ٻاراڻو ادب

پوپٽ ۽ گلاب

ڊاڪٽر پروين موسيٰ جون ڪھاڻيون پڙهي ايئن لڳندو آهي تہ ڄڻ هوءَ ٻارڙن جي ڀَرِ ۾ ويھي ٻارن سان سندن ئي ٻوليءَ ۾ ڳالھائي رهي آھي. سندس ڪھاڻين ۾ موضوعن جي رنگارنگي ۽ نرالائپ هڪ نئين وڻندڙ دنيا ۾ وٺي وڃي ٿي. هنن ڪھاڻين ۾ پکين، جانورن، جيت جڻن ۽ فطرت سان محبت ۽ قربت، انسان دوستي، دردمندي ۽ ٻيا ڪيترائي رنگ ۽ روپ ۽ نرالا خيال چمڪندڙ موتين وانگر وکريا پيا آهن. 

Title Cover of book پوپٽ ۽ گلاب

ڪاري مڇي

خالد شوق سان مڇي کائڻ لڳو چاچيءَ ايتري تہ سوادي مڇي ٺاهي هئي جو هر ڪنھن گهر ڀاتيءَ کائڻ کانپوءِ پئي آڱريون چٽيون. جام سٺا ويڳر مصالحا وجهي ڀُڳي ٺاهي تيار ڪيائين ڪنڊا بہ نہ هجن ۽ مٿان وري چانور بہ سڀني جا دلپسند ٺاهيائين. اڄوڪو لنچ ڄڻ دعوت ٿي ويو، چاچا شوڪت، خالد ڏي ڏسي چيو، ”خالد ڪيئن ٿو ڀانئين! هي مڇي اڄ مون پُل هيٺيان ويٺل مڇيءَ واري کان ورتي آهي. ايندڙ دفعي تون بہ گڏ هلج تہ توکي مڇيءَ جي سڃاڻپ ڪرايان“، خالد هائو ڪار ڪئي پوءِ گڏ ڪچهري ڪندي چاچي کان مڇيءَ جا قسم پڇڻ لڳو“ ”چاچا! پلو ڪڏهن هوندو آهي؟ اهو کاڌي ۾ ڪيئن هجي ٿو“. چاچو شوڪت ڄڻ ماضيءَ ۾ هليو ويو، ٿڌو ساھہ ڀري چيائين،” ابا پلي جي ڪھڙي ڳالھہ ٿو پڇين، اهو تہ سنڌ جي سونھن آهي. پلي جھڙي سوادي شي تہ ڪا ٻي ٿي نٿي سگهي. پر سنڌوءَ جي سُڪڻ سان گڏ جھڙوڪ پلي جو نسل بہ سُسي ناياب ٿي ويو، پلي کائڻ وارا امير سڏبا آهن، جو ملھہ مھانگو ۽ ٿوري وقت لاءِ هجي ٿو. باقي آئون تہ ڪرڙو مڇي وٺي ايندو آهيان. جا اڄ توهان کاڌي آهي انھيءَ ۾ ڪنڊو هجي ٿو پر جيڪا ٿوري وڏي آهي ان ۾ ڪنڊا نالي ماتر آهن. اسان جو بابا مرحوم چوندو هو تہ جن مھينن ۾ انگريزي (اي بي سي) جو لفظ (آر) نہ هجي جيئن مئي، جون، جولاءِ، آگسٽ تہ پوءِ انھن ۾ مڇي نہ کائڻ گهرجي. پر هاڻي اهو صحيح نٿو هجي مند جي ڦيري سان اها ڳالھہ ڏسڻ ۾ ڪونہ ٿي اچي انھن مھينن ۾ بہ مڇي افراط سان هوندي آهي. مطلب بابا جو اهو تہ، جڏهن درياھہ شاھہ ۾ مڇيون گهٽ هونديون آهن تڏهن کائڻ صحيح ڪونھي“
”چاچا هڪ وڏي ڊولفن مڇي جنھن کي ”ڪاري مڇي“ بہ چوندا آهن. اها ڄار ۾ ڦاسائي ويندي آهي. پر کائڻ ۾ تہ عام جام ڪونہ ٿي هجي يا شارڪ مڇي، اهڙيون مڇيون بہ پاڻيءَ ۾ آهن؟“
شوڪت چاچا مُرڪندي چيس” ها پٽ! تون نالا تہ سڀ صحيح کڻي رهيو آهي، آئون توکي هن وقت ڊولفن جي باري ۾ ٻڌايان ٿو. هن وڏي مڇيءَ جي خاص خوبي اها آهي تہ هيءَ انسانن سان مخلص دوست وانگر هجي ٿي، گول شڪل ۽ ڪاري رنگ واري اها مڇي واحد آهي جنھن جو دماغ انساني دماغ کان وڏو آهي. اها انسانن سان محبت ڪرڻ جي ڪري ملاحن کي مدد ڪندڙ رهي آهي. جڏهن ملاح مايوس ٿي سمنڊ مان واپس اچڻ جي پيا ڪندا آهن ڊولفن ڪيترين ئي مڇين کي هڪالي انھن جي ڄار جي ويجهو وٺي ايندي اهي. باقي جي خود ڪا ڊولفن ڦاسي وڃي تہ پوءِ ڇڏائڻ جي ڪوشش بہ ڪندي آهي. سمنڊ ۾ ڊولفن مڇيءَ جا گهر هوندا آهن. انھن کي پنھنجي ٻارن سان گهڻو پيار هجي ٿو. هوءَ پنھنجي ٻچن جي تربيت بہ سٺي ڪندي آهي، کين ترڻ سيکارڻ، شڪار ڪرڻ ۽ ٻين جي ڪم اچڻ جو عملي نمونو ڪري ڏيکاريندي آهي.
ڊولفن مڇيءَ کي انسان جھڙيون بيماريون جيئن، نمونيا، دل ۽ دماغ جون بيماريون ٿينديون آهن. ڊولفن جي رفتار 50 کان 100 ڪلوميٽر في ڪلاڪ هجي ٿي. انھن جي ٻڌڻ جي جِسَ حيرت انگيز طور تيز آهي، ڪيترائي ڪلوميٽر پري موجود ڊولفن کي سمنڊ ۾ ڪريل شيءَ جو آواز ٻڌڻ ۾ اچي ويندو ۽ هوءَ خبردار ٿي ويندي. پاڻيءَ جي ڏينھون ڏينھن گندي ٿيڻ سان ڊولفن جو نسل دنيا ۾ ناياب ٿيندو وڃي.
خالد ماني کائي ختم ڪري چڪو هو پر چاچا جي پر لطف ڳالھين جي ڪري ميز تي ئي ويٺو رهيو. چاچا سندس شوق پرکي ورتو اٿندي چيائين،”خالد ايندڙ دفعي توکي ٻين مڇين بابت ٻڌائيندس“، هُو بہ هائوڪار ڪري خوش ٿي، ڪمري ۾ وڃي ٻئي ڏينھن جي ڪاليج لاءِ تياري ڪرڻ لڳو.