گهوڙن جي ٻڌي
گهوڙن جي وفاداريءَ ۽ قربانيءَ جا انيڪ مثال دنيا ۾ موجود آهن. آئون توهان کي گهوڙن جي ٻڌيءَ جو هڪ مثال بيان ڪريان ٿي.
هڪ جهنگ ۾ ڪيترائي جهنگلي گهوڙا هوندا هئا. جن کي شڪاري ڪنڌن ۾ نشاني سان رَسا اُڇلي ڦاسائي پوءِ پاڻ سان کڻي وڃي کين سُڌاريندا هئا. کاڌو خوراڪ ڏيڻ ۽ خدمت ڪرڻ سان گڏ انھن کي سامان ۽ سواري کڻڻ ۽ گڏ گهوڙي سواري ڪرڻ لاءِ تيار ڪري وڃي وڪڻي پئسا ڪمائيندا هئا.
هڪ دفعي ڇا ٿيو، جو شڪارين جا رَسا جن سان گهوڙي جي ڪنڌ ۾ ڦندو وجهڻو هو انھن جا ٻيا حصا جيڪي سندن گاڏين ۾ ٻڌل هئا کُلي ويا هنن جيئن ئي انھن کي جلدي ۾ ٻڌڻ جي ڪوشش ڪئي وڌيڪ ڳنڍيون اچي ويون بلڪھ انھن ٽن رسن ۾ هڪ مضبوط ڳنڍ اچي وئي. جنھن جي ڪري اهي قابو ڪيل گهوڙا هڪ ئي رسيءَ ۾ ٻڌجي ويا. هاڻي ٽيئي گهوڙا مختلف قد ۽ بت جا ۽ مختلف نسل ۽ عادتن جا هئا. جيڪي گڏ چرڻ ڦرڻ ۾ هڪٻئي کي ئي نقصان پھچائڻ لڳا. شڪاري تہ کين قابو ڪري ڪين سگهيا. گهوڙا رَسَن سوڌا کانئن تيز ڀڄي جهنگ ۾ غائب ٿي ويا. هاڻي انھن گهوڙن جو هن گهاٽي جهنگ ۾ وڏي کان وڏو مسئلو انھن رَسَن مان آزاد ٿيڻ جو هو. جيئن تہ ڳنڍيون ڏاڍيون ٿي ويون سو ناممڪن هو تہ هُو هڪٻئي کان جدا ٿي آزاد گهمن. انھن پئي هڪٻئي کي لتون هنيون ۽ پاڻ ڇڏائڻ جي ڪوشش ڪين ان ڇڪ ڇڪان وچان نہ هو گاھہ کائي سگهيا پئي ۽ نہ ئي پاڻ ڇڏائي سگهيا پئي. جنھن جهنگ جي حصي ۾ شڪارين کان ڀڄي اچي پھتا هئا اهو ايترو تہ سائو هو، چئو طرف گاھہ ئي گاھہ هو. هاڻي گهوڙا تہ ڏسي ڏسي پئي سڪيا بک کين بي حال ڪري ڇڏيو. جيئن ڪاوڙ ۾ لتون هڻن تيئن گاھہ پئي ويو، خراب ٿيندو. نيٺ رات جو ماندا ٿي سمھي رهيا. آهستي آهستي ان ريت گهوڙا ڏينھون ڏينھن پئي ڏٻرا ٿيندا ويا. هر گهوڙو ٻئي تي الزام لڳائيندو هو تہ تنھنجي ڪري آئون گاھہ کائي ڪونہ سگهيو آهيان ۽ بک پيو مران، هڪ وڏو گهوڙو ڪجهہ سمجهدار هو هن ٻين کي چيو ته” آئون توهان کان وڌيڪ قدآور آهيان ۽ توهين سمجهو ٿا تہ آئون گاھہ کاوان پيو ۽ اوهين بک پيا مرو پر حقيقت ۾ ائين ناهي جنھن مھل آئون کائڻ لاءِ نوڙان ٿو تہ توهين ٻئي پاسي ٿا مڙو ۽ ايئن منھنجي ڪنڌ کي ڇڪ اچي ٿي ۽ آئون مٿو مٿي ڪري گاھہ مان منھن ڪڍي توهان ڏي ڇڪجي وڃان ٿو. درحقيقت اسين سڀ هڪٻئي کان جدا رهي مختلف پاسن تي الڳ الڳ گاھہ کائڻ ۾ خوش آهيون“
ٻين ٻنھي بہ پنھنجي ڪنڌن کي هائوڪار ۾ ڌوڻيو، وڏي گهوڙي چيو ”منھنجي نظر ۾ هن ريت بک ۾ پاھہ ٿيڻ کان بهتر آهي مسئلي جو ڪو نبيرو ڪڍون“
ٻين گهوڙن ڏانھس نھاريو، هو وري چوڻ لڳو تہ،” منھنجي صلاح آهي تہ پاڻ پاڻ ۾ ٻڌي ڪريون ان کانسواءِ ڪو بہ رستو ڪونھي رسا پاڻ کان ڪٽجي نٿا سگهجن بک مرڻ بہ صحيح ڪونھي. هونئن بہ ڇڪتاڻ ۾ گاھہ تہ سڄو چپلجي ختم ٿي ويو آهي“
ٻئي گهوڙا وڏي گهوڙي جي صلاح ٻڌي ڏانھس مفاهمت جي نموني نھارڻ لڳا کين يقين ٿي ويو تہ هيءُ جيڪو ڪجهہ چوي پيو سو بيشڪ لاڀائتو ٿيندو.
وڏو گهوڙو سندن توجهہ ۽ دوستيءَ واري انداز کي سمجهي مطمئن ٿي وري ڳالھائڻ لڳو ۽ چيائين تہ، ”منھنجو خيال آهي تہ پاڻ جهنگ ۾ ٿورو اڳيان هلون هن حصي جو گاھہ پاڻ جي لتن لڳڻ سان خراب ٿي چڪو آهي. هتي وڌيڪ ترسڻ مناسب ڪونھي، اڳيان سڄو جهنگ سائو ستابو آهي. سڀ هڪ ئي رخ ۾ هجون، ڪير بہ هڪٻئي کي توڻي گاھہ کي لتون نہ هڻي، ان ريت پاڻ سڀ روز پيٽ ڀري کاڌو کائينداسين. ڪير بہ بکيو ڪونہ سمھندو شرط فقط هڪڙو آهي سڀ گڏ ٿي ۽ هڪئي هنڌ ٽڪي گڏجي گاھہ کائون“.
ٻيا گهوڙا جيڪي بک ۾ پاھہ پئي ٿيا، انھن سندن ڳالھہ مڃي ۽ کيس وڏو سمجهي هن سان گڏ هلڻ لڳا جو رسو تہ هڪ ئي هو، بلڪل اڳيان کين سٺي ساوڪ ڏسڻ ۾ آئي. هُو سڪون سان گڏجي کائڻ لڳا. سامت ۾ اچڻ کانپوءِ کين گهڻي خوشي ٿي هڪ رسيءَ ۾ ٻڌجي قيد ٿيڻ جو کين ڪو بہ ڏک نہ پئي محسوس ٿيو. ان ريت ٿورن ڏينھن ۾ ئي اهي صحتمند ٿيڻ لڳا.
هاڻي تہ جهنگ جي ٻين جانورن کي مٿن حسد ٿيڻ لڳو. هڪ ڏينھن ڪُوئي کين چيو ته”آئون پنھنجي تيز ۽ تکن ڏندن سان توهان جي رسي ڪتري اوهان سڀني کي آزاد ڪريان تہ جيئن جنھن کي وڻي اهو اوڏانھن آزاديءَ سان گهمي سگهي“.
ٽنھي گهوڙن ڪُئي کي ورندي ڏني ته”نہ تنھنجي وڏي مھرباني اسان کي اهڙي نالي ماتر آزادي نہ گهرجي جو صبح جهنگ جا جانور ۽ شڪاري اسان کي اڪيلو ڏسي حملو ڪن ۽ هڪ هڪ کي جهلي ٻڌي هليا وڃن. ۽ کائي کپائي ڇڏين. اسان جي وچ ۾ جيڪا محبت پيار اتفاق، ۽ ٻڌيءَ جي طاقت قائم ٿي آهي ان کي پورو ڪرڻ نٿا چاهيون“
انھن گهوڙن جي ٻڌي ڏسي جهنگ جي ٻين جانورن پڻ هڪٻئي سان گڏ گهمڻ ۽ دشمن خلاف وڙهڻ سکي ڇڏيو. ۽ جلد ئي هيءُ وڏو جهنگ شڪارين جي حملن کان بچي ويو.