باب ٻارهون
ٽنهي دوستن مان ڪنهن کي به راڻي جي ويجهو وڃڻ جي جرئت نه ٿي. ڇاڪاڻ ته راڻي هڪ ته هنن جي بلڪل ڀرواري ڪوارٽر ۾ رهندي هئي، جنهن جون ڀتيون ۽ ڇتيون گڏيل هيون. راڻيءَ جو پيءُ محمد شمن پاڙيسري هجڻ ڪري اڪثر رات جي وقت ٻاهر ٿيندڙ ڪچهرين ۾ اچي شامل ٿيندو هو، نه ته پنهنجي محدود زندگي تائين محدود هو، سوشل نه هو، ان ڪري هنن به محمد شمن سان گهڻو وچڙڻ جي ڪوشش نه ڪئي.
ڪيترو عرصو راڻيءَ جي راهه ۾ نيڻ وڇائي نٽهڻ اُس ۾ بيٺا رهندا هيا پر راڻيءَ هنن کي لفٽ نه ڪرائي سواءِ ان جي ته ڪڏهن ڪڏهن چپن تي مرڪ آڻي ٽيڏي اک سان نهاري هلي ويندي هئي ۽ هي به سندس جذبن جو خيال رکندي ڪڏهن به اظهار ڪرڻ جي ڪوشش نه ڪئي نه وري هنن ۾ ايتري همت هُئي. فقط پري بيهي سندس حسن جو واس وٺندا هئا، آهون ڀريندا ۽ دل ۾ کيس ڏسڻ تي خوشي محسوس ڪندا هئا. اها ٻي ڳالهه ته هي دوست پاڻ ۾ ”راڻي“ بابت وڏي ويڙهه ڪندا هئا ۽ هر ڪو دوست چوندو هو ته راڻي فقط ئي فقط سندس محبوبا آهي. جهيڙي کان پوءِ جڏهن حقيقي دنيا ۾ پير پائيندا هئا ته وري پنهنجي جهيڙي تي ڏاڍو کلندا هئا-
راڻيءَ فقط گهر کان ڪاليج ۽ ڪاليج کان گهر تائين محدود هئي. ڪڏهن به اجايو ڪٿي ڪو نه ويندي هئي نه ڪڏهن ڪالونيءَ ۾، نه بازار ۾ نه وري صدر ....... فقط گهر تائين محدود. سندس ضرورتن جي شاپنگ به سندس ماءُ پنهنجي پٽن سان گڏجي ڪرڻ ويندي هئي. کيس هار، سينگار نه وڙندو هو. سادگي پسند هئي، پنهنجي حسن کي ميڪ اپ جي غير فطري قيد ۾ رکڻ جي عادي نه هئي. جنهن ڪري سندس سادگي به قاتل هُئي. هڪ نظر سان ڪئين گهايل ڪري وجهندي هئي.
خالد کي راڻيءَ سان اظهار محبت جي تڙپ ته هر وقت دل ۾ رهندي هُئي ۽ سندس دل جي هر ڌڙڪن راڻيءَ جي نالي سان ڌڙڪندي ۽ آهون ڀريندي هُئي پر هن سان راڻي جو ملڻ هڪ حادثو هو.
ان حادثي خالد کي راڻيءَ جو ۽ راڻيءَ کي خالد جو ڪري ڇڏيو، ننهن کان به ويجهو، شايد ساهه کان به ويجهو-
پر هن لاءِ اها ويجهڙائپ خواب هُئي ۽ حقيقت عذاب ڏيندڙ-
گرميءَ جا ڏينهن هُئا، آسمان صاف هو، ٽاڪ منجهند جو سج جي تپش چمڙيءَ کي ساڙيو پئي، هوا جو دٻاءُ به گهٽ هو، اقبال ڊيوٽيءَ تي نه ويو هو ۽ هي صبح جو اجايو بنا سبب نڪري پيا هئا، مزار قائد کان ٿيندا، راڻي باغ پهتا، ته منجهند ٿي چُڪي هئي، جنهن ڪري واپس ريلوي ڪالوني پهتا. هڪ گهٽي مٽائي ٻي گهٽيءَ ۾ داخل ٿيا هئا، گرمي سبب ڪالوني سنسان هُئي ۽ رستن ۽ گهٽين مان ماڻهو غائب هُئا. فقط مين چوڪ تي ڪجهه دڪانن ۽ هوٽلن تي ڪجهه ماڻهو نظر اچي رهيا هئا. پر جنهن گهٽيءَ ۾ هي داخل ٿيا، اها گهٽي چوڪ کان پري هُئي، گهٽيءَ ۾ داخل ٿيندي ئي هنن جي ڪنن ۾ آواز ٻرڻ لڳا ”بچايو، ڇڏ مون کي ڪميڻا، لوفر، بيغيرت...........................“ ڇا ڏسن ته چار غنڊا راڻيءَ کي کنڀڻ جي ڪوشش ڪري رهيا هئا، هڪ کي هٿ ۾ پسٽل هو، جيڪو راڻيءَ کي لوندڙيءَ تي جهليو بيٺو هو ۽ ٻن ڄڻن کيس ٻانهن کان پڪڙي يرغمال بڻائي ورتو هو، راڻي ڦاٿل هرڻيءَ جيئن انهن جو ڀرپور مقابلو ڪري رهي هئي. هنن اهڙي صورتحال ڏسي نه ڪئي هم نه تم ۽ ڪاهي پيا ميدان ۾ ۽ غنڊن کي للڪاريو ته غنڊن راڻيءَ جي لوندڙي تان پسٽل هٽائي هنن مٿان سڌا فائر ڪيا پر اتفاق سان گوليون هنن جي ڀرسان گذري وڃي ڀت ۾ لڳيون ۽ هي ٽئي ڄڻا محفوظ رهيا. غنڊن جيستائين پسٽل لوڊ ڪيو، تيستائين هي ٽئي ڄڻا به وڃي مٿن ڪڙڪيا. غنڊن راڻيءَ مان هٿ ڪڍيا ۽ راڻي هيسيل هرڻي وانگر ڀتِ جي اوٽ ۾ بيهي رهي. غنڊن گهٽيءَ ۾ لڳل ڇپرو ڀڃي ان مان لٺيون کڻي ورتيون ۽ هنن تي حملو ڪيو، هڪ لٺ خالد جي مٿي ۾ لڳي، في الوقت سندس مٿو چڪرائجي ويو ۽ سندس مٿي مان رت ٽمڻ لڳو، هن پاڻ سنڀالي ورتو، تيستائين احمد جهٽ هڻي هڪڙي غنڊي کان لٺ کسي ورتي، هڪ ٻئي کي ڏاڍو ڪٽڪو ڏنائون. ايتري ۾ ڪجهه پاڙي وارا به اچي پهتا ۽ غنڊه حالتون پنهنجي حق ۾ نه ڏسندي وٺي ڀڳا.
حالتون ٺيڪ ٿيون ته خالد ڌڙم ڪري زمين تي ڪري پيو-
سندس اک کلي ته پاڻ کي اسپتال ۾ ڏٺائين. اقبال ۽ احمد سامهون ڊاڪٽر کي ايڪسري ڏيکاري رهيا هئا. خالد جي مٿي تي پٽي ٻڌل هُئي ۽ کيس مٿي ۾ سور هو.
ڊاڪٽر ايڪسري ڏسندي اقبال کي چيو ته شڪر آ، مٿي جي هڏيءَ ۾ فريڪچر ناهي ٿيو- فقط کل ڪٽجڻ سبب رت وهيو آهي. همراهه ٺيڪ آهي، چاهيو ته ڀلي گهر وٺي وڃونس، جيڪڏهن اسپتال ۾ رهو، تڏهن به توهان جي مرضي.
احمد چيو ته جيستائين خالد مڪمل ٺيڪ ٿئي تيستائين اسپتال ۾ رهڻ گهرجي. پر خالد جو اسپتال ۾ الائي ڇو دوائن جي ڌپ ۽ مريضن جي ڪنجهڪار سبب ساهُه ٻوساٽجي رهيو هيس ۽ اسپتال ۾ اصل مزو ئي نه پئي آيس- ان ڪري اقبال ۽ احمد کي چيائين ته هلو ته گهر ٿا هلون. مان هتي نه رهندس- هن جي اهڙي اسرار تي احمد ۽ اقبال به گهڻو ضد نه ڪيو ۽ هو ٽئڪسيءَ تي چڙهي ڪوارٽر تي پهتا. جتي خالد کانئن بيهوش ٿيڻ کان پوءِ واري صورتحال جو احوال ورتو.
کيس اقبال ٻڌايو ته هو ڪل ٽي ڪلاڪ بيهوش هوس. احمد راڻيءَ کي پنهنجي گهر خيريت سان ڇڏي آيو هو ۽ مان توکي کڻي اسپتال پهتو هوس ۽ احمد وري بعد ۾ اسپتال پهتو هو.
ايتري ۾ رات ٿي چُڪي هئي ۽ هي ٽئي ڄڻا سمهي پيا.. خالد کي ڊاڪٽر ننڊ جي گوري ڏني هئي، سو پهريان گهري ننڊ ۾ هو پر اڌ رات کان پوءِ عجيب خوابن اچي ستايس.
ڪٿي راڻيءَ کي شينهن جي وچ ۾ ٿي ڏٺائين. ڪٿي جهنگل بيابان ۾ تن تنها ڀٽڪندي ٿي ڏٺائي ۽ پاڻ کي خواب ۾ بي وس پئي ڏٺائين، ڄڻ هٿ پير ٻڌل هجنس. اڌ رات ائين بي خوابيءَ ۾ گذاريائين ۽ صبح جو سج جي ڪرڻن سان گڏ سندس اک کُلي.
اقبال اٿيو ۽ آفيس وڃڻ لاءِ تيار ٿيو، احمد چانهه تيار ڪئي ۽ ٽنهي گڏجي پيتي پئي ته دروازو کڙڪيو، احمد چانهه جو ڪوپ رکي، دروازي ڏانهن ويو. هڪ پل ۾ راڻي ۽ سندس پيءُ محمد شمن هنن جي سامهون هُئا. محمد شمن سلام وراڻيو ۽ خالد کيس هٿ ڏيڻ لاءِ کٽ تان اٿڻ جي ڪوشش ڪئي ته محمد شمن کيس چيو ته ”نه نه پٽ ستو رهه، اٿڻ جي ضرورت ناهي“. اٿڻ جو ست هن ۾ به نه هو، ان ڪري کيس ويٺي هٿ ڏنائين ۽ راڻيءَ کي کلي کيڪاريائين. ٽنهي دوستن جي خوشيءَ جي حد نه هُئي. راڻيءَ کي پنهنجي گهر ڏسي ٻهڪي پيا هئا. راڻي ۽ سندس پيءُ خالد جي کٽ جي ڀر ۾ رکيل ڪرسين تي اچي ويٺا-
اڃا هنن مان ڪو ڳالهه شروع ڪري، ان کان اڳ محمد شمن کين چيو ته پٽ توهان جي وڏي مهرباني جو توهان پنهنجي جان جي پرواهه ڪرڻ کان سواءِ منهنجي ڌيءُ کي غنڊن کان بچايو. مان توهان جي مهرباني ادا ڪرڻ آيو آهيان.
جنهن تي خالد کيس چيو ته چاچا ان ۾ مهرباني جي ڪا ڳالهه ناهي، اهو ته اسان جو فرض هو.
کين چيائين ته نه پٽ هن دور ۾ ٻئي لاءِ جان جي پرواهه ڪرڻ بنا ڪنهن جي مدد ڪرڻ ڪا معمولي ڳالهه ناهي، توهان جو اهو ٿورو مان ڪڏهن به نه لاهي سگهندس. محمد شمن، خالد سان مخاطب ٿيندي چيو اهي لفظ چيا ۽ راڻي به ٽڪ ٻڌي خالد ڏانهن نهاري رهي هئي. کيس پيلي رنگ جو جوڙو پهريل هو، رئو مٿي تي اوڍيل هيس ۽ ڪنن ۾ جهمڪا پاتل هئس ۽ ان وقت پنهنجي معصوم ادا سبب هوءَ ڪنهن مصور جي جوڙيل خوبصورت ۽ شاهڪار مجسمي وانگر لڳي رهي هُئي. ڪنهن ڪنهن مهل سندس چپن تي مرڪ اچي وري رڪجي پئي وئي. ڄڻ پنهنجي اندر جو اظهار مرڪڻ ذريعي ڪرڻ چاهيندي هجي. خالد مخاطب رهندڙ محمد شمن ڏانهن نهاريو پئي ۽ ڪيڏي ڪيڏي مهل جهٽ هڻي راڻيءَ ڏانهن به اک کڻي نهاريائين پئي. احمد ۽ اقبال هنن جي اک ڇنڀ جي راند ڏسي مرڪيا پئي. ان ڪري اقبال پنهنجي هار مڃي ڊيوٽيءَ بهاني کسڪڻ جي ڪئي ۽ هنن کان موڪلائي هليو ويو. احمد، راڻي ۽ چاچي شمن لاءِ چانهن ٺاهڻ ۾ لڳي ويو.
خالد محمد شمن کان پڇيو ته چاچا اُهي غنڊه ڪير هُئا. ڪا خبر پئي؟.....
خالد کي چيائين ته پُٽ لساني تنظيم جي غنڊن کانسواءِ ڪير ٿي سگهي ٿو! مون کي راڻي هاڻي ٻڌايو ته انهن غنڊن کيس اڳ به تنگ ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي هئي ۽ رستا روڪ ڪئي هئائون. پر هن دفعي ته اصل حد ئي اورانگهي ويا. شڪر ٿيو جو توهان وقت تي پهچي ويا! نه ته خبر ناهي اُهي لوفر منهنجي نياڻيءَ سان ڇا حالت ڪن ها!؟
ايتري ۾ احمد چانهن جا ٻه ڀريل ڪوپ کڻي آيو ۽ هڪ ڪپ راڻي ۽ ٻيو ڪپ شمن کي ڏنائين. راڻيءَ پهريان ته منع ڪئي ۽ پوءِ پيءُ جي چوڻ تي ڪوپ مان چانهه جا ڍڪ پيئڻ لڳي ۽ خاموش ويٺي رهي. چانهه پيئڻ کان پوءِ شمن خالد کي چيو ته پُٽ منهنجي دل ٿي چوي ته اڄ رات توهان منهنجي گهر ماني کائو.
خالد جي ته دل وٽان ڳالهه هُئي. پر دل تي پٿر رکي پهريان صاف انڪار ڪندي جواب ڏنائيس، بعد ۾ محمد شمن جي گهڻي اسرار تي کيس چيائين ته چاچا اڄ رات نه، منهنجي طبيعت به ٺيڪ ناهي.
شمن چين ته پُٽ سڀاڻي رات ڀلا-
تنهن تي به خالد کيس چيو ته چاچا مان ته کڻي موڪل تي آهيان پر احمد جي سڀاڻي رات ڊيوٽي آهي، ان ڪري بهتر ٿيندو ته توهان سڀاڻي منجهند جو پروگرام رکو.
محمد شمن يڪدم متفق ٿيندي خالد کي چيو ته سڀاڻي منجهند واري ماني مون وٽ. توهان کي منهنجو ڪِڪُو وٺڻ لاءِ ايندو.
اهو چئي محمد شمن اٿيو ته راڻي به ساڻس گڏ اٿي بيٺي ۽ ٻئي هنن کان موڪلائي هلڻ لڳا. دروازي تي پهچي راڻي پوئتي خالد ڏانهن نهاريو ۽ هلڪي مرڪ سندس چپن تي کليل گلاب وانگر وکري وئي ۽ هوءَ جهٽ ڏئي دروازو ٽپي منهنجي نظر کان غائب ٿي وئي.
محمد شمن ۽ راڻيءَ جي وڃڻ شرط ئي احمد اچي خالد کي ڀاڪر پاتو ۽ چيائينس ته ڏاڍو خوشقسمت آهين، يار! محنت ته اسان به ڪئي پر ڦل تو اڪيلي کي مليو. واه سائين واه! ڪنهن جي ڀاڳ سان ڀلا ڪهڙي ريس؟؟
يار مون کي ته ساڙ ٿو ٿئي. اهو چئي احمد وري وري ٿي کليو ۽ هي ٻئي راڻيءَ جي گهر اچڻ ۽ مرڪڻ تي باغ بهار ٿيڻ لڳا ۽ هرڳالهه کي بار بار ورجائي من بهلائيندا رهيا.
خالد کي ٻئي ڏينهن جو شدت سان انتظار هيو، اقبال ۽ احمد ته آسرو پلي ان رات اگهور ننڊ سمهي رهيا، پر خالد جي اکين کان ننڊ موڪلائي وئي هئي. هن جي اکين آڏو راڻيءَ جو حسين چهرو هيو. تڙپي تڙپي اڌ رات ڪاٽيائين، پر هاڻي رات ڪاٽڻ هن جي وس ۾ نه هيو. رت وهڻ ڪري ڪمزور ٿي ويو هو. ان ڪري دماغ سندس ساٿ ڇڏڻ لڳو ۽ هن مجبور ٿي آرام واري گوري کاڌي ۽ ٿورڙي دير جسم کي ڍرو ڪري اکيون ٻوٽي ڇڏيون ۽ ننڊ جي ديوي هن کي پنهنجي ڀاڪر ۾ ڀري ورتو-
صبح ٿيو، اقبال اٿي تيار ٿي ڪڏهوڪو ڊيوٽيءَ تي وڃي چڪو هو ۽ احمد اُٿي سڄي گهر جي صفائي ڪري چڪو هو. نيٺ منجهند جا 12 وڳا. تڏهن وڃي هن جي اک کلي، ڀرپور ننڊ سبب سندس طبيعت ڪجهه بهتر هئي. اٿي اخبار جا پنا اٿلائڻ لڳو، هڪ ڏينهن اڳ جي اها پراڻي اخبار احمد رات ڊيوٽيءَ کان واپسيءَ تي کڻي آيو هو. ان ڪري خبرن بجاءِ ايڊيٽوريل پيج تي نظر گهمايائين، سراج جو مضمون لڳل هو، سراج جو قلم به تيز ترار وانگر وهندو آهي. جڏهن ته ف- م لاشاري جو حڪومت جي سنڌ دشمن پاليسين خلاف ڀرپور انداز ۾ ايڊيٽوريل لکيل هو. پڙهي دل ۾ سوچيائين ته خدا خير ڪري، باقي هاڻي اخبار کي حڪومت پاران هڪ اڌ جيڪو به اشتهار ملندو هو، هاڻي اهو اشتهار به نه ملندو. ته پوءِ پگهارون ڪيئن ٿينديون؟ ڇاڪاڻ ته خانگي ڪمپنيون سنڌي اخبارن کي اشتهار ڏيڻ لاءِ تيار ناهن ۽ حڪومت به اشتهار بند ڪري ڇڏي ته پوءِ سنڌي اخبارن لاءِ مالي گهوٽالو ڪر کڻي بيهي رهي ٿو. اڃان اهو سوچيائين پئي ته احمد کيس ٻڌايو ته رات دفتر ۾ لاشاري صاحب ڪنهن کي فون تي ٻڌايو پئي ته سرڪار اشتهار روڪي ڇڏيا آهن ۽ اشتهارن جي بقايا به ڏيڻ لاءِ تيار ناهي. جنهن ڪري هو ملازمن جي پگهار لاءِ پريشان ٿي لڳو.
هنن جا حال احوال جاري هئا ته اقبال به ڊيوٽيءَ تان واپس آيو ۽ خالد لاءِ جوس جو ڊٻو وٺي آيو هو ۽ گلاس ڀري هن کي ڏنائين ۽ چيائين پي ڇا ياد ڪندين. ڪجهه طاقت ڪر لڳي ٿو ته تنهنجي نصيبن ۾ ڪنوار اچي چُڪي آهي-
جوس پي ٽنهي تياري ڪئي ۽ تيار ٿي ويٺا هئا ته راڻيءَ جي ننڍي ڀاءُ اڪرم اچي سندن ڪوارٽر جو دروازو کڙڪايو ۽ هي ٽئي کي گڏ هلڻ لاءِ چيائين-
ڀر واري ڪوارٽر ۾ داخل ٿيا ته ڏٺائون ته محمد شمن اڳئي هنن جي آجيان لاءِ بيٺو هو. هنن سان هٿ ملايائين ۽ هنن کي هڪ ڪمري ۾ ميز جي چوطرف رکيل ڪرسين تي اچي ويهڻ جو اشارو ڏنائين. خالد جون نظرون مسلسل راڻيءَ جي ڳولا ۾ هيون. محمد شمن هنن سان ڪچهريون ڪندي هڪ هڪ کان پڇيو ته توهان ڪٿان جا آهيو؟ ڪراچيءَ ڪڏهن اچڻ ٿيو؟ ڪهڙيون نوڪريون ڪندا آهيو؟ پڙهيل ڪيترو آهيو؟ يعني سوالن مٿان سوالن جي بوڇاڙ ڪري ڏنائين ڄڻ هنن کي نوڪري ڏيڻ لاءِ تفصيلي انٽرويو ڪندو هجي. حالانڪه هنن جون ساڻس اڳ به ڪوارٽر کان ٻاهر ڪچهريون ٿينديون رهيون آهن، پر اڳ هنن کان ڪڏهن به ائين تفصيل نه پڇيو هئائين.
اقبال ۽ سندس ساڳي ذات هجڻ ڪري اقبال کي هاڻي نالي بجاءِ مائٽ، مائٽ ڪري سڏڻ لڳو، ايتري ۾ راڻيءَ جي ماءُ به آئي ۽ هنن جي ڀرسان ڪرسيءَ تي ويٺي. ٿلهي متاري، هٿن تي ائين ماس چڙهيل هيس جو هٿن تي ڪٿي به رڳ ظاهر نه پئي ٿيس. 50 سالن کان مٿي عمر جي هيس ته به پوڙهائپ ۾ به خوبصورت ٿي لڳي. پر ٿولهائپ سندس خوبصورتيءَ لاءِ ائين هئي جيئن چنڊ کي گرهڻ ورتو هجي. هنن سان خير عافيت ڪيائين ۽ وري سندن مهربانيون ادا ڪرڻ ۾ لڳي وئي. هن جي ڳالهائڻ ۾ ڏاڍو مٺاس هو ۽ ڏاڍي سليقدار عورت ٿي آهي. تڏهن ته خالد دل ۾ چيو ته
"آثار بتاتے ھیں کہ عمارت بڑی شاندار تھی!"
سڀني کي پُٽ، پُٽ لفظ سان مخاطب ٿيندي رهي ۽ محمد شمن کان پوءِ راڻيءَ جي ماءُ به هنن کان تفصيلي انٽرويو ورتو.
اڌ ڪلاڪ ٿي ويو هنن کي انٽرويو ڏيندي، پر نه راڻي جو آواز نه نالو نشان.
خالد جي ذهن ۾ هڪ سوال هو ته راڻي آخر ڪاڏي وئي؟ سندس دل جي تڙپ وڌڻ لڳي ۽ چهري تي مايوسي ڦهلجڻ لڳس ۽ تازو کلندڙ گلاب پاروٿو ٿي مرجهائڻ لڳو ٿي. هن جون اکيون گهر جي ڪنڊ، ڪنڊ ۾ راڻيءَ کي ڳولي رهيون هيون. ان دوران راڻيءَ جو ٻيو ڀاءُ به هنن سان هٿ ملائي واقفيت ڪري ويو. پر راڻي الائي جي ڪيڏانهن وئي؟
خالد کي مايوس ۽ اٻاڻڪو ٿيندي محمد شمن کانئنس پڇيو ته پٽ ڇو پريشان آهين؟ خيريت ته آهي نه؟
خالد جواب ڏيندي چيس ته چاچا ها خير آ، مڙئي طبيعت ۾ مزو ناهي-
سوچيائين ته کانئس پڇي ته راڻي نظر نه ٿي اچي. سوال زبان تي آڻي روڪي ورتائين ته گهر وارا ان جو الائي ڪهڙو مطلب ڪڍن. دل ۾ آنڌ مانڌ جي شدت ايتري وڌي ويس جو خود اقبال ۽ احمد به پريشان ٿي ويا ته واقعي طبيعت ته خراب نه اٿس.
خالد کين چيو ته خير آ، منهنجي طبيعت بلڪل ٺيڪ آهي، توهان پريشان نه ٿيو.
ايتري ۾ راڻيءَ جي ماءُ، پنهنجي پُٽ اڪرم کي چيو ته پٽ راڻيءَ کي چئو ته ماني کڻي اچي. راڻيءَ ڪاٿي آ راڻي..... خالد کان نيٺ بي اختيار لفظ نڪري ويو.
راڻيءَ جي ماءُ کيس چيو ته پٽ رڌڻي ۾ آهي. توهان لاءِ سڄو مانيءَ جو بندوبست پاڻ ڪيو اٿس. مون کي اصل هٿ ئي لائڻ نه ڏنائين-
راڻي سامهون رڌڻي مان نڪتي. ڊيل جيان ٽلندي پئي آئي، سندس هٿن ۾ کاڌي جا ٿانو هئا. ٿانو ٽيبل تي رکندي، مرڪي سڀني کي کيڪاريائين. سندس چپن تي بلڪل هلڪي ڳاڙهي سرخي لڳل هئي. اڄ ان مغرور ڇوڪري جي چپن تي عجيب شرارتي مرڪ هُئي. ڄڻ راڻي، هاڻي اها راڻي نه رهي هجي.
کاڌو ٽيبل تي سجائي رکڻ ۾ ڀائرن به سندس مدد ڪئي ۽ هي ڀاڄيءَ جي خوشبوءَ سان گڏ حسن جو واس به وٺڻ لڳا. هنن جي سامهون تريل مڇي، ڀينڊيون، ڪڪڙ جي ڀاڄي، چانور، پٽاٽا ۽ گرم گرم مانيون پيل هيون ۽ انهن مان ٻاڦ لاٽ ڪري اٿي مٿي غائب ٿي، ٿي وئي. ٻه سلاد جون خوبصورت طريقي سان ٺهيل پليٽون به هيون.
محمد شمن کين چيو ته پُٽ ماني وٺو-
هنن آهستي آهستي ٿوري ٿوري ڀاڄي پليٽن ۾ کنئي.
راڻي بيٺل رهي. بلڪل خالد جي سامهون ٽيبل جي ٻئي پاسي-
کين ڪيتري عرصي کان پوءِ ڪنهن عورت جي هٿن جي ماني نصيب ٿي هئي، نرم، نرم-
الائي ڪيئن کيس الهام ٿيو هو، جو تقريبن سڀ شيون سواءِ پٽاٽن ۽ ڪڪڙ جي خالد جي پسند جون هيون، ان ڪري خاموش ٿي ماني کائڻ کي لڳي ويا راڻي ۽ خالد هڪٻئي ڏانهن چور نظرن سان نهاريندا به رهيا. اقبال ۽ احمد هنن ٻنهي جي چوري پڪڙيندا رهيا-
هنن ڍو تي ماني کاڌي، بنا حجاب جي، سالن کان پوءِ ڪا ڀلي ماني کائڻ نصيب ٿي هُين، سا به خوبصورت هٿن ۽ محبت جي مٺاس سان گڏ تيار ڪيل، جنهن ۾ پيار جو جذبو ۽ پنهنجائپ به.... –
ماني کائي هنن موڪلايو-
ٻه ڏينهن گذري ويا، خالد جو راڻيءَ سان رابطو نه پئي ٿيو ۽ هي اظهار ڪرڻ لاءِ آتو ۽ بي چين هيو، سندس دل جسم مان نڪتي پئي وئي. دنيا جي ڪا به ڳالهه نه پئي وڻيس. سمورن خيالن ۽ خوابن جو محور فقط راڻي هُيس. ڊيوٽيءَ ۾ اصل دل ئي نه ٿي لڳس، جنهن ڪري ايڊيٽر صاحب به کوڙ دفعا ڇڙٻون ڏنس.
دوستن صلاح ڏنس ته پيار جو اظهار ڪرڻ لاءِ خط لک. باههِ ٻنهي طرفن کان لڳل آهي. ان ڪري تتيءَ تي هٿوڙو هڻڻ جو وقت ويو ته پوءِ وري اهڙو وقت يانصيب. خالد چين ته پهرين شروعات راڻي ڪري جنهن تي اقبال کيس چيو ته اڙي ڀُوڪ! عورت جي اندر ۾ ڀلي طوفان مچندو هجي، پر اها ڪڏهن به پهل نه ڪندي آهي. نيٺ دوستن جي اسرار تي خط لکڻ جو فيصلو ڪيائين-
کيس لکيائين ته منهنجي دل جي راڻي-
تون کانسواءِ دل بي قرار آ- نه سڪون نه آرام آ- منهنجي خط لکڻ جو مقصد ڪنهن به طرح توکي تنگ ڪرڻ نه آهي، پر اندر جو آواز آهي، جي تنهنجي اندر ۾ به منهنجي لاءِ ڪي احساس آهن ته هيءَ سلسلو اڳتي وڌايون نه ته تنهنجي پيار ۽ چاهت جي تڙپ ۾ زندگي جو ڏيئو اجهامي ويندو ۽ شايد توکان سواءِ جي به نه سگهان. منهنجي نس نس ۾ فقط تون ئي تون رسين ۽ بسين ٿي. دل جو هر ڌڙڪو تنهنجي نالي سان ٿو ڌڙڪي.
اميد اٿم ته پيار جو جواب پيار سان ملندو.
خط ته لکيائين پر راڻيءَ تائين خط پهچي ڪيئن؟ انهن ئي خيالن ۾ ڪوارٽر اندر ٽهلڻ لڳو ۽ هن جا پير بنا ڪنهن ارادي جي ڪوارٽر جي ڏاڪڻ ڏانهن ڇڪجي ويا. ڏاڪڻ جا ڏاڪا پار ڪندو ڇت تي پهتو ۽ ڇت تان راڻيءَ جي گهر ڏانهن نهاريائين. گهر جي اڱڻ تي هن جي نظر پئي، سامهون تار تي راڻيءَ ڌوتل ڪپڙا سڪائڻ لاءِ ٽنگيا پئي. هي کيس ڏسندو رهيو ۽ نيٺ اوچتو راڻيءَ جي نظر به هن تي پئي ته مرڪي ڏنائين. هن کيس خط جو اشارو ڪيو. پهريان ڪجهه سوچڻ لڳي ۽ پوءِ جهٽ ئي کيس خط سندن ڪوارٽر مٿان اڇلڻ جو اشارو ڏئي، پاڻ اندر هلي وئي. هن خط مروٽي سندس ڪوارٽر جي ڇت ڏانهن اڇليو ۽ ڇت تي صفائي ڪرڻ ۾ لڳي ويو. جيئن ڪير ڏسي ته کيس محسوس ٿئي ته هو ڪنهن ڪم سانگي ڇت تي آيو آهي. ايتري ۾ راڻي تڪڙي، تڪڙي ڇت تي ظاهر ٿي ۽ خط کڻي هيٺ لهي وئي. راڻيءَ جي خط کڻي وڃڻ تي هو ڏاڍو خوش ٿيو. انهيءَ سوچ ۾ غرق هيو ته هڪ ڪاغذ هن جي ڀر ۾ اچي ڪرڻ جو هلڪو کڙڪو ٿيو، سامهون نهاريائين ته راڻي هن ڏانهن نهاري هيٺ لهي وئي. هي خط کڻي ٻرانگهون ڀريندو، هيٺ لهي آيو ۽ خط کولي پڙهڻ لڳو. کيس لکيو هئائين مٺا!
تو ۾ الائي ڪهڙي مقناطيسي ڇڪ آهي، جنهن ۾ مان جڪڙجي وئي آهيان. مون کي به رات جو خوابن ۾ تنهنجي صورت نظر اچي ٿي. پر سوچيان ٿي ته ڪٿي هن اجنبي شهر ۾ مون کي دوکو ڏئي رلائي ته نه ويندين؟ ان خوف سبب پريشان آهيان.
جواب ۾ هن لکيس ته منهنجي مِٺِي! توکي دوکو ڏيڻ کان اڳ شل موت اچي-
جواب ۾ لکيائينس ته دوکو قبول اٿم پر تنهنجو موت قبول ناهي-
ائين هنن جي محبت نامن جي ڏي وٺ هلندي رهي ۽ هڪٻئي جي ملڻ جي بي قراري به .........
نيٺ اهو ڏينهن به اچي پهتو ۽ ملڻ لاءِ جڳهه طئه ڪيائون. ان ڏينهن خالد جي هٿن ڪمپيوٽر جي ڪي بورڊ تي اصل صفا ڪم نه پئي ڪيو. جملو هڪڙو ٿي لکيائين ته لکجي ٻيو ٿي ويس. پروف ريڊر به هن کان بيزار ٿي ويو ۽ کيس چيائين ته تون اٿ مان پاڻهين ٿو خبر ڪمپوز به ڪريان ته غلطيون به ڪڍان. خالد اٿي پروف ريڊر کي جاءِ ڏني ۽ پاڻ وري پروف ريڊر جي ڪرسيءَ تي ويهي رهيو. هن جي خيالن ۾ فقط راڻي ڇانيل هئي. –
نيٺ ڊيوٽيءَ جو وقت ختم ٿيو، احمد کي وساري خالد تڪڙو، تڪڙو گهر پهتو، اڃا فريش پئي ٿيو، تيسين احمد به اچي ويو. ڪاوڙ ۾ صفا ڳاڙهو لڳو پيو هو. کيس چيائين مون کي ڇڏي ائين اڪيلو ڇو هليو آئين؟ هن وٽ پاڻ کي بچائڻ لاءِ ڪي به دليل نه هئا. جنهن ڪري ڪن پڪڙي معافي وٺڻ کانسواءِ ڪو به چارو نه هيس.
اقبال ٽيبل تي ماني لڳائي پر هن جا خيال مانيءَ بجاءِ صرف راڻي ڏانهن هئا. ان ڪري ماني به اڄ زهر ٿي لڳس. نڙيءَ کان هيٺ گرهه به نه لٿس پر اقبال جي داٻي سبب ٻه ٽي گرهه کائي بس ڪيائين.
اقبال ۽ احمد کي چيائين ته يار اڄ هيٺ گرمي آهي، ان ڪري مان مٿي ڇت تي وڃي سمهندس. احمد يڪدم ٽپ ڏيندي کيس چيو ته ڳالهه صحيح ٿو چوين، مان به ٿو هلي تو سان گڏ مٿي سمهان. هن کي پنهنجو منصوبو ناڪام ٿيندي نظر آيو.
کيس چيائين ته نه! هيٺ وري اقبال اڪيلو سمهي؟ .
احمد کيس چيو ته نه اقبال کي به مٿي ٿا هلي سمهاريون.
خالد چيس ته هر گز نه! ڇت تي فقط مان اڪيلو سمهندس.
خالد جي جملي کي اقبال سمجهي ويو ۽ احمد کي چيائين يار ڇڏ ضد کي اسان ٻئي هيٺ ٿا سمهون.
خالد بسترو کڻي ڇت تي آيو. خالد کي آفيس کان گهر تائين پهچندي، فريش ٿيندي، رات جا 12 ٿي چُڪا هئا. آسمان تي چنڊ جي چوٿائيءَ کي تارا گهيرو ڪيو بيٺا هُئا. هن جي دل تيزيءَ سان ڌڙڪي رهي هُئي، دل ۾ عجيب قسم جي بيچيني هُيس، سندس ذهن ۾ خيال ۽ وسوسا هئا ته راڻي ايندي به يا نه؟ ڪوڙو ڏٽو ته ڏنو اٿائين؟ متان مذاق ڪندي هجي يا ائين پريشان ڪندي هجي؟ نه نه ائين هوءَ نه ٿي ڪري سگهجي، پنهنجي مُنهن سوالن جا جواب به ذهن ۾ پئي آيس. ڪجهه گهڙين جي اهڙي پاڻ مرادو انٽرويو، سوالن جوابن ۽ وسوسن کان پوءِ نيٺ اهو وقت آيو، جنهن جو هن کي شدت سان انتظار هو. هلڪي کڙڪي تي هن جا ڪن چيٽا ٿي ويا، نهاريائين ته راڻي پنهنجي گهر جي ڇتِ ٽپي رهي هُئي، ادب مان اٿي بيٺو ۽ هوءَ آئي ۽ هنن ٻنهي ڪجهه ڪڇڻ کانسواءِ هڪ ٻئي کي ڀاڪر ۾ ڀري ورتو. سندن زبان تي ڪا ڳالهه نه هُئي ۽ ٻئي هڪ ٻئي جي آغوش ۾ گم هُئا. هيٺ بستري تي ويٺا. ڪيڏي مهل هوءَ هن جي گوڏي تي مٿو رکي ستي ٿي ته ڪيڏي مهل خالد ان جي گوڏي تي، هڪٻئي جي اکين ۾ اکيون وجهي هڪ ٻئي کي گهوريندا رهيا.
راڻيءَ کي ڀاڪر ۾ ڪرڻ سان هن کي صدين جا ٿڪ هُئا، جيڪي هڪ لحظي منجهه لهي ويا هُئا. ان هوندي به سڀ ڪجهه هڪ خواب ٿي ڀائيائين.
راڻي چيس ته مٺا! مون کي ڇڏي ته نه ويندي؟ هن جي اندر مان التجا هُئي جيڪا اڀري زبان تي آئي هُئي.
خالد چيس ته چري! منهنجي لاءِ ته اهو سوچڻ به گناهه آهي.
خالد سندس ڳلن تي چُمي ڏني، جواب ۾ هن خالد جي چپن تي چُمي ڏني. گهڻو ڳالهائي نه پئي سگهيا ته متان هنن جي ڀُڻِ ڀُڻِ تي ڪو جاڳي ڇتِ تي نه اچي پهچي، ان ڪري سڄي رات هنن جسم جي ڇهڻ جي ٻولي ڳالهائي. پيار ونڊيندي کين خبر ئي نه پئي ۽ اوچتو آذانن جو آواز هنن جي ڪنن ۾ ٻُرڻ لڳو.
راڻي جهٽ ڏئي اٿي ۽ هن کي اهو چئي هلي وئي ته بابا نماز لاءِ اٿندو. مان رات وري اينديس. راڻي هلي وئي ۽ هو کيس ڏسندو رهيو، سندس وڃڻ کان پوءِ هن کي به ننڊ ڪاٿي ٿي اچي ۽ مٿي ڇت تي هاڻي اڪيلائيءَ جو احساس شدت سان ٿيڻ لڳس ۽ ٿورو ٿورو سيءُ به محسوس ٿيڻ لڳس. جنهن ڪري بسترو کڻي هيٺ لهي آيو. احمد ۽ اقبال اگهور ننڊ ستل هُئا ۽ هي به خاموش ٿي سندن ڀر ۾ ليٽي پيو، خيالن ۾ خبر ناهي ڪيڏي مهل هن جي اک لڳي وئي.
منجهند ڌاري اٿڻ کان پوءِ هن جو اهو سڄو ڏينهن به بي قراريءَ ۾ گذريو.
رات ٿي، راڻي ڇت تي آئي ۽ ٻنهي خوب ڪچهري ڪئي ۽ من کي بهلايو. ائين هنن جي پريم جي ڀريل راتين جون راتيون گذرنديون ويون.
هڪڙي ڏهاڙي آچر ڏينهن وجهه وٺي، راڻي ۽ خالد سمنڊ ڪناري به گهمڻ ويا هُئا. راڻي گهر ۾ ڪوڙ ڳالهايو هو ته پنهنجي ڪاليجي سهيليءَ ڏانهن گهمڻ ٿي وڃي ۽ هي رات تائين سمنڊ ڪناري ويٺا رهيا. تان جو سڄو سمنڊ ڪنارو ماڻهن کان خالي ٿي ويو. راڻي ۽ خالد اڪيلا هُئا، سمنڊ جي گجگوڙ هُئي خالد کيس ڀٽائيءَ جا شعر ٻڌايا.
ڀٽائي جاشعر
جواب ۾ راڻيءَ وري اياز جا شعر ٻڌايا،
اياز جا شعر
هنن ٻنهي ڀاڪر پاتو ۽ اڃا چپ چپن سان ملايا ته بندوق جو ٺڪاءُ ٿيو ۽ هي ٻئي اتان ڀڄي نڪتا. خالد ان ماجرا تي نثري نظم لکيو.
سمنڊ ڪناري تي
هوا تنهنجي زلفن کي ڇيڙي ٿي،
زلف خوشيءَ ۾ رقص ڪن ٿا
۽ هڪٻئي کي پيار ڪن ٿا.
تنهنجا، منهنجا چپ
هڪٻئي کي ڇهن ٿا،
جسم مان سسڙاٽ نڪرن ٿا.
لذت ڪائي جاڳي پئي ٿي.
حاصلات جو اظهار ڪري ٿي.
تون سمجهي، شرمائين ٿي،
۽ خاموش ٿي ڪنڌ جهڪائين ٿي.
ان پل ڪوئي ٺڪاءُ ٿئي ٿو.
سمنڊ به ڏاڍو گوڙ ڪري ٿو.
پيار ۽ اميدون تڙپن ٿيون،
احساس حسرت جي هوا ۾
اڏامي وڃن ٿا.
اسان ڊوڙون ٿا.
جان جي بخشش،
خدا کان گهرون ٿا.
۽ گڏجي چئون ٿا.
هتي پيار ڪرڻ تي پهرا هن
مارڻ لاءِ ڪي آتا هن
خوبصورت خيال قتل ٿين ٿا
جسم واري تي ڀٽڪن ٿا.
مڇيءَ وانگر تڙپن ٿا.
ٿيا سزا جا حقدار هن
ٿيا اڄ نروار هن.
ڊوڙون ٿا تون ۽ مان
ٺڪاءَ جي آواز کان.
خوبصورت جسمن جو ڇهاءُ هيو
جيڪو ٺڪاءَ سان قتل ٿيو.
سهڪي سهڪي گهر پهچون ٿا
منظر سڄو ڪو خواب لڳي ٿو
جيئڻ جو جواب ملي ٿو
ها اسان قاتلن جي ديس ۾ رهو ٿا.
ها اسان پاپين جي ديس ۾ رهون ٿا.
جتي گوليءَ جي ٻولي هلي ٿي.
ڏاڍ، جبر جي بات هلي ٿي،
ڪيڏا روز انسان ڪسجن ٿا،
عصمتون لٽجن ٿيون
درندگيون وڌن ٿيون.
ماحول مان بارود جي بوءِ اچي ٿي.
ذهن ۽ خيال ڪاراٽجي وڃن ٿا.
دهشت وڌي ٿي.
اڙي چريا..................
اهڙي قاتل نظام ۾
تون اڃا پيار جي آزادي ٿوچاهين
اظهار جي آزادي ٿو چاهين.
ان رات جو هنن جو معمول وارو ملڻ ڪونه ٿيو. راڻي به ٿڪل هُئي ۽ راتين جو لاڳيتو اوجاڳو هيس.
ٻيءَ رات خالد اڃا ڇت تي بسترو وڇايو ئي مس هو ته راڻي پهچي وئي.
ٻنهي جسمن پاڻ ۾ ڀاڪر پاتو ۽ سڀ حدون اورانگهڻ لڳا. هنن جا ڪپڙا جسم کان جدا هُئا. راڻي جا وجود، وجود ۾ کتل هو، چپن سان چپ چهٽيل هُئا. ارهه ۽ ڇاتي هڪٻئي ۾ پريس ٿي ويا هُئا. خالد کي راڻي جي گول گول ارهن جو ڇهاءُ ڇاتي سان گسڪڻ سبب محسوس ٿي رهيو هو، جنهن هن پنهنجي هٿن سان انهن کي ڇهي ڏٺو، نرم ملائم هجڻ ڪري هو انهن کي مهٽيندو رهيو ۽ پوءِ پنهنجا چپ راڻي جي چپن تان هٽائي هن جي ارهن کي چوسڻ لڳو، جنهن تي راڻيءَ کان هلڪي دانهن نڪري وئي، او ها.......................... ارهن چوسڻ مان راڻيءَ کي تمام گهڻي فرحت محسوس ٿي رهي هئي. هن جا ارهه چنڊ وانگر چمڪي رهيا هئا. خالد جا هٿ راڻيءَ جي زلفن کي ڇُهي رهيا هئا ۽ راڻي خالد جي مٿي تي هلڪو مساج ڪري رهي هُئي. ٻئي گهڻو جذباتي هُئا ۽ ٻنهي جي وجودن هلڪي هلڪي حرڪت ڪئي ٿي. ٻنهي کي عجيب قسم جو لطف محسوس پئي ٿيو. جيڪو اڳ ڪڏهن محسوس نه ڪيو هيائون. اهو پنج منٽن جو کيل هو، جيڪو ختم ٿيو ته خالد به سهڪي پيو ۽ راڻي جي چپڙن مان چپڙا ڇڏائي سندس ارهن تي منهن رکي ڪجهه وقت لاءِ سهڪندو رهيو ۽ راڻي به خاموش ٿڌي ٿي وئي، ٻنهي جي جذبات پنهنجي پياس اجهائي ورتي هُئي، جنهن ڪري ٻنهي جي جذبات به ٿڌي ٿي وئي ۽ هنن ٻنهي کي ڀاڪر ۾ خبر تڏهن پئي جڏهن آذانن جي آواز گوڙ مچايو ۽ راڻي پنهنجا ڪپڙا پهري هلي وئي.
ائين هنن جي پيار جا پيچ هڪٻئي جي جسمن ۾ اوتجي وڌيڪ گهرا ٿيندا ويا ۽ پاتال ۾ کُپي ويا. وجود جي لذت هنن جي محبت کي گهٽائي نه سگهي هُئي، پر کين تڙپ ۾ وڌيڪ لطف محسوس ٿي رهيو هو.
هڪ ڏينهن ٽئي ڄڻا خالد، اقبال ۽ احمد ويٺا هُئا، ته هنن ڏانهن محمد شمن راڻيءَ جو سنڱ کڻي آيو. پر خالد لاءِ نه. اقبال لاءِ.. اقبال کي معاملي بابت اکر به اکر خبر هُئي، ان ڪري ٺهه پهه انڪار ڪندي کيس چيائين ته چاچا منهنجي مڱيندي ڳوٺ انتظار ۾ ويٺي آهي مارائيندين ڇا؟ سڳي ماسات اٿم. ان ڪري مان ان کانسواءِ ٻي ڪنهن سان شاديءَ جو سوچي به نه ٿو سگهان. اُهي لفظ خالد، اقبال جي واتان ٻڌا ته هن کي اقبال جي دوستي تي فخر محسوس ٿيڻ لڳو ۽ سندس اهڙي ڪوڙ هڻڻ تي حيراني به ٿيس ته سندس مڱيندي آهي، جيڪا انتظار ۾ ويٺي هيس، ڇاڪاڻ ته جيتري قدر هن کي خبر هُئي ته اقبال جي ڪابه مڱيندي نه هُئي ان ڪري هن سوچيو ته اڄ وري الائي ڪٿان اُها مڱيندي ظاهر ٿي پئي آهي.
ڳالهين ئي ڳالهين ۾ اقبال، محمد شمن کي خالد جي رشتي جي آڇ ڪئي. جنهن تي شمن ڪجهه وقت خاموش رهيو ۽ خالد جي دل جي دڙڪن هُئي جا ڄڻ سندس جسم مان نڪرڻ تي هُئي، پگهر اچي ويس ۽ هڪ اميد من ۾ جاڳي پيس ته ڄاڻ محمد شمن ”ها“ ڪئي ۽ هن ڄڻ پنهنجي خيال ۾ ته شادي جا ڳانا به ٻڌي ڇڏيا، ڀينرن ۽ امڙ کي ڳيچ ڳائيندي ڏٺائين.
ابل منهنجو چوڏهين جو چنڊ، بلي بلي ٿي آيو،
ڄڃ راڻل تنهنجي، منهين نه ماپي، بنا تون ميندڙي لا.
وني آيو وٺڻ اڄ لاڏڙو منهنجو سوڍڙو.
مگر جلد ئي محمد شمن سندس قسمت جو فيصلو ٻڌائي کيس نراس ڪري ڇڏيو.
اقبال کي مخاطب ٿيندي محمد شمن چيو ته پُٽ اسان رشتا ٻيءَ ذات ۾ نه ڪندا آهيون. تون اسان جي ذات جو آهين ۽ سرڪاري نوڪري به اٿئي. ان ڪري مان تو ۾ اميد سمجهي آيو هوس. باقي خالد نه ته پنهنجي ذات جو آهي نه وري ڪا سرڪاري نوڪري ۽ نه ئي پنهنجو گهر اٿس. ان ڪري مان راڻي جو رشتو ان سان نه ٿو ڪري سگهان. اُهي لفظ ٻڌي، خالد جي پيرن هيٺان زمين نڪري وئي ۽ هو پٺيان پيل ڪرسيءَ تي ڌڙم ڪري ڪري پيو، شمن کي پٺيرو هيو جنهنڪري ان جي نظر هن تي نه پئي، محمد شمن اٿيو ۽ هليو ويو.
اقبال ۽ احمد، خالد وٽ آيا ۽ کيس چيائون يار پرواهه نه ڪر. اسان کيس مڃائي وٺنداسين.
دوستن جي اهڙي آٿت سندس دل ۾ اُتساهه پئدا ڪيو. پر ان ئي رات اهو سڀ ڪجهه ٿيو، جنهن راڻيءَ کي خالد کان هميشه لاءِ جدا ڪري ڇڏيو.
احمد ۽ خالد رات سان ڊيوٽيءَ تا موٽيا. گهٽيءَ ۾ موت جهڙو سناٽو ڇانيل هو. الائي ڇو خالد کي خراب حالتن جي اڳواٽ کڙڪ پئجي ويندي هئي. ان ڪري اهڙي سناٽي هن کي اڄ ڏاڍو ڊپ ٿيڻ لڳو ۽ دل ۾ چيائين ته خدا خير ڪري.
ڪوارٽر ٻاهران پهتا ته ڪوارٽر جي در کي ٻاهران ڪڙو ڏنل ڏسي پريشان ٿي ويا. اها ڳالهه هنن جي معمول جي برعڪس هُئي.
تڪڙ ۾ در کولي اندر داخل ٿيا ته اقبال سامهون ڪرسيءَ تي پريشان حالت ۾ ويٺو هو، هنن کي ڏسي اٿي بيٺو ۽ چيائين يار غضب ٿي ويو.
خالد کان.نس پڇيو ته ڇا ٿيو، خير ته آهي نه؟
جواب ۾ کين چيائين خير ئي ته ناهي.
پر ٿيو ڇا؟ ڪجهه ته ٻڌاءِ. خالد کيس چيو
کين ٻڌايائين ته ڪلاڪ اڳ ڪجهه غنڊن محمد شمن جي ڪوارٽر تي حملو ڪري ڏنو. اسان جي ڪوارٽر جو ٻاهران در بند ڪري ڇڏيائون ۽ فائرنگ ڪري علائقي ۾ دهشت ڦهلائي ڇڏيائون، جنهن سبب پاڙي مان ڪوبه ٻاهر نه نڪتو، غنڊه شمن جي گهر ۾ داخل ٿيا، ڦرلٽ ڪري، شمن، سندس پٽن ۽ زال کي گهليندا ٻاهر کڻي آيا، گهر ڀاتي اڀ ڏاريندڙ دانهون ڪري رهيا هئا، پر غنڊن مٿن سخت تشدد ڪري کين زخمي ڪري ڇڏيو ۽ فرار ٿي ويا. ڪوارٽر جو ٻاهران در بند هجڻ ڪري مان به انهن جي مدد نه ڪري سگهيس ۽ اهڙي اوچتي حملي سبب مان به وائڙو هيس ۽ دري جي اوٽ ۾ بيهي غنڊن جي بي رحمي ڏسندو رهيس. ساڳيا غنڊا هئا، جن راڻيءَ کي اغوا ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي هُئي، اڄ شايد پلاند ڪرڻ لاءِ حملو ڪيو هُئائون، پر خوش قسمتيءَ سان راڻي گهر ۾ موجود نه هُئي ۽ هوءَ هڪ ڏينهن اڳ پنهنجي مائٽن ڏانهن گهمڻ ملير وئي هُئي.
خالد، اقبال ۽ احمد کي چيو ته پاڻ کي اسپتال هلڻ گهرجي، محمد شمن ۽ سندس گهرڀاتي زخمي آهن ته اُهي اسپتال هوندا.
اقبال کيس چيو ته ٺيڪ آ.
احمد ساڻس متفق نه ٿيو ۽ کين چيائين ته هينئر هلڻ چريائپ ٿيندي، هڪ ته شهر جون حالتون ٺيڪ ناهن، ڪيترن ئي علائقن ۾ فائرنگ ٿي آهي ۽ شهر ۾ خوف آهي. ٻيو ته ٿي سگهي ٿو ته اُهي غنڊه اسان جي تاڙ ۾ هجن. اسان وٽ بچاءَ لاءِ ته لٺ به ناهي ۽ انهن وٽ هٿيار آهن. ان ڪري صبح ٿيڻ تائين صبر کان ڪم وٺڻ گهرجي. احمد جي ڳالهه ۾ وزن هو. ان ڪري هنن اسپتال وڃڻ وارو خيال ترڪ ڪيو. اڃا پريشانيءَ واري حالت ۾ ويٺا هُئا ته ڪالونيءَ ۾ ڇتي فائرنگ شروع ٿي وئي، چئني طرفن کان فائرنگ جا زوردار آواز اچي رهيا هُئا. جيڪي ڪيتري وقت تائين جاري رهيا.
هنن جي اکين مان ننڊ اڏامي وئي. جيئن تيئن ڪري رات جا پهر پورا ڪري سج نڪرڻ بعد چانهه جو ڍُڪ اندر ۾ اوتڻ کانسواءِ سول اسپتال پهتا.
رسيپشن تي بني نڪ واري نرس ويٺي هُئي، گهڻي موٽي هجڻ ڪري ڏاڍي بي ڍولي ٿي لڳي. مريضن جا فائيل تيار ڪري رهي هُئي ۽ سندس آڏو مريضن جي فائيلن جا ٿها پيل هُئا. اوٻاسين مٿان اوٻاسيون ٿي ڏنائين، جنهن سبب سندس وڏو وات ڦاٽڻ ڪري ڀيانڪ ٿي ٿي ويو.
خالد وڌي کائنس پڇيو سسٽر! رات هتي ڪي زخمي زال مڙس ۽ سندن ٻار آيا هُئا.
کيس چيائين ڪهڙا؟
خالد کيس چيو ته جن کي غنڊن زخمي ڪيو هو.
کيس چيائين ته غندن هٿان روز ڪيترائي ماڻهو زخمي ٿي اچن ٿا.
توهان ڪنهن جو نالو ٻڌايو؟
خالد کيس چيو ته محمد شمن ۽ سندس زال ۽ ٻارڙا....
نرس اسپتال جي داخلا وارو رجسٽر کوليو ۽ اوٻاسيون ڏيندي هڪ هڪ نالو ڏسندي رهي، ڪيترا ئي نالا درج هُئا، جيڪي رات پيٽ ۾ اسپتال زخمي ٿي آيا هُئا، ڪي حادثي ۾ ته ڪي غنڊن جي هٿان.
ايتري ۾ موٽي نرس هنن کي چيو ته ها هتي آيا هُئا.
خالد کيس چيو ته آيا هُئا جو ڇا مقصد؟.
کيس چيائين ته اُهي ڊسچارج ٿي ويا به هليا، هاڻي هاڻي ٿورو عرصو اڳ.
خالد نرس کان پڇيو ته ڀلا سندن طبيعت ڪيئن هُئي. بيزاري مان کيس چيائين ته ظاهر ڳالهه آهي ته ٺيڪ هُئا تڏهن ته هتان ڊسچارج ٿي ويا.
هنن کي نرس جي ان رويي تي ذرو به افسوس ڪونه ٿيو، پر هنن لاءِ خوشي جي ڳالهه اها هُئي ته محمد شمن ۽ سندس گهر ڀاتين جي حالت گهڻي خراب نه هُئي. هنن وٽ ملير ۾ رهندڙ شمن جي مائٽن جو پتو نه هو ان ڪري گهر واپس موٽڻ جو فيصلو ڪيائون..
گهر موٽي آيا. شمن جو ڪوارٽر خالي هو، دروازو به کليل هو، شايد رات کان ئي کليل هو، ان ڪري هنن در بند ڪري ان کي تالو هنيو.
هنن لاءِ ڏاڍي بيقراري ۽ پريشاني وارا پهر هُئا. ڏينهن گذريو رات ٿي ۽ وري صبح.
صبح جو هنن جي در تي کڙڪو ٿيو. خالد اٿي کوليو ته هڪ ڊگهي قد وارو شخص بيٺو هو، چاپئين اڇي ڏاڙهي، منهن ويڪرو هلڪن شهپرن سان.
هن کي سلام ڪيائين ۽ خالد کيس هٿ ڏنو. کيس چيائين ته منهنجو نالو انور آهي ۽ مان محمد شمن جو ماسات آهيان. خالد کيس اندر اچڻ لاءِ چيو ۽ هو هليو آيو. کيس ويهڻ لاءِ ڪرسي آڻي ڏنائينس، جنهن تي هو ويهي رهيو. احمد ساڻس هٿ ملائڻ بعد پاڻيءَ جو گلاس ڀري آيو. هن احمد کان پاڻي جو گلاس ورتو ۽ بنا ساهيءَ جي پي ويو.
خالد ان کان پڇيو ته محمد شمن ڪيئن آهي؟ سندس زال ۽ ٻئي پٽ.......
کيس ٻڌايائين ته هاڻي ڪجهه صحيح آهن. انهن واپس دادو وڃڻ جو فيصلو ڪيو آهي، ڏاڍا پريشان آهن ۽ هاڻي هڪ منٽ به هتي ترسڻ لاءِ تيار ناهن. مان سندن سامان کڻڻ آيو آهيان.
خالد کيس چيو ته واقعي پريشان ته هوندا، ساڻن واقعو ئي اهڙو پيش آيو آهي. هن کيس چانهه جي صلاح ڪئي، پر هو ڏاڍو تڪڙو ٿي لڳو، تالي جي چاٻي وٺي هليو ويو ۽ گهڙي کن ۾ وري واپس موٽي آيو.
خالد کانئنس پڇيو ته سائين خير؟
کيس چيائين ها پُٽ خير آهي. ڪوارٽر ۾ سامان گهڻو ۽ ڳرو آهي، جيڪو منهنجي کڻڻ جي وس ۾ ناهي.
ته پوءِ اسان به توهان جي مدد ڪرايون. خالد چيس،
کيس چيائين نه نه پٽ. توهان تڪليف نه ڪريو. مان هينئر وڃان ٿو. پوءِ ٻيهر ايندس. اهو چئي وڃڻ لڳو. هنن کيس چيو ته چاچي شمن کي اسان جا سلام چئجو ۽ اسان پاران طبيعت به پڇجوس.
ها، ها ضرور.. اهو چئي هو هليو ويو.
هنن کي پوءِ خبر پئي ته شمن، پنهنجي زال، راڻي ۽ ٻنهي پٽن کي ساڻ ڪري هميشه لاءِ دادو هليو ويو هو. پنهنجي بدلي به اوڏانهن ڪرائي هئائين. ائين راڻيءَ سان خالد جو رابطو ڪٽجي ويو ۽ وڇوڙي جي موڪلاڻي به نه ڪري سگهيا، پر وڇوڙو هن جي اندر ۾ وڍ وجهي ڇڏيا هُئا، سندس ڪجهه ڏينهن ان انتظار ۽ ان اميد سان گذريا ته متان ڪٿان ڪو سندس راڻي سان رابطو بحال ٿئي يا انهن جي ائڊريس معلوم ٿئي، پر هن کي نااميدي نصيب ٿي. انور علي ڪوارٽر مان سامان کڻائي ويو ۽ ڪوارٽر هڪ پنجاپي ريلوي ملازم کي الاٽ ٿي ويو.
هڪ ڏينهن خالد راڻيءَ جي ڳولا لاءِ دادو وڃڻ جي تياري ڪئي، ڇاڪاڻ ته راڻي جي جدائي پل پل هن جي لاءِ عذاب هُئي، دل جو اهڙو گهاءُ هئو، جيڪو ان جي ملڻ کانسواءِ ڀرجڻو نه هيس، سندس هر هڪ ادا، هر هڪ گذاريل پيار ڀريئي لمحي جي ياد ڏنگي رهي هُيس، رات جو ڪوارٽر جي ڇت تي سمهي ته ننڊ نه اچيس ۽ ڪو کڙڪو ٿئي ته اهو به راڻي جي اچڻ جي آمد محسوس ٿئيس ۽ هو ادب مان اٿي بيهي رهي پيو، پنهنجي منهن!. جڏهن هوش اچيس ته آڏو ڪاري وارا ڪک...... راڻي جيڪا هن جي نس نس ۾ رسيل ۽ بسيل هُئي، جنهن کان سواءِ زندگي اڻ مڪمل ٿي ڀائنيائين ۽ ڀلا ڪو اڻ مڪمل زندگي به گذاريندو آهي؟ او منهنجي راڻي تو ڪٿي آهين؟ ماڻهن جي ڪهڙي جهنگ ۾ مونکي اڪيلو ڇڏي هلي وئي آهين ۽ مان تون کان سواءِ جيئڻ جا جتن پيو ڪيان. هن جي دل ۾ راڻي لاءِ پڪارون اڀريون ٿي ۽ دل ئي دل ۾ دفن ٿي ٿي ويون.
سنگت کي آگاه ڪيائين ته مان ڪيئن به ڪري راڻيءَ جي ڳولا ۾ دادو ويندس. دوستن کيس چيو ته چريو ته نه ٿيو آهين؟ تنهنجو اوڏانهن وڃڻ ٺيڪ نه ٿيندو. دادو جا ماڻهو هونئن ئي ڏنگا آهن مٿان وري تنهنجي ۽ راڻيءَ جي عشق معاملي جي خبر پوندن ته ڪارو ڪري ماري، درياءَ ۾ لوڙهي ڇڏيندئي. ماس ۽ هڏيءَ جي ٽڪري به تنهنجي مائٽن کي هٿ نه ايندي.
خالد کين چيو ته راڻي ملي، ان کي هڪ دفعو ڏسان پوءِ ڀلي ڳڀا ڳڀا ٿي وڃان. پرواهه ناهي. ڇاڪاڻ ته راڻي کانسواءِ هاڻي جيئڻ ڪهڙو.
احمد کيس چيو ته راڻي تنهنجي ذاتي لذت هئي ۽ هيءَ ڌرتي ۽ سنڌي ماڻهن لاءِ تو جيڪو جيئڻ جو وچن ڪيو هو ان جو ڇا!!؟
اڃان هنن وچ ۾ اهو بحث جاري هو ته ڪوارٽر جو دروازو کڙڪيو ۽ ٽپاليءَ اندر هڪ خط اڇلايو.
خط خالد جي نالي هو. ڏڪندڙ هٿن سان هن خط کوليو، ڇاڪاڻ ته هن کي خطري جي اڳئي ڪنهن نه ڪنهن طرح کڙڪ پوندي آهي. ان ڪري هٿ ڏڪي رهيا هيس.
راڻيءَ جو خط هيس. جلد ۾ خط کولي ان کي پڙهڻ لڳو.
کيس لکيو هئائين
منهنجا مٺا!
مان دادو ڀرسان پنهنجي ڳوٺ ۾ آهيان، تو کان گهڻو ڏور، تنهنجي امانت پيٽ ۾ آهي. جنهن کي تحفط ڏيڻ لاءِ مون پنهنجي سئوٽ سان شادي ڪرڻ تي راضپو ظاهر ڪيو آهي. مجبور هيس. عورت جو آهيان. توسان گذاريل خوبصورت راتين جو خوبصورت تحفو. سدائين مون سان گڏ هوندو. تون ڪڏهن به هيڏانهن اچڻ جي ڪوشش نه ڪجانءِ. مائٽن کي سڀ خبر آهي. تنهنجي اچڻ تي هو نه توکي بخش ڪندا نه مون کي. مون کي پنهنجي پرواه ناهي پر مان توکي مرڻ نه ڏينديس.
ها، تنهنجو پيار، تنهنجي چاهت مون کي زندگي ڀر ياد رهندا ۽ تنهنجي پيار تي فخر به، ته تو مون سان بي وفائي نه ڪئي. پر مون حالتن آڏو سمجهوتو ڪري تو سان بيوفائي ڪئي. ٿي سگهي ته معاف ڪجانءِ.
تنهنجي راڻي..
خط پڙهندي خالد کي محسوس ٿيو ته هو ڪنهن وڏي عذاب مان گذري رهيو آهي، دوزخ جي باهه آهي جيڪا هن جي جسم کي ساڙي رهي آهي، هي ڳري رجهي ختم ٿي رهيو آهي.
اقبال هن جي هٿ مان خط کسي پڙهڻ لڳو ۽ پڙهي کيس چيائين، ڏٺئي اسان توکي چيو هو نه ته دادو وڃڻ خطري کان خالي نه آهي.
خالد ڪجهه نه ڪڇيو ۽ چپ ڪري ويهي رهيو ۽ پاڻ کي سنڀالڻ لاءِ چيني ناول ” نوجوانون ڪا گيت“ پڙهڻ لڳو، جيڪو ڪالهه محمد جمن هن کي پڙهڻ لاءِ ڏئي ويو هو. خالد کي سنڀالڻ ۾ ان ناول وڏو ڪردار ادا ڪيو، جنهن کي پڙهڻ لاءِ هڪ رات ۽ هڪ ڏينهن گم هيو ۽ پورو ڪري دم پٽيائين..
ڪتاب پڙهي پورو ڪرڻ بعد سوچيائين ۽ وچن ڪيائين ته پيار حاصلات جو نه، پيار قربانيءَ جو ٻيو نالو آهي، ان ڪري مان لڙندس راڻي جهڙين عورتن جي حقن لاءِ. آزاديءَ لاءِ. هن راڻي جي ڏک ۾ لڙهي، ڪنهن ڪنڊ ۾ ويهي ڳوڙها ڳاڻڻ بجاءِ غم کي طاقت ۾ تبديل ڪرڻ جو فيصلو ڪيو. ان حادثي هن ۾ عجيب طاقت پئدا ڪئي هُئي ۽ مايوسي هن کان ڏور ڀڄڻ لڳي.