الطاف شيخ ڪارنر

لنڊن تائين لفٽ

پرڏيھي ادب مان چونڊ ترجمو ڪيل ڪھاڻين جي مجوعي ”لنڊن تائين لفٽ“ بابت شمشيرالحيدري لکي ٿو: ”سامونڊي سفرنامن ۽ سامونڊي ڪھاڻين کان هٽي، ”لنڊن تائين لفٽ“ الطاف شيخ جي خالص ادبي ڪوشش آهي. هو انھيءَ ميدان ۾ بہ ڪامياب آهي ۽ سندس وڏي ڪاميابي پنھنجي نالي جي اها ساک آهي، جيڪا پڙهندڙن وٽ مقبول ليکڪن لاءِ سند هوندي آهي. اسان جا اڄوڪا گهڻا ڪھاڻيڪار جيڪي اڃا بہ او_ هينري ۽ موپاسان جي اسٽائل کي ماڊل بڻائي لکي رهيا آهن، تن لاءِ الطاف جي چونڊيل، دنيا جي مختلف ٻولين جي جديد ڪھاڻين جا ترجما سٺو مثال ثابت ٿيندا.“ 
  • 4.5/5.0
  • 8
  • 0
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • الطاف شيخ
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book لنڊن تائين لفٽ

لنڊن تائين لفٽ

بس يا ڪنهن کان لفٽ وٺڻ جي انتظار ۾ هو ڪا دير رستي تي بيٺو رهيو. ٽرئفڪ جي ٻوڏ ۾ بيشمار ڪارون وهي رهيون هيون. هو انهن کي حسرت سان ڏسندو رهيو- خاص ڪري انهن ڪارن کي جيڪي ان طرف وڃي رهيون هيون، جنهن طرف هن کي به وڃڻو هو. ڪيترين ئي ڪارن کان هن لفٽ وٺڻ لاءِ اشارو ڪيو پر سڀ پنهنجي مستيءَ ۾ وڃي رهيون هيون. هن ڳچيءَ ۾ لڙڪندڙ گٽار ۽ ڊگھن وارن کي وري جائتو ڪيو جن کي پري کان ڏسي ائين ٿي لڳو، ڄڻ ڪا ڇوڪري بيٺي هجي. اهو ئي سبب هو جو پري کان ڪجھه ڪار وارن هن جي اشاري تي رفتار گهٽائي ٿي پر ويجھو پهچڻ سان وري وڌائي ڇڏي ٿي ۽ هن همراهه “سائي مائيڪل” کي هر دفعي افسوس جا هٿ ملڻا پيا ٿي. انتظار ڪندي هن کي چڱي دير ٿي وئي هئي ۽ هاڻ ته هن کي بيٺي بيٺي ٽنگن ۾ سور پئجي ويو هو ۽ چيلهه ته ڄڻ ڀڳيس ٿي. هن پنهنجي بدن جو بار ڪڏهن هڪ ٽنگ تي رکيو ٿي ته ڪڏهن ٻيءَ تي. هن کي پنهنجو پاڻ تي ڪهل اچي رهي هئي. ڳاڙهيون، سائيون، ڪاريون، اڇيون ڪارون ائين ئي لنگھي ٿي ويون پر ڪنهن به هن ۾ دلچسپي نٿي ورتي. هو سوچڻ لڳو ته هاڻ شايد لنڊن تائين پيرين پنڌ سفر ڪرڻو پوي. اهو سوچي هن نيٺ اڳيان وڌڻ جو ارادو ڪيو. ان ئي وقت هن جو ڀاڳ جاڳيو. هڪ ڪار ٽرئفڪ جي قطار مان پاسيري ٿي هن جي ڀر سان اچي بيٺي. سائيءَ هن کي اشارو به نه ڪيو هو. ڪار هلائڻ واري دريءَ مان منهن ڪڍي چيو:
“توهان کي ڪيڏانهن وڃڻو آهي؟”
سائيءَ هن کي غور سان ڏٺو: “آئون لنڊن وڃڻو آهيان، جناب.”
“اچو ويهو.” ڪار واري چيو. “آئون به لنڊن ئي وڃان پيو.”
سائيءَ هن اعليٰ ڪار جو دروازو خيال سان کوليو ۽ سندس نازڪ ۽ نرم ڪوچ تي ويهڻ سان هن جو ڄڻ سڄو ٿڪ ڀڄي پيو. گٽار ڳچيءَ مان لاهي هنج ۾ رکيو. ڪار وري ٽرئفڪ جي درياءَ ۾ لڙهي وئي. سائيءَ اکيون بند ڪري سک جو ڊگهو ساهه کنيو. ڪار تمام تکو وڃي رهي هئي. شهر مان نڪري ٻاهر پهچڻ ۾ ان کي ڪا به دير نه لڳي. هاءِ وي تي پهچڻ کانپوءِ ته اڃا به هن جي رفتار تيز ٿي وئي. ڪار واري اڃا تائين سائيءَ سان ڪا ڳالهه ٻولهه نه ڪئي هئي. سائيءَ کي به هن جا ٿورا مڃڻ وسري ويا هئا. هن جون اکيون بند هيون، هو پنهنجا ڇڙوڇڙ وار هٿن سان جائتا ڪندو رهيو. ڪار واري جون اکيون رستي تي ڄميل هيون. هو بيچينيءَ سان گاڏي هلائي رهيو هو. ڪڏهن ڪڏهن هن جون آڱريون اسٽيرنگ تي ڌڪڙ وڄائڻ لڳيون ٿي. شام جي اونداهي چوڌاري پکڙي رهي هئي. سائيءَ کي پنهنجي مهربان، پنهنجي مددگار جي شڪل چڱيءَ طرح نظر نٿي آئي، پر هو هن جي بيقرار آڱرين جي وڄت ضرور ٻڌي رهيو هو.
ڪجھه گھڙين بعد سائيءَ کي محسوس ٿيو ته ڪار وارو تمام ڌيان سان هن کي ڏسي رهيو آهي. سائيءَ به هن ڏي نهاريو.ڪار واري ڳالهائڻ شروع ڪيو:
“تنهنجو نالو ڇا آهي، دوست؟”
“سائي_ سائي مائيڪل.” هن مختصر جواب ڏنو.
ڪار ۾ وري ماٺ ٿي وئي. فقط هوا جو سيسڙاٽ ٻڌڻ ۾ پئي آيو. انجڻ جو آواز نه برابر هو. سائيءَ گٽار گوڏن جي وچ ۾ ڪري رکيو ۽ سيٽ جي پٺ کي ٽيڪ ڏيئي ويٺو. هن هڪ دفعو وري اکيون پوري ڇڏيون، پر ڪار واري جي ڪجھه پڇڻ تي هن هڪدم اکيون کولي هن ڏي ڏٺو.
“مون کي ڪو گانو ٻڌاءِ.” هن جو لهجو اداس هو پر آواز ۾ ٿورو رعب پڻ هوس.
سائيءَ کي پٺ جي ڪنڊي ۾ سيوڪاري محسوس ٿي. هن کي ڪار واري جي فرمائش تي تعجب لڳو.
“ڪهڙي قسم جو گانو، سائين؟”
“گاني جو قسم ته آئون نٿو ٻڌائي سگھان.” ڊرائيور ان تي رعب ۾ چيو. “مون تي هن وقت عجيب ڪيفيت طاري آهي. ڪو به راڳ ٻڌڻ تي دل چئي رهي آهي. ٿي سگھي ٿو اهڙيءَ طرح منهنجو موڊ سٺو ٿي وڃي.”
سائيءَ ڪار جي رفتار ميٽر ڏي ڏٺو. ڪار ويران هاءِ وي تي ستر ميلن جي رفتار سان ڊوڙي رهي هئي. سائي ڊڄي ويو. هن رستي اڳيان ڪيترائي اوچا موڙ ۽ وڪڙ اچن ٿا ۽ ايڏي رفتار ۾ حادثي جو ڊپ هو. سائيءَ ان ۾ ئي ڀلائي سمجھي ته ڪو راڳ شروع ڪري. هن گوڏن تان گٽار کڻي ڳائڻ شروع ڪيو: “جيسز، ڪرائسٽ، سپر اسٽار...”
“نه، نه. اهو گانو نه.” ڊرائيور ڇڙٻ ڏيندي چيو، “ان راڳ ٻڌڻ سان مون کي مونجھه ٿئي ٿو. ڇا تون هسپانوي آهين؟ ٿي سگھي ٿو تون هجين پر تنهنجي موسيقيءَ جي پسند مان لڳي ٿو ته توکي بوني ايم جو ڪو گانو ضرور ياد هوندو. منهنجو اهو خيال صحيح آهي نه؟”
سائي ماضيءَ جي اونداهيءَ ۾ گم ٿي ويو. هو هڪ پراڻو گانو پنهنجي ذهن ۾ آڻڻ جي ڪوشش ڪرڻ لڳو. ڪجھه دير بعد بوني ايم جا ٻول هن جي چپن تي اچڻ لڳا. هن گٽار وڄائيندي وڏي آواز سان گاڏو ڳائڻ شروع ڪيو:
“تون گلاب آهين، گلاب کانوڌيڪ حسين، تنهنجو حسن...”
ڳائيندي ڳائيندي هو ماٺ ٿي ويو.
“ڳائيندو هل، گانو بند ڇو ڪيئي؟” ڪار واري چڙ مان چيو.
“مون کي ايترو ئي ياد آهي. تمام گھڻو وقت ٿي ويو آهي نه.”سائيءَ جي لهجي ۾ بي وسي هئي.
“ ڪا ڳالهه ناهي. جيترو ياد اٿئي اوترو ئي ٻڌائيندو هل. تنهنجو آواز چڱو ٿو لڳي، آئون پنهنجي حالت ڪجھه سٺي پيو سمجھان.”
سائيءَ انهن ساڳين ٻولن جو ڪو پندرهن سورهن دفعا دور ڪيو هوندو. آخر ڪَڪ ٿي ماٺ کڻي ڪيائين. ڪار واري هن دفعي ماٺ ڪرڻ جو سبب نه پڇيو. هو چپ ئي رهيو. سائيءَ به هن سان وڌيڪ گھاٽو ٿيڻ نٿي چاهيو. ڪار جي رفتار ساڳي هئي- ستر ميل في ڪلاڪ . سائيءَ جي دل ڌڙڪي رهي هئي. ڪار ۾ اوندهه هجڻ ڪري هو اهو ڏسي نٿي سگھيو ته ڪار واري جي چهري تي ڪهڙا تاثر آهن. ڪجھه ميل ائين ئي ماٺ ۾ گذري ويا. پوءِ ڪار واري وري ڪڇيو: “توکي هيءَ ڪار پسند آئي؟”
“ها، سٺي گاڏي آهي.” سائيءَ خبرداري واري هجي ۾ وراڻيو.
“پوءِ ته جيمس فورڊ پهچي تون مون کان هيءَ ڪار وٺي سگھين ٿو. مون کي اوستائين ئي وڃڻو آهي.”
سائي وائڙو ٿي ويو. “ڇا هيءَ ڪار توهان جي ملڪيت ناهي!”
“نه_ آئون در اصل اسپتال ۾ هوس، اتان ڀڄڻ ۾ مون کي ڪافي ڏکيائي ٿي. پر ٻاهر نڪرڻ سان هيءَ ڪار ملي وئي، ڪول چيسٽر اسپتال جي سامهون ئي هڪ هوٽل اڳيان بيٺي هئي.”
سائيءَ کانڇرڪ نڪر يويو. ڪار واري جي عجيب سلوڪ ڪري سندس دل ۾ جيڪي شڪ پيدا ٿيا هئا، انهن هاڻ حقيقت جو روپ ڌاريو. ڪول چيسٽر اسپتال دماغي مريضن جي هڪ مشهور اسپتال آهي. ان مانٻاهر ڀڄي نڪتل مريض ڪو خوني قاتل به ٿي سگھي ٿو. سائيءَ ڊرائيور جي ٺونٺين وٽان ڪار جو اسپيڊو ميٽر ڏٺو جنهن جي سُئي ستر جي انگ کي پٺيان ڇڏي چڪي هئي. سائيءَ جا هٿ پير ڄڻ ڳرا ٿي پيا. هن هلندڙ ڪار مان ٽپ ڏيڻ جو سوچيو. پر هيڏي رفتار مان ٽپ ڏيڻ موت کي سڏ ڪرڻ برابر هو ۽ خيالن ئي خيالن ۾ پنهنجو جسم ٽڪرا ٽڪرا ٿيندي ڏٺو. هن ڇرڪي ڪار واري ڏي ڌيان ڌريو. ڪار واري جون نظرون رستي ۾ ئي کتل هيون. رفتار اها هئي. ڪار وارو پوءِ هڪدم سائيءَ ڏي مڙيو. هن هڪ هٿ سان پٺينءَ سيٽ ڏي اشارو ڪري چيو:
“ڪار سان گڏ تون هن کي به کڻجانءِ”.
سائيءَ کي پهريون دفعو احساس ٿيو ته پوئين سيٽ تي هڪ ٽي ڄڻي جو وجود موجود آهي. هن چتائي ڏٺو. هن جون اکيون حيرت ۽ ڊپ کان ڦاٽي پيون. پوئين سيٽ تي هڪ ننڍڙو ٻار گھاٽي ننڊ ۾ ستل هو. “هي ٻار ڪنهنجو آهي؟” سائيءَ ڳيت ڏيندي پڇيو.
“خبر ناهي.” ڪار واري بي پرواهيءِ سان جواب ڏنو، “مون جڏهن هيءَ ڪار چورائي ته ٻار به ان ۾ ئي ستل هو.جنهن جي ڪار آهي ان جو ئي ٻار هوندو.” هي عجيب انداز ۾ کلڻ لڳو.
سائي ڏڪي ويو ۽ هن کي ان ڳالهه ڊيڄاري وڌو ته هو ڏني نه ورتي هڪ چرئي جي ور چڙهي ويو آهي. هيستائين ته هو فقط پنهنجي بچاءُ جو سوچي رهيو هو پر هاڻ ٻار جي ڪري سندس ٻيڻي ذميواري ٿي. بهرحال هن وقت سندس ۽ ٻار جي زندگي هڪ چرئي جي رحم و ڪرم تي هئي. بچڻ جو ڪو به طريقو سائيءَ جي سمجھه ۾ نه پئي آيو. ڪار سگنل جي ويجھو پهچي ٿورو ڍري ٿي ۽ هڪ وڏي لاريءَ جي پاسي ۾ ٿي بيٺي. سائيءَ ٽيڏيءَ اک سان هن ڏي ڏٺو. چرئي جو هن ڏي ڌيان نه هو. سائيءَ شيشي کي هيٺ لاهڻ جي ڪوشش ڪئي پر شايد رولر ۾ ڪا خرابي هئي جو شيشو هيٺ نه سرڪيو. سائيءَ لاچاريءَ جي حالت ۾ ڊرائيور ڏي ڏٺو، جيڪو ڪجھه فٽ مٿي ويٺل هو ۽ هن ڏي هيٺ ڏسي رهيو هو. چرئي جي ڊپ کان سائي هٿ استعمال نٿي ڪري سگھيو. پنهنجي وات کي گھمائي ڦيرائي لاريڊرائيور کي صورتحال کان واقف ڪرڻ جي ڪوشش ڪرڻ لڳو. ڊرائيور سمجھيو ته شايد کيس چٻرا ڏئي رهيو آهي. هن چڙ مان اکيون ڦاڙي سائيءَ جي خاموش اپيل جو ابتو نتيجو ڪڍيو. اوچتو سائيءَ کي هڪ ڳالهه ڌيان ۾ آئي. هو ڊرائيور کي وري چٻرا ڏئي وڌيڪ ڇِتو ڪري هيٺ لهرائي سگھيو ٿي. هن اهو ئي ڪرڻ جو پڪو پهه ڪيو. پر ايتري ۾ سگنل کلڻ ڪري ڪار زوزاٽ ڪندي اڳيان هلي ويئي.
ڪار جي رفتار جي سُئي هاڻ ستر کان مٿي ٽپي رهي هئي. سائيءَ اکيون کڻي بند ڪيون. ڪجھه گھڙين بعد ٻار ڪنجھڻ شروع ڪيو. چرئي ٿڌائيءَ مان چيو: “ٻارجي روئيندو رهيو ته سندس ڳچي مروٽي رکندس. ٻار جو روئڻ ٻڌي مون کي دورو پوندو آهي.” سائي خاموش رهيو. هو ڇا ٿي جواب ڏئي سگھيو. هن ٻنهي هٿن سان گٽار کي مضبوطي سان جھلي سوچيو ته هي موسيقيءَ جو نرم ۽ نازڪ واڄو هٿيار طور ڪهڙيءَ ريت استعمال ڪري سگھجي ٿو؟ اوچتو ٻار زور زور سان روئڻ لڳو. سائيءَ يڪدم کڻي ٻار کي کنيو ۽ ٻچڪارون ڏئي پرچائڻ لڳو: “بس بس. پٽ! بس.” پر ٻار تي ڪو به اثر نه ٿيو ۽ هو اڃا به زور سان رڙيون ڪرڻ لڳو.
چرئي ڏند ڪرٽيندي چيو: “ هن کي ماٺ ڪراءِ نه ته...”
سائيءَ ڊڄي کڻي ٻار کي ڇاتيءَ سان لاتو. اها تدبير ڪم آئي ۽ ٻار ماٺ ٿي ويو. سائيءَ کي سڪون محسوس ٿيو. هن فيصلو ڪري ورتو ته ضرورت پئي ته هن معصوم ٻار خاطر جان جي بازي به لڳائي ڇڏيندس. رستي تي هڪ سنگ ميل نظر آيو. ڪار لنڊن جي علائقي ۾ پهچي چڪي هئي. منزل هاڻ ويجھي هئي. سائيءَ جي دل ڌڙڪڻ لڳي. هو اهو ئي سوچيندو رهيو ته چرئي مان جان ڪهڙي ريت ڇٽندي؟ ايتري ۾ چرئي جو پرسڪون آواز ٻڌڻ ۾ آيس: “مسٽر!”
سائيءَ هن جي لهجي جي تبديلي يڪدم محسوس ڪئي. چريو چئي رهيو هو: “پاڻ لنڊن پهچي ويا آهيون.” هن ڪار جي اندرين بتي ٻاري سائيءَ ڏي مرڪي چيو: “تون مون کي سڃاڻين ٿو مسٽر سائي؟” هن پڇيو.
سائيءَ چنجھين اکين سان هن ڏي ڏٺو. هن جو چهرو ڄاتل سڃاتل لڳي رهيو هو پر پريشانيءَ ڪري سائيءَ کي ياد نه آيو ته هن کيس پهرين ڪٿي ڏٺو آهي.
“معاف ڪجو آءٌ توهان کي سڃاڻي نه سگھيس.” هن لاچاريءَ جي حالت ۾ چيو: “آهيو ته ڏٺل وائٺل پر...”
“توکي راجر ٽرمپ جو نالو ته ياد هوندو؟” چرئي کلندي پڇيو. سائيءَ جي نظرن آڏو ٽي ويءَ جو مشهور راجر ٽرمپ ڦرڻ لڳو. هن کي ياد اچي ويو ته ڪار هلائڻ وارو هي چريو ته راجر ٽرمپ ئي آهي. هن شڪايت واري انداز ۾ راجر ٽرمپ ڏي ڏٺو. راجر مرڪندي چيو: “معاف ڪجانءِ مسٽر سائي، جو مون توکي ستايو ۽ تنهنجو ايڏو ڊگھو سفر بوريت ۾ گذريو. در اصل مون کي اهو ڊپ هو ته ڪٿي لفٽ وٺڻ وارو ماڻهو ڪو ڊاڪو نه هجي ۽ متان ڦرلٽ نه ڪري. سڀ کان وڌيڪ مون کي پنهنجي پٽ فلپ جو فڪر هو، جيڪو جڏهن روئڻ شروع ٿو ڪري ته پرچائڻ ڏکيو ٿيو پوي. منهنجي زال يعني هن ٻار جي ماءُ بيمارآهي. مون کي اڄ هڪ دعوت ۾ وڃڻو هو. ان ڪري ٻار کي به ساڻ کڻي نڪتو آهيان.”
“توهان ته منهنجو ساهه ئي سڪائي ڇڏيو هو، مسٽر راجر ٽرمپ!” سائيءَ چپن تي ڦِڪي مرڪ آڻيندي چيو.
“مون ان ڪري ته توکان معافي ورتي. ڪٿي لهندائو توهان؟”
سائيءَ هيڏانهن هوڏانهن نهاري هڪ هنڌ ڪار بيهارائي. ٻار کي هن پوئين سيٽ تي سمهاريو ۽ گاڏيءَ مان لهي الوداعي انداز ۾ هٿ لوڏي اڳتي وڌي ويو. ڪار به ان ئي وقت اڳيان وڌي اکين کان اوجھل ٿي وئي. سائي هڪ ٽيليوفون بوٿ ۾ گھڙيو. هن پوليس ايمرجنسيءَ جو نمبر ڊائل ڪيو ۽ ڏڪندڙ آواز ۾ پوليس کي اطلاع ڏنو: “منهنجو نالو راجر ٽرمپ آهي. آءٌ ٽي ويءَ جو مشهور اداڪار آهيان.” هن پنهنجي آواز ۾ اڃا به گھڻي ڏڪڻي پيدا ڪئي. “منهنجي ڪار چوري ٿي وئي آهي. آسماني رنگ جي مورس آهي. هن جو نمبر آهي آءِ ٽي آر ٽي سؤ ستاويهه. پوئين سيٽ تي منهنجو پٽ فلپ ستل آهي. آءٌ سگريٽ وٺڻ لاءِ هيٺ لٿس ته انهيءَ وچ ۾ ڪو شاهينگ ٻار سميت ڪار چورائي ڀڳو آهي. هن جو رُخ لنڊن جي گھٽي نمبر ٻارهين ڏي آهي. خدا جي واسطي جلدي ڪريو. ڪٿي هو منهنجيمعصوم ٻچڙي کي ڪو نقصان نه رسائي.”
بوٿ مان نڪري هو سڪون سان سيٽي وڄائيندو رستي جو ڪنارو ڏئي هلڻ لڳو. هو سوچڻ لڳو ته منهجي چرچي سان راجر ٽرمپ کي ايتري تڪليف نه رسندي جيتري هن جي چرچي جي ڪري مون کي پهتي آهي. ساهه ئي سڪائي ڇڏيو هو، نڀاڳي. هاڻ پاڻ به ڇا ياد ڪندو.

(ليکڪ: آر. سي. ڊين، انگلينڊ)