ناول

ڪو جو قھر ڪلاچ ۾

زاهد راڄپر جو سادي انداز ۾ لکيل هي ناول هڪ طرف سنڌي سماج جي اوڻاين، ٿڪاين کي ظاهر ڪري ٿو ته ٻئي طرف هڪ صحتمند تفريح به فراهم ڪري ٿو. ناول ايتروئي دلچسپ آهي ۽ پڙهڻ وقت توهان کي وقت جو احساس ئي نه رهندو ۽ اهائي ڪامياب ناول جي نشاني آهي جو توهان ناول ۾ پاڻ کي وڃائي ويهي رهو. زاھد راڄپر جو سنڌ سان عشق آهي جنهن ڪري سندس لکڻين جو محور به سنڌ رهي آهي. ڪراچيءَ ۾ سنڌي ماڻهن سان ٿيل وارتا، واقعن ۽ حالتن کي هن پنهنجي ناول ۾ انتهائي خوبصورت نموني لکيو آهي جيڪو هاڻي سنڌ جي هڪ تاريخ بڻجي ويو آهي.
  • 4.5/5.0
  • 2025
  • 1013
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • زاھد راڄپر
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book ڪو جو قھر ڪلاچ ۾

باب سترهون

رات فائرنگ جي ٺڪائن سبب ٽنهي کي ننڊ دير سان آئي هئي، جنهن ڪري اک به تڏهن وڃي کُلين، جڏهن آڳر تي اُس ڇائنجي چُڪي هُئي، ڀرواري پپر جي وڻ مان پکين جا آواز به غائب هئا، جيڪي کين هونئن ته موسيقيءَ جي رڌم جهڙا لڳندا هئا، ٻاهر سناٽو ڇانئيل هو، هونئن ڪڏهن ڪڏهن گاڏين جي ڦاٽل سالنسر ۽ هارنن جا آواز کين ٻڌڻ ۾ ايندا هئا يا گهورڙين پاران مختلف شين جي وڪري جا آواز، آلو، لي لو، ڀينڊي، پياز لي لو جا آواز روز جو معمول هئا، پر اڄ ايڏي خاموشي......... ڇو اڄ ايڏي خاموشي آهي؟ اک کلڻ سان انيڪ انومان خالد جي ذهن جي اسڪرين تي گردش ڪري رهيا هئا. هن سوچيو ته هونئن به ماحول جي خاموشي ڪنهن وڏي طوفان جو پيش خيمو هوندي آهي اهو فطري عمل آهي. هوا جو رڪجي وڃڻ ۽ گهٽ ٻوسٽ مان اندازو لڳندو آهي ته طوفان ايندو..... پر اڄ جي هن قبر جهڙي خاموشي مان هن کي موت جو ڀئو ٿيڻ لڳو هو، احمد ۽ اقبال جي اڃا اک نه کلي هُئي، پر خالد اٿي ويٺو، هزارين خيالن هن جي دماغ ۾ ڦيرا پئي ڏنا، کن پل ۾ پاڻ کي موت جي مُنهن ۾ وڃڻ جو خيال، ڪامريڊ موسي جي شهادت جو خيال، عزت لُٽي تذليل ڪري قتل ڪيل انهن سنڌي نياڻين جو خيال، راڻيءَ جو خيال، امتياز هن جو پراڻو يار، لانگوٽي يار جي اوچتي وڇوڙي جو خيال، ڪاڪي رام لال جي زندگي ۽ سندس دردن جو خيال... خيال ئي خيال هُئا، جيڪي هن جي ذهن جي اسڪرين تي فلم وانگر پئي هليا ۽ پارٽ پئي تبديل ٿيا. مٿي ۾ سور محسوس ٿيڻ لڳس، اٿيو ۽ هڪ گلاس پاڻي جو هڪ ئي ڍڪ ۾ پي ويو، محسوس ڪيائين ته سندس نرڙ تي پگهر آهي ۽ پگهر جا ڦڙا سندس مُنهن تان ٿيندا هيٺ ڪري زمين ۾ جزب ٿي پئي ويا، خيال آيس ته پگهر ڇو آيو اٿم... سوچيائين شايد گهڻو سوچڻ جي ڪري، وري سوچيائين ته پگهر جو گهڻي سوچڻ سان ڇا؟ شايد مٿي ۾ سور جي ڪري پگهر آيو آهي، هر ڳالهه تي سوچ گهري ٿيندي پئي ويس، کيس ڪنهن به ڳالهه جا جواب نه پئي مليا.. آڳر ۾ هلڻ شروع ڪيائين... هڪ ڪنڊ کان ٻي ڪنڊ تائين دل چيس ته قدم کڻندو ٻاهر وڃي ۽ پپر جي ڇانو ۾ وڃي ويهي ۽ تازي هوا جي جهونڪن جو مزو وٺي پر کيس ٻاهر جي حالتن جي خبر نه هئي، ته ڇا وهي واپري رهيو آهي. اهو سوچي قدم روڪي ڇڏيائين. کيس خبر هئي ته رات حد کان وڌيڪ فائرنگ جا ڌوڙيا هُئا. انهن سوچن ۾ گُم سم آهستي آهستي ڪوارٽر ۾ قدم کڻي رهيو هو... اوچتو موٽر سائيڪل جي زوزاٽن جا آواز ٻڌڻ ۾ آيس ۽ اُهي آواز جيئن پوءِ تيئن سندس ويجهو ايندا ٿي ويا، موٽر جي رانڀاٽن جو آواز جيئن ئي سندس ويجهو پهتو ته آواز ڄڻ سڃاتل محسوس ٿيس، ڪنهن جي موٽر سائيڪل آهي جيڪا هنن جي ڪوارٽر جي گهٽيءَ ڏانهن وڌي رهي آهي؟ پر موٽر سائيڪل جي آواز هن کي وڌيڪ سوچڻ ئي نه ڏنو ۽ هنن جي ڪوارٽر ٻاهران پهچي ويو، تڏهن جهٽ هن جي ذهن تي تري آيو. اڙي يار! هي ته سلمان ڀائي جي موٽر سائيڪل جو آواز آهي. جهٽ ڏئي دريءَ ڏانهن وڌيو، ايتري ۾ هنن جي ڪوارٽر جي در جي تيز کڙکڻ جو آواز به اچڻ شروع ٿيو دري کولي ڏٺائين ته واقعي موٽر سائيڪل سلمان ڀائي جي هُئي ۽ هو در وٽ هجڻ ڪري هن کي نظر نه آيو، در دريءَ کان پاسيرو هو، جنهن ڪري هن دروازي ڏانهن ڊوڙ پاتي، دروازي تي پهچي وري هڪ دفعو پڪ ڪرڻ لاءِ پچيائين ته ڪير؟
آواز آيس ”میں سلمان ھوں، جلدی دروازہ کھولو!“
هي به وڌيڪ ڪجهه سوچڻ جي دروزي تي پهتو ۽ دروازو کولي ڇڏيائين ۽ سلمان ڀائي اندر داخل ٿيو، تمام گهڻو پريشان هو، اندر ٿيندي ئي ذري گهٽ دانهون ڪندي هن کي چيائين ته
"جلدی کرو، بس نکلو یھاں سے، میں آپکو لینے آیا ھوں۔"
سلمان ڀائي جي آواز تي احمد ۽ اقبال به اکيون مهٽيندا اٿي پيا ۽ چيائون ڇا ٿيو آهي؟ خير ته آهي؟
سلمان ڀائي کين چيو ته ”خیر نھیں ھے، بس جلدی نکلو یھاں سے، اری اٹھو یار، دیر مت کرو!“
خالد چيس ته سلمان ڀائي ڪاڏي هلون ۽ ڇو هلون؟
کيس چيائين "یہ وقت بحث کرنے کا نھیں ھے۔"
هنن کي ٻانهن مان وٺي ٻاهر ڇڪڻ لڳو، صفا ڄڻ چريو پئي لڳو، سندس اهڙو رويو خالد جي سمجهه کان ٻاهر هو، جڏهن ته احمد ۽ اقبال ته صفا وائڙا هئا، سلمان ڀائي هنن کي ڪجهه به سمجهڻ ۽ سمجهائڻ ۽ ڪجهه سامان کڻڻ جو موقعو ئي نه ڏنو ۽ ٽنهي ڄڻن کي کنڀي موٽر سائيڪل تي ڪري کنيائين. خالد اڳيان تيل واري ٽانڪيءَ تي، خالد کان پوءِ پاڻ ۽ ان کان پوءِ احمد ۽ آخر ۾ اقبال....
موٽر سائيڪل سوڙهين گهٽين مان تيزيءَ سان ڊوڙندي رهي ۽ گهٽيون مٽائيندو تيزيءَ سان اڳتي وڌڻ لڳي، گهٽين مان هلڻ ڪري کين خبر نه پئي، پئي ته ڪيڏانهن وڃي رهيا آهن، حالتون اهڙيون هيون ڪجهه ڪڇڻ هنن لاءِ مناسب نه ٿي هو، 15 منٽن کان پوءِ هي ڪينٽ اسٽيشن تي هئا ۽ موٽر سائيڪل تان لهي هنن وري به سلمان ڀائي کان پڇيو ته ڪجهه ته ٻڌاءِ آخر معاملو ڇا آهي؟ هنن کي ڪجهه به نه ٻڌايائين ۽ هو اهو چئي روانو ٿي ويو ته منهنجي اچڻ تائين ڪينٽ تي انتظار ڪيو، مان جمن کي کڻي اچان ٿو.
خالد پڇيس ته جمن کي ڇو؟
سلمان ڀائي خالد کي ڪو جواب ڏيڻ کان سواءِ موٽر سائيڪل کي ڪڪ هنئين ۽ ريس ڏنائينس، موٽر سائيڪل چرڙاٽ ڪندي رستي تي هلڻ شروع ڪيو ۽ سلنسر مان ڪارو دونهون ٻاهر نڪتو ۽ هوا ۾ ملي گم ٿي ويو ۽ اک ڇنڀ ۾ موٽر به هنن جي اکين کان اوجهل ٿي وئي.
هي ٽئي ڄڻا هڪٻئي ڏانهن ڏسي رهيا هئا ۽ اکين اکين ۾ هڪٻئي کان سوال ڪري رهيا هئا ته آخر هي ڇا ٿي رهيو آهي ۽ اهڙي اوچتي ۽ نه سمجهه ۾ ايندڙ صورتحال سبب وائڙا ٿيو بيٺا هئا. نيٺ احمد خاموشي ٽوڙيندي چيو ته يار هي ڇا آهي ۽ سلمان ڀائي اسان کي ائين ڇو هتي اسٽيشن تي کڻي آيو آهي آخر معاملو ڇا آهي؟ احمد جي مُنهن تي ڪاوڙ جا آثار چٽا ٿي اڀري بيٺا.
خالد کيس چيو ته اها ته مون کي به خبر ناهي. سلمان ڀائي ڪجهه ٻڌائڻ ۽ سمجهائڻ جو موقعو ئي ڪٿي ڏنو.
پر ٽئي دوست ان ڳالهه تي متفق ٿيا ته سلمان ڀائي هنن کي دوکو نه ٿو ڏئي سگهي، جي دوکو ڏيڻو هجيس هان ته پوءِ ڪلهه جڏهن هو بک ۾ پاهه ٿي رهيا هئا، تڏهن هنن کي ڪرفيو جهڙي حالت ۾ سر جو سانگو لاهي کاڌي جو سامان ڏيڻ نه اچي هان؟
اقبال چيو ته يار ڪالهه کاڌي جو سامان به ڏئي ويو، اڄ وري ائين اوچتو اسان کي ڪوارٽر مان کڻي هتي اسٽيشن تي آيو آهي. خبر ناهي معاملو الائي ڇا آهي؟
هي اسٽيشن جي ٻاهران سلمان ڀائي جي هدايت موجب سندس اچڻ جو انتظار ڪري رهيا هئا، پليٽ فارم تان ريل جي سيٽين جو آواز کين ٻڌڻ ۾ اچي رهيو هو، ڄڻ کين سڏيندي هجي ته اچو ڇڏيو ڪراچيءَ جي پچر! اچو ته مان توهان کي کڻي هلان، پنهنجي شهر جتي امن آ. سڪون آ، محبت آ........
اسٽيشن ٻاهران ڪجهه ٽئڪسيون اچي مسافرن کي اتي لاهي وري شهر ڏانهن موٽي رهيون هيون، ڄڻ وري خالد کي ورهاڱو ٿيندي محسوس ٿي رهيو هو ۽ اصلي ڌرتي ڌڻي اسٽيشن تي پنهنجي شهر مان تڙجي وڃي رهيا هئا، اسٽيشن تي ايندڙن جي اڪثريت سنڌين جي هُئي، ٻارين، ٻچين مائين... سامان ڪلهي تي کڻي اسٽيشن جي عمارت ۾ داخل ٿي رهيا هئا ۽ هي کين حسرت ڀرين نظرن سان ڏسي رهيا هُئا. ڪجهه به نه پئي ڪري سگهيا. بيوس، لاچار انهن کي تڪي رهيا هئا ۽ سوچي رهيا هئا ته ڪري به ڇا ٿا سگهون؟ هي ته خود به ان ڪرڀ مان گذري رهيا آهن. روزگار لاءِ ڀٽڪندي ڪراچيءَ آيا ۽ اڄ وري رولاڪين ڏانهن موٽي رهيا هئا. کين ويٺي اڌ ڪلاڪ گذري ويو ۽ هنن جون نظرون رستي ۾ کتل هيون ته ڪيڏي مهل ٿو سلمان ڀائي اچي، سندن هڪ منٽ صدين جيئن گذري رهيو هو، سندن اندر جي آنڌ مانڌ ۽ دل جي ڌڙڪن وڌي رهي هئي، هنن جي ذهنن ۾ انيڪ سوال ڪر کڻي رهيا هئا ته آخر سلمان ڀائي ايتري دير ڇو ڪئي؟ جمن ڪوارٽر تي هوندو به الائي نه؟ يا سلمان ڀائي کي ملندو به الائي نه؟ جي نه مليو ته ڇا ٿيندو؟ الائي معاملو ڇا آهي اسان ته سلمان ڀائي کي ايترو ڪڏهن پريشان ڀٽڪندي ناهي ڏٺو، ساڻس ڪجهه وقت جو رشتو هو سو به ڪچهرين جو ڊاڙن ۽ ٺڪائن جو يا سندس ڪئبن تان سگريٽ وٺي سوٽا هڻڻ جو يا وري ڪڏهن ڪڏهن سندس چانهن پيئڻ جو يا پيارڻ جو. ايڏي ڪا پڪي دوستي به نه هُئي نه ئي رت جو رشتو هو، پر الائي ڪهڙي سبب جي ڪري ٿوري گهڻي ويجهڙائپ ٿي هئي جيڪا انسانيت جي رشتي ۾ جڪڙجي وئي هُئي ۽ ان رشتي کي نڀائيندي ڪالهه رات موت جي پرواهه نه ڪندي به هو هنن کي کاڌي جو سامان ڏئي ويو هو ۽ هنن مٿس اصل اعتبار نه ٿي ڪيو، ايتري قدر جو هن لاءِ دروازو به نه کوليائون. خالد کي اها ڳالهه ياد ايندي پاڻ تي ڪاوڙ اچڻ لڳي ته آخر هن سلمان ڀائي سان اهڙو ورتاءُ ڇو ڪيو هو؟ شايد حالتن هنن کي اهڙو ڪٺور بڻائڻ تي مجبور ڪيو هو؟ جو هنن کي ڪنهن تي اعتبار نه ٿي آيو. اهڙيون ڪيتريون سوچون هيون هن جي ذهن ۾ .. خوف پريشاني، انتظاري ۽ بيقراري جي مليل جليل ماحول ۾ وار وکريل، سندن اکيون اڃا چپين سان ڀريل هيون ۽ هنن مٿان اوٻاسين ننڊ پوري نه هجڻ يا ٿڪاوٽ هجڻ جون چگليون ٿي هنيون. هنن ۾ ايتري سڪت به نه هُئي جو اسٽيشن جي اندر وڃي مُنهن کي پاڻيءَ جا ڇنڊا هڻي اچن. هنن کي بس انتظار هو سلمان جي اچڻ جو.....
ڪيڏي مهل ايندو الائي سلمان ڀائي؟ احمد پنهنجي مُنهن پاڻ کان ئي ڄڻ سوال ڪيو ۽ وري خاموش ٿي ويو. هنن جي نظر اڃا به رستي تي کتل هئي. ايتري ۾ سلمان ڀائي موٽر سائيڪل سميت ظاهر ٿيو، پر موٽر سائيڪل تي اڪيلو هو، موٽر سائيڪل ڀرسان بيهارڻ جي ڪوشش ڪيائين موٽر سائيڪل هن کان اسٽينڊ تي نه بيٺي، هيٺ ڪري پئي، هو سڄو ڏڪي رهيو هو. احمد جهٽ ڏئي موٽر سائيڪل کي سڌو ڪري اسٽينڊ تي بيهاريو.
جمن بابت پچڻ لاءِ خالد جا لفظ سندس ساٿ نه ڏئي رهيا هُئا ۽ سلمان ڀائي ايتري ۾ هيٺ روڊ تي ويهي اوڇنگارون ڏئي روئڻ لڳو، هي وڌيڪ پريشان ٿي ويا، سلمان ڀائي زور زور سان پنهنجي مٿي تي ڌڪ ٿي هنيا ۽ صفا پاڳل محسوس پئي ٿيو، نيٺ همت ساري خالد وڃي ڀاڪر ۾ ڀريس۽ کائنس پڇڻ لڳو ته جُجُ.........مم....نُ؟
کيس چيائين يار ”جمن کو انھوں نے مار دیا!“
ڪنهن ماريو جمن کي؟ ٻڌاءِ سلمان اسان کي ٻڌاءِ ڪنهن ماريو جمن کي.................................!!؟؟؟ خالد زور زور سان کانئنس پڇيو.
سامت ۾ ايندي هنن کي سڄو احوال ٻڌائيندي چيائين ته ڪالهه رات دير سان توهان کي مارڻ لاءِ مشهور دهشتگرد ڪن ڪٽا کي ٽاسڪ مليو هو، هن جي هڪ دوست حيدر جي گهر اها منصوبندي ٿي هُئي، هن کي پنهنجي ان ئي دوست وٽان سڄي منصوبا بندي جي خبر پئي.
سلمان ڀائي هنن کي وڌيڪ ٻڌايو ته هو جڏهن هنن کي اسٽيشن تي ڇڏي، جمن کي کڻڻ لاءِ ويو هو ته دهشت گردن اڳئي کيس گولين جو بکُ بڻائي ماري ڇڏيو هو، سندس گهر کي باهه ڏئي ڇڏي هُئي، جنهن ۾ جمن ساڻس گڏ رهندڙ محمد صالح ٻئي ڄڻا مارجي ويا هئا.
هن کين ٻڌايو ته توهان جي ڪوارٽر کي به باهه ڏئي ساڙيو ويو آهي.
جمن جي مارجڻ واري خبر ٻُڌي هنن جي پيرن هيٺان اصل زمين ئي نڪري وئي ، سهڻو، ملڻو جلڻو ڪچهرين جو ڪوڏيو، آدرشي ۽ نظرياتي انسان.... جنهن ڪراچي ۾ رهندي پل پل سنڌي ماڻهن کي گڏ ڪرڻ لاءِ ۽ انهن ۾ تنظيم سازي لاءِ پتوڙيو هو، خالد جي ذهن تي جمن جي يادگيرين جي تصوير سامهون اچي وئي. جمن خالد کي ٻڌايو هو ته هن رسول بخش پليجي پاران ورتل ڪوشش جي نتيجي ۾ ”سنڌي عوام جي قومي اتحاد “ جي پليٽ فارم تي ڪراچيءَ ۾ رٿيل جلسي کي ڪامياب ڪرڻ لاءِ ڏينهن رات هڪ ڪري پاڻ پتوڙيو هو ۽ هنن کي جلسي جا احوال ٻڌايندي ڪيڏو نه خوش ٿيندو هو. اُهي احوال ٻڌائيندي هن کين چيو هو ته جڏهن لکين سنڌي ماڻهو هٿن ۾ ڳاڙها جهنڊا کڻي ڪراچيءَ جي رستن تي مارچ ڪري رهيا هئا ته ڪراچي تي قبضو ڄمائڻ وارن جا وات گودا ٿي ويا هئا ۽ سنڌي ماڻهن جي اهڙي ٻڌي کي ڏسندي ئي اصل طاقتن ” سنڌي عوام جي قومي اتحاد “ کي ٽوڙڻ جون ڪوششون ڪيون، هٿرادو ليڊر پئدا ڪري سنڌي عوام جي قومي اتحاد جو نالو مٽرايو ۽ ”سنڌ قومي اتحاد“ رکيو هئائون. جنهن ڪري ان جا اڳواڻ ڪراچي ۽ حيدر آباد ۾ سنڌي ماڻهن جي نالي تي لکين رپيا چندو گڏ ڪري کائي ويا هئا نه صرف ايترو پر سنڌ قومي اتحاد ۾ لساني تنظيم کي شامل ڪرڻ جي تجويز به آندي وئي هئي.
اهو جمن ئي هو جنهن هنن کي ليڪچر ڏئي ڪراچيءَ جهڙي اجگر شهر ۾ جيئن جي سگهه پئدا ڪئي هُئي. هن پنهنجي سڄي زندگي انقلاب ۽ سنڌي ماڻهن جي خوشحالي ۽ ڌرتي لاءِ ارپي ڇڏي هُئي، نه شادي ڪيائين، نه ذاتي زندگي جي خوشحالي لاءِ سوچيو هئائين. زندگيءَ ۾ اهڙا ماڻهو تمام گهٽ پيدا ٿيندا آهن جيڪي اجتماعي خوشحاليءَ لاءِ پنهنجون ذاتي خوشيون قربان ڪري ڇڏيندا آهن. سچ پچ ته اهڙا ماڻهو تاريخ جو امر ڪردار هوندا آهن.هن جي ذهن ۾ جمن جو معصوم سٻاجهڙو چهرو سامهون هئو ۽ خالد انهن يادن ۾ گم هيو. خالد سندس جدائي تي محسوس ڪيو هو ته اڄ زمين ڦاٽي پوندي يا آسمان ٽٽي پوندو، پنهنجي وجود کي ڀسم ٿيندي، ريزا ريزا ٿيندي محسوس ڪيو هئائين، هن سوچيو ته لاڳيتو پيارن ماڻهن جا وڇوڙا برداشت ڪيا اٿم يا ڪيا هئاسين. ڀلا ائين ڇو ٿو ٿئي جنهن سان هي بي حد پيار ڪن ٿا جن جو بي حد احترام ڪن ٿا، اُهي هنن کان جهٽ ڇو ٿا وڇڙي وڃن!؟
هنن جي اکين مان هڪ ڳوڙهو به نه ٽميو، پر هنن جو اندر رجهي رهيو هيو روئڻ لاءِ هاڻي ته هنن جا ڳوڙها به ختم ٿي ويا هئا، پر هن سوچيو ته روئون ڇو؟ روئبو ته مري ويندڙ لاءِ آهي، جيئن امتياز دل شڪستو ٿي مري ويو هو! ڪامريڊ جمن، محمد موسي ته هميشه لاءِ امر رهڻا آهن. اُهي ڪڏهن به مري نه ٿا سگهن.
سوڳ ۾ پٽ تي ويٺي هنن کي ڪافي وقت ٿي ويو هو، ڪنهن به ڪنهن سان نه ٿي ڳالهايو شايد سڀني جي ذهنن ۾ خالد جهڙا خيال ۽ يادون رچي رهيون هيون. پر سلمان اڃا تائين اوڇنگارون ڏئي روئي رهيو هو ۽ نيٺ هن اکين مان ڳوڙها اگهيا، اٿيو ۽ اسٽيشن جي عمارت ۾ هليو ويو، جلدي واپس وريو، هن جي هٿ ۾ ٽڪيٽون هيون خالد جي هٿ ۾ ڏئي هن کي ٻانهن کان ڇڪي عمارت ۾ وٺي ويو، احمد ۽ اقبال هن جي پويان آيا، خالد کان هلڻ ئي نٿي پڳو، قدمن به سندس ساٿ نه ٿي ڏنو، ٿڙندي، ٿاٻڙجندي پليٽ فارم تي پهتا. سلمان ڀائي ريل ۾ اندر ويو ۽ هنن کي وٺي سيٽن تي ويهاريائين، دٻي ۾ ڪافي ماڻهو موجود هئا، هنن کي ويهاري سلمان ڀائي هنن کان موڪلائڻ کانسواءِ هليو ويو. ريل گاڏي سيٽي وڄائي هلڻ لڳي، اسٽيشن جي عمارت گذري وئي، ٻيون عمارتون آيون گذري ويون، خالي پلاٽ ۽ پوءِ جهنگ شروع ٿي ويو.