پاڻ پروڙ، چونڊ، تخليق
جڏهن اوهان ان بلند سطح کان انسان کي ڏسندؤ، يعني جڏهن انسان جي ان سطح کي نظر ۾ رکندؤ جيڪا خود سازيءَ ۽ تعمير انسانيت جي سطح آهي، ته پوءِ اوهان تي اها حقيقت آشڪار ٿيندي ته الله تعاليٰ انسان کي ٽن اهڙين نمايان ۽ بنيادي خاصيتن سان نوازيو آهي جيڪي ان کي ڪائنات جي ٻي مخلوق کان مٿانهون ۽ ممتاز ٿيون بڻائين. اهي ٽي خاصيتون آهن:
1- پاڻ پروڙ (خود آگاهي)
2- آزاد ارادي ۽ چونڊ جي صلاحيت
3- تخليقي صلاحيت
انسان جون ٻيون سڀ صلاحيتون انهن ٽن بنيادي صلاحيتن جون شاخون آهن. پاڻ-پروڙ انسان کي صحيح ۽ آزاد چونڊ جي صلاحيت ٿي عطا ڪري. پاڻ پروڙ ۽ آزاد ارادي وسيلي انسان اهي شيون تخليق ڪري ٿو سگهي جيڪي فطرت ۾ موجود ناهن.
اهي ئي ٽي صفتون ۽ خاصيتون آهن جيڪي انسانيت کي ماپڻ جو پيمانو آهن. جنهن شخص ۾ جيڏي پاڻ پروڙ هوندي، جنهن حد تائين چونڊ جي صلاحيت هوندي، ۽ جنهن حد تائين تخليقي صلاحيت هوندي، اهو ان حد تائين پنهنجو پاڻ کي انسان بنائي ٿو سگهي.
انسان جون اهي صلاحيتون گنجائش طور موجود هونديون آهن، ۽ جڏهن اهي عملي صلاحيتن جو روپ اختيار ڪنديون آهن، ته ان وقت انسان جي حقيقت روشن ٿيندي آهي؛ ۽ جنهن حد تائين اهي صلاحيتون عملي طور تي ظاهر ٿينديون آهن ان حد تائين انسان پنهنجو پاڻ کي انسان بڻائيندو آهي.
انسان بنجڻ جي راهه ۾ ڪجهه رڪاوٽون آهن، جن کي پار ڪرڻ کان سواءِ ڪنهن فرد لاءِ ان رستي تي سفر ڪرڻ ممڪن ئي ناهي. انهن رڪاوٽن کي پار ڪرڻ لاءِ ضروري آهي ته انهن جي سڃاڻپ ڪئي وڃي. جيڪو فرد پنهنجو پاڻ کي انسان بنائڻ جي رستي تي وک وڌائيندو آهي، ته هو انهن رڪاوٽن کي سڃاڻي وندو آهي، ۽ جڏهن هو انهن کي سڃاڻي وٺندو آهي ته پوءِ سندس لاءِ اهو ممڪن ٿي ويندو آهي ته هو رستي جي انهن رڪاوٽن کي پار ڪري ترقيءَ ۽ ڪمال جي ان رستي تي هلي سگهي جيڪو انسانيت جي تعمير جو رستو آهي.