مون کي پنهنجي پهرين ۽ آخري ناول ”ماءِ ڊيئر“ جي پهرين باب جي پڄاڻي ڪرڻ کپي.
ڪِس يو مور اينڊ مور.
آيان، عائده کي خط لکيو:
”زندگيءَ جي مختصر لمحن ۾ ڪنهنجو ملڻ، ايڏو گهرو ٿيڻ، هڪ حد تائين ته ناممڪن ٿو لڳي، پر اسان ان ناممڪن کي ممڪن بڻايو آهي، پر جي ايئن چوان ته تون ان کي ممڪن بڻايو آهي ته بهتر ٿيندو. ان ۾ ڪو شڪ ناهي ته جيئن تون فيصلو ڪيو هو ته پراگ مان وڃڻ کانپوءِ تون مون کي وساري ڇڏيندينءَ، مون کي به يقين هو ته پراگ ايميگريشن جي سلائيڊنگ دروازي بند ٿيڻ سان ان باب جي پڄاڻي به ٿي. پر ايئن نه ٿي سگھيو. خاص ڪري تنهنجي فون، ايميل ۽ خط ته ان جي نفي ڪري ڇڏي. پر سچي ڳالهه ٻڌين ته توکان پري رهڻ کان پوءِ تنهنجي لاءِ منهنجي چاهت وڌي آهي. مونکي لڳي ٿو ته هتي موجود هوندي به مان هتي موجود ئي ناهيان، تو وٽ آهيان. مونکي ڏک به ٿيندو آهي. تنهن جي لاءِ، پنهنجو پاڻ کي قصوروار به سمجھندو آهيان. هڪ پرسڪون زندگي هئي تنهنجي، ان ۾ داخل ٿي مان توکي وڌيڪ پريشان ڪيو آهي. هونئن ڏس نه تون، مونکان ننڍي آهين، مان ته اهڙو سنجيده ٿي سگھان ٿو، تون ڇو پنهن جي جوانيءَ کي روڳ لڳائي جواني ۽ يورپ جي مزي کي ڪرڪرو ٿي ڪرين؟!، تون انجواءِ ڪر، دوست ٺاهه. پنهنجو وري ملڻ ٿئي يا نه. باقي اها حقيقت آهي ته مان توکي وساري نه سگھندس، دليون روز روز ته ڪنهن سان نه جڙنديون آهن.. خبر ٿي جڏهن تنهنجون سوچون مون تي حاوي ٿي وينديون آهن، ته مان فقير وٽ ويندو آهيان، توکي ته رڳو يوگي فقيرن جي باري ۾ ٿوري گھڻي سڌ هوندي. پر ائين سمجھه ته هي فقير به ائين ٿين. اهي پنهنجو رشتو الله سان جوڙيندا آهن پر ڪٽر مذهب پڻي سان نه..... هو سڀني مذهبن جي عزت ڪندا آهن، انهن جو خيال رکندا آهن. هو ڪڏهن به ڪنهن سان مت ڀيد نه رکندا آهن. هونئن اسان جو علائقو پراڻي وقت کان وٺي ائين رهيو آهي، ٻين جو خيال رکڻ وارو ۽ پرامن رهڻ وارو. انڪري ته سنڌ جي پراڻي تهذيب موهن جي دڙي مان به ڪو جنگي هٿيار نه مليو آهي. مان مذهبي ناهيان ۽ نه وري ڪو صوفي آهيان، پر ان ۾ ڪو شڪ ناهي ته مذهبي مت ڀيد کان مٿانهون رهيو آهيان. ماڻهن جي دلين کي ٽوڙڻ وڏو گناهه سمجھندو آهيان. ڪنهن جانور کي تنگ ڪرڻ به عجيب لڳندو آهي، پيار کي پنهنجي زندگيءَ جو مول ۽ متو سمجھندو آهيان. انڪري اهڙيون ڳالهيون ڪرڻ وارا چاهي پوءِ اهي ڪهڙي به مذهب سان واسطو رکندا هجن، انهن کي پنهنجو سمجھندو آهيان. انهن وٽ ويهڻ سٺو لڳندو آهي. ٻيو ته هو جنهن هنڌ رهن ٿا. ويهن ٿا، اتي هڪ قسم جو سڪون محسوس ٿيندو آهي. انڪري اهڙن هنڌن تي ويندو آهيان. ان سڪون جو سبب هنن جي يڪسوئي ۽ رياضت به ٿي سگھي ٿو.
سو ان فقير وٽ ويهڻ وقت لڳندو آهي ته مان وڻ جي گھاٽي ڇانو ۾ ويٺو آهيان. انڪري ئي جڏهن تنهن جي ياد گھڻو تنگ ڪندي آهي ته ان طرف نڪري ويندو آهيان“.
******
آيان پنهنجي دل ۾ عائده لاءِ وڌيڪ محبت محسوس ڪري رهيو هو. هُن کي به ڪنهن ڳالهه ۾ ڪنهن شي ۾ مزو نه اچي رهيو هو. اڄ جڏهن سبينا سندس آفيس ۾ آئي هئي، جنهن سان ڪچهري ڪندي کيس مزو ايندو هو، ان جي ڪمپني به کيس بور ڪري رهي هئي. هُن مٿي جي سور جو بهانو بڻائي هُن کان موڪلايو هو. هو موٽر سائيڪل تي درازا هليو ويو هو. کيس ان هنڌ هڪ سڪون محسوس ٿيندو هو. هو جڏهن به ڪنهن مونجھه ۾ يا بي سبب اداس هوندو هو ته هو سچل سائينءَ جي مزار تي هليو ايندو هو. پوءِ هو فقيرن سان ڪچهري ڪندو هو يا منهن مونن ۾ وجھي سوچيندو رهندو هو ۽ ليٽي پوندو هو. کيس تڏي جي خوشبوءِ سڪون ڏيندي هئي. سوچي ٿو ته ڇا عائده، هنن جڳهن کي پنهنجو ڪري سگھندي؟ هتي رهي سگھندي؟ هو پنهنجي آسپاس جي شين کي تڪي توري ڏسي ٿو ته سندس من اداس ٿي وڃي ٿو، جو کيس اندران ئي جواب ٿو ملي ته هوءَ جيڪا يورپ جي رهواسڻ آهي، جنهن پابنديون ڪڏهن ڏٺيون ئي ناهن، ماڻهن جي ڪنهن به معاملي ۾ دخل اندازي نه سٺي اٿائين،. اها ڪئين اهي سڀ ڳٽ قبول ڪري سگھندي؟! يا هن گند ۾ رهي سگھندي؟! اتي ته هر گھٽي ۽ هر گام صاف آهي. هڪ فقير سچل جي مزار آڏو بيهي ڳائي ٿو.
محبت جي مي ماريو، ڙي مون کي،
ڪاڪيون ڪنهن سان ورهه وراهيان!
عقل علم سڀ ڇوڙ ڏتوسي، عشق ڏنو اولارو،
اکيان کول ته ظاهر ڏيکين، سير سڄڻ جو سارو،
پُرجھي پير ايڏاهين پايو، هوت اٿو هاڪارو،
محبت مون منصور وجھايو، ڳچيءَ جي وچ ڳارو،
سنبر سچيڏنا! ڇڙ سانباها، ورهه جيو جان وارو.
آيان، پنهنجي کيسي مان عائده جو صبح پهتل خط ڪڍي.، پڙهڻ شروع ٿو ڪري ته کيس لڳو ته هوءَ به هُن سان گڏ ان تڏي تي ويٺي آهي ۽ کيس ٻڌائي رهي آهي:
“مان البانيا مان رومانيا يونيورسٽي پهتي آهيان، هاسٽل تي تنهنجو خط ۽ ڪارڊ مليو ته مون کي ڏاڍي خوشي ٿي پر تنهنجو خط مختصر هيو. مون سوچيو ته تون منهنجو ڊگھو خط ڏسي حيران ٿيو هوندين. مون کي خط لکڻ جي عادت ڪونهي پر توسان ملي ۽ وڇڙي مون جيڪو محسوس ڪيو اهو سڀ لکڻ چاهيان ٿي ۽ اهو جذبو ئي ايڏا وڏا خط لکرائي ٿو.
منهنجا پيارا! مون کي يقين آهي ته مان تو کي ايئن سڏي سگھان ٿي تون اڃان تائين منهنجو آهين ۽ مان تنهنجي سوئيٽ هارٽ(جيئن تون چوندو هئين).
آءُ هي خط ڪلاس هلندي لکي رهي آهيان، هڪ بور ليڪچر هلي رهيو آهي. ها تون به ته ليڪچرر آهين پر مون کي يقين آهي ته تو کي شاگرد چاهيندا هوندا ۽ خاص ڪري شاگردياڻيون. تو ۾ عورتن لاءِ اٽريڪشن آهي.
جيستائين منهنجي ذاتي زندگيءَ جو تعلق آهي ته آءُ اڃان تائين اڪيلي آهيان ۽ رهڻ چاهيان ٿي. ان جو سبب تون آهين. تون ئي منهنجي دل ۾ وسين ٿو ۽ هونئن به توکي خبر آهي ته جسماني ۽ جنسي طرح مان اهو سڀ ڪجھه ڪري نه ٿي سگھان جيڪو ٻيا چاهين ٿا.
هونئن توسان مون ڏاڍي زيادتي ڪئي آهي، مان سوچيندي آهيان ته نارمل ناهيان. پر مان اهو پڪو پهه ڪيو آهي ته ٻيهر جڏهن به توسان ملنديس ته مان توسان سڀڪجھه ڪنديس. ڇو جو مان چاهيان ٿي ته، جنهن کي آءَ چريائپ جي حد تائين چاهيان ٿي اهو ئي مون کي ڇوڪريءَ مان عورت بڻائي.
مون توکي ٻڌايو هو ته منهنجا گھڻا دوست رهيا آهن، پر منهنجو پيار ٻن سان رهيو آهي. هڪ البانيا جو ۽ هڪ چريو پاڪستاني. سو ايندڙ سال جڏهن پراگ ۾ ملنداسين، ته مان سڀ ڪجھه توکي ارپينديس.
مون کي تو ٻڌايو هو ته تون شادي ڪرڻ چاهين ٿو پر مهرباني ڪري اسان جي ٻيهر ملڻ تائين نه ڪجانءِ. مون لاءِ اهو عذاب سٺو نه ٿيندو. هونئن به مان سوچي ڇڏيو آ ته جڏهن تون شادي ڪندين ته مان توسان ناتا ٽوڙي ڇڏينديس، ڇو جو تون منهنجو محبوب آهين. تو کي دوست واري جڳهه ڏئي نه ٿي سگھان.
تون ڪڏهن سوچيو آهي ته مون سان ملڻ هتي اچين؟ منهنجي ڪمري ۾، منهنجي بيڊ تي، منهنجي باٿ روم ۾..... اوهه اهو سوچيندي ئي مون کي محسوس ٿئي ٿو ته تون اتي ڪٿي آهين. ڏس منهنجو ساهه به تنهنجي ساهه سان ٽڪرائڻ لڳو آهي. منهنجا هٿ تنهنجي ڇاتيءَ جي وارن تي گھمڻ لڳا آهن...“
خط پوري ٿيڻ سان آيان، عائده کي پنهنجي قريب محسوس ڪري ٿو. مزار جو فقير سندس قريب اچي ٿو ۽ سندس روئندڙ اکين کي ڏسي چئي ٿو:
”بابا! ڇا ٿيو آهي؟ جو روئين ٿو؟!“.
آيان خاموشيءَ سان پنهنجا ڳوڙها اگھيا، فقير وري کيس چئي ٿو:
”بابا گريو ته عاشق ڪندا آهن، مون تو کي اڳ ۾ ڪڏهن ان حالت ۾ نه ڏٺو آهي“.
آيان،جي نيڻن مان نير بند ئي نه ٿا ٿين،ٻانهون ٻڌي فقير کي چئي ٿو:
”سائين! مون کي سمجھه ۾ ڪجھه نه ٿو اچي“.
”سڀ سمجھه ۾ اچي ويندو، هر ڳالهه جو وقت متعين آهي“.
“ڪڏهن پنهنجو پاڻ کي سمجھايان ٿو، ڪڏهن انکي وقت جي وهڪري ۾ آيل هڪ پل ٿو سمجھان ته ڪڏهن وري ان پل کي ئي زمانو ٿو سمجھان“.
”ڪهڙي پل جي ڳالهه ٿو ڪرين؟“.
“اهو پل، جنهن پل هن من اندر ۾ رنگن جون معنائون، خوشبوئن جون شڪليون، ۽ آوازن جا احساس هڪ نئين رنگ ۽ روپ سان ظاهر ٿيڻ لڳا“.
”ڪنهن پيار جي ڳالهه ٿو ڪرين؟“.
”سائين! لڳي ٿو ته محبت ٿي وئي آهي“.
فقير، کيس گھوريندي چئي ٿو:
”پوءِ اڃان جيئرو آهين؟“.
آيان حيراني ۽ سواليا نگاهن سان فقير کي ڏٺو، جنهن تي فقير کيس چيو:
”بابا! محبت ۾ ته پاڻ مارڻو پوندو آهي“.
آيان هاڪار ۾ ڪنڌ ڌوڻي ٿو. فقير وڌيڪ کيس چيو:
”بابا! محبت ۾ ته ڪائنات قربان ڪرڻي پوندي آهي“.
فقير مرڪي کيس چئي ٿو.
”مون کي پڪ آهي، ته ڪائنات جو مفهوم ته سمجھين ٿو نه؟“.
آيان کيس ورندي ڏي ٿو:
”جي سائين!“.
فقير کيس چيو:
”پُٽ! اڃان ان ڏاڪي تي نه پهتو آهين. اصل محبت اها آهي ته مون سميت، سڀ شيون تو کان وسري وڃن. اها ڪهڙي محبت چئبي جو تو کي هر ڪم لاءِ وقت ملي ٿو!“.
آيان هڪ گهري سوچ ۾ گُم آهي. فقير اٿندي سندس پٺي ٺپيندي چئي ٿو:
”پر خيرآهي بابا! ڪا ڳالهه ناهي، مان نماز پڙهي وٺان. تون ننگر کائي پوءِ وڃجان“.
******