بيوقوف ڍڳو ۽ شينھن

ڳچ سالن جي ڳالھہ آهي تہ ڪنھن جهنگ ۾ نديءَ جي ڪناري تي آباد ننڍي ڳوٺ ۾ هڪ سوداگر يعقوب نالي رهندڙ هو. جنھن جو ڪم اهو هو تہ هُو چڱو سارو سامان پنھنجي ٻن ڍڳن جي پٺيءَ تي وجهي ڳوٺ ڳوٺ ۽ شھر شھر وڪڻڻ لاءِ ويندو هو، انھيءَ وَکر ۾ ڳوٺ کان ويندي تہ گهٽ سامان هوندو هئس. جيئن ڳُڙ، سچو گيھہ، ماکي ۽ ٻيون شيون، پر اهي جهجهي مقدار ۾ هئڻ سبب کيس ڪافي پئسا ملي ويندا هئا. هُو وري انھن پئسن مان شھرن جون اهڙيون شيون جيڪي ڳوٺن ۾ کپنديون هجن سودي ٻين ڳوٺن ۾ وڪڻي وڌيڪ پئسا ٺاهي ويھن ڏينھن کان پوءِ گهر واپس ايندو هو، سندس پٽ هارون پڻ هاڻي وڏو ٿي رهيو هو. سوچيائين ان کي بہ اڳيان انھيءَ سوداگريءَ ۾ لڳائيندس. سال کن کانپوءِ هارون کي پڻ وٺي وڃڻ لڳو. هارون کي شھر ۾ تہ ڏاڍو مزو آيو. پڻس سمجهايس ته”بابا پاڻ سامان سودڻ آيا آهيون گهڻو وقت رهي ڪونہ سگهنداسين. پنھنجي کاڌي پيتي کان سواءِ ڍڳن کي بہ چارو کپي شھر ۾ تہ هر شيءَ مھانگي آهي. پاڻ کي پورو ئي ڪونہ پوندو ان ريت کيس واپس جلدي وٺي ايندو هو. هڪ دفعي يعقوب کي تيز بخار سبب اها قوت ئي نہ هجي جو هارون سان گڏ وڃي سگهي. نيٺ پٽ کي چيائين ته”مون ۾ هن ڀيري توسان گڏ هلڻ جي سگھہ ڪانھي ان ڪري ٻيئي ڍڳا ڪاهي تون وڃ، جي سمجهين تہ ڏکيائي ٿي ٿيئي تہ سگهو ورڻ جي ڪج“ ڇوڪر هائوڪار ڪئي هن کي بہ شھر جو شوق کنيو بيٺو هو سو تياري ڪرڻ لڳو ٻن ڏينھن ۾ ڳوٺ مان سڄو سامان سودي ڍڳن کي ڪاهي شھر ڏي روانو ٿيو. جتي پھچي دل ٿيس تہ هتي ئي وڻج واپار پيو ڪريان تہ جيئن وڌيڪ پئسا جُڙي وڃن، خوش ٿي سامان سودڻ ۽ وڪڻڻ لڳو ڏھہ ڏينھن لنگهي ويا. بابي جي نصيحت ياد آيس چڱا پئسا بہ گڏ ٿي ويا. سو واپس موٽڻ جي ڪيائين. شھر مان خاصو سامان وٺي ڍڳن مٿي رکي هلڻ لڳو، ڳوٺ کي ويجهو جهنگ وٽ ڪاري ڍڳي اڳيان وڌڻ کان جواب ڏنو. شھر ۾ هو ڍڳن کي کاڌو بہ صحيح کارائي ڪونہ سگهيو هو تہ انھن ۾ طاقت گهٽ هئي. انھن جو خيال ڪرڻ ضروري هو. کيس وري پيءُ جيترو تجربو ڪونہ هو. حالانڪھ اهي ئي ڍڳا هئا جن مٿي سندس خريد ڪيل مال سٿيل هو. ڪارو ڍڳو ڪجهہ ڪمزور هئڻ ڪري صفا زمين تي ويھي رهيو. کانئس سامان بلڪل نہ کڄي هاڻي تہ هارون فڪر مند ٿي ويو. کيس اها پَڪَ هئي تہ ڍڳو ڳوٺ جي ويجهو پھچي چڪو آهي ان ڪري گم ڪونہ ٿيندو نہ ئي ڳوٺ جا ماڻهو سندس ڍڳو چورائيندا. ان ڪري سٺو انھيءَ ۾ آهي تہ هن ڍڳي کي هتي ئي ڇڏي انھيءَ جو سامان اڇي ڍڳي مٿي رکي گهر وڃجي. ڪارو ڍڳو جيئن ئي سامان کان آجو ٿيو تہ هيڪاري مِکر ڪري زمين تي گيلاٽيون کائڻ لڳو. هارون کان قصو زور ٿي چڪو هو. هن سامان بچايو ۽ اڇي ڍڳي تي اهو ٻيو وزن وجهي آهستي آهستي ڳوٺ ڏي هلڻ لڳو. دل ۾ پڪو پھہ ڪيائين تہ صبح سوير اچي هن ڍڳي کي هتان وٺي ويندس. ڳوٺ پھچي پريشان ٿي ويو. پڻس تي تہ بخار جا مَچَ هئا تَپ ۾ پئي ٻريو. اڇي ڍڳي تان سامان لاهي. پڻس کي حڪيم ڏي وٺي ويو. جنھن تپاسي چيس” ٻه ڏينھن دوائون ڏيو جي فائدو نہ ٿيئي تہ شھر ۾ ڊاڪٽر کي بہ ڏيکاريو. هارون کي مھلت ئي ڪونہ ملي تہ وڃي ڍڳي کي وٺي اچي.
جيئن ئي هارون ويو ڪارو ڍڳو زمين تان اٿي جهنگ جي ان پاسي ويو جتي پاسي کان ٿورو پرڀرو ندي هئي. هُو آس پاس گاھہ ۽ ميوا کائي پاڻي پي صحتمند ٿيڻ لڳو. اڳ ۾ جو مالڪ کان مار ملندي هيس ۽ وزن پيو ڍوئيندو هو ان کان بہ جان ڇُٽيس. کائي پي مست ٿي لئي ۾ اچي وڏا آواز ڪڍڻ لڳو. ڄڻ جهنگ جو بادشاھہ هجي. تحقيق جهنگ جو شينھن بادشاھہ سندس رانڀاٽن تي ڊڄي ويو. جهنگ جو بادشاھہ حيران هو تہ هيءُ ڪھڙو جانور آهي؟ جو هن هتي ڪڏهن ڪو نہ ڏٺو ۽ ٻيا سڀ جانور تہ شينھن بادشاھہ جا تابعدار هئا هيءَ ڪھڙي جزا آهي؟ ٻين کان پڇڻ بہ گهٽتي ٿي سمجهيائين تہ چوندا،”ڪھڙو بادشاھہ ٿو سڏائي جو کيس پنھنجي جهنگ جي رعايا جي بہ خبر ڪونھي“. ان ڪري ماٺ ڪري ويھي رهيو سندس اندر ۾ ڍڳي جي دهشت پيدا ٿي چڪي هئي. چپ چپ رهڻ لڳو. پنھنجي غار مان بہ نہ نڪري تہ متان. انھيءَ نئين جانور سان منھن مقابل ٿيڻو نہ پويس.
هن جهنگ ۾ ٻه گدڙ گهاٽا دوست ۽ شينھن جا وفادار هئا هڪ گدڙ ٻئي کي چوڻ لڳو” يار خبر ڪانھي؟ شينھن بادشاھہ ماٺ ويٺو آهي نہ سندس گجگوڙ آهي ۽ نہ ئي منھن ۾ خوش لڳي ٿو. ائين ڪونھي ڪو گنڀير مسئلو سامھون اٿس؟“ پاڻ ۾ ڳالھيون ڪندي ٻنھي کي ننڊ اچي وئي. صبح جو ٻنھي اچي شينھن جو پاسو ورتو، هڪڙي ٿوريءَ ڳالھہ ٻولھہ ۾ معاملو صحيح سڃاڻي ورتو سو شينھن کي سمجهائڻ واسطي اڳ وٺي ٻئي گدڙ کي چوڻ لڳو”يار! هڪ ڍڳو جهنگ ۾ آيو آهي مفت ۾ پيو هتي اسان جي شينھن بادشاھہ جي بادشاهيءَ ۾ کائي پيئي ۽ ڏٽو مُٽو ٿيئي ڪنھن ڪم جو ڪونھي رڳو رڙيون ڪري هتي دهشت پيو پيدا ڪري“ شينھن سڄي ڳالھہ پئي ڌيان سان ٻڌي هاڻي تہ کيس حوصلو ٿيو تہ اهو ڍڳو سندس ٻن چنبن جو آهي، گدڙ ڏانھن نھاري خوش ٿي چوڻ لڳو.” هلو تہ هلي کيس ڳتر ڳتر ڪريون توهان کي بہ سٺو شڪار کائڻ لاءِ ملندو. منھنجو ساٿ ڏيو هلي اُن هنڌ پھچايو باقي ڪم منھنجو آهي“. ٻيئي گدڙ خوش ٿي ٺينگ ٽپا ڏيندا کيس ڍڳي واري رستي تي وٺي هليا. ڍڳو بہ ساوڪ تي وڻ هيٺ پٺيرو بيٺو هو. شينھن بادشاھہ عادت مطابق گجگوڙ ڪري جو چنبو هيس تہ وڃي پَٽ تي ڪريو. شينھن آرام سان سندس رت پي گوشت کائڻ لڳو ۽ ڍؤ ڪري گدڙن کي اشارو ڪيائين ته”اچي شڪار تي موج ڪريو“ بي وقوف ڍڳو سوداگر جي گهر ۾ سک سان پيو کائيندو هو. ٻارو! هن آکاڻيءَ مان اهو سبق ملي ٿو تہ هن ٽوٽيءَ ڍڳي محنت کان بچندي جهنگ ۾ وڃي شينھن جي حوالي پنھنجي جان ڪئي. معنيٰ تہ سستي ۽ ڪاهليءَ کان بچو محنت ئي ڪاميابيءَ جي ڪنجي آهي. ان کان ڪڏهن بہ پاسو نہ ڪريو.

ٻاراڻو ادب

پوپٽ ۽ گلاب