باب ٻيو: بلگيريا وارن ڪئنڊيڊ جو ڪهڙو حال ڪيو؟
آخرڪار شام تائين هلي هلي دلشڪستو ٿي بکيو ۽ اڃيو هو کليل ميدان ۾ ليٽي پيو، ۽ ٿڪ جي ڪري جلدي ئي ننڊ کڻي ويس. رات جو سخت برف پئي ۽ جڏهن صبح جو هو سجاڳ ٿيو، تہ سندس سڄو بت ساڻو ٿي پيو هو. تنهن هوندي بہ هو اٿيو ۽ سيءَ ۾ ٿڙڪندو، ٿڙندو ۽ ٿاٻڙندو ڀر واري هڪ ڳوٺڙي تائين وڃي پهتو. وٽس هڪڙي پائي بہ کيسي ۾ ڪانہ هئي ۽ بک ٿڪ ۽ سي جي ڪري سندس حالت تمام خراب هئي. هو مغموم ۽ ماندو ٿي هڪڙي مسافر خاني جي در وٽ اچي بيهي رهيو. اڃا گهڻي دير نہ بيٺو هو تہ مسافرخاني ۾ ويٺل ٻن ماڻهن کيس تاڙي ورتو. انهن کي نيري رنگ جون ورديون پيل هيون. هڪڙي ٻئي کي چيو تہ ”ڏس، هو نوجوان جيڪو در وٽ بيٺو آهي تنهن جو قد بت ڪيڏو نہ بلڪل پورو ۽ ٺيڪ آهي.“
پوءِ اهي ٻئي ڄڻا وڌي ڪئنڊيڊ وٽ آيا، ۽ تمام شائستگي سان کيس پاڻ سان گڏ ماني کائڻ جي دعوت ڏنائين، ڪئنڊيڊ تمام انڪساري سان چيو ”صاحبو، انهيءَ عزت افزائيءَ لاءِ اوهان جي مهرباني، پر مون وٽ دراصل هڪڙي پائي بہ ڪانہ آهي، جو مانيءَ جي خرچ لاءِ پنهنجو حصو ڏيئي سگهان.“
هڪڙي وردي واري چيو: ”خرچ جو حصو وري ڪهڙو؟ سائين، اوهان جهڙن لائق ماڻهن کي تہ ڪجهہ بہ خرچ ڪرڻو ڪونهي. ڇا اوهان جو قد پنج فوٽ ۽ پنج انچ نہ آهي.“
ڪئنڊيڊ نوڙت سان وراڻيو: ”جي ها، منهنجو قد ايترو ئي ٿيندو.“
”تہ پوءِ اچو، سائين، اسان سان گڏجي ويهي ماني کائو. اسين نہ رڳو اوهان جي کاڌي جو بل ڀرينداسين، بلڪ اوهان جهڙي هوشيار نوجوان کي ڪڏهن بہ پئسي ڏوڪڙ جي تنگي محسوس ٿيڻ نہ ڏينداسين. انسان کي تہ پيدا ئي هڪٻئي جي مدد لاءِ ڪيو ويو آهي.“
”اوهين بلڪل صحيح ٿا چئو“ ڪئنڊيڊ وراڻيو. ”استاد پئنگلاس بہ مون کي ھميشہ ايئن ئي چوندو هو، ۽ آءٌ ڏسان ٿو تہ هر ڪا شيءِ واقعي ڪنهن بهترين مقصد لاءِ آهي.“
هنن ڪئنڊيڊ کي خرچ پکي لاءِ ڪجهہ رقم آڇي، جا هن قبول ڪئي، ۽ ان کي اوڌر سمجهي، کين ان جي رسيد ڏيڻ گهريائين، پر هنن اها نہ روتي، پوءِ ٽيئي ڄڻا گڏجي ماني کائڻ ويٺا.
ماني کائيندي هڪڙي ڄڻي ڪئنڊيڊ کان پڇيو: ”ڇا، اوهين محبت ڪندا آهيو؟“
”هائو“ ڪئنڊيڊ وراڻيو، ”مون کي مس ڪيونيگونڊي لاءِ بيحد محبت آهي.“
”هوندي“ ٻئي ڄڻي چيو، ”پر اسان جي سوال جو مطلب اهو ڪونهي. اسين اهو ڄاڻڻ ٿا گهرون ٿا اوهان کي بلگيريا جي بادشاھہ سان محبت آهي يا نه؟”
”بلگيريا جي بادشاھہ سان؟ بلڪل نہ، مون تہ ان کي ڪڏهن ڏٺو بہ ڪونهي“
”اهو وري ڪيئن! هو تہ سڄي دنيا جو سڀ کان خوبصورت بادشاھہ آهي. هاڻي اچ تہ ان جي صحت جو جام پيون.“
”بيشڪ وڏيءَ خوشي سان“ ائين چئي، ڪئنڊيڊ پنهنجو جام هڪدم پي ڇڏيو.
نيري وردي وارا تمام خوش ٿيا، ۽ کيس چيائون تہ ”هاڻي تون بلگيريا جو محافظ ۽ سورمو آهين. تنهنجو ڀاڳ کليو آهي، تون تمام مشهور ماڻهو ٿيڻ وارو آهين.“
ائين چئي، انهن هڪدم ڪئنڊيڊ کي پيرن ۾ لوهي ٻيڙيون وڌيون ۽ کيس پنهنجي پلٽڻ ۾ وٺي آيا. اتي کيس ساڄي ۽ کاٻي مڙڻ سلامي ڏيڻ، بندوق هلائڻ نشاني چٽڻ ۽ قاعدي سان قدم کڻڻ جي مشق ڪرائي ويئي ۽ آخر ۾ کيس ٽيھہ ڦٽڪا هنيا ويا. ٻئي ڏينهن هن ڪجهہ چڱي مشق ڪئي، تنهن ڪري کيس ويھہ ڦٽڪا هنيا ويا. ٽئين ڏينهن فقط ڏھہ ڦٽڪا لڳس. انهي تي سندس ٻيا سڀ ساٿي حيران ٿيا، ۽ کيس تمام طاقتور ۽ ذهين سمجهڻ لڳا. ڪئنڊيڊ پاڻ بہ حيران هو ۽ کيس سمجهہ ۾ نٿي آيو تہ هو بلگيريا جو ايئن سورمو ڪيئن بنجي ويو.!
بهار جي هڪ وڻندڙ صبح جو، ڪئنڊيڊ جي دل ۾ سير ڪرڻ جو خيال ٿيو ۽ اهو سوچي تہ سڀني انسانن توڙي حيوانن کي اهو حق آهي تہ پنهنجين ٽنگن کي جڏهن ۽ جيئن وڻين تيئن استعمال ڪن، هو اٿي پنڌ پيو. پر اڃا ٻه ٽي ميل مس هليو هو تہ چئن ٻين قداور سورمن اچي پٺيان قابو ڪيس ۽ کيس ٻڌي گهلي آڻي ترم ۾ وڌائون. فوجي عدالت فيصلو ڏنو تہ کيس سڄي ريجمنيٽ جي جوانن هٿان ڇٽيھہ ڀيرا ٺونشن ۽ مُڪن جي مار ڏجي، يا وري هڪ درجن بندوقون هڪ ئي وقت سندس مغز ۾ هڻجن.
ڪئنڊيڊ گهڻو ئي اعتراض ڪيو ۽ کين سمجهائڻ جي ڪوشش ڪئي تہ انسان پنهنجي مرضيءَ جو مالڪ آهي ۽ کيس ٻنهي مان ڪابہ سزا قبول ڪانهي، پر آخرڪار کيس ٻنهي کان هڪ سزا جي چونڊ ڪرڻي پيئي. سو، خدا جي بخشيل راءِ جي آزادي واري نعمت جو فائدو وٺي، هن سڄي پلٽن جي جوانن هٿان ڇٽيھہ ڀيرا مار کائڻ قبول ڪئي. چنانچه ٻه ٻه ڀيرا تہ سڀ سپاهي مٿس پنهنجو وارو پورو ڪري چڪا، لشڪر ۾ ڪل ٻه هزار سپاهي هئا، اهڙي ريت کيس چار هزار ٺونشا لڳي چڪا هئا. ۽ ڪنڌ کان وٺي چيلھہ تائين سندس رڳون ۽ پٺا اکڙي پيا هئا. جڏهن سپاهي هاڻي ٽيون وارو هلائڻ وارا هئا تہ مار کان بيحال ٿي ويل ڪئنڊيڊ وڌيڪ ست نہ ساري کين درخواست ڪئي تہ ”مهرباني ڪري منهنجي کوپڙي گولي سان اڏائي ڇڏيو.“
ڪئنڊيڊ جي اها درخواست قبول ڪئي وئي ۽ سندس اکين تي پٽي ٻڌي کيس گوڏن ڀر ويهاريو ويو، بنھہ ان وقت بلگيريا جو بادشاھہ اچي پڇا ڪيائين. بادشاھہ عقلمند هو ۽ ڪئنڊيڊ جو احوال ٻڌي هن صحيح ڪيو تہ هي نوجوان جو فيلسوف آهي ۽ دنيا جي معاملن کان بي خبر آهي، سو پنهنجي شاهاڻي شفقت سان کيس جيئدان ڏنائين. انهي رحمدلي جي ڪري، بادشاھہ سلامت جو نالو تاريخ ۾ سونن اکرن ۾ لکيل رهندو. ۽ انهي ڪري هو هر دؤر ۾ مشهور هوندو.
هڪ همدرد ۽ هوشيار جراح، ڪئنڊيڊ جا زخم يوناني حڪيم ڊائسڪارڊيز جي آزمايل ۽ مجرب ملم سان، ٽن هفتن اندر ڇٽائي ڇڏيا. ڪجهہ ڏينهن بعد جڏهن بلگيريا جي بادشاھہ آباريا ملڪ جي بادشاھہ خلاف جنگ جو اعلان ڪيو، تہ ڪئنڊيڊ بہ فوج سان گڏ ڪُوچ ڪرڻ جهڙو ٿي ويو ويو هو.