آئون ماستر ٿي رهيو آهيان
هڪ ڏينهن جالان (شاهراهه) ”هنگ تئا“ تي شام جي وقت واڪ ڪري رهيو هوس ته ٻن همراهن کي اڙدو ۾ ڳالهائيندو ٻڌم. هو مزدا پڪ اپ ۾ چڙهي رهيا هئا جنهن جي پٺيان ڪپڙن جا تاڪيا ۽ ڪجهه ويڙهيل غاليچا هئا. منهنجي کيڪار ڪرڻ ۽ خيرعافيت معلوم ڪرڻ تي هنن ٻڌايو ته هو چئن سالن کان هتي بزنيس ڪن ٿا. کين هتي رهي بزنيس ڪرڻ جو صحيح قسم جو ويزا نه آهي پر مڙيئي (بقول هنن جي) Risk تي ڪم هلائين پيا. ”في الحال ته بچندا رهون ٿا. هڪ ڏينهن جهلجڻ تي جيل به وڃي سگهون ٿا.“ هنن ٻڌايو. جن مان هڪ لاهور جو دائود احمد چوهان هو ۽ ٻيو پشاور جو محمد گل نالي پٺاڻ هو جنهن وئن ٿي هلائي.
”ڪهڙي قسم جو بزنيس ڪريو ٿا؟“ مون پڇيومان.
”انڊيا کان هي ڪپڙو ۽ ڪارپيٽ گهرائيندا آهيون ۽ پوءِ هتي ملاڪا ۽ اوسي پاسي جي شهرن جي دڪانن تي انهن جي ڊمانڊ مطابق مال سپلاءِ ڪندا آهيون.“ هنن ٻڌايو.
”پاڪستان مان به ڪپڙو گهرايو يا نه؟ مون پڇيومان.
”نه. پاڪستان جو ڪپڙو هتي نٿو هلي. انڊيا هتي ماڻهن جي ضرورت ۽ ٽيسٽ مطابق ڪپڙو موڪلي ٿو. هتي شو وارو ۽ سنهو ڪپڙو هلي ٿو جنهن مان جسم به نظر اچي. چيني ماڻهو ان قسم جو ڪپڙو وٺن ٿا ۽ ملئي ماڻهو اعليٰ قسم جو رنگين ۽ گلن وارو خريد ڪن ٿا. ٻي ڳالهه ته هتي انڊين ڪپڙو سستو پوي ٿو ۽ چار پئسا فائدو رکڻ تي به گراهڪ خوش ٿي وٺي ٿو. پاڪستان کان ايندڙ ڪپڙو مهنگو پوي ٿو جو ڪپڙو موڪلڻ واري کي پوليس، ڪسٽم، سرڪاري آفيسن - خبر ناهي ڪٿي ڪٿي رشوت ۽ ڀتو ڏئي پوءِ موڪلڻو پوي ٿو، انڪري هتي انڊيا جي مقابلي ۾ مهنگو پوي ٿو.“
هي ٻئي ڄڻا عمر ۾ مونکان ڪجهه ننڍا ٿيندا. غير قانوني طرح هتي رهيل هئا. گهر به شهر کان ٻاهر واري علائقي ۾ ننڍڙو هين. سڄو ڏينهن پرديس ۾ رلڻ بعد ڪمائي ڪا پوري پني ٿي ٿين تنهن هوندي به دل وڏي هين. منهنجو ٻڌي ته آئون هتي جو نه آهيان (يعني ملائيشين پاڪستاني نه آهيان) ۽ هنن وانگر هتي پرديسي آهيان ته مونکي هوٽل ۾ رهي خرچ ڪرڻ بدران پنهنجي گهر وٺي هلڻ لاءِ منٿون ڪرڻ لڳا. ”ڀلا رهو نٿا ته اسانجي ماني کائو.“ هو مزدا مان لهي سامهون ملئي هوٽل ۾ ماني کارائڻ لاءِ مون کي زور ڀرڻ لڳا.
”ملائيشيا سڄو انڊين سان ڀريو پيو آهي. ڪڏهن ڪڏهن ته ڪو پاڪستاني ملي ٿو.“ هنن چيو.
هنن جي ڳالهه صحيح هئي. ملاڪا ۾ ويتر نه برابر پاڪستاني آهن. آئون جڏهن رهندو هوس ته هڪ به نه هو. پر هاڻ مڙيئي ٻڌو اٿم ته ملاڪا جي مختلف ادارن ۾ ڪجهه پاڪستاني پروفيسر نوڪري ڪن ٿا. موڪلائڻ وقت هنن ٻنهي پنهنجا موبائيل فون نمبر ڏنا ۽ سوچيم ته وقت مليو ته هنن کان وڌيڪ خبرون پڇندس. هڪ ٽئڪسي ڊرائيور وانگر سڄي شهر ۾ رلن ٿا ۽ چئن سالن کان اهو ڪم ڪندا اچن. خبر ناهي هو ڪهڙن ڪهڙن ماڻهن سان ملندا هوندا ۽ ڪهڙا ڪهڙا تجربا حاصل ڪيا هوندائون. پر افسوس جو ساڻن ملڻ جو وري وقت ڪڍي نه سگهيس.
هوٽل ۾ ڪڏهن ٽيبل تي ويهي لکندو هوس ته ڪڏهن بستر تي ليٽي. ٽيبل تي رکيل ٽي وي هر وقت آن رکيم ٿي. ملائيشيا ۽ سنگاپور عوام کي ڪيبل ۽ ڊش کان پري رکيو آهي. سندن ٽي چار چئنل هلندا رهيا ٿي. اهو آهي ته انهن تي هر وقت چڱا خاصا دلچسپ پروگرام هليا ٿي. هڪ تي ته هر وقت انڊين فلمون هليون ٿي. اسان جي ڏينهن ۾ هفتي ۾ پنج ڏينهن کن تامل فلمون هلنديون هيون. باقي ٻه ڏينهن انڊين هندي يا پاڪستاني پنجابي. پر پوءِ آهستي آهستي تاملن (سائوٿ انڊين) کي ۽ ملئي ماڻهن کي هندي فلمون ڏسڻ جو اهڙو شوق ٿيو جو تامل (جيڪي هتي جي انڊين آدمشماري ۾ نوي سيڪڙو آهن) ۽ ملئي ماڻهو به پنهنجي زبان جي فلمن کان وڌيڪ هندي فلمون پسند ڪرڻ لڳا. هاڻ ٻارهن سالن بعد ڪوالالمپور توڙي ملاڪا جي هر دڪان تي انڊين فلمن جا ڪئسٽ ۽ CD وڪامندا ڏسي تعجب لڳم. ملائيشيا جي ٽي وي چئنلسن تي به روزانو هندي فلم اچي ٿي. ڪڏهن ته ڏينهن ۾ ٻه دفعا به. ملائيشيا ۾ رهندڙ انڊين توڙي ملئي ماڻهن جي هوٽلن ۾ هر وقت انڊين گانا هلندا رهن ٿا جيتوڻيڪ اهي نه ملئي ماڻهو سمجهن ٿا ۽ نه هتي رهندڙ سائوٿ انڊين جن جي مادري زبان تامل، مليالم، تيلگو ۽ ڪانڊا آهي. پر ان هوندي انڊين فلمن ۽ گانن جا اهڙا شوقين ٿي ويا آهن جو هو انڊين گانا جهونگاريندا رهن ٿا.
اسي واري ڏهاڪي ۾ جڏهن ملائيشيا آيو هوس تڏهن ئي آفيس ۾ ڪم ڪندڙ ملئي ڇوڪريون ”بابي“ فلم جا گانا جهونگارينديون رهيون ٿي. هڪ ٻه ڇوڪريون آڊيو ڪئسٽ کڻي آيون هيون ته انهن ۾ چڙهيل ”دوست دوست نه رها“ ۽ ”هاٿي ميري ساٿي“ گانا ٻڌي هنن کي ملئي (رومن) ۾ لکي ڏيان. ڪيترين ئي ملئي ڇوڪرين توڙي عورتن جو دلپسند هيرو اميتاڀ بچن ۽ راجيش کنا هو. هاڻ ته انڊيا جي سڄي بالي وڊ ملائيشيا جي ملئي ۽ انڊين ڪميونٽي جي دماغ تي سوار آهي. اڃان چڱو جو ملائيشيا Zee، سوني، اسٽار، B4U سهارا جهڙن چئنلن تي ٽوٽل بندش هڻي ڇڏي آهي.
هن وقت به ملائيشيا جي مڪاني چئنل TV3 تان انڊين فلم هلي رهي آهي. شايد ”پيار تو هونا هي ٿا“ آهي. لکندي لکندي فلم به ڏسندو رهان ٿو. هن وقت ڪاجول (تنوجا فلم ائڪٽريس جي ڌيءَ) گانو ڳائي رهي آهي:
"اجنبی مجھ کو اتنا بتا
دل میرا کیوں پریشان ہے
دیکھ کر تجھ کو ایسا لگے
جیسے برسوں پرانی پہچان ہے۔ اجنبی۔۔۔"
۽ پوءِ هتي جون ملئي مسلمان ڇوڪريون به ظاهر آهي ته انڊين ڇوڪرن کي ئي پسند ڪن ٿيون. چاهي اهي انڊين ڇوڪرا مسلمان هجن يا عيسائي، سک هجن يا هندو. جن کي هنن جون دلپسند هيروئنون ڪاجول، ڪرشما، ارميلا مٽونڊڪر، پرٽي زنٽا پسند ڪن ٿيون.... جن کي مهيما چوڌري، بپاشا ڀاسو، ايشا ديول ۽ ٻيون انڊين سئنيما جون هيروئنون پسند ڪن ٿيون ۽ نه اسان جي پاڪستاني چرين کي - جن کي نه پائڻ جو ۽ نه ڳالهائڻ جو ڍنگ آهي. اسانجا ملائيشيا ۾ رهندڙ پاڪستاني پنهنجائي پئدا ڪرڻ لاءِ رڳو مذهب کي ڪامن فيڪٽر طور آڻيندا پر ڪم غير اسلامي ڪندا. ڌارين ملڪن ۾ بنا ويزا جي رهندا.... چوري ڪندي اهي پڪڙبا.... بجليءَ جو بل يا گهر جي مسواڙ نه ڏيڻ تي سزا اهي کائيندا.... آفيس کان اجايو موڪلون ۽ اوڌر وٺي گم اهي ٿي ويندا. اهو ته کڻي مڃيون ٿا ته انهن ڏوهارين ۾ (جيڪي ڌارين ملڪن ۾ پاڪستان جو نالو بدنام ڪن ٿا) اسي سيڪڙو اصلي پاڪستانين بدران غير قانوني پاڪستاني پاسپورٽ حاصل ڪري آيل بنگالي، برمي ۽ افغاني آهن پر جيسين اصل جي خبر پوي تيسين هتي جي اخبارن ۾ خبرون ڇپجڻ تي پاڪستان جو نالو بدنام ٿيو وڃي. ۽ ملائيشيا جهڙي مسلمان ملڪ ۾ به اسان پاڪستانين کي ٺڳين ڏوهن جي علامت سمجهيو وڃي ٿو.
هن هوٽل ۾ رهائش دوران رات جي ماني رستي جي ٻئي پاسي هڪ ملئي ريسٽورانٽ ”ڪيدائي حليمان“ تي کائيندو هوس. هيءَ هڪ فئملي ريسٽورنٽ هئي جيڪا محمد حارث نالي هڪ ملئي همراهه پنهنجي زال حليمان، پٽ، ڌيءَ ۽ پوڙهي ماءُ سان گڏجي هلائي ٿي. ’مي گورينگ‘ جو ڏيڊ ڊالر ورتائون ٿي. وڏي ڪڻڇيءَ ۾ چانورن جون ٿلهيون سويون ٿيل، ادرڪ، ٿوم ۽ سويا ساس سان فراءِ ڪري پوءِ ان ۾ بيضي ۽ چڪن جا ٽڪرا وجهي پچايو ٿي. ڪڏهن ملئي ڊش ”بي هون ايام“ کاڌم ٿي جنهن ۾ تمام سنهيون سويون ڌاڳن جهڙيون چڪن سان گڏ فراءِ ڪري ڏنائون ٿي. ان سان گڏ ڪجهه ملئي ڀاڄيون ۽ پنير مان ٺهيل تافو پڻ فراءِ ڪري ڏنائون ٿي. ماني کائڻ مهل حليمان ۽ سندس پٽ يا حليمان جي سس به سامهون واري ڪرسيءَ تي ويهي ڪچهري ڪندي هئي. کين اهو ٻڌي تعجب لڳندو هو ته مونکي سندن زبان ملئي اچي ٿي ۽ هنن جي رياست (ملاڪا) جي سڀ کان مشهور تعليمي اداري ۾ آئون چيگو (ماستر صاحب) ٿي رهيو آهيان.
***