فيوچر لائبرري جو ٽيون ليکڪ شون
انهن مسودن کي 2114ع ۾ انهن وڻن جي وڍائي کانپوءِ حاصل ٿيندڙ پنن تي شايع ڪيو ويندو. انهي منصوبي ۾ پهريون مسودو ڪئنيڊين ليکڪا، شاعره مارگريٽ ائٽ وڊ لکيو. ٻيو مسودو برطانوي ناول نگار ڊيوڊ مچل لکيو آهي، جيڪو هن مئي 2016 ڌاري لائبرري جي حوالي ڪيو آهي.
هن سال جيڪو ٽيون ليکڪ ان منصوبي واسطي ڪتاب لکڻ لاءِ چونڊيو ويو آهي، سو آئيسلئنڊڪ ٻولي جو ليکڪ ۽ نعمه نگار شون آهي. شون آئيسلئنڊ نامي ملڪ جو رهواسي آهي جيڪو اتر يورپ ۾ نارٿ ائٽلانڪ سمنڊ جي ڪنهن ٻيٽ تي قائم آهي. ان ملڪ جي ڪل آبادي صرف 332،529 آهي پر ان جي ايراضي 100،300 چورس ڪلوميٽر آهي.
27 آگسٽ، 1962 تي پيدا ٿيندڙ شون جو پورو نالو Sigurjón Birgir Sigurðsson آهي .پر هن جو قلمي نالو شون آهي. شون فيوچر لائبرري واري منصوبي ۾ شامل ٿيڻ تي پنهنجي ردعمل ۾ لکيو تہ ”منهنجي پسنديده آئيسلئنڊڪ لوڪ ڪهاڻي جو تعلق مستقبل سان آهي.
”ان ڪهاڻي ۾ جهور زال مڙس جو قصو آهي، جيڪي ڪنهن پرانهين فارم هائوس تي رهندڙ آهن. اهو فارم هائوس پهاڙين پويان آهي. مرد جي عمر 80 سال ۽ زال جي 90 سال آهي. جيئن هو پورهيو ڪرڻ جهڙا نہ آهن، تنهن ڪري هو بيحد غربت جو شڪار ٿي ويا آهن.
”هڪ ڀيرو ڪو مسافر سندن در کڙڪائي ٿو. اهو اجنبي رڍن کي ڳوليندي ڪوهيڙي ۾ پنهنجو رستو ڀلجي ٻه ٽي ڏينهن هڪ هنڌ ويهي رهيو هو، ۽ هاڻي وٽن پهتو هو. پوڙهي جوڙي هن جو آڌر ڀاءَ ڪيو، پر کيس ٻڌايو تہ هنن وٽ رڳو ڇڍي لسي جو گلاس آهي، جيڪو انهن هن کي پيش ڪيو.
”جڏهن هو کائڻ لڳو تہ هي ان کي بکايل نظرن سان تڪيندا رهيا. ان وچ ۾ هڪڙو ڪانگ اندر آيو ۽ اچي پوڙهي جي ڪڇ ۾ ويٺو. پوڙهو ڪٻٽ مان هڪ ٿانو کڻي آيو، جنهن ۾ رڍ جي گوشت جا ٽڪرا، سخت ٿيل مکڻ ۽ سڪل سامونڊي مڇي جا ٽڪرا پيل هئا. ڪانگ چهنب کولي ۽ ٻئي هن کي کارائڻ لڳا.
”هن کي لڳو تہ اهي ان ڪانگ کي کارائڻ لاءِ پاڻ کي بکيو رکي رهيا هئا. تنهن تي هن پڇيو تہ هو ائين ڇو پيا ڪن. ان تي مائي وراڻيو تہ ڪانگ لاءِ چيو وڃي ٿو تہ هو 200 سال زنده رهندو، سو هو اهو پاڻ ڏسڻ ٿا گهرن.
”جڏهن ڪيٽي پيٽرسن مون کي ان منصوبي ۾ شامل ٿيڻ جي دعوت ڏني تہ مون کي اها لوڪ ڪهاڻي ياد آئي.
”اسان مان جيڪي پهرين ڏهاڪن ۾ ان منصوبي ۾ مسودو لکندا، تن کي خبر نہ پوندي تہ سندن لکتن جو ڪهڙو حال ٿيو. پر ان ڪهاڻي جي پوڙهي جوڙي ۽ ڪانگ جيان، شايد اسان پنهنجي لکتن ۾ زنده رهون. دنيا اميدن تي قائم آهي.“
هلندڙ سال سندس ٻارهين ناول جو انگريزي ترجمو بعنوان Moonstone: The Boy Who Never Was شايع ٿيو آهي، جنهن جو ترجمو وڪٽوريه ڪرب ڪيو آهي. اهو ناول 2013ع ۾ آئيسلئنڊڪ ٻولي ۾ شايع ٿيو ۽ ڪافي انعام کيس پلئه پيا هئا. ان ناول ۾ پهرين مهاڀاري جنگ جي خاتمي کانپوءِ پهرين ٽن مهينن جو قصو آهي. ان جو مکيه ڪردار 16 سالن جو ماني اسٽين آهي، جيڪو بيروزگار، پڙهائي ۾ ڪمزور dyslexic ۽ جنس پرست هو. ماني شهر جي ڪناري تي گذر سفر ڪندو رهي ٿو، پر اسپيني فلو جي وبا باعث سندس ڏکيا ڏينهن شروع ٿيا.
گارجيئن اخبار لاءِ انٽرويو ڪندڙ سارا ڪرائون کي هن ٻڌايو تہ ان زماني ۾ ريڪيَوڪ (آئيسلئنڊ جي گادي وارو هنڌ) جي آبادي پندرهن هزار هئي، پر ڏهه هزار ان بيماري ۾ وٺجي ويا، جن مان 300 کن اجل جو شڪار ٿيا. انهي ناول ۾ انهي زماني جي ريڪيوڪ شهر کي چٽيو ويو آهي.
شون جي پالنا سندس ماءُ ڪئي. هن پنهنجي پيءُ کي جهڙوڪر ڏهن سالن کان پوءِ ئي ڏٺو، جڏهن اهو وٽس اسڪول ۾ ملڻ ايندو هو. ان هوندي بہ هن جو ننڍپڻ خوش گذريو، خاص ڪري ماءُ جي ساٿ ڪري.
شروعاتي سالن ۾ هن جي مکيه سرگرمي هر هفتي لائبرري وڃڻ هوندي هئي. اتي هن جاسوسي ۽ اهڙي نوع جو ادب گهڻو پڙهيو. هڪ ڀيري پنهنجي نانيءَ جي ڪتابن وارو ڪٻٽ ڦلهاريندي آئيسلئنڊڪ لوڪ ڪهاڻين جو ڪتاب هٿ آيو، جنهن کيس پنهنجي جادو ۾ جڪڙي ڇڏيو. سندس چواڻي تہ ان مان کيس ادب جو پهريون سبق اهو مليو تہ اوهان ڪنهن دلچسپ شيءِ سان ڪم پيا ڪريو تہ ان کي سڌو سنئون ٻڌايو.
ٻيو سبق جيڪو هن سکيو، سو هو شاعري. هن جو چوڻ آهي سندس ملڪ جي اسڪولن ۾ روايتي شاعري جو ٿلهو ڪتاب پڙهايو ويندو آهي. پر پندرهن ورهين جي عمر ۾ کيس احساس ٿيو تہ سهيوڳي شاعري بہ موجود آهي. 50 واري ڏهاڪي ۾ جديد شاعرن آئيسلئنڊڪ شاعري جو نقشو ئي بدلائي ڇڏيو هو.
انهن جديد شاعرن کان متاثر ٿي هن شاعري شروع ڪئي. ان سال جي آخر ۾ هن پنهنجو مجموعو شايع ڪيو. سارا ڪرائون کائنس پڇيو تہ هن کي پبلشر ڪيئن مليو تہ هن وراڻيو تہ هو اسڪول مئگزين جو ايڊيٽر هو، سو ان کي ننڍي پريس مان شايع ڪرايو. 100 ڪاپين لاءِ پنهنجي هفتيوار باغباني جي ڪمائي لڳائي ۽ ان کي پاڻ وڃي ڪيفي، گهٽين ۽ بسن ۾ کپائڻ شروع ڪيو. هن سؤ کن ڪاپيون ائين جلدي ۾ کپائي ورتيون، پوءِ وري هن پنجاه ڪاپيون ٻيون ڇپرايون. انهن کي هو بڪ اسٽالن تي کڻي ويو. بڪ اسٽال وارن کيس سمجهايو تہ هو اخبارن ۾ ان ڪتاب تي تبصرو شايع ڪرائي. ائين هن جو ٻيو مجموعو آيو. قصو اڳتي وڌندو رهيو.
هن جو لکڻيون چاليهن کان وڌيڪ ٻولين ۾ ترجمو ٿي چڪيون آهن. فلم Dancer in the Dark (2000) جي نغمن لاءِ آسڪر لاءِ تجويز ڪيو ويو. 2005 ۾ کيس نئين سر لکيل لوڪ ڪهاڻي The Blue Fox تي بوڪر جي برابر نارڊڪ ڪائونسل لٽريچر پرائيز مليو.
گارجيئن اخبار کي ڏنل انٽرويو موجب 53 سالن جي هن ليکڪ جو هاڻي مکيه جولان ناول نگاري آهي. هو ٻڌائي ٿو تہ هو ڪڏهن ڪڏهن شاعري بہ ڪندو رهندو، پر هن جي لکڻين جو مکيه محور ناول نگاري رهندو ۽ ناول نگاري ۾ سندس مکيه پس منظر سندس ننڍڙو ملڪ ئي رهندو.
سندس لفظن ۾ ”منهنجو خيال آهي سٺو ادب ننڍين جڳهين، سماج جي ننڍن حصن مان پئدا ٿيندو آهي، ڇو تہ اتي ڪردار پڌرا ٿي پوندا آهن، ۽ سماجي ميڪانيت بہ ظاهر هوندي آهي. آئيسلئنڊ ۾ پڙهندڙن جو محدود حلقو آهي، تنهنڪري اهو ضروري آهي تہ ان جو ترجمو ٿئي جيئن اهو ٻاهر پڙهيو وڃي. آئون کڻي آئيسلئنڊ جي تاريخي واقعن کي لکان ٿو، پر ڀانيان تہ آئون وڏي ڪهاڻي پيو لکان.“