باب چوٿون
اقبال ويهندو هو ڊيوٽيءَ تي ۽ هيءُ گهر کي ٻهارو ۽ پوچي ڏئي ڪوارٽر اڇو اجرو ڪري نوڪريءَ جي ڳولا ۾ نڪري پوندا هئا. ڪڏهن سنڌ سيڪريٽريٽ ته ڪڏهن خانگي آفيسون، ايتري قدر جو دوڪانن ۽ فيڪٽرين ڏانهن به ويا. پر جتي ڪٿي مايوسي نصيب ٿين. فيڪٽري ۾ ڪم ڪرڻ لاءِ هنن وٽ تجربو نه هيو، خاص ڪري فيڪٽرين ۾ ٽيڪنيڪل نوڪريون هيون ۽ ٻيو وري خانگي ڪمپنين ۾ هنن کي عجيب نظرن سان ڏسندا هئا ۽ فائيل پڙهي، چوندا هين ته اسان وٽ ڪا به جاءِ خالي ناهي. سنڌي کين ٻين دنيا جي مخلوق لڳندا هئا.
هڪ دفعي سنڌ سيڪريٽريٽ کان واپسيءَ تي اچي رهيا هئا ته آءِ آءِ چندريگر روڊ تي هڪ ڪمپني ٻاهران لڳل اشتهار ڏسي (جنهن تي لکيل هو ته )
”چپڑاسی کے لئے جگہ خالی ھے۔“
خالد، احمد کي چيو ته يار جيستائين ٻي ڪا نوڪري ملي، هل ته هلي اُتي ئي پنهنجي قسمت آزمائي ڏسون. سگريٽ ٺاهيندڙ ڪمپني هُئي، آفيس اندر داخل ٿيا ته سامهون رسيپشن تي عورت ويٺل هُئي.
سانوري ۽ نڪ بني، يڪو ميڪ اپ ڪيل هيس جنهن ڪري ڏاڍي بي ڍولي پئي لڳي. جهڙا واڱڻائي ڪپڙا پاتل هيس، تهڙي ئي چپن تي لپسٽڪ لڳل هيس.
خالد کيس چيو ته صاحب سان ملڻو آهي.
جواب ۾ چيائين: ” کیا“
احمد ڳالهه کي سمجهندي چيس ته :
صاحب سے ملنا ھے۔
چيائين: کون سے صاحب سے؟
احمد چيس: ھمیں نوکری چاھیی، اس لئے صاحب سے ملنا ھے۔
اچھا! اچھا، تو آپ نوکری کے امیدوار ھیں، آپ بیٹھو میں صاحب کو اطلاع کرتی ھوں۔
اهو چئي هوءَ ڪنڌ لوڏي صاحب جي آفيس ۾ هلي وئي، ٿوري دير ۾ واپس آئي ۽ کين چيائين: آپ کو صاحب بلا رھا ھے۔
هي ٻئي ڄڻا فائيل هٿ ۾ کڻي صاحب جي آفيس ۾ داخل ٿيا ۽ آفيس کي ڏسي دنگ رهجي ويا. ڇا ته ڪالين وڇايل هو ۽ ڇا ته ٽيبل هُئي ۽ اي سي به هلي پئي. جنهن ڪري اندر ٿڌڪار لڳو پيو هو. صاحب سگريٽ دکايو، ڪنهن سان فون تي پئي ڳالهيو ۽ هي سندس سامهون اچي بيٺا، جيئن جج جي آڏو مجرمن جي پيشيءَ وانگر با آداب طريقي سان...
صاحب ٿلهو متارو هيو ۽ هي ٻئي ڄڻا ان جي آڏو ڄڻ هڏين جو ڍانچو لڳي رهيا هُئا، اکيون اڻڀيون، ڄڻ اکين سالن کان سرمو ئي نه ڏٺو هجي، هونئن به صاحب لوڪ سي به شهرن ۾ رهندڙ ماڻهو اکين ۾ ڪٿي ٿا سرمو پائين اهو رواج ته ٻهراڙين ۾ آهي.
صاحب فون رکي ڦرڻي ڪرسي تي ڦيرو کاڌو ۽ هنن ڏانهن نهاريندي کين چيائين ته
ھاں! نوجوان ھمارے پاس تو صرف ایک نوکری ھے اور آپ دو آئے ھیں۔ نوکری تو صرف کسی ایک کو ملے گی۔ تنخواہ ھوگی، پانچ سؤ روپیہ مھینہ، صبح سات بجے سے شام سات بجے تک ڈیوٹی کرنی پڑے گی۔
ھاں! تو نوجوان کرلو گے ڈیوٹی؟
صاحب هنن کان سوال ڪيو.
هنن ٻنهي هڪ ئي آواز ۾ چيو ” ھاں کرلینگے، سر!“
اهو چئي هنن ڪاغّذن جو فائيل سندس آڏو رکيو.
فائيل پڙهندي کين چيائين: آپ سندھی ھو!؟
اهو چوڻ ۽ يڪدم فائيل هنن ڏانهن اڇلي کين چيائين:
نہ بابا نہ ھم سندھی نھیں رکھ سکتے، ھمیں اپنی کمپنی تھوڑئی جلوانی ھے۔
خالد کي ان اڌڙوٽ عمر واري ڪرسيءَ تي ويٺل صاحب تي ڏاڍي ڪاوڙ آئي ۽ دل ۾ چيائين ته وڃي ڪرسيءَ تي دسيانس، پر احمد ، خالد جي ڳاڙهي ٿي ويل مُنهن کي ڏسي ڳالهه سمجهي ويو ۽ يڪدم فائيل هٿ ۾ کڻي خالد کي ڇڪي ٻاهر ڪڍي ويو.
ڪوارٽر تائين پهچندي هن جي من ۾ ڪروڌ پلجي رهيو هو ۽ کيس محمد موسيَ جون چيل سڀ ڳالهيون سامهون اچڻ لڳيون. ها موسيَ سچ چوندو آهي ته اسان پنهنجي شهرن جي مالڪي ڪرڻ بجاءِ ٽڪي جي نوڪري ڪرڻ کي ترجيح ڏيون ٿا سا به سنڌي هجڻ جي ڏوهه ۾ نه ٿي ملي.