ماريو وارگس يوسا جي تقرير ۽ خاڪو
جيئن تہ آئون ڪهاڻيون ٻڌائيندڙ آهيان، تنهنڪري اوهان جي ڪاميابي ۽ خوشي جو جام نوش ڪرڻ کان اڳ آئون هڪ ڪهاڻي ٻڌائيندس.
ڪنهن زماني ۾ هڪ ڇوڪرو هوندو هو، جنهن پنجن ورهين جي ڄمار ۾ پڙهڻ سکي ورتو. ان بعد سندس زندگي ئي بدلجي ويئي. مهم جو قصن ڪهاڻين پڙهڻ جي باعث هن کي پنهنجي غريب گهر، غريب ملڪ، ۽ غريب حقيقي زندگي، جنهن ۾ هو جي رهيو هو، کان فرار ٿيڻ جو رستو ملي ويو، ۽ هو جادوئي، دل لڀائيندڙ ۽ دلچسپ مخلوق سان وسندڙ اهڙي جاين جي سفر تي اسهڻ لڳو، جتي هر ڏينهن توڙي رات هن لاءِ وڌيڪ سنسني خيز ۽ عجيب مسرت جا سامان کڻي ٿي آيا.
هن ڪهاڻين پڙهڻ مان ايترو تہ لطف ٿي ورتو، جو هڪ ڏينهن، جڏهن هو جوان ٿي ويو هو، تڏهن پاڻ اهي ٺاهڻ ۽ لکڻ لڳو. ائين ڪندي جيتوڻيڪ کيس سخت پورهيو ڪرڻو ٿي پيو، پر ان سان کيس اڻ مئي خوشي حاصل ٿيڻ لڳي ۽ هو لکڻ ۾ بہ پڙهڻ جهڙو مزو ماڻڻ لڳو.
منهنجي ڪهاڻين جو ڪردار، بهرحال، باخبر هو تہ حقيقي دنيا ٻي شيءِ آهي، ادب ۽ خوابن جي اڻيل انوکي دنيا هڪ ٻي ڪائنات آهي، ۽ اها تڏهن ٿي روشن ٿئي، جڏهن ڪهاڻيون پڙهيون يا لکيون ٿي ويون. باقي وقت اها الوپ ٿي رهي.
نيٺ هڪڙي پرهہ ڦٽي مهل، منهنجي ڪهاڻين جي اصلي ڪردار کي هڪ عجيب غريب اچار رکندڙ نالي واري شخص اطلاع ڏنو تہ هن انعام کٽيو آهي، ۽ اهو وٺڻ لاءِ کيس سويڊن ملڪ جي شهر اسٽاڪهوم اچڻو پوندو.
هن کي هاڻي حقيقي زندگي ۾ بہ اهو تجربو ٿيڻ لڳو، جيڪو ادب ۽ غير حقيقي زندگي ۾ حاصل ٿيندو هو. اوچتو هن پاڻ کي مارڪ ٽوين جي ڪهاڻي ”د پرنس ائنڊ د پاپر“ The Prince and the Pauper جي ڪردار پاپر جيان ڀانيو، جنهن کي پرنس ڪري سمجهيو ويو هو. هيءُ اڃان بہ هتي آهي، ۽ حيرانگي ۾ ٻڏل آهي، ڇا هو جاڳي پيو يا ننڊ نهوڙيل آهي. جيڪو ڪجھ ٿي رهيو آهي، سو حقيقي آهي يا ڪوخواب آهي، ساڻس ورتاءُ حقيقت آهي يا ادب جو لقاءُ آهي، ڇو تہ انهن ٻنهي کي جدا ڪندڙ سنڌا مٽجي ويا آهن.
پيارا دوستو هاڻي آئون وعدو ڪيل خوشي ۽ ڪاميابي جو جام نوش ڪرڻ جي آڇ ڪرڻ ٿو گھران. اچو تہ سويڊن جي ڪاميابي جو جام نوش ڪريون، جنهن جهڙي بادشاهت ئي چند خواصن لاءِ ادب کي حقيقي زندگي ۾ ۽ حقيقي زندگي کي ادب ۾ تبديل ٿيڻ جو معجزو ڪري ڏيکاريو آهي.
چيئرس. اوهان سڀني جي مهرباني.
***
ماريو وارگس يوسا Mario Vargas Llosa لاطيني آمريڪا جي ملڪ پيرو ۾ 28 مارچ 1936ع ڌاري ڄائو. اسپيني ٻولي ۾ لکندڙ وارگس يوسا ناول نويس، ڪھاڻيڪار، ڊراما نگار، مضمون نگار ۽ صحافي آهي. جڳ مشهور ليکڪ گارشيا مارڪيز تي پي ايڇ ڊي ٿيسز لکندڙ ھي صاحب گذريل 30 سالن کان پنهنجي دوست کان ناراض آهي. پر اڃان تائين انهن جي ناراضگي جو سبب معلوم نہ ٿي سگهيو آهي. هن سال 1990 ۾ پيرو جي صدارت جي اليڪشن ۾ حصو ورتو، پر ناڪام رهيو. ان کان پوءِ هن جو گهڻو ڌيان لکڻ تي رهيو آهي. سال 2010 وارو ادب وارو نوبيل پرائيز هن کي ڏنو ويو آهي.
نوبيل پرائيز حاصل ٿيڻ جو مکيه محرڪ هو تہ ”هي (وارگس) اقتدار جي ڍانچن جي تز نقشيگري ڪري ٿو، خاص ڪري فرد جي مزاحمت، بغاوت توڙي شڪست جي اثرائتي منظر نگاري ڪري ٿو.“
1959ع ۾ سندس پھريون ڪتاب ڪھاڻين جومجموعو ھو. 2019 ۾ سندس ناول Fierce Times شايع ٿيو. ويھارون کن ناولن ۽ ڪھاڻين جي ڪتابن سان گڏ 9 کن ڊراما، ۽ ٻہ درجن کن نان فڪشن ڪتاب بہ لکيا اٿس.