ايمسٽرڊم جي ٽرئفڪ . . .
“چريا ڪنهن جاءِ جا! ڇا منهنجو ميڄالو ڪڍندين.” سامهونايندڙ عورت ڪاوڙ مان دڪاندار کي چيو. عورت گھٽ ۾ گھٽ اڍائي مڻ جي ڳري ٿيندي ۽ قد فقط چار فوٽ کن هوس. بس سمجھو ته فٽ بال ٿي لڳي. ڪجھه لمحا پهرين ڀر واري بيوٽي پارلر تان پنهنجا وار ٺهرائي ٻاهر نڪتي هئي ته هن ميوي واري سان ٽڪراءُ ٿي ويس.
“ نه نه مئڊم! منهنجي ڇا مجال! توهان جا ته وار ئي ڪيڏا سهڻا ۽ چمڪندڙ آهن.” دڪاندار مونجهاري ۾ خبر ناهي ٻيو به ڇا ڇا چوندو رهيو.
مون سان گڏ ٽئڪسي ڊرائيور به کلڻ لڳو. ايتري ۾ اڳيان رستو خالي ٿيو ۽ ٽئڪسي آهستي آهستي چرڻ لڳي. ٿورو اڳيان هلي اسان هڪ درياءَ جي ڪناري وٽان مٽياسين. پر گھڻو پري به نه پهتا هونداسين ته ٽرئفڪ وري جئم ٿي ويئي. ڊرائيور پٺيان مڙي ڏٺو ته جيڪڏهن اتان جاءِ هجي ته تان ئي واپس موٽي هلي. پر اسان جي پويان به لارين موٽرن جي ڊگھي قطار هئي.
“هن مصيبت لوڊر ٽرڪ سڄي ٽرئفڪ جي ستياناس ڪئي آهي. ” ڊرائيور سامهون ڪجھه مفاصلي تي بيٺل لوڊر ڏي اشارو ڪندي ٻڌايو.
“توهان کي جلدي ته نه آهي؟” ڊرائيور ڪلها ڌوڻي مون کان پڇيو.
“نه! ايتري به جلدي نه اٿم.” مون وراڻيو مانس. هن سگريٽن جو پاڪيٽ کيسي مان ڪڍي ان مان هڪ سگريٽ منهنجي حوالي ڪيو ۽ ٻيو پنهنجي وات ۾ وڌو ۽ پوءِ پنهنجي سيٽ تي ائين آرام سان ٿي ويٺو ڄڻ ٽيليويزن ڏسي رهيو هجي. پٺيان بيٺل گاڏيون هارن وڄائينديون رهيون.
“اهي چريا هن ائمسٽرڊم جا نه اٿئي.” ڊرائيور مون کي ٻڌايو.
“توکي ڪيئن خبر پيئي؟” مون پڇيومانس.
“ائمسٽرڊم جو هر ماڻهو سمجھي ٿو ته هي مرض لا علاج آهي- يعني هارن وڄائڻ سان ڪجھه نه ٿيندو. ائين ڪرڻ سان لوڊر ٽرڪون ويتر آهستي ٿيو وڃن. يعني اتي جواتي بدلو وٺن ٿيون.”
مون ڀٽڪندي هائوڪار ۾ ڪنڌ ڌوڻيو. واقعي ميونسپالٽي وارن جتي ڪٿي ٽرامن جي ڄار وڇائي ائمسٽرڊم جي شهرين جي روح کي عذاب ۾ وجھي ڇڏيو آهي. ان تي وري تُرو اهو ته هر بس اسٽاپ تي وڏناکرن ۾ لکرايو ويو آهي: “خدا توهان جي ٻڌي ٿو، ڪنهن کي به پِٽ پاراتو نه ڏيو”. ان کان وڌيڪ ٻي ڪهڙي تنبيهه ٿي سگھي ٿي.
“هي نسورو ئي انا جو سوال آهي!” ڊرائيور چيو. “خاص طور ائمسٽرڊم جي بي فڪر نوجوانن لاءِ. هر نوجوان پاڻبابت بهتر سمجھي ٿو. جيئن آئون پاڻ لاءِ سمجھي سگھان ٿو ته مون لاءِ ڇا سٺو آهي ڇا خراب.”
آئون آرسيءَ مان هن کي ڦڪي کِل کلندي ڏسندو رهيس. جنهن مان لڳو ٿي تههو ماضيءَ جي ڪنهن واقعي کان بنهه شرمندو نه آهي.
“جڏهن آئون نوجوان هوس، مون وٽ ٽئسڪي نه هئي. آئون هڪ ٽرڪ ڊرائيور جي حيثيت ۾ هڪ ڪمپنيءَ ۾ پگھاردار هوس. منهنجي ٽرڪ انهيءَ سامهون بيٺل لوڊر کان به وڏي هئي. هيءَ ان زماني جي ڳالهه آهي جڏهن اڃا رستا ايڏا ويڪرا نه ٺهيا هئا جن تان هي وڏيون لاريون ٽرڪون هلي سگھن ۽ نه وري هڪ طرفي ٽرئفڪ هئي. هر رستي تي ٻنهي پاسن کان گاڏيون آيون ويون ٿي.” ٽئڪسي ڊرائيور پراڻن ڏينهنجون ڳالهيون ياد ڪري ٻڌائڻ لڳو، “مون کي اڄ به ياد آهي ته هڪ ٻپهريءَ جو آئون پنهنجي ٽرڪ ۾ سوار ٿي شهر جي هڪ وڏي بازار مان لنگھي هڪ سوڙهي گھٽيءَ ۾ مُڙيس. سامهون کان هڪ ٻي وڏي ٽرڪ اچي رهي هئي. منهنجي ٽرڪ جيڏي وڏي ۽ ڊگھي! گھٽي ايڏي سوڙهي هئي جو هڪ ٽرڪ به مشڪل سان لنگھي سگھي ٿي. بهرحال ٻئي ٽرڪون هڪ ٻئي جي آمهون سامهون ٿي بيهي رهيون. اسان ٻئي هڪ ٻئي کي پٺيان وڃڻ جا اشارا ڪرڻ لڳاسين، پر ٻنهي مان ڪو به ضد تان لهي پٺيان رڙهڻ جي موڊ ۾ نه هو. آخرڪار اسان ٻئي پنهنجي پنهنجي سيٽ تي آرام سان ويهي رهياسين. يعني هڪ ٻئي کي اهو ٻڌائڻ چاهيوسين ٿي ته تون نٿو پٺيان وڃين ته اجهو آئونبه اتي ئي ويهي ٿو رهان. مون سگريٽ ڪڍي دکايو ۽ پوءِ وڏي بي فڪريءَ سان سامهون واري ٽرڪ جي ڊرائيور کي ڏسڻ لڳس. هو به مون کي گھوريندو رهيو. آخرڪار جڏهن مون سگريٽ ڇڪي پورو ڪيو ته هن پلاسٽڪ جي لنچ باڪس کولي ان مان سئنڊوچ ڪڍي کائڻ شروع ڪئي. هو نهايت آهستي آهستي کائڻ لڳو ۽ هر چڪ بعد مون ڏي ڏٺو ٿي. شايد ان اميد تي ته آئون بيزار ٿي اها گھٽي ڇڏي پٺيان پير ڪندس.”
ٽئڪسي ڊرائيور مون ڏي فخر مان ڏٺو ۽ اهو چاهيو ٿي ته آئون سندس تعريف ڪريان. پر منهنجي ڪجھه چوڻ کان اڳ پاڻ پنهنجو بيان جاري رکيو.
“ان کان اڳ جو هو پنهنجي سئنڊوچ ختم ڪري، مون اخبار کنئي ۽ ٽنگون ڊئش بورڊ تي رکي آرام سان پڙهڻ شروع ڪئي. چڱي دير بعد اوچتو دريءَ جي شيشي تي ٺڪ ٺڪ ٿي. مون مُڙي ڏٺو ته سامهون واري ٽرڪ جو ڊرائيور منهنجي دريءَ وٽ بيٺو هو. آئون سمجھي ويس ته هو هاڻ اهو چوڻ آيو هوندو ته هاڻ بس به ڪجي، ضد ڇڏي هلجي، اجايو وقت پيو برباد ٿئي. آئون ئي ٿو مُڙي وڃان.”
ٽئڪسي ڊرائيور ڪلهن کي جھٽڪو ڏئي مون ڏي ڏٺو ۽ ڳالهه جاري رکي.
“انهن ڏينهن ۾ اڄ جهڙي غنڊا گردي ۽ داداگيري نه هئي. ٻيو ڊرائيور بي فڪر ۽ ظاهري طرح پهلوان قسم جو نوجوان هو پر ان هوندي به آئون کانئس بلڪل مرغوب نه ٿيس. مون دريءَ جو شيشو هيٺ ڪيو.
“ڇا ڳالهه آهي؟” مون معلوم ڪرڻ چاهيو.
“جڏهن اخبار پڙهي ختم ڪرين ته مون کي پڙهڻ لاءِ ڏجانءِ.” هن نهٺائيءَ سان چيو.
“اها ڳالهه ٻڌي مون کان کِل نڪري وئي ۽ مون ئي پنهنجي ٽرڪ پٺيان کڻي موڙي.”
(ليکڪ: نا معلوم)