• قرآن جو فڪر
(مادي اشتراڪيت)انسان لاءِ رڳو هڪ مادي ضرورت کي پورو ڪري سگهي ٿو جڏهن ته اسلامي اجتماعيت انسانن لاءِ دنيا ۽ آخرت ٻنهي جي ڪاميابيءَ ۽ ڀلائي جو پيغام آهي.قرآن مجيد جي ان فڪر بابت منهنجي استاد حضرت علامه عبيد الله سنڌي جن جو هي وضاحتي اشارو به اجهو هيءُ آهي:
”قرآن حڪيم انسانيت جي ترقيءَ لاءِ هڪ اهڙو صالح فڪر پيش ڪري ٿو.جنهن ۾ انسانيت جا سڀ پاسا اچي وڃن ٿا.ان سان انساني سوسائٽي جي معاشي اصلاح به ٿئي ٿي ته اخروي سڌاري جي تياري به.ان فڪر کي مڃڻ واري جماعت دنيا ۾ ڪامياب ٿي انساني سوسائٽي ۾ انصاف قائم ڪندي آهي.اها غريبن ۽ مسڪينن جي هر قسم جي انساني ضرورتن کي پوري ڪرڻ جو ذمو کڻندي آهي ۽ انهن کي سڀني معاشي مصيبتن کان بچائيندي آهي.جيئن ماڻهن جو الله تعالي سان تعلق پيدا ڪرڻ جو رستو آسان ٿي پوي اهڙي انصاف ۽ خدا پرستيءَ جو نتيجو هي نڪرندو آهي جو مرڻ کانپوءِ واري زندگي ۾ به ان جو رستو صاف ٿي پوندو آهي.۽ ان جي ترقي ءَ ۾ ڪابه رڪاوٽ آڏو نه ايندي آهي ۽ اها جماعت اهڙي ذميواري پاڻ تي انڪري کڻندي آهي جو هوءَ سمجهندي آهي ته انسانيت جي خدمت به خدا پرستيءَ جو جزو آهي ۽ خدا پرستي جو لازمي نتيجو آهي.اهوئي سبب آهي جو اها جماعت ان انساني خدمت جو بدلو دنيا جي ڪنهن مال ملڪيت يا عزت ۽ مان مرتبي جي شڪل ۾ وٺڻ پنهنجي لاءِ ضروري سمجهندي آهي.
پنهنجي خلاف ڏسي ان فڪر کي ختم ڪرڻ جي ڪوشس ڪندي ته سرمائيداري جي مخالف قرآني جماعت جي اصطلاح ۾ ان کي ”ڪافر“ چيو ويندو آهي.۽ اها قرآني جماعت پنهنجو فرض سمجهندي آهي ته ڪافرن کان اهڙي طاقت کسي کين ايترو ته ڪمزور ڪري ڇڏي جو ٻيهر هو اڀري ئي نه سگهن.قرآن حڪيم ڪافرن سان لڙڻ ان ڪري ضروري نه ڪيو آهي جو اهي ان فڪر کي نٿا مڃڻ.پر رڳو انڪري هنن سان لڙڻو آهي جو اهي طاقت وٺي ماڻهن کي انسانيت واري رستي تي هلڻ کان نه روڪين.جنهن جي دعوت قرآن شريف ڏئي ٿو ۽ پنهنجي غلط رستي تي ماڻهن کي هلائڻ لاءِ مجبور نه ڪري سگهن
(جنگ انقلاب تفسير سوره قتال(ص28)