مون به پَٽڪو ٻَڌو
پاڪستان ٽيليويزن جي اسڪرپٽ ايڊيٽر/پروڊيوسر سڪندر رند صاحب جي ڀاءُ جي ڪراچيءَ ۾ شاديءَ جي ڪاڄ ۾ سنڌ جي ناليوارن سُگهڙن احمد علي چانڊيي صاحب، حاجي علي نواز وڳڻ صاحب، محمد اسماعيل پهوڙ صاحب، علي نواز لنجواڻي صاحب، امداد ٻٻر صاحب ۽ ٻين شرڪت ڪئي. سندن ٽولي ۾ مان ۽ ڪچهري پروگرام جو پروڊيوسر آفتاب ڪريم بلوچ صاحب به گڏ ويٺا هئاسين. هڪ ٻئي سان سگهڙائپ جي حوالي سان حال احوال اورياسين.
فقير علي نواز لنجواڻي صاحب ڏاڍو قربائتو ۽ محبتي ماڻهو آهي. هن حجت ڪري مون کي پنهنجو پٽڪو پارايو ۽ تصويرون به ڪڍيون. تصويرن کان پوءِ سندس ٿورا مڃيندي مون کيس پنهنجو پٽڪو واپس ڏنو. فقير صاحب جا لک لائق.
مان سنڌي ٽوپي ته اڪثر پائيندو رهندو آهيان، خاص ڪري پي ٽي ويءَ جي پروگرام ڪچهريءَ جي ميزبانيءَ وقت ته لازمي پائيندو آهيان. ڇاڪاڻ ته آفتاب ڪريم صاحب چوندو آهي ته سائين اوهان جي ٽڪڻ /گنج جي چمڪ ڪيميرا کي نه ٿي وڻي، تنهن ڪري ان کي ٽوپيءَ سان ڍڪيو. ٽوپيءَ جا هونءَ ته گهڻا ئي فائدا آهن پر هڪ اهو به فائدو آهي.
مان ڀانيان ٿو ته مون زندگيءَ ۾ ٻيو يا ٽيون ڀيرو پٽڪو پاتو آهي. هڪڙي ڀيري پنهنجي والد صاحب محترم لونگ خان جي وفات کانپوءِ خانداني پڳ ٻڌڻ دوران ۽ ٻئي ڀيري لنجواڻي صاحب 2019-02-07 تي پٽڪو ٻڌايو.
پٽڪو سنڌي ثقافتي لباس ۾ وڏيءَ اهميت وارو آهي. مٿي جي حفاظت ڪرڻ کان سواءِ سرداري ۽ خانداني پڳ جو به ڪم ڏئي ٿو. ڪنهن زماني ۾ ته وڏڙا سفر دوران پنهنجا پئسا به پٽڪي ۾ لڪائيندا هئا. (هاڻي به ٿي سگهي ٿو ائين ڪندا هجن).
پٽڪي جو رنگ گهڻي ڀاڱي اڇو هوندو آهي، بوسڪيءَ واري پٽڪي کي خاص اهميت هوندي آهي. ٻين رنگن جا به پٽڪا پهريا وڃن ٿا. ڪي همراهه اجرڪ جو پٽڪو به ٻڌندا آهن. ان حوالي سان علڻ فقير جو پٽڪو ۽ ان جو تُرو مشهور آهي. علڻ فقير جا وارث رضا علي علڻ ۽ فهيم علڻ به ڳائڻ وقت اجرڪ جو پٽڪو ٻڌندا آهن.
پنجاب جو فنڪار واحد بخش علڻ به علڻ فقير وانگر اجرڪ جو پٽڪو پائي يڪتاري تي ڳائيندو آهي.
پَٽڪو سنڌ جي قديمي لباس منجهان هڪ آهي. سنڌين ان جو جنگين ۾ به استعمال ڪيو آهي. جنگ دوران هڪ ٻئي کي پٽڪي سان ٻڌي ايڪو ۽ اتحاد ته قائم ڪيائون پر جڏهن دشمن حملو ڪيو ۽ ڪو هڪڙو مئو ته نتيجي ۾ سڀني کي مرڻو پيو. اهڙيءَ ريت سنڌين جي لاشن جا ڍير لڳندا ويا.
مطلب ته جنگي حڪمت عمليءَ ۾ پٽڪي جو صحيح استعمال نه ڪيو ويو.
سُٺي ڳالهه آهي ته اجرڪ ۽ ٽوپيءَ پائڻ جو رواج ته وڌندو پيو وڃي، پر اڇي پٽڪي جو رواج گهٽبو پيو وڃي. ان جا مختلف سبب آهن، هڪڙو ماحول ۽ آبهوا، ٻيو مهانگائي، ٽيون پسند پنهنجي پنهنجي وغيره وغيره.
وڌيڪ ڪارڻ اوهان به ٻڌائيندا ته اسان جي رهنمائي ٿيندي. ان کانسواءِ پٽڪي بابت پهاڪا، چوڻيون ۽ بيت به ونڊي سگهو ٿا.
ٽوپي پائڻ/پارائڻ ۽ پٽڪو ٻَڌڻ/ٻڌرائڻ به اصطلاح آهن، جن جا مختلف مفهوم آهن. اهڙيءَ طرح هن مضمون جو عنوان ”مون به پٽڪو ٻَڌو“ مختلف معنائون ڏئي سگهي ٿو.
10 هين مارچ 2019ع