3. گراهڪ سان گھاٽا ۽ بي تڪلفاڻا لاڳاپا... پختو عزم
[b]ان عمل جو بنيادي ۽ انقلابي نقطو ڪهڙو آهي؟
[/b]ان عمل جو بنيادي ۽ انقلابي نقطو ۽ مقصد اهو آهي ته گراهڪ سان گهرا ۽ بي تڪلف لاڳاپا قائم ڪرڻ جي ڏس ۾ مضبوط عزم ۽ پختي ارادي کي اختيار ڪيو وڃي ۽ پوءِ ان کي عملي شڪل ڏني وڃي. ادارو شاندار نتيجن جي حاصلات خاطر پنهنجا تصور، شروعاتي قدمن جي ٻين جي احساسن سان آگاهي ۽ ان ۾ شرڪت کان سواءِ ڪم ڪرڻ جي جنون جي حوالي سان مهارت حاصل ڪري پنهنجي مقصد، انتظامي معاملن ۽ معمولات ۽ پنهنجي گراهڪن بابت وسيع پئماني تي فهم ۽ ادراڪ حاصل ڪري سگهي ٿو. هاڻي اهو نه ڏسو ته گراهڪ سان گهرا ۽ بي تڪلف لاڳاپا قائم ڪندڙ منتظمين پنهنجيون شيون ڪيئن وڪرو ڪن ٿا. اهي منتظمين جڏهن ڪنهن خاص گراهڪ کي مخصوص فائدا ۽ رعايتون مهيا ڪرڻ جي پيشڪش ڪن ٿا، ته اهي هميشه مضبوط عزم ۽ پختي ارادي جواظهار ڪن ٿا، جنهن جي ذريعي اهي گراهڪ جي ضرورت ۽ خواهش جي تسڪين ڪري، ان کي وڌ کان وڌ اطمينان مهيا ڪري سگهن.
جيڪي منتظمن گراهڪن سان گهرا ۽ بي تڪلف لاڳاپا پيدا ڪن ٿا، اهي ڄاڻن ٿا ته ان جو مطلب ڇا آهي. ان جو مطلب اهو آهي ته ٺوس ۽ واضح نتيجا حاصل ڪيا وڃن ۽ ان لاءِ ان مسئلي جو مڪمل حل ڳوليو وڃي، ڇاڪاڻ ته جزوي حل ان مقصد جي حاصلات لاءِ ناڪافي آهي. اداري جا منتظمين گراهڪن جي هڪ مخصوص گروهه طرف ڌيان ڏيڻ بدران، هرگراهڪ طرف انفرادي ڌيان ڏين ٿا. اهي اهو ڄاڻن ٿا ته گراهڪ کي پنهنجيون مخصوص ضرورتون ۽ خواهشون هونديون آهن، ان ڪري انهن کي اهو موقعو حاصل ٿي ويندو آهي ته اهي ان مسئلي جو مڪمل حل پيش ڪن. انهن جي زبان تي اهي لفظ ”اهو ڪم ڏاڍو مشڪل آهي“ ڪڏهن به نه ايندا آهن. ان جي بدران، هو چوندا آهن ”اچو هاڻي اسان اهو ڏسون ته اسان اوهان جي لاءِ ڇا ٿا ڪري سگهون؟“
جڏهن توهان گراهڪن جي ضرورتن ۽ خواهشن جي تسڪين ۽ اطمينان لاءِ مضبوط عزم ۽ پختو ارادي تي قائم ٿي ويندا آهيو ته پوءِ ڪاروبار ۽ اداري لاءِ ڪاميابي جا رستا کلندا ويندا آهن. پر جڏهن اداروار رستي تي هلي پوندو آهي ته اهو ادارو هڪ خاص اهميت حاصل ڪري وٺندو آهي. اهو ادارو هر قسم جي معلومات، اطلاع ۽ تجربن سان مالا مال هوندو آهي، جنهن جي ڪري گراهڪ جي ضرورتن ۽ خواهشن جي تسڪين ۽ اطمينان ذريعي ادارو به عظيم ڪاميابي جي منزل حاصل ڪري وٺندو آهي. گراهڪ جي خوشنودي جي حاصلات اداري جي ڪاميابي برابر آهي. جيئن جيئن گراهڪ جي ضرورتن ۽ خواهشن ۾ واڌارو ٿيندو ويندو آهي، اداري جي پيداواري صلاحيت ۾ به اضافو ٿيندو ويندو آهي. اداري لاءِ اهو اعتراف قوت بخش ۽ توانائي جو باعث هوندو آهي. ”اوهان پنهنجي ڪارڪردگيءَ ذريعي اسان کي شيون مهيا ڪيو. اوهان جي اها ڪارڪردگي اسان لاءِ نهايت قدر ۽ قيمت رکي ٿي.“
ان ڳالهه ۾ ڪنهن به شڪ جي گنجائش نه آهي ته تسڪين ۽ اطمينان جي ڏس ۾ هڪ لمحي جي دير نه ٿيڻ گهرجي. گراهڪ جي ضرورت جي تسڪين جو عزم ۽ پختو ارادو اوهان ڪري رکيو آهي، ان ۾ ذري جيترو به فرق نه اچڻ گهرجي. اوهان جو پنهنجو مضبوط عزم ۽ پختو ارادو اوهان جي شوق رکندڙ ارادي جو مظهر هئڻ گهرجي. اوهان جو اهو مضبوط عزم ۽ پختو ارادو نهايت احتياط سان رٿا بندي جي مرحلي مان گذرڻ گهرجي. اوهان جو اهو عزم ۽ ارادو مڪمل طرح بهتري جي عمل مان گذرڻ گهرجي. اهو هڪ اهڙو مرحلو آهي، جتان گراهڪ سان گهرا ۽ بي تڪلف لاڳاپا قائم ڪرڻ جو عمل نهايت غور۽ فڪر ۽ محتاط رويي جي گهر ڪري ٿو.
[b]هڪ اهڙي پيشڪش جنهن کي اوهان ٿڏي نه ٿا سگهو:
[/b]اسان جي طرفان اوهان جي لاءِ هئي ڪيتري سٺي پيشڪش آهي؟ ”اوهان جي اداري جي سڀني ملازمن سان لاڳاپيل سڀني مسئلن ۽ فڪرن جو اسان اوهان کان بهتر نموني مقابلو ڪنداسين ۽ اسان اوهان کي اوهان جي سڀني فڪرن کان ڇوٽڪارو ڏياري پنهنجي توانائي تي پنهنجو ڌيان ڏيڻ جو موقعو فراهم ڪنداسين.“ يا پوءِ وري؟”اسان اوهان کي هڪ نئين انداز جون شيون فراهم ڪنداسين ۽ جڏهن به اوهان چوندا، جڏهن به اوهان کي ضرورت محسوس ٿيندي، اسان ان شيءِ جي ڪاغذي خاڪي ۽ عملي تياري جي ذميواري قبول ڪنداسين. اهي سڀ اهڙي طرح جا واعدا آهن، جن جي ڪري گراهڪن جو ڌيان پنهنجي طرف ڇڪايو ويندو آهي ۽ جنهن جي باعث پنهنجي گراهڪ سان گهاٽا ۽ بي تڪلف لاڳاپا قائم ڪندڙ ادارو پنهنجي حريف ادارن تي برتري حاصل ڪري ٿو.
ڪيريڊين ڪارپوريشن (Cardian Corporation) هڪ اهڙو ادارو آهي، جيڪو مختلف قسم جي خدمتن جي فراهمي جي ڏس ۾ معلومات ۽ اطلاع فراهم ڪندو آهي. اهو ادارو پنهنجي گراهڪن جي حوالي سان پگهارن/ معاوضن سان لاڳاپيل ڳنڀير مسئلا، ٽئڪس جا معاملا ۽ ملازمن جي ڀرتي متعلق مسئلا نهايت جامع انداز ۾ ”هڪ وقت ۾ هڪ گراهڪ“ جي بنياد تي حل ڪندو آهي. مثال طور اهو ادارو پنهنجي گراهڪ جي حوالي سان پگهار متعلق سڀني مسئلن ۽ معاملن سان منهن ڏئي ٿو. ان اداري جو پنهنجو هڪ ڪمپيوٽر سافٽ ويئر پروگرام آهي، جنهن جي ذريعي اهو ادارو پنهنجي گراهڪن جي ڪمپيوٽر تائين پهچ حاصل ڪري وٺندو آهي. اتان معلومات حاصل ڪري ملازمن جون پگهارون تيار ڪندو آهي، چيڪ تياري ڪري ۽ مقرر وقت تي سڀني ملازمن ۾ اهي چيڪ ورهائيندو آهي. ان کان سواءِ ان اداري وٽ ملازم ڀرتي ڪرڻ ۽ ان متعلق مسئلن جي حل لاءِ هڪ مڪمل ۽ الڳ شعبو موجود آهي، جنهن جي ذريعي اهو ادارو پنهنجي گراهڪن جي ادارن وارن جي ملازمن بابت مسئلن مثلاً عام ڀلائي ۽ سڌاري، مالي مسئلن ۽ دفتري ڏکيائين جي ڏس ۾ پنهنجي رهنمائي ذريعي انهن معاملن کي حل ڪري ٿو.
هڪ اداري جي ڪاميابي لاءِ ضروري آهي ته ان جا ملازم خوش ۽ خوشحال هجن ۽ اهي پنهنجي ڪم ۽ ذميوارين تي پنهنجو مڪمل ۽ ڀرپور ڌيان ڏين. ڪيريڊين جهڙي اداري جي لاءِ صنعت جي حوالي سان سٺا نتيجا، شهرت جو سبب هوندا آهن جنهن جي ڪري رڳو ڪجهه سالن اندر ان اداري جي وڪري ۽ منافعي ۾ غير معمولي حد تائين واڌارو ٿي چڪو آهي.
جانسن ڪنٽرولز (Johnson Controls) هڪ اهڙو واپاري ادارو آهي، جيڪو رڳو هڪ ڪرسلز نيون (Crysler Nean) جهڙين نين شين جو تصور، نظريو ئي پيش نه ٿو ڪري، پر ان اداري انهن شين جي مڪمل تياري لاءِ سڀئي مرحلا پورا ڪرڻ جي ذميواري قبول ڪئي. انهن مرحلن ۾ شين جي ڊزائين جي تياري، پوءِ ان کي عملي شڪل ڏيڻ، عملي تياري جي ڏس ۾ سڀني ذريعن ۽ وسيلن جو انتظام ۽ پوءِ آخر ۾ انهن شين جي مڪمل شڪل ۾ تياري شامل آهن. اداري يا فني ماهر (انجنيئرز) روزاني جي بنياد تي انهن شين جي تياري لاءِ ڪم ڪندا آهن ۽ پوءِ گراهڪن تي انهن جي خواهشن ۽ ضرورتن مطابق اهي شيون مهيا ڪندا آهن. ڪرسلز جو انهن شين جي مڪمل تياري جي ڏس ۾ سڀني لاڳاپيل ۽ گهربل ضروري فردن سان رابطو قائم آهي ۽ گراهڪن کي وقت جي ضرورت مطابق اهي شيون فراهم ڪيون وينديون آهن.
ان سموري ڪارروائي ۽ مرحلن ذريعي ڪرسلز کي ڇا حاصل ٿيندو آهي؟ بهترين ۽ شاندار شيون اداري جي سڀني شعبن جي سنجيده سهڪار جو نتيجو آهي. ان کان پوءِ جانسن ڪنٽرولز (Johnson controls) کي ڇا حاصل ٿئي ٿو؟ جانسن ڪنٽرولز جي حاصلات اها آهي ته ان کي بيشمار گراهم ملن ٿا. مثلاً فورڊ (Ford) جنرل موٽرز (General Motors)، ڪرسلر (Crysler)، ٽويوٽا (Toyota) ۽ ٻيا عظيم ۽ ڪامياب ادارا.
جانسن ڪنٽرولز ۽ ان جي گراهڪن کي اهي باهمي فائدا ڪيئن حاصل ٿيا؟ هڪ اداري پنهنجي گراهڪ سان گهرا ۽ بي تڪلف لاڳاپا قائم ڪرڻ جي نظريي ۽ تصور کي عملي شڪل ڪيئن ڏني؟ ۽ ان ذريعي ان تمام وڏو منافعو ڪيئن حاصل ڪيو؟ وڌيڪ اهو ته ان اداري پنهنجن گراهڪن جي خواهش، ضرورتن ۽ مقرر وقت مطابق شيون فراهم ڪيون.
جيڪڏهن اوهان به پنهنجي گراهڪ سان گهاٽا ۽ بي تڪلف لاڳاپا قائم ڪرڻ گهرو ٿا ته پوءِ، هيٺ ڏنل لازمي 3 اصول اختيار ڪريو.
[b]پنهنجن تصورن کي وسيع ڪريو
[/b]هڪ ڪاروباري شخص جو چوڻ آهي ته ”جڏهن هڪ گراهڪ مون کي اهو چئي ٿو ته مان ان سان هڪ بادشاهه جهڙو سلوڪ ڪيان ته پوءِ مون کي پنهنجي کيسي ۽ ٻٽون کي به ڏسڻو پوندو. ڇاڪاڻ ته ممڪن آهي ته ان جي ڪري منهنجي قسمت جو ستارو چمڪي پئي.“
ان جو اهو تصور ۽ نظريو نهايت سمجهه جوڳو آهي. جيڪڏهن اوهان پنهنجي گراهڪ جي هر خواهش کي پاڻ تي سوار ڪري وٺندؤ، ته پريشاني کان سواءِ ڪجهه حاصل نه ٿيندو. غير مساوات جي بنياد تي قائم ٿيل شراڪت ڪڏهن به مستقل ۽ پائيدار نه ٿي ٿي سگهي. پر ان کان سواءِ به هڪ تمام ئي گهرو ۽ نازڪ تصور ۽ نظريو موجود آهي. اهو ڳالهه به ايترو ئي حقيقت تي مشتمل آهي ته اڪثر گراهڪ بهترين نتيجن جي ڏس ۾ انتهائي مبهم راءِ رکندا آهن، ان ڪري پنهنجي گراهڪ سان گهاٽا ۽ بي تڪلف لاڳاپا قائم ڪرڻ جي ڏس ۾ پهريون ۽ اشد ضروري عمل اهو آهي ته پهريائين پنهنجي ذهن ۾ پنهنجي گهربل واحد بهترين حدف جو تعين ڪريو ۽ پوءِ ان مطابق گراهڪ سان رويو اختيار ڪيو. گراهڪ سان پنهنجي مرضيءَ جو رويو اختيار ڪرڻ جو مطلب اهو نه آهي ته گراهڪ اوهان آڏو جهڪي وڃي، پر ان جو مطلب اهو آهي ته گراهڪ جي ضرورتن ۽ خواهشن جي تسڪين جي حوالي سان اوهان گراهڪ جي رهنمائي ڪريو. پنهنجي گراهڪ جي ضرورتن ۽ خواهشن، ان جي نوعيت ۽ ڪيفيت متعلق فهم حاصل ڪريو ۽ پوءِ گراهڪ جي ضرورتن جي ڪامياب تڪميل ۽ تسڪين جي حوالي سان ذميواري قبول ڪيو.
ان پراڻي ۽ اڳاٽي مهارت جي سچائي ناقابل انڪار آهي ته جڏهن گراهڪ برمي (سوراخ ڪرڻ واري راڊ) متعلق پڇا ڪري ٿو ته حقيقت ۾ ان سوال ذريعي ان جو مقصد ”سوراخ“ ڪڍڻ هوندو آهي. ان کي صحيح قسم جا برما فراهم ڪرڻ جو مفهوم اهو آهي ته ان کي ڪهڙي قسم جا سوراخ گهرجن.
پر اهو رڳو اوهان جي پهرين سوال جو جواب آهي. گراهڪ سان گهاٽن ۽ بي تڪلفاڻن لاڳاپن جو مفهوم اهو آهي ته اوهان گراهڪ جي ضرورتن کي ان کان وڌيڪ بهتر طور تي سمجهي سگهو. اوهان گراهڪ جي ضرورت ۽ خواهش کي ان جي بيان ڪرڻ کان پهريان ڄاڻي وٺو. انهن کي سوراخن جي ڪهڙي ضرورت آهي؟ اهي انهن سوراخن ذريعي پنهنجي ڪهڙي مقصد جي تڪميل گهرن ٿا؟ اهي ان مقصد جي تڪميل ڪهڙي طرح گهرن ٿا؟ ڇا انهن کي پنهنجي مقصدن جي حاصلات لاءِ ”برمن“ جي سهڪار جي ضرورت آهي؟ ڇا انهن جي ملازمن کي سکيا جي ضرورت آهي؟ڇا انهن کي گهربل سامان خريد ڪرڻ جي ڏس ۾ سهڪار ۽ رهنمائي گهربل آهي.
ان سوال جو جواب اوهان جي طرفان شروعاتي قدمن ۽ سوچڻ جي سگهه تي ٻڌل آهي.
ان ڏس ۾ مان اهڙن شروعاتي قدمن جو حوالو نه ڏئي رهيو آهيان، جن جي ذريعي شين ۽ خدمتن جا بيشمار قسم يا خدماتي نقصن جو تصوراتي حل پيش ڪيو وڃي ٿو. هي اهي سرگرميون آهن، جيڪي رد عمل جي طور تي انهن جي سامهون اينديون آهن. اهي گراهڪن جي خواهش ۽ اميدون سامهون ڪنڌ جهڪائي ڇڏين ٿا. واپاري تصورن کي وسيع ڪرڻ ذريعي گراهڪن جي ضرورتن ۽ خواهشن جو اڳ ئي اندازو ڪري سگهجي ٿو. ان جي رويي ۽ رجحان کي پنهنجي مرضي مطابق بڻائڻ گهرجي ۽ انهن کي نئين، پر مفيد حل طرف راغب ڪرڻ گهرجي. ان جو مفهوم اهو آهي ته ماضي جي معاملن کان نظر هٽائي، مستقبل جي امڪانن تي نظر رکي وڃي. هر وقت، هر لمحي هڪ بهترين حل ۽ رستو موجود هوندو آهي. مختلف معلومات ۽ اطلاعن تائين پهچ حاصل ڪريو ۽ ان کي پنهنجي فهم ۽ ذهانت ذريعي استعمال ڪريو. اوهان پنهنجي اداري جي تخليقي ذهنن کي جيترو وڌيڪ مفيد ۽ پختي معلومات ۽ اطلاع مهيا ڪندا، ايترو ئي وڌيڪ بهترين، مؤثر ۽ جوڳين ترڪيبن ۽ طريقن مان اوهان کي فائدو حاصل ٿيندو. معلومات ۽ اطلاع کي وسيع پئماني تي حاصل ڪريو ۽ ڦهلايو. علم ۽ معلومات کي لڪائڻ ان کي ضايع ڪرڻ جي برابر آهي.
[b]لاڳاپا قائم ڪريو:
[/b]جڏهن ادارن جا باهمي تعلقات قائم هوندا آهن ته ان ڏس ۾ انهن ادارن جي منتظمين جي سوچ جو دائرو روايتي انداز تائين محدود هوندو آهي. انهن جي سوچ جي سوئي ”چٽا ڀيٽي“ تي بيهي ٿي ۽ پوءِ ”انضمام (Merger) ۽ خريد“ جو تصور انهن جي سوچ جو محور آهي. انهن ٻن تصورن جي وچ ۾ ڪو به نظريو يا تصور انهن جي روح لاءِ ڏکيو هوندو آهي. ان ڪري اهي پنهنجي گراهڪ کي پنهنجي هٿ ۾ رکندا آهن ۽ پنهنجي عارضي فاعدي لاءِ پنهنجي گراهڪ کي مختلف ادارن وچ ۾ چٽا ڀيٽي جي چڪر ۾ منجهائي ڇڏيندا آهن. اهي ايتري به تڪليف نه ٿا ڪن جو پنهنجن گراهڪن کي پاڻ وٽ موجود سهڪار مان فائدو کڻڻ جو موقعو مهيا ڪن.
بهرحال گراهڪ سان گهرا ۽ بي تڪلف لاڳاپا قائم ڪرڻ، هڪ مختلف ۽ بهتر طريقي جو گهرجائو آهي. گراهڪ سان گهرا ۽ بي تڪلف لاڳاپا قائم ڪرڻ جي ڏس ۾ لاڳاپن، رابطن ۽ رشتن جي ضرورت آهي. هڪ اهڙي عمل جوڳي ۽ فهم لائق تعلق جي ضرورت آهي، جيڪو سالن جي اعتماد ۽ ڀروسي کان پوءِ ظاهر ٿيندو آهي. اداري سان ملي گراهڪ جي روزاني بنياد تي لاڳاپا قائم ڪرڻ، باهمي فائدي ۽ بهترين نتيجن جي حاصلات لاءِ باهمي مشاورت گراهڪ سان گهرن ۽ بي تڪلفاڻن لاڳاپن لاءِ ٺوس بنياد مهيا ڪندي آهي.
اعتماد ۽ ڀروسو پاڻ مرادو پيدا نه ٿو ٿئي. ايمانداري، ڪشاده دل، هڪ ٻئي جون خوبيون ۽ ڪمزوريون سمجهڻ جي شديد خواهش ۽ هڪ ٻئي کي معلومات ۽ مهارت کان آگاهه ڪرڻ جي صلاحيت، پائيدار۽ مستحڪم اعتماد ۽ ڀروسي جا بنياد آهن. ان کان سواءِ اعتماد ۽ ڀروسو رات وچ ۾ پيدا نه ٿو ٿئي. وڪرو ڪندڙ ۽ گراهڪ ٻئي لازمي طور اهو سمجهن ته اهي ٻئي هڪ ٻئي جي مفاد لاءِ ڪوششن ۾ رڌل آهن. انهن کي هڪ ٻئي کان پنهنجن اميدن، خواهشن ۽ ضرورتن جو نهايت واضح طور تي ۽ هڪ ٻئي جي اعتماد ذريعي اظهار ڪري ڇڏڻ گهرجي. ان ڳالهه کي هڪ اهڙو اصول سمجهڻ گهرجي هڪ ٻئي تي جنهن ۾ اچرج جي ڳالهه نه آهي يعني سالن کان قائم اعتماد ۽ ڀروسي جي بار بار آزمائش ٿيندي رهندي آهي.
ضرورتن، روين ۽ عادتن متعلق مخصوص معلومات جي آزاداڻي استعمال جي بنياد تي حاصل ٿيندڙ بهترين نتيجي وانگر اوهان کي به بهترين معيار تي ٻڌل تعلق ۽ رابطو قائم ڪرڻو پوندو، پر هر طريقو گراهڪ سان گهرن ۽ بي تڪلفاڻن تعلقاتن جو بنياد نه ٿو بڻجي سگهي. اوهان کي پنهنجن گراهڪن جي چونڊ نهايت محتاط طريقي سان ڪرڻ گهرجي. ڇا اهي اوهان کان سهڪار ۽ شراڪت لاءِ کليل ذهن سان تيار آهن ۽ يا وري اهي شڪست جي روايتي ڄار ۾ ڦاٿل آهن؟ ڇا ان جا معاشي ۽ اخلاقي قدر اوهان لاءِ قبوليت جوڳا آهن؟ پنهنجن گراهڪن سان گهرن ۽ بي تڪلفاڻن لاڳاپن رکندڙ بيشمار ادارا انهن گراهڪن جي تلاش ۾ رهندا آهن، جن جي ضرروتن ۽ خواهشن ذريعي انهن ادارن جي صلاحيتن جي آزمائش ٿي سگهي ۽ اهڙي طرح اهي عظيم ۽ بهترين نتيجا حاصل ڪري سگهن.
ڪنهن ڳالهه جو قائم ٿيڻ هڪ نهايت ئي مشڪل ڳالهه آهي ۽ پوءِ ان تعلق کي عمل جوڳو بڻائڻ ان کان وڌيڪ مشڪل ڳالهه آهي. اوهان اعتماد ۽ ڀروسو ڪيئن حاصل ڪري سگهو ٿا؟ ڇا ان مسئلي جو حل اهو آهي ته اوهان گراهڪ جي ٻين ضرورتن ۽ خواهشن جي تسڪين جو سامان مهيا ڪيو؟ ڇا اوهان ۽ اوهان جي گراهڪن جي وچ ۾ رابطي ۽ تعلق کي وڌيڪ بهتر بڻائڻ جي ضرورت آهي؟ ڇا گراهڪ جي ضرورتن ۽ خواهشن جي تسڪين ۽ تڪميل ذريعي بهتر نتيجن جي حاصلات اوهان پنهنجي ذميواري سمجهو ٿا؟ اوهان کي پنهنجي هر گراهڪ سان لاڳاپا قائم ڪرڻ گهرجن ۽ هر لمحي ان ۾ وڌيڪ بهتري جي ڪوشش ڪرڻ گهرجي. هڪٻئي سان لاڳاپن ۽ اعتماد جي کوٽ واري قديم ۽ دقيانوسي طريقي کي مسترد ڪري ڇڏيو. ”اسان جو مقابلو آهي“ ۽ ”وڪرو ڪندڙ ۽ گراهڪ جي وچ ۾ امتياز“ تي ٻڌل نظرين ۽ روين کي وساري ڇڏيو ۽ انهن کي پنهنجي ويجهو به نه اچڻ ڏيو.
[b]مضبوط عزم ۽ پختو ارادو:
[/b]هاڻي اوهان تي واضح ٿي وڃڻ گهرجي ته گراهڪ سان گهرن ۽ بي تڪلفاڻن لاڳاپن جو معمول ڪو ڪمزور ياضعيف نظريو نه آهي. اهو اداري جي ڪاروباري سرگرمين ۽ مرحلن جي شاندار نوعيت يا شين جي لحاظ کان سرفهرست رهڻ جي عمل کان گهٽ روايتي فعل آهي. اهو نظريو لاڳاپن قائم ڪرڻ جي ڪري ترقي ڪري ٿو ۽ هر گراهڪ سان باهمي نتيجن جي حوالي سان مثالي طريقي سان ڌيان ڇڪائيندو آهي. روايتي قدرن ۾ ڦاٿل منتظمين ان نظريي کي هڪ اهڙي اجنبي سرزمين سمجهي سگهن ٿا، جتي هڪ ناقابل عمل فهم ۽ اجنبي زبان رائج هجي.
گراهڪ سان گهرن ۽ بي تڪلفاڻن لاڳاپن جي ڏس ۾، پنهنجي پسند ۽ خواهش جي لحاظ کان متنظمين ان نظريي کي هيٺ ڏنل لفظن جو جامو پهرائي سگهن ٿا: پيچيده (2) تبديل ٿيندر (3) بار بڻجندڙ (4) غير واضح
گراهڪ سان گهرا ۽ بي تڪلف لاڳاپا باهمي طور تي ڪنهن به شڪل کي منطقي ۽ مالي طور تي حل ڪرڻ جي ڪوشش ڪندا آهن. بهرحال مقصد ۽ نتيجو اهو هئڻ گهرجي ته پنهنجي گراهڪ سان گهرا ۽ بي تڪلف لاڳاپا رکندڙ ادارو پنهنجي طور تي پنهنجي اندر هيٺ ڏنل غير معمولي ۽ اهم خصوصتون پيدا ڪرڻ جي ڪوشش ڪري.
(1) ڦڙتي. (2) تدبر۽ معاملي فهمي (3) موقعي شناسي، مصلحت پسندي (4) وسيع نظر (5) رضا مندي.
آفيسرن کي اها ڳالهه بلڪل يقيني بڻائڻ گهرجي ته ملازمن ۽ سربراهن سميت هر شخص انهن خوبين کي دل ۽ جان سان اختيار ڪري ۽ پوءِ سڀ کان وڌيڪ ”گراهڪ سان گهرن ۽ بي تڪلف لاڳاپن“اداري جي معمولات ۽ سرگرمي کان پرهيز ڪري.
هر قسم جي ادارن ۾ موجود سڀني قسمن جي ملازمن ۽ سربراهن کي ”گراهڪ سان گهرا ۽ بي تڪلف لاڳاپا“ جي بنياد تي پنهنجي تدبر ۽ معاملي فهمي ذريعي گراهڪ جي مختلف قسمن جي ضرورتن ۽ خواهشن جي تسڪين ڪرڻ جي صلاحيت سان مالا مال هئڻ گهرجي ۽ گراهڪ طرفان غير متوقع مطالبن، خواهشن کي گهٽائڻ لاءِ وسيع نظر هئڻ جي صلاحيت موجود هجڻ گهرجي. هڪ پراڻي چوڻي ”هميشه ٻين کي رستو ڏيڻ گهرجي“ تي عمل ڪندي، گراهڪ سان گهرن ۽ بي تڪلفاڻن لاڳاپن تي ٻڌل اداري کي پنهنجي تدبر ۽ معاملي فهمي ذريعي گراهڪ جا غير واضح نظريا ۽ موقعي شناسي تي ٻڌل رويي کي نظرانداز ڪرڻ گهرجي. بهرحال اها هڪ طئه ٿيل ڳالهه آهي ته گراهڪ جي ضرورتن، خواهشن جي تسڪين لاءِ رضامندي، گراهڪ سان گهرن ۽ بي تڪلفاڻن لاڳاپن جو مضبوط بنياد آهي.
ظاهر آهي ته ان قسم جو معمول اداري تي اثر انداز ٿيندوآهي. جيڪي ادارا ان قسم جو معمول اختيار ڪندا آهن اهي روايتي، موروثي، اعليٰ اختيار اتي انتظاميا کي منهن ڏئي سگهندا نه آهن ۽ نه ئي اهي هڪ نهايت اعليٰ بنيادي ۽ مرڪزي جوڙ جڪ سان گڏ قائم رهي سگهن ٿا. اوهان نه پنهنجي گراهڪن سان تعلقات قائم ڪري سگهو ٿا ۽ نه ئي ان جي ضرورتن ۽ خواهشن جي تسڪين ۽ تڪميل ڪري سگهو ٿا.
گراهڪ سان گهرا ۽ بي تڪلف لاڳاپا قائم ڪرڻ جي ڏس ۾ توازن قائم ڪرڻ جو بهترين طريقو اهو آهي ته اوهان جي اداري جو هر فرد يقيني طور تي گراهڪ سان قائم ڪيل ويجهي سهڪار ۽ شراڪت جو فهم حاصل ڪري ته جيئن اداري ۽ گراهڪ وچ ۾، باهمي ويجهڙائپ تي ٻڌل اجتماعي اعصابي نظام قائم ٿي سگهي. وڌيڪ اهو ته اداري جي سڀني ملازمن وچ ۾ قريبي ربط موجود هئڻ گهرجي. گراهڪ سان گهرن ۽ بي تڪلفاڻن لاڳاپن تي مشتمل اڪثر ادارا اطلاعاتي فني مهارت جي حاصلات لاءِ ڳريون رقمون خرچ ڪندا آهن. ان ڪري ان قسم جي نظام ۾ ڪنهن شڪ کان سواءِ ايتري لچڪ ۽ وسعت هئڻ گهرجي جو، گراهڪ جي مختلف ضرورتن ۽ خواهشن جي مڪمل تڪميل ۽ تسڪين ٿي سگهي. معلومات ۽ اطلاعن تائين آساني سان پهچ ٿي سگهي، باهمي رابطا ۽ تعلقات قائم ٿي سگهن ۽ مختلف مسئلن جو سهڻو ۽ بهترين حل ڳولي سگهجي.