• شاهه صاحب جن جو مختصر نسبت نامون
حضرت شاهه ولي الله صاحب محدث دهلوي رحه اربع جي ڏينهن 1114هه مطابق 1703ع ۾ ڄائو.
دنيا جي تاريخ جي ارتقاء ۾ سندن اچڻ.ڪو اتفاقي واقعو نه هيو.پر قدرت پاران اسلام جهڙي بين القوامي دين جي صحيح تشريح ۽ امت محمدي صلي الله عليه وسلم جي مختلف فرقن ۾ جيڪو اختلاف ۽ جهڳڙو پيدا ٿي پيو هو.ان کي نبيرڻ ۽ سرمائيدارانه نظام سبب جيڪا ڦرمار شروع ٿي چڪي هئي.ان کي ختم ڪرڻ لاءِ حضرت شاهه ولي الله جن کي چونڊيو ويو هو.
شاهه صاحب جن جو مختصر نسبت نامون هن طرح آهي.
قطب الدين ولي الله احمد(1) بن عبدالرحيم بن وجيهه الدين بن معظم بن منصور بن احمد العمري.
اهڙي طرح سندن نسب جو اهو سلسلو اسلام جي عظيم فاتح ۽ عادل خليفي حضرت عمر فاروق رضي الله تعالي عنه تائين پهچي ٿو.
ابن تيميه ۽ ابن رشد کانپوءِ يا خود شاهه صاحب جن جي زماني ۾ ئي مسلمانن ۾ جيڪو عقلي تنزل شروع ٿي چڪو هو.انڪري اهڙي ڪا اميد ئي نه رهي هئي ته ڪو اهڙو دماغ جو صاحب پيدا ٿيندو پر الله تعالي کي پنهنجي قدرت جو نظارو ڏيکارڻو هيو جو هن آخري زماني ۾ جڏهن اسلام جي وجود کي ئي ڪمزور ڪرڻ جون ڪوششون ڪيون پئي ويون ته حضرت شاهه ولي الله جن جهڙو ناميارو شخص پيدا ٿيو.جنهن جي عجيب نڪتن جي آڏو امام غزالي ،علامه رازي ۽ ابن رشد جن جا ڪارناما به گهٽ نظر اچڻ لڳا (2)
شاهه صاحب جن کي قدرت پاران جيڪي علمي ۽ عملي صلاحيتون عطا ڪيون ويون هيون.انهن جي وڌڻ ويجهڻ لاءِ نيڪ ماحول جي موافقت جو وڏو دخل هو.سندن والد بزرگوار شاهه عبدالرحيم محدث دهلويءَ جن علمن ۽ معرفتن جي تحصيل عالمگير بادشاهه جي زماني جي عالمن صالحن ۽ تڏهوڪي اسلامي سوسائٽي وٽان ڪئي هئي ۽ کين خاص معرفتون سندن ناني شيخ رفيع الدين دهلويءَ کان مليون هيون.شيخ رفيع الدين صاحب دهلوي جن طريقت جون منزلون پنهنجي والد بحر مواج قطب عالم وٽ طئي ڪيون هيون ۽ انهن وري پنهنجي والد بزرگوار امام عبدالعزيز بن حسن دهلوي جن کان فيض حاصل ڪيو هو ۽ ان پنهنجي پيءُ حضرت ڪمال الدين حسن بن طاهر دهلوي جن کان طريقت جو فيض ورتو هو ۽ ان پوئين بزرگ جي وفات 909 هه ۾ ٿي هئي.(التمهيد مولانا عبيد الله سنڌي)
شاهه صاحب جن کي پنهنجي حياتيءَ ۾ دهليءَ جي ڏهن بادشاهن جي حڪومتن ڏسڻ جو موقعو مليو هو. (1)عالمگير اعظم(2)بهادر شاهه اول(3)معز الدين جهاندار شاهه(4)فرخ سير(5)رفيع الدرجات(6) رفيع الدوله (7)محمد شاهه (8)احمد شاهه (9)عالمگرير ثاني (10)شاهه عالم ثاني
شاهه عالم ٻئي جي زماني ۾ ۽ شاهه ولي الله جن جي وفات کان اٽڪل ٻه سال کن اڳ (لارڊ)ڪلائيو اله آباد ۾ بنگال بهار ۽ اوڙيسه جي حاڪميت بادشاهه کان کسي ڪمپني بهادر جي حوالي ڪئي.
حضرت استاد علامه عبيد الله سنڌيءَ فرمائن ته تاريخ جو هر هڪ طالب العلم ڄاڻي ٿو ته مٿين بادشاهن جي زماني ۾ هندستان کي ڪهڙن ڪهڙن دل ڏڪائيندڙ واقعن مان گذرڻو پيو.ٻارهن ساداتن جو تسلط ۽ فرخ سير جو انهن جي هٿان تمام بيوسيءَ جي حالت ۾ قيد ٿيڻ.وري توراني حاڪمن جي هٿان ٻارهن ساداتن جو زوال ،مرهٽن جي بغاوت ۽ انهن جو عروج سکن جي بغاوت ،نادر شاهه جي ڪاهه ۽ دهليءَ ۾ عام ڪوس.احمد شاهه ابدالي ۽ پاڻي پٽ واري جنگ ۾ حق جي باطل مٿان سوڀ.هندستان جي سياست ۾ روهيلن جي ڀائيواري ايراني ۽ توراني حڪمرانن جي پاڻ ۾ دشمني.هندستان ۾ يورپي قومن جون لالچ واريون نظرون وري انگريزن جو بنگال وغيره ۾ داخل ٿيڻ ۽ ان قسم جا ٻيا انقلاب به شاهه صاحب جن پنهنجين اکين سان ڏٺا.(شاهه ولي الله اور ان ڪي سياسي تحريڪ)
هيءَ به حقيقت آهي ته شاهه ولي الله جن جنهن فڪر ڏانهن سڏيندڙ هئا ان فڪر جو اصل ٻج ته سندن والد شاهه عبدالرحيم صاحب جن پوکيو هيو جنهن کي پاڻي شاهه صاحب ڏنو.
(1)شيخ الاسلام خواجه قطب الدين اوشي دهلوي جن وٽان روحاني طور سان شاهه صاحب جن جي پيءُ شاهه عبدالرحيم جن کي سندن ڄمڻ جي خوشخبري ٻڌائي هئي.انڪري سندن هڪ نالو قطب الدين احمد به رکيو ويو هو.
(2)”علم الڪلام“ شبلي نعماني
ولي اللهي دعوت کي جيڪڏهن صحيح طريقي سان جاچي ڏسبو ته ان جا چار بنيادي اصول معلوم ٿيندا.سڀ کان پهريون قرآن مجيد ۾ غور ڪرڻ ۽ مفسرن جي پنهنجي ذاتي راءِ ۽ خيالن کي ڇڏي سڌو سنئون قرآن شريف مان هدايت ۽ رهبري حاصل ڪرڻ .شاهه صاحب جن ان سوچ ويچار جا ڪجهه اصول ۽ طريقا پنهنجي جوڙيل ڪتاب”الفوز الڪبير“۾ بيان فرمايا آهن.