سراج انسٽيٽيوٽ کي ٻوليءَ تي ڪم ڪرڻ جي گذارش
سڄي جڳ کي خبر آهي ته سراج الحق ميمڻ صاحب جي وڏي سڃاڻپ سنڌي ٻوليءَ لاءِ جاکوڙ، سنڌي ٻوليءَ بابت نظريو ۽ هر لکڻيءَ وسيلي سنڌي ماڻهن جي حقن، ٻوليءَ ۽ ادب لاءِ آواز اٿارڻ آهي.
هن ناولن ۽ ڪالمن ۾ به سنڌ جا سور بيان ڪيا آهن. ان سلسلي ۾ هن پنهنجي سرڪاري نوڪريءَ جي به پرواهه نه ڪئي، هڪ دلير ۽ بهادر ليکڪ هو ، مارشل لا هُجي يا جمهوريت هُن ڪنهن به لالچ ۽ مصلحت سبب سنڌ ۽ سنڌي ٻوليءَ جي مامري تي سودو ۽ ماٺ نه ڪئي.
مون کي ياد آهي ته زندگيءَ جي آخري ڏهاڙن ۾ سنڌ ، سنڌي ٻوليءَ ۽ سنڌي ماڻهن سان ٿيندڙ ڏاڍاين تي سراج صاحب نه رڳو وڏي واڪي آواز اُٿاريندو هو پر تقريرن دوران لُڙڪ به لاڙي ويهندو هو.
سراج صاحب اسان سڀني جو آهي، ڇاڪاڻ ته هن سڄيءَ سنڌ لاءِ لکيو ۽ ڳالهايو ، هزارين سنڌين سندس لکڻين ۽ شخصيت مان اُتساهه ورتو.
سراج صاحب جي پيغام کي جاري رکڻ لاءِ سراج انسٽيٽيوٽ آف سنڌ اسٽڊيز قائم ڪيو ويو، جنهن جي سرواڻي منهنجي اُستاد، نالي واري محقق، لطيف شناس، نقاد ۽ سراج صاحب جي ڀيڻ پروفسير ڊاڪٽر فهميده حسين صاحبه ڪري پئي. ميڊم فهميده شاهه عبداللطيف ڀٽائي چيئر جي ڊائريڪٽر ۽ سنڌي ٻوليءَ جي بااختيار اداري جي چيئرمين پڻ رهي چڪي آهي.
سراج انسٽيٽيوٽ کي هلائيندڙن ۾ محترمه انيسا رحمٰن ميمڻ صاحبه ڊاڪٽر امجد سراج ميمڻ صاحب ۽ ٻيا شامل آهن، هو هڙان وڙان خرچ ڪري هن اداري کي هلائن پيا. سندن ان جذبي کي سلام آهي.
سراج انسٽيٽيوٽ جي وڏن ڪمن مان شاهه لطيف ڪانفرنس گهڻي مشهور ٿي آهي. ان شاندار ڪم تي به اداري سڀاليندڙن کي مبارڪ ڏجي ٿي.
هيءَ به هڪ حقيقت آهي ته جيڪڏهن اسان کي سنڌي ٻولي پڙهڻ ايندي ته شاهه لطيف کي پڙهي سگهنداسين . ترجمن وسيلي شاهه جي ڪلام جو اصل جوهر حاصل ٿي نه سگهندو.
هن وقت سنڌي ٻوليءَ سان جيڪو ڪجهه ٿئي پيو، اُن تي سراج صاحب جو روح تڙپندو هوندو، هو قبر ۾ ڳوڙها ڳاڙيندو هوندو. هو جيڪڏهن زندهه هُجي ها ته سنڌ مدرسي مان سنڌي ٻوليءَ جي نيڪاليءَ تي ان جي دروازي تي تيستائين بُک هڙتال جاري رکي ها، جيستائين اُتي سنڌي شعبو قائم نه ٿئي ها. سنڌ سرڪار جي سنڌي ٻوليءَ بابت پاليسيءَ سان نه رڳو اختلاف رکي ها پر اُن خلاف تحريڪ هلائي ها.
شهيد بينظير ڀٽو يونيورسٽي لياري، اين جي وي اسڪول، سکر آءِ بي اي يونيورسٽيءَ ۽ مختلف تعليمي بورڊن ۾ سنڌي مضمون سان ٿيل ڏاڍائيءَ خلاف ضرور آواز اُٿاري هان.
گذارش آهي ته سراج انسٽيٽيوٽ کي سراج صاحب جي روح مطابق سنڌي ٻوليءَ سان ٿيندڙ ڏاڍاين خلاف هڪ سگهارو آواز بڻايو وڃي.
سنڌي ٻوليءَ جي جياپي لاءِ سيمينار، ڪانفرنسون ۽ ورڪ شاپ ڪرايو. اوهان جا هٿ ڊگها آهن، ان سلسلي ۾ به مختلف ادارا اوهان جي مدد ڪندا.
سرڪاري ملازمت پوري ڪرڻ کان پوءِ ڪنهن پروموشن رڪجڻ ۽ پوسٽنگ مٽجڻ جو به ڪو خطرو ناهي. تنهن ڪري سنڌي ٻوليءَ جي معاملي ۾ اڳتي اچجي!
اوهان کي هٿ ادب جا ٻڌي عرض آهي ته اوهان مون بابت پنهنجي راءِ ڀلي تبديل نه ڪريو پر سنڌي ٻوليءَ سان ٿيندڙ هاڃن بابت پنهنجي پاليسي ضرور تبديل ڪريو.
مون کي اميد آهي ته سراج انسٽيٽيوٽ پنهنجيءَ پاليسيءَ تي ضرور نظر ثاني ڪندو.
***
(پندرهن وار افيئر، 30 جون 2019ع)