شاهه جو راڳ ۽ راڳي فنڪارن بابت ڪجھه معلومات
جواب: سارنگ ديو ۽ نارد پهريون عالم هو.
سوال: سماع ۽ رقص ۾ ساز جي سنگت واري رسم کي پهريون ڀيرو ڪنهن جاري ڪيو؟
جواب: مولانا جلال الدين رومي نڙ ساز کي سماع ۾ شامل ڪيائين.
سوال: طنبور جو اصلي نالو ڇا آهي؟
جواب: تانپوره.
سوال: شاهه سائين پنهنجي راڳ لاءِ ڇا فرمايو آهي؟
جواب: راڳ روح جي غذا آهي.
سوال: شاهه سائين جا راڳي فقير تپجي پيا ته شاهه صاحب کين ڪهڙي صلاح ڏني؟
جواب: جمعي جي رات منهنجي پيءُ سيد حبيب شاهه جي درگاهه تي وڃي ڳايو.
سوال: شاهه سائين ڪهڙو وقت سماع جو رکيو؟
جواب: شام جو وقت. (سماع جي ابتداء سر ڪلياڻ سان ڪيائون).
سوال: سنڌ ۾ سڀ کان پهريائين موسيقي جو ادارو ڪنهن قائم ڪيو؟
جواب: حضرت شاهه عبداللطيف، ڀٽ شاهه ۾.
سوال: شاهه سائين ڪلاسيڪل راڳ ويراڳ جو بنياد ڪيترن ورهين جي ڄمار ۾ رکيو؟
جواب: 22 ورهن جي ڄمار ۾ (محقق. سرمد چانڊيو).
سوال: ڪهڙي سن ۾ ڀٽ تي شاهه جي راڳ جو باقاعدي ادارو قائم ٿيو؟
جواب: سومر 7 جنوري 1743ع مطابق 11 ذوالقعد 1155هه ۾ (1155هه / 1742ع).
سوال: شاهه سائين سڀ کان اڳ نئين موسيقي واسطي هڪ نئون ساز ايجاد ڪيو، ان ساز کي ڇا چئجي ٿو؟
جواب: دنبور.
سوال: اصل ۾ دنبور/تنبور جي شروعات ڪهڙي ملڪ مان ٿي؟
جواب: مصر مان.
سوال: شاهه عبداللطيف پنهنجي دنبوري تي هڪ آزاد لئه پڻ تيار ڪئي ان کي ڇا چئجي ٿو؟
جواب: ڇيڙ.
سوال: شاهه سائين جي رسالي ۾ لفظ دنبورو ڪيترن بيتن ۾ ملي ٿو؟
جواب: سر آسا جي هڪ بيت ۾.
سوال: شاهه سائين پهريون دنبورو ڪنهن کان ٺهرايو هو؟
جواب: ٺٽي ۾ سوٽهڙن کان.
سوال: دنبوري ۾ لڳل اوزارن جا نالا ڪهڙا آهن؟
جواب: ڳئٽيون، سنگ، گھوڙي، ٿاري، طنبو، تکڙون، گلو ۽ پستنگ.
سوال: دنبوري جي پنجن تندن جا نالا ٻڌايو؟
جواب: زبان،ٽيپ،اڳين جاڙي،پوئين جاڙي،گھور جي تند ۽ ڇلو دنبوري وڄائڻ لاءِ. (محقق، فقير حاجن نظاماڻي)
سوال: شاهه سائين جي دنبوري ۾ ڪل ڪيتريون تارون آهن، انهن جا نالا ٻڌايو؟
جواب: پنج تارون، پهرين تار گهور، ٻِي ۽ ٽين تار کي جاڙيون، چوٿين تار کي زبان، پنجين تار اسٿان جي سٿاتي نڪرندي آهي. ”ٽيپ“ (نبي بخش خان بلوچ جي تحقيق. پهرين تار کي گهور، ٻي تار ۽ ٽين تار کي جاڙيون، چوٿين تار زبان جي ڀر واري کي ٽيپ ۽ پنجين زبان. هيءَ ڀٽائي صاحب ايجاد ڪئي.
سوال: شاهه سائين جي دؤر ۾ ٺٽي جي ڪهڙن ٻن ڪاريگرن ڀٽ تي يڪ ڀانڊيا دنبورا ٺاهيا؟
جواب: موتي ۽ گوپال سوٽهڙ .
سوال: اوائلي دنبورا يڪ ڀانڊيا هئا، يڪ ڀانڊيو جي ڇا معنيٰ آهي؟
جواب: يعني هيٺيون ڀانڊو يڪي هڪ ڪاٺيءَ مان ڪوري ٺاهيل.
سوال: ڪجھه عرصي کان پوءِ ڦاڪدار دنبورا ٺاهيا ويا، ڦاڪدار ڇا آهي؟
جواب: يعني هڪ کان وڌيڪ ڪاٺ جي ٽڪرن جي جوڙ مان.
سوال: موتي سوٽهڙ جا ٺاهيل ٽي دنبورا سڀ کان پهرين ڪهڙن ٽن بزرگن استعمال ڪيا؟
جواب: سائين علڻ، ميين حسين، لائق ڏني فقير.
سوال: موتيءَ جا ٺاهيل ٽي دنبورا جيڪي اڃا تائين موجود آهن، اهي ڪهڙن بزرگن جي نالن سان سڏجن ٿا؟
جواب: سائين وڏي علڻ جو، ٻيو ميين حسين وارو، ٽيون لائق ڏني فقير وارو.
سوال: لطيف سائين جن جو دنبورو ڪهڙي شڪل تي ٺهيل آهي؟
جواب: ايراني عود جي شڪل تي.
سوال: راڳ جي شروعات ۾ سڀ کان پهرين ڇا جو سر آلاپيو ويندو آهي؟
جواب: تند جو سر.
سوال: شاهه سائين جي دؤر ۾ ڀٽ تي راڳ جو اڳواڻ ڪنهن کي ڪيو ويو؟
جواب: تمر فقير کي.
سوال: شاهه سائينءَ، ڀٽ تي سماع ۽ ذڪر جو اڳواڻ ڪنهن کي مقرر ڪيو هو؟
جواب: خليفي محمد عالم ڏيرو کي.
سوال: ڀٽ تي شاهه سائين جي سامهون ڪهڙا فقير راڳ ڳائيندا هئا؟
جواب: اسماعيل فقير کاهوڙي، کلڻ فقير، تمر فقير، خليفو محمد عالم ڏيرو، محڪم الدين سيلاني، محبت فقير، فقير حاجي الهڏنو سومرو ۽ حاجي ابراهيم فقير سومرو.
سوال: شاهه سائين جي فقيرن سيد حبيب شاهه جي درگاهه تي پهرين وائي ڪهڙي ڳائي هئي؟
جواب: اچي لالڻ لٽ ميان ! مُيَ جو لوڙهه لڪن ۾.
سوال: شاهه سائين ڀٽ تي ڪهڙي فقير کان جمعي جي رات راڳ جو سلسلو شروع ڪرايو؟
جواب: تمر فقير.
سوال: تمر فقير جا راڳ ۾ ڪهڙا استاد هئا؟
جواب: عرس فقير ساند ۽ سيد تقي شاهه (حوالو، تمر جو ڪلام).
سوال: شاهه سائين جا راڳي فقير درگاهه ڀٽ شاهه تي ڪيتريون دعائون گهرندا آهن؟
جواب: 2 دعائون هڪ روضي جي کلڻ ۽ ٻي بند ٿيڻ وقت.
سوال: تمر فقير جي وڏي اوطاق تي فقراء کي ڪهڙو نگر ڏنو ويندو آهي؟
جواب: ماني ۽ رٻ ۾ ڪڻڪ جا داڻا، چانورن جو ڏارو ۽ کير.
سوال: وڏي اوطاق تي هڪ خاص ڪوٺيءَ ۾ ڪهڙو ونڊ ڏنو ويندو آهي؟
جواب: ٺڪر جي پيالين ۾ رٻ پياري ويندي آهي.
سوال: ڀٽ شاهه تي رٻ جو نگر ڪهڙي رات ورهايو ويندو آهي؟
جواب: هر سهائي سومار جي رات.
سوال: شاهه سائين جي درگاهه تي هر سهائي سومار جي رات جيڪا رٻ تيار ڪئي ويندي آهي ان رٻ جي هڪ پيالي مان ڪيترا فقير گڏجي واري واري سان سرڪيون ڀريندا آهن؟
جواب: چار کان پنج فقير.
سوال: شاهه سائين جي درگاهه تي راڳ جي اختتام کان پوءِ لطيفي دعا گهري ويندي آهي، اها دعا ڪيترن حصن تي مشتمل آهي؟
جواب: ٽن حصن تي، هڪ حصو الله تعالى جي ڪائنات لاءِ، ٻيو حضور ڪريم جي امت لاءِ ۽ ٽيون لطيفي جماعت لاءِ ۽ اڳواڻن فقيرن لاءِ.
سوال: لطيفي راڳ جي اختتام کان پوءِ راڳي فقير دنبورا ڪٿي رکندا آهن؟
جواب: تجر واري ڪوٺيءَ ۾.
سوال: شاهه سائين جا راڳي فقير وڏي اوطاق ۾ گڏ ٿي دنبورن جي تندن کي ترتيب ڏيندا آهن. انهيءَ عمل کي ڇا چئبو آهي؟
جواب: ڪڙي.
سوال: شاهه سائين جو راڳي فقير دنبوري جي تند ڇا سان وڄائيندو آهي؟
جواب: آڱر ۾ ڇلو پائي يعني هڪ مخصوص تند جي ٺاهيل ڇلي سان.
سوال: شاهه سائين جي دنبوري تي سر جي تند وڄائيندڙ فقير جي، ان تند جي انداز کي ڇا چيو ويندو آهي؟
جواب: تسبيح.
سوال: دنبوري تي سر جي تند کان پوءِ اڳواڻ جي اڳواڻيءَ ۾ سڀ فقير ڇا وڄائيندا آهن؟
جواب: جَھڙَ جي تند.
سوال: دنبوري تي لطيفي راڳ ۾ لطيفي فقير ڪيترا آواز ڪڍن ٿا؟
جواب: ٻه آواز هڪ ڳرو آواز گرام يعني کرج ۽ ٻيو هلڪو (سنهو) ڪليءَ جو آواز.
سوال: شاهه سائين جي درگاهه تي لطيفي راڳ دوران ويٺل زائرين ۾ ڇا ورهايو ويندو آهي؟
جواب: پتاشا، مصري يا ڪو ٻيو مٺاڻ.
سوال: راڳ ويراڳ ۾ ڪيترا فقير شامل هوندا آهن؟
جواب: ڇهه فقير.
سوال: راڳ ويراڳ جا ڪهڙا ٻه سر سفر ۾ ڪونه ڳائبا آهن؟
جواب: سر سورٺ ۽ سر ڪوهياري.
سوال: شاهه سائين ڇٽيهه راڳڻين ۾ ڪهڙن ٻن سرن کي شامل ڪيو؟
جواب: سر يمن ۽ حسيني.
سوال: شاهه سائينءَ چوٽيهه راڳڻين مان ڪيتريون راڳڻيون عام مقبول ديسي ڌنن مان انتخاب هيٺ آنديون؟
جواب: سترنهن.
سوال: شاهه سائين جي رسالي ۾ ڪهڙا سر مارڳ آهن؟
جواب: (1) ڪلياڻ. (2) يمن ڪلياڻ. (3) کنڀات. (4) سري راڳ. (5) سهڻي. (6) سورٺ. (7) ڪيدار. (8) ديسي. (9) حسيني. (10) رامڪلي. (11) بلاول. (12) پرڀاتي. (13) آسا. (14) ڌناسري. (15) پوربي. (16) ڪاموڏ. (17) بسنت بهار.
سوال: شاهه سائين جي رسالي ۾ ڪهڙا سر ديسي راڳ آهن؟
جواب: سر سامونڊي، سسئي آبري، معذوري، بروو، مومل راڻو، رپ، کاهوڙي، ليلان چنيسر، ڏهر، ڪاپائتي، گهاتو، ڪيڏارو، سنڌي مارئي، ڪارايل وغيره.
سوال: دنبورو المعروف تنبوري جي هيٺئين گول حصي کي شاهه سائين جن ڇا چوندا هئا؟
جواب: ڀانڊي.
سوال: دنبوري جي مٿئين حصي ۾ ڪاٺ جون ڪيتريون چاٻيون جڙيل آهن؟
جواب: پنج چاٻيون.
سوال: ڪهڙي ڪلاڪار شاهه سائين جي وائي ”پرچن شال پنهوار“ کي سر مارئي جي بجاءِ مانجهه ۽ آسا ۾ ڪمپوز ڪري ڳائي؟
جواب: خان صاحب استاد منظور علي خان.
سوال: ڪارون وس ڪيام. هن وائي کي استاد محمد جمن ڪهڙي راڳ ۾ ڳايو؟
جواب: راڳ پوريا ڪلياڻ.
سوال: شاهه سائينءَ سر سورٺ ۾ ڪهڙن سازن جو ذڪر ڪيو آهي؟
جواب: چنگ، رباب، ڪماچ، ڪينرو، تنبورو، سرندو.
سوال: شاهه سائين پنهنجي راڳ جو بنياد سال جي ڪيترن مهينن تي رکيو آهي؟
جواب: ٻارنهن مهينن تي.
سوال: شاهه سائين راڳ جي گرامن کي مهينن جي ڪيترن هفتن تي رکيو آهي؟
جواب: چئن هفتن تي.
سوال: شاهه سائين چاليهه سالن جي عرصي ۾ ڪيترن راڳن تي سنگيت نامو تيارڪيو؟
جواب: ستٽيهه راڳن تي.
سوال: شاهه سائين سڀني راڳن کان اول اول ڪهڙو سرود ايجاد ڪيو؟
جواب: سرود معذوري.
سوال: ديهه احدي جوڻيجا جي ڪهڙي بزرگ جي مزار وٽ کبڙ جي وڻ هيٺان لطيف سائين ٽي ڏينهن سماع ڪرايو هو؟
جواب: حضرت سيد رانول بادشاهه (وفات 910هه ۾).
سوال: سر ڍولا مارو شاهه صاحب جي سامهون ڪهڙن فقيرن ڳايو هو؟
جواب: آنٽڙيو خان ۽ چانچڙيو خان عرف اٽل ۽ چينچل خان.
سوال: شاهه جي رسالي کي ڪهڙن ٻن ڪلاڪارن سرن ۾ ورهايو؟
جواب: آنٽل ۽ چانچل.
سوال: شاهه سائين جا ڪهڙا سرود بهار جي موسم ۾ ڳايا وڃن ٿا؟
جواب: سرود ڪلياڻ، جمن ڪلياڻ، کنڀات، بسنت، سرود بروو، ڍول مارو، مارئي، آسا ۽ ڌناسري.
سوال: اونهاري جي رات ۾ شاهه سائينءَ جا ڪجهه راڳي ڪيترا سر ڳائيندا آهن؟
جواب: 12 سر.
سوال: شاهه سائين جا ڪهڙا سر اونهاري جي موسم ۾ ڳائجن ٿا؟
جواب: سرود ديسي، آبري، معذوري، ڪوهياري، حسيني، ڪيڏارو، شينهن ڪيڏارو، سارنگ، مومل راڻو، ليلا چنيسر ۽ هير رانجھو (مانجھه).
سوال: شاهه سائين جا ڪهڙا سر سرءُ جي موسم ۾ ڳائجن ٿا؟
جواب: سر سريراڳ، سامونڊي، سهڻي، ڪاموڏ، گھاتو، سورٺ، سرود جاجڪاڻي، کاهوڙي، ڪاپائتي ۽ رامڪلي.
سوال: شاهه سائين جا ڪهڙا راڳ سياري جي موسم ۾ ڳائجن ٿا؟
جواب: سر بلاول، رپ، پورب، پرڀاتي، ڪارايل ۽ سرود ڏهر.
سوال: سياري جي وڏي رات ۾ شاهه سائينءَ جا راڳي درگاهه تي ڪهڙا سر آلاپيندا هئا؟
جواب: سر ڪوهياري، سورٺ، بروو سنڌي، بلاول، ڌناسري، بروو هندي، ڍول مارئي، سر هير ۽ لڙيءَ رات سر راڻو ڳائيندا هئا.
سوال: ڪهڙي مند ۾ شاهه سائينءَ جا ڪجهه راڳي 17، 18 سر آلاپيندا آهن؟
جواب: سياري جي مند ۾.
سوال: وائي، هاڙهي جي هوت کي دل ساري، اها وائي شاهه جي ڪهڙي راڳيءَ وزير اعظم محترمه بينظير ڀٽو کي ٻڌائي هئي؟
جواب: جڙيل فقير لنجواڻيءَ.
سوال: شاهه سائينءَ جو ڪهڙو راڳ 24 ڪلاڪن ۾ 2 دفعا ڳايو وڃي ٿو؟
جواب: سر سريراڳ.
سوال: شاهه سائين جي ولادت پهرين رجب المرجب تي ڪهڙو سر ڳايو ويندو آهي؟
جواب: سر بلاول.
سوال: شاهه سائين جي درگاهه تي سر سامونڊي کان پوءِ سر سهڻي آلاپڻ بعد ڇا ورهايو ويندو آهي؟
جواب: کير جي چُڪي، ڍُڪ. (سهڻيءَ جي سُرڪ)
سوال: شاهه سائين جي درگاهه تي سر هير رانجھو ڪهڙي وقت ڳايو ويندو آهي؟
جواب: پوئين رات جو چانڊوڪيءَ ۾.
سوال: سر بيراڳ هنديءَ جي ڳائڻ جو وقت ٻڌايو؟
جواب: رات جو ٽين کان صبح تائين.
سوال: سر بيراڳ هنديءَ ۾ شاهه سائينءَ جي ڪهڙي فارسي وائي چيل آهي؟
جواب: ٿلهه: ملڪا ذڪر تو ڪويم ڪه تو پاڪي و خدائي،
مصرعو 3. تو معزا تو مزلا مالڪ العرش الاهي،
تو ڪبيرا تو خبيرا تو ”لطيف“ تو رحيمي. (حوالو، ڪتاب. سر ، شاهه، سمنڊ، ص. 187).
سوال: شاهه سائين جي درگاهه تي سر مارئي کان پوءِ ڪهڙو سر ڳائيندا آهن؟
جواب: سر ڌناسري.
سوال: شاهه سائينءَ جي درگاهه تي ڏينهن جو راڳي فقير راڳ جي شروعات ڪهڙي سر کان ڪندا آهن؟
جواب: شروعات سر مارئي کان ۽ سر حسيني تي دعا گھرندا آهن.
سوال: سارنگي ساز ۾ سڀ کان پهريائين شاهه سائين جو ڪهڙو سر ڳايو ويو؟
جواب: سارنگ.
سوال: سارنگي ساز جا ٻيا ڪهڙا روپ آهن؟
جواب: کماچ ۽ سرندو.
سوال: شاهه سائين جو راڳ ڪوهياري، ڪهڙي علائقي جو نغمو آهي؟
جواب: خزدار.
سوال: شاهه سائين جي ڪيترن سرن کي سنڌي موسيقيءَ ۾ ڳايو وڃي ٿو؟
جواب: پندرنهن سرن ۾.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪلام ۾ نمائنده راڳڻي ڪنهن کي چيو وڃي ٿو؟
جواب: سر ڪوهياريءَ کي.
سوال: شاهه سائين جي ڪلام ۾ سنڌي موسيقيءَ جي نمائنده راڳ جو نالو ٻڌايو؟
جواب: راڳ سورٺ.
سوال: شاهه سائين سنڌي سنگيت ۾ ڪهڙي عنوان سان ٻن راڳن جو اضافو ڪيو؟
جواب: داستان راڻو ۽ ڪوهياري.
سوال: آڳاٽي وقت کان وٺي شاهه سائين جي دور تائين سنڌي موسيقي جي تاريخي پسمنظر جا ڪيترا مکيه پهلو نمايا طور نظر اچن ٿا؟
جواب: چار.
سوال: شاهه سائين پنهنجي ڪلام ۾ قابل ڳائڻي کي ڇا سڏيو آهي؟
جواب: قوال.
سوال: جيسلمير جي راجا طرفان پهريون ڀيرو ڀٽ شاهه تي نغارو ڪنهن آندو هو؟
جواب: راجا گر ڌير سنگهه.
سوال: جيسلمير جي راجا طرفان ڀٽ شاهه لاءِ مليل نغارن کي ڪير وڄائيندو هو؟
جواب: آنٽل خان ۽ چنچل خان.
سوال: شاهه سائينءَ منگتي کي ڪهڙن نالن سان بيان ڪيو آهي؟
جواب: جاجڪ، چارڻ، ٻيجل، ڀان، راڳائي، عطائي وغيره.
سوال: شاهه سائين سر سورٺ ۾ راڳ ۽ ساز سان واسطو رکندڙ ڪهڙا لفظ ڪم آندا آهن؟
جواب: چنگ، راڳ، مڱڻهار، ساز، ربابي، قوال، ڪماچ، تند، تنوار، جاجڪ، عطائي، ڪينرو، ٻارٽ، راڳائي، وائي، ميراثي، ڀان، سرندو، تنبير، پاٽ، صدا، رون رون، چارڻ ۽ وڏاڻ.
سوال: ڪهڙا راڳ ۽ راڳڻيون شاهه صاحب جن جي ايجاد آهن؟
جواب: سامونڊي، آبري، معذوري، ڪوهياري، حسيني، گهاتو، ڪيڏارو، رپ، کاهوڙي ۽ بروو.
سوال: شاهه سائين جا فقير عيد جي موقعي تي ڪهڙا سر ڳائيندا آهن؟
جواب: سسئي جا سڀئي سر، سورٺ، ڪاموڏ، ڪارايل ۽ پورب.
سوال: سر کنڀات جي ڳائڻ جو وقت ٻڌايو؟
جواب: رات جو ڏهين بجي کان فقط چانڊوڪي رات ۾ 5 کان 16 تاريخ تائين.
سوال: شاهه سائينءَ جا ڪهڙا سر آريائي دؤر جا راڳ هئا؟
جواب: سر ڏهر ۽ سر گھاتو.
سوال: ڪهڙي سنڌي شاعر کي سنڌي پرڪاش راڳن جو مؤَجد چيو وڃي ٿو؟
جواب: حضرت شاهه عبداللطيف ڀٽائيءَ کي.
سوال: راڳ سارنگ جي اَروهي ۽ اَمروهيءَ ۾ ڪيترا سر لڳن ٿا؟
جواب: اَروهيءَ ۾ پنج سر ۽ اَمروهيءَ ۾ ڇهه سر.
سوال: راڳ حسينيءَ جي آلاپڻ جو وقت ٻڌائيندا؟
جواب: صبح جو ٻيو پهر.
سوال: شاهه سائين جي ان راڳ جو نالو ٻڌايو جيڪو اصل ۾ فارس جو راڳ آهي ۽ ڪسرى جي دور ۾ هندستان ۾ متعارف ٿيو؟
جواب: يمن ڪلياڻ.
سوال: راڳ يمن ڪلياڻ رات جو ڪهڙي وقت آلاپبو آهي؟
جواب: رات جو ڏهين بجي کان رات جو ٽين بجي تائين.
سوال: سريراڳ جي ڳائڻ جو وقت ٻڌايو؟
جواب: صبح جو ڇهين کان شام جو ڇهين تائين.
سوال: جيت سري، شاهه سائين جي ڪهڙي سر جي پيداوار آهي؟
جواب: سر سامونڊيءَ جي.
سوال: شاهه سائينءَ جو ڪهڙو راڳ بلاول ۽ گوڙ سارنگ سان ملي ٿو؟
جواب: ڪوهياري.
سوال: ڪوهياري جي ڳائڻ جو وقت ڪهڙو آهي؟
جواب: صبح کان شام تائين.
سوال: سر بروو سنڌيءَ جي آلاپڻ جو وقت ٻڌائيندا؟
جواب: ڏينهن جو ٻيو پهر ۽ رات جو ٻيو پهر.
سوال: سر بيراگ هنديءَ جي ڳائڻ جو وقت ڪهڙو آهي؟
جواب: رات جو ٽين بجي کان صبح تائين.
سوال: لطيف سرڪار راڳ جي لحاظ سان سارنگ کي ڪهڙن ڇهن نالن سان بيان ڪيو آهي؟
جواب: (1) سارنگ. (2) هنڊوا يا هنڊول. (3) مينگهه. (4) سانوڻ. (5) آگم. (6. ملهار.
سوال: شاهه سائينءَ جي موسيقارن شاهه سائينءَ جي وائي کي ڪهڙي ٺمريءَ جي طرز ڄاڻايو آهي؟
جواب: هندي ٺمري جي طرز.
سوال: سر سريراڳ جي ڳائڻ جو وقت ٻڌايو؟
جواب: شام جو چار کان رات جو اٺين بجي تائين.
سوال: ڪهڙي شاعر مينهن جي موسم کي پنهنجن بيتن ۾ ڳائي سنڌيءَ ۾ پهرين ”جاگرافيائي شعر“ جو بنياد رکيو؟
جواب: حضرت شاهه عبداللطيف ڀٽائي.
سوال: سر سارنگ ڪهڙي موسم ۾ ڳائبو آهي؟
جواب: سانوڻ جي موسم ۾، 1 جون کان 31 آگسٽ تائين آڌي رات جو.
سوال: سرديسي ڪهڙي وقت ڳائبو آهي؟
جواب: منجهند جو.
سوال: شاهه سائين ڪهڙين راڳڻين کي پنهنجي اصلوڪي شڪل ۾ قائم رکيو؟
جواب: ڪلياڻ، بلاول ۽ کنڀات کي.
سوال: رسالي جي ڪهڙن سرن جا نالا مقامي ڌنن وارا آهن؟
جواب: ڪوهياري، معذور ۽ ڏهر.
سوال: شاهه سائين پنهنجي راڳ جي اداري لاءِ ڪهڙن ٻن ڪلاسيڪي راڳن کي نئين شڪل ڏني؟
جواب: ڪلياڻ ۽ ايمن.
سوال: شاهه سائين ڪهڙن ٻن سرتارن کي سندن اصلي نالن سان پڪاريو؟
جواب: يمن ۽ حسيني.
سوال: سر ڌناسريءَ جي آلاپڻ جو وقت ڪهڙي آهي؟
جواب: ڏينهن جو ٽيون پهر.
سوال: شاهه سائين جي ڪهڙي سر جو تعلق گائڪي جي حساب سان درٻاري ۽ ميگهه سان ملي ٿو؟
جواب: سر ڪارايل جو.
سوال: شاهه صاحب جو اهو ڪهڙو راڳ آهي جيڪو ڇهن راڳن سان ملي ٺهيو آهي؟
جواب: آسا.
سوال: شاهه سائين جو ڪهڙو راڳ رامداس جي نالي سان جڙيل آهي؟
جواب: سينهن ڪيڏارو.
سوال: سر سينهن ڪيڏارو جي اَروهي ۽ اَمروهي ڪهڙي آهي؟
جواب: اَروهي، ني، ساري گاما، پا گاما، ناپاني سا، اَمروهي، سا نا ڌي پا، ناپا، گاماري، گاري سا.
سوال: سومرن جي دؤر ۾ ٻين قصن سان گڏ ڪهڙا قصا موسيقيءَ جو موضوع بڻيا؟
جواب: سهڻي ۽ ميهار، سسئي ۽ پنهون، مورڙو ۽ مڇ، ليلا ۽ چنيسر، سورٺ ۽ راءِ ڏياچ، عمر ۽ مارئي، مومل ۽ راڻو.
سوال: شاهه سائينءَ جو ڪهڙو سر ، سنڌي ذاڪرن ملتان جي بزرگن جي محفلن ۾ ڳايو ۽ اتان هندستان پهتو؟
جواب: سر سهڻي.
سوال: اتر سنڌ ۾ سهڻي ڪهڙي سر ۾ ڳائبو آهي؟
جواب: مالڪوس ۾.
سوال: سمن جي دور ۾ سر سهڻي ڪهڙي نالي سان سڏيو ويو؟
جواب: سرود توڏي.
سوال: ڪتاب. سهڻي ميهار ميرانپوري ڪنهن جو لکيل آهي؟
جواب: قاضي محمد ابراهيم جماليءَ جو 1958ع ۾.
سوال: شاهه سائين جي ڪهڙي سر جو تعلق خماچ ٿٽ سان آهي ۽ ان جي ڪجھه بلاول سان به مشابهت آهي؟
جواب: سر ڪوهياري.
سوال: شاهه جي رسالي جي ڪهڙن سرن جا نالا ڪلاسيڪي موسيقي جي مختلف راڳن پٺيان رکيل آهن؟
جواب: ڪلياڻ، ايمن، کنڀات، سريراڳ، سهڻي، سارنگ، آڀيري، ديسي، حسيني، سورٺ، پورب، بروو، ڪيڏارو، رامڪلي، بلاول، پرڀاتي، آسا ۽ ڪاموڏ.
سوال: شاهه سائين ڪهڙيون راڳڻيون ڪلاسيڪي موسيقيءَ مان انتخاب ڪيون؟
جواب: 1.ڪلياڻ 2.کنڀات (خماچ) 3.سريراڳ 4.سهڻي 5.سارنگ 6.ڪيڏارو (ڪدارا) 7.ديسي 8.سورٺ 9.بروو هندي (ڪلاسيڪي) 10.بروو سنڌي 11.رامڪلي 12.بلاول 13.آسا 14.ڌناسري 15.پوربي 16.ڪاموڏ 17.بسنت.
سوال: شاهه سائين ڪهڙيون راڳڻيون عوامي موسيقيءَ مان چونڊيون؟
جواب: 1.سامونڊي 2.آبري 3.معذور 4.ڪوهياري 5.راڻو 6.کاهوڙي 7.رپ 8.ليلان 9. ڏهر. 10.ڪاپائتي 11.پرڀاتي 12.گھاتو 13.شينهن ڪيڏارو 14. مارئي 15.ڍول مارئي 16.هير 17.ڪارايل.
سوال: شاهه سائين چوٽيهن راڳڻين مان ڪيتريون هندوستاني ڪلاسيڪي موسيقيءَ مان ۽ مقبول عام ديسي ڌنن مان انتخاب ڪيون؟
جواب: 17 هندوستاني ڪلاسيڪي موسيقي مان ۽ 17 عام ديسي ڌنن مان.
سوال: سُرندي ۾ رڍ جي آنڊري مان ٺاهيل تار کي سڳو سڏجي ٿو، شاهه سائين ان تار کي ڇا سڏيو آهي؟
جواب: راڻي تار.
سوال: سنڌ جي قديم موسيقيءَ جا راڳ ڪهڙا آهن؟
جواب: آبري (اَڀيري)، ديسي، گهاتو، کنڀات ۽ آسا. (حوالو، سنڌي ثقافت ۽ شاهه لطيف، ص: 454)
سوال: ڪهڙا راڳ سنڌ جي سروار موسيقي جا راڳ چيا وڃن ٿا؟
جواب: راڻو، ليلا، مارئي، سهڻي، ڍول مارئي، ڪارايل ۽ پر ڀاتي.
سوال: سماع جي سلسلي وارا راڳ ٻڌايو؟
جواب: سر ڪلياڻ، ڌناسري ۽ ڏهر (حوالو ڪتاب سنڌي موسيقي جي مختصر تاريخ).
سوال: گرنٿ صاحب ۽ شاهه صاحب جي رسالي ۾ شامل انهن راڳن ۽ سرن جا نالا ٻڌايو جن راڳن ۾ گهڻي ڀاڱي هڪجهڙائي آهي؟
جواب: سريراڳ، راڳ آسا، راڳ سورٺ، راڳ بلاول، راڳ رامڪلي، راڳ ڪيدارا (ڪيڏارو)، راڳ سارنگ، راڳ ڪليان.
سوال: گرنٿ صاحب ۾ موجود انهن سرن ۽ راڳن جا نالا ٻڌايو، جيڪي راڳ شاهه لطيف جي محفلن ۾ ڳايا ويندا هئا؟
جواب: راڳ ڪانڙا (ڪانرو) راڳ بسنت، راڳ بهاگڙا، راڳ ڌناسري.
سوال: شاهه سائين جو پورو بياض مقدس ڪيترن ماترائن ۾ پڙهيو ويندو آهي؟
جواب: ستن ماترائن ۾.
سوال: شاهه سائين جي وفات کان پوءِ سندس فقيرن ٽي ڏينهن ڪهڙو سر ڳايو هو؟
جواب: سرڪيڏارو.
سوال: شاهه سائين پنهنجي مخصوص ڪلام کي ”وائي“ جو نالو ڏئي ڪهڙي بزرگ جي ڳوٺ ڏانهن منسوب ڪري سندس حق ادا ڪيو؟
جواب: سندس استاد آخوند نور محمد ڀٽي وائي واري.
سوال: نئين موسيقي جي نظام ۾ ڳائڻ لاءِ شاهه سائين ڪل ڪيتريون راڳڻيون منتخب ڪيون؟
جواب: 36 راڳڻيون (حوالو، ڪتاب، سنڌ ۾ موسيقي جي اوسر).
سوال: شاهه سائين لفظ وائي ڪيترن بيتن ۾ استعمال ڪيو آهي؟
جواب: ويهن بيتن ۾ ۽ ٽن وائين ۾.
سوال: شاهه جي وائي جديد قسم جي انداز ۾ ڪهڙي فنڪار ڳائي؟
جواب: علڻ فقير .
سوال: شاهه سائين جي وقت ۾ دنبوري جي وڄت ڇا لاءِ مخصوص هئي؟
جواب: فقط واين ڳائڻ لاءِ.
سوال: شاهه سائين پنهنجي دنبوري تي هڪ آزاد قسم جو آواز اڀاريو ، ان کي ڇا ڪوٺيو ويو؟
جواب: ڇيڙ.
سوال: شاهه سائينءَ جي وقت ۾ وائين ڳائڻ واري وڄت ڪيترن ۽ ڪهڙن قسمن ۾ هئي؟
جواب: ٽن قسمن ۾، ڇيڙ، ٻيو ڏيڍي، ٽيون دوتالي.
سوال: شاهه سائين جي ڪهڙن سرن کان سواءِ ٻين سڀني سرن ۾ ڇيڙ جون وايون موجود آهن؟
جواب: سر سامونڊي، آبري، حسيني، کاهوڙي.
سوال: شاهه سائين جي ڪهڙن سرن جون وايون ڇيڙ بدران ”تار“ (ڏيڍي يا دوتالي) تي ڳائجن ٿيون؟
جواب: سامونڊي، آبري، حسيني ۽ کاهوڙيءَ جون.
سوال: دنبوري جي تند وڄائڻ کان پوءِ راڳي اڳواڻ ڇا وڄائيندو آهي؟
جواب: جَهڙَ وڄائيندو (حوالو ڪتاب سنڌي موسيقي جي مختصر تاريخ).
سوال: جَهڙَ جي وڄت ڪيترن قسمن جي آهي؟
جواب: پنجن قسمن جي.
سوال: جَهڙَ، شاهه صاحب جي ڪهڙي فقير ايجاد ڪئي؟
جواب: يعقوب شهيد.
سوال: شاهه سائين جي اڳيان ڪهڙو فقير نڙ وڄائيندو هو؟
جواب: رمضان فقير جت بڙ جي ڍوري ۾.
سوال: ڪڇ ۾ شاهه جي راڳ جو بنياد ڪنهن وڌو هو؟
جواب: تمر فقير.
سوال: تمر فقير ڪڇ ڏي روانو ٿيڻ وقت ڪهڙيون ٻه شيون کڻي ويو هو؟
جواب: دنبورو ۽ شاهه جو رسالو.
سوال: تمر فقير ڪڇ ڀڄ ڏي راهي ٿيڻ وقت پهرين منزل ڪٿي ڪئي آهي؟
جواب: دائره شريف (اڏيرو لعل) جي سيدن وٽ.
سوال: تمر فقير جڏهن ڪڇ کان ڀٽ جي ويجهو آيو ۽ ڀٽ جا وڻ ڏٺائين ته ڪهڙي وائي چيائين؟
جواب: ويجهي کي وڻن، اوڏي آيس جان پريان جي پيچري. (1) اچي ٻڌا اوٺيين، موتي منجهه مين.
سوال: ڀٽ ۽ بلڙيءَ کان پوءِ اهو ڪهڙو ماڳ آهي جتي تمر فقير جي اڳواڻيءَ ۾ شاهه جو راڳ ٿيو هو؟
جواب: اوريئڙي ۾ (پاور جي جوءِ ۾).
سوال: ان چوٿين ماڳ جو نالو ٻڌايو جتي تمر فقير جي اڳواڻيءَ ۾ شاهه جو راڳ ٿيو هو؟
جواب: ڳوٺ ڪما گهوني ۾.
سوال: تمر فقير جي دعا سان ڪهڙي راجا کي نرينه اولاد ٿيو هو؟
جواب: راجا ڳهڻ راءِ کي.
سوال: شاهه حبيب جي وفات کان پوءِ حضرت شاهه عبداللطيف ڀٽائيءَ هفتي جي ڪهڙي رات راڳ لاءِ مقرر ڪئي؟
جواب: جمعي جي رات.
سوال: شاهه صاحب جي وقت ۾ شاهه جو راڳ ڳائڻ لاءِ ڪيترن فقيرن جو ٽولو منتخب ٿيو؟
جواب: چئن فقيرن جو.
سوال: شاهه سائين جي ان راڳي فقير جو نالو ٻڌايو جيڪو درگاهه ڪريميءَ تي پهريون اڏي جو فقير يعني اڳواڻ ٿيو؟
جواب: حافظ فقير چاڪي.
سوال: شاهه سائين جي ان راڳيءَ جو نالو ٻڌايو جنهن وٽ ”پاهوڙي ميڙ“ راڳ گهڻو هو؟
جواب: حاجي غلام حيدر جت پاهوڙي، ڪڇ ۾ ٻني جو ويٺل.
سوال: ڪڇ ۾ شاهه جي رسالي ۽ راڳ جا وڏا ڄاڻُو ڪير هئا ۽ ڪٿي رهندا هئا؟
جواب: مَنداڻي، لاکاڻي ۽ جيئنداڻي جت ٻني ۾ رهندا هئا.
سوال: الياس فقير سان ڪهڙن فقيرن شاهه جو راڳ گڏجي ڳايو هو؟
جواب: مراد فقير ٻگهيي، ڪيهر فقير لنجواڻي ۽ رحمو فقير.
سوال: اُن فقير جو نالو ٻڌايو جنهن کي دنبوري جي تند اهڙي ته وڻي وئي جو چيائين ”سائين هاڻي هتي ئي مرندس پر ٻئي پاسي ڪونه ويندس“؟
جواب: الياس فقير پنهور.
سوال: الياس فقير ڪنهن جي دعا سان ڀٽ تي آيو هو؟
جواب: ميين اسماعيل جي دعا.
سوال: ان فقير جو نالو ٻڌايو جنهن جي ٻولي ڪڇ واري هئي جنهن جي ڪري راڳ جو اڳواڻ نه ٿي سگهيو؟
جواب: عبدالله فقير هنڱور جو.
سوال: شاهه سائين جي ڪهڙي فقير کي ”ڳائڻ جو داروغو“ چوندا هئا؟
جواب: عرس فقير ساند کي.
سوال: شاهه سائين جي ڪهڙي راڳي فقير کي پيڙهن وارو فقير چيو ويندو آهي؟
جواب: عرس فقير ساند کي.
سوال: شاهه صاحب جي وقت ۾ ڪهڙو فقير راڳاين جو خدمتگار هو؟
جواب: عرس فقير ساند.
سوال: شاهه سائين جي ڪهڙي راڳي فقير کي سڄو رسالو ياد هو؟
جواب: عرس فقير ساند کي.
سوال: تمر فقير جو پهريون دور ڪهڙي هجري سن کان شروع ٿيو هو، جنهن ۾ هن شاهه جي راڳ جي اڳواڻي ڪئي هئي؟
جواب: ڀٽ تي 1155هه کان 1165هه تائين.
سوال: تمر فقير ڪڇ ۾ ڪهڙي سن کان ڪيستائين شاهه جي راڳ جي اڳواڻي ڪئي؟
جواب: 1165هه کان 1177هه تائين.
سوال: تمر فقير جي ڪڇ ۾ رهڻ وارن ٻارهن سالن ۾ ڀٽ تي ڪهڙي فقير شاهه جي راڳ جي اڳواڻي ڪئي؟
جواب: ميين ولي محمد.
سوال: تمر فقير جو ٻيو دور ڪهڙي هجري سن کان ڪيستائين شروع ٿئي ٿو، جنهن ۾ پاڻ ڀٽ تي شاهه جي راڳ جي اڳواڻي ڪيائين؟
جواب: 1177هه کان 1181هه تائين.
سوال: ميين ولي محمد ڪهڙي هجري سن کان ڪيستائين شاهه جي راڳ جي اڳواڻي ڪئي هئي؟
جواب: 1181هه کان 1215هه تائين.
سوال: ميين ڪمال پٽ ڪهڙي هجري سن کان ڪيستائين شاهه جي راڳ جي اڳواڻي ڪئي؟
جواب: 1215هه کان 1225هه تائين.
سوال: يعقوب شهيد ڪهڙي هجري سن کان ڪيستائين شاهه جي راڳ جي اڳواڻي ڪئي؟
جواب: 1225هه کان 1245هه تائين .
سوال: ميين اسماعيل ڪهڙي هجري سن کان ڪيستائين شاهه جي راڳ جي اڳواڻي ڪئي؟
جواب: 1245هه کان 1262هه مطابق 1865ع تائين.
سوال: الياس فقير پنهور ڪهڙي هجري سن کان ڪيستائين شاهه جي راڳ جي اڳواڻي ڪئي؟
جواب: 1262هه کان 1290هه تائين.
سوال: شاهه سائين جي ڪهڙي فقير کي 1282هه ۾ خليفي عبدالله ڌاڳا ڏنا ۽ ان فقير راڳ جي رسمي طور اڳواڻي ڪئي؟
جواب: الياس فقير.
سوال: مراد فقير ٻگهيي ڪهڙي هجري سن کان ڪيستائين شاهه جي راڳ جي اڳواڻي ڪئي؟
جواب: 1290هه کان 1303هه تائين.
سوال: ڪيهر فقير لنجواڻيءَ ڪهڙي هجري سن کان ڪيستائين شاهه جي راڳ جي اڳواڻي ڪئي؟
جواب: 1303هه کان 1337هه تائين.
سوال: خليفي لائق ڏني فقير ڪهڙي هجري سن کان ڪيستائين شاهه جي راڳ جي اڳواڻي ڪئي؟
جواب: 1338هه کان 1348هه تائين.
سوال: ابراهيم فقير خاصخيليءَ ڪهڙي هجري سن کان ڪيستائين شاهه جي راڳ جي اڳواڻي ڪئي؟
جواب: 1348هه کان 1378هه تائين.
سوال: پير غلام شاهه ڪهڙي هجري سن کان ڪيستائين شاهه جي راڳ جي اڳواڻي ڪئي؟
جواب: 1957ع کان 1975ع تائين.
سوال: شاهه سائين جي راڳي فقير پير غلام شاهه جي وفات ڪڏهن ٿي؟
جواب: 1975ع ۾.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪهڙي راڳيءَ جَهڙَ جا ٻه وڌيڪ قسم ايجاد ڪيا؟
جواب: مرحوم پير غلام شاهه.
سوال: شاهه سائينءَ جا راڳي فقير ڪن سرن جي پوري ادائگيءَ لاءِ وائي يا بيت ۾ ڪهڙا لفظ استعمال ڪندا آهن؟
جواب: ميان، وو ميان، وي ميان، الو ميان، ڀلو ميان، وو، ني وو. وغيره.
سوال: شاهه صاحب جي روضي جي آڏو ختمي واري ڏينهن يعني 16 صفر صبح جو ساڍي اٺين کان ساڍي نائين تائين خليفي محمد عالم جي اوطاق جو وڏو فقير ذڪر ۾ ڇا پڙهندو آهي؟
جواب: ذڪر جي پهرين تسبيح ”الله هو“ هيٺئين آواز ۾ جنهن ۾ سر آسا جا بيت ۽ هڪ وائي. ٻِي تسبيح به ”الله هو“ ٿوري مٿئين آواز ۾، جنهن ۾ مارئي ۽ ليلان جا فقط دعائيه بيت ٽين تسبيح ’هو‘ ’هو‘ بنا بيتن جي ٿيندي.
سوال: شاهه سائين جي ڪافي ”تو ڪيئن دلڙي مٽائي هن پاڙيچي پرينءَ کان“ ان کي فنڪارن ڪهڙي راڳڻيءَ ۾ ڳايو آهي؟
جواب: روپ پهاڙيءَ ۾.
سوال: تمر فقير جي نائين گادي نشين جو نالو ٻڌايو؟
جواب: فقير علي ڏنو تمراڻي.
سوال: ڀٽ شاهه تي تمراڻي فقير ڪهڙي رات راڳ ڳائيندا آهن؟
جواب: جمعي جي رات.
سوال: لطيفي وائيءَ ۾ ”اڌڪ“ جو باني ڪنهن کي چيو وڃي ٿو؟
جواب: فقير ميرو لنجواڻيءَ کي.
سوال: سنهي آواز سان راڳ ڳائڻ جو باني ڪنهن کي چيو وڃي ٿو؟
جواب: ابراهيم فقير خاصخيلي کي.
سوال: شاهه سائين جي وائيءَ جا ڪيترا ۽ ڪهڙا قسم آهن؟
جواب: 1. ڏيڍي 2. دوتالي 3. ڇيڙ واري 4. ذڪر واري.
سوال: شاهه سائين جي وائي جو کڻڻ هڪ فقير ڪندو آهي ته ٻيا فقير ڇا ڪندا آهن؟
جواب: سڏ هڻائيندا آهن.
سوال: وائي جي چال ۾ گرام ڪندڙ فقيرن کي ڇا چوندا آهن؟
جواب: گرامڙيو.
سوال: شاهه سائين جي درگاهه تي جيڪي فقير سنهڙي آواز ۾ وائي آلاپيندا آهن انهن کي ڇا چوندا آهن؟
جواب: سڏڙيو.
سوال: شاهه سائين جي درگاهه تي راڳ جي اڳواڻي ڪندڙ فقيرن کي ڇا سڏيو ويندو آهي؟
جواب: پاسڙيا، گرامي ۽ سڏڙيا چيو ويندو آهي.
سوال: شاهه سائين جي درگاهه تي وائي جو دورانيو ڪيترو هوندو آهي؟
جواب: ڏهن کان پندرهن منٽ.
سوال: ذڪر جون وائيون ڪهڙي وقت ڳائبيون آهن؟
جواب: فجر نماز کان اڳ.
سوال: ڪهڙي قسم جي وائي دنبوري کان سواءِ ڳائبي آهي؟
جواب: ذڪر جي وائي.
سوال: لطيف سائين جي وائيءَ جا ڪيترا قسم آهن؟
جواب: ٽي قسم (حوالو: ڪتاب- سنڌ جو شاهه، صفحه-342).
سوال: وائيءَ جا ڳائڻ ۾ ڪهڙا مختلف انداز آهن؟
جواب: ڀڳتي انداز، مولودي انداز، شاهه جي راڳائين جو انداز، فلمي وائي جو انداز، دوگانو انداز، سنگيت انداز، داستان گوئي وارو، يڪتاري وارو انداز، لوڪ گيت وارو انداز، ڪافيءَ وارو انداز وغيره. (محقق، ذوالفقار علي قريشي)
سوال: شاهه سائين جي درگاهه تي شاهه جي وائي ڪهڙي انداز ۾ ڳائي وڃي ٿي؟
جواب: ڌرپد جي انداز ۾. (حوالو، ڪتاب، ڪوڙين ڪايائون تنهنجيون، ص، 138.)
سوال: آڳاڻي دور ۾ سنڌ جا ڀڳت، شاهه سائينءَ جي ڪهڙي سر کي دعا واري انداز ۾ پيش ڪندا هئا؟
جواب: سر ڪلياڻ کي.
سوال: اهو ڪهڙو راڳ آهي، جيڪو فقط ڀٽ شاهه واري رسالي گنج ۾ موجود آهي؟
جواب: مانجهه.
سوال: جرمنيءَ ۾ شاهه جي ڪلام جي ڪهڙن سرن جي راڳ راڳڻين وسيلي ذهني مريضن جو علاج ڪيو وڃي ٿو؟
جواب: سر ڏهر، آسا، بلاول، راڻو ۽ مارئيءَ جي راڳ راڳڻين وسيلي.
سوال: شاهه سائين جي رسالي ۾ وائيءَ جا گھٽ ۾ گھٽ ڪيترا مختلف گھاڙيٽا موجود آهن؟
جواب: 24 مختلف گھاڙيٽا.
سوال: ڪهڙي ڪتاب ۾ شاهه سائين جي راڳ راڻو کي سنڌوي نالي سان سڏيو ويو آهي؟
جواب: ڪتاب معارف النغمات، ليکڪ موسيقار خان صاحب محمد نواب علي.
سوال: ڳوٺ حويلي نزد ڇور جي ان مشهور راڳيءَ جو نالو ٻڌايو جيڪو شاهه سائين جو سر سارنگ ڳائيندو هو ته برسات پوندي هئي؟
جواب: استاد شادي فقير.
سوال: سنڌ جو ڪهڙو مشهور مولودي سر سارنگ ڳائيندو هو ته هڪدم آسمان ۾ ڪڪر ڇائنجي پوندا هئا؟
جواب: فقير قاسم جوڻيجو.
سوال: بدين ضلعي جا ڪهڙا قديم درگاهه شاهه جي راڳن جا مکيه مرڪز هئا؟
جواب: شاهه قادري، سيد حسن شاهه ۽ قرهيو ڀانڊاري.
سوال: بدين ۾ شاهه جو راڳ، شاهه لطيف جي اوتاري تي ٿيندو هو، پوءِ سڀ کان پهريائين بدين ۾ ڪهڙي درگاهه تي شاهه جو راڳ جاري ٿيو؟
جواب: شاهه قادري.
سوال: ڀٽائيءَ جي راڳي فقيرن کي ملڪ کان ٻاهر وٺي وڃڻ وارو سلسلو ڪنهن شروع ڪيو هو؟
جواب: حميد آخوند صاحب.
سوال: استاد محمد ابراهيم ريڊيو پاڪستان حيدرآباد تي سڀ کان پهريائين ڪهڙي وائي رڪارڊ ڪرائي ؟
جواب: وائي ”ننڊ نه ڪر تون نماڻي جاڳو جيڏيون رات وهاڻي“.
سوال: وائي ”ننڊ نه ڪر نماڻي وئي ٿي ويل وهاڻي“ سڀ کان پهريائين ڪهڙي فنڪار جي آواز ۾ ريڊيو پاڪستان تان نشر ٿي؟
جواب: استاد محمد جمن جي آواز ۾.
سوال: ٻول، سانگياڻي باندياڻي قيدياڻي آهيان، اهي ٻول پهريون ڀيرو ريڊيو پاڪستان ڪراچي تان ڪهڙي فنڪار جي آواز ۾ رڪارڊ ٿيا؟
جواب: لکا ڏنو بلوچ جي آواز ۾.
سوال: شاهه جي راڳي، سيد گدا حسين شاهه جو اصل نالو ڇا آهي؟
جواب: سيد علي ياور شاهه ولد سيد علي بخش المعروف ناز لطيفي جو فرزند.
سوال: شاهه جو راڳي، سيد گدا حسين شاهه ڪڏهن ۽ ڪٿي ڄائو؟
جواب: 23 آڪٽوبر 1971ع ڀٽ شاهه ۾. 24 آڪٽوبر 1991ع به لکيل آهي.
سوال: سيد گدا لطيفيءَ ڪهڙي سال ۽ ڪهڙي راڳيءَ کان لطيفي راڳ سکڻ جي شروعات ڪئي؟
جواب: 1999ع کان مشهور راڳي سائين جمن شاهه کان.
سوال: شاهه سائين جي درگاهه تي ڪهڙي بزرگ هفتي جون راتيون فقيرن کي ورهائي ترتيب سان ڏنيون؟
جواب: سيد غلام شاهه.
سوال: سيد غلام شاهه سڀ کان پهرين هفتي جي ڪهڙين راتين ۾ راڳ جي شروعات ڪئي؟
جواب: جمعي ۽ سومر جي رات.
سوال: سنڌ ۾ شاهه سائين جو ڪهڙو راڳيءَ سر سامونڊي جو اول نمبر ڄاڻوآهي؟
جواب: سيد جمن شاهه لطيفي.
سوال: سيد جمن شاهه، شاگردن جي تربيت شاهه جي ڪهڙي سر سان شروع ڪندو آهي؟
جواب: سر سامونڊيءَ سان.
سوال: ٽالپرن واري دور ۾ ڀٽ شاهه تي هفتي ۾ ڪهڙيون راتيون شاهه جو راڳ ٿيندو هو؟
جواب: جمعو ۽ اربع جي رات.
سوال: ابراهيم فقير واري دور ۾ ڀٽ شاهه تي هفتي جي ڪهڙين راتين ۾ شاهه جو راڳ ٿيندو هو؟
جواب: جمعو، اربع، سومر ۽ آچر جي رات.
سوال: ان وائي ڳائيندڙ فقيرياڻيءَ جو نالو ٻڌايو جيڪا، وائي ڳائيندڙ فقيرن کي لقمو ڏيندي هئي؟
جواب: مائي مِٺان.
سوال: کٽ جي سيرانديءَ کان شاهه سائين جو خيالي ڦوٽو ۽ دنبورو ڪهڙي عقيدتمند راڳي عورت ٽنگي رکندي هئي؟
جواب: مائي مِٺان.
سوال: ان مائي جو نالو ٻڌايو جيڪا سر مارئي جي وائيءَ ۾ ”الو ميان“ ڪرڻ تي سندس گھر ۾ رکيل ڪنجهيءَ جا ٿانوَ ٻرندا هئا؟
جواب: مائي جيان / جيوان (ڪڇ جي طرف جي).
سوال: مائي جيان شاهه سائين جو راڳ ڪنهن کان سکي هئي؟
جواب: ڀٽ تي سائين غلام شاهه کان.
سوال: ”فقير آءُ اڳ مياس ته تون منهنجي قبر تي دنبورو کڻي وائي چئجان، انشاءَ الله مرشد جي دعا سان آءُ توکي سر وٺرائينديس“ اهي لفظ ڪنهن ۽ ڪنهن کي چيا هئا؟
جواب: مائي جيان، پنهنجي مڙس نهال فقير کي چيا.
سوال: نهال فقير ”الو ميان“ ڪري سر مارئي آلاپيو ته، مائي جيان قبر مان ڪهڙي وراڻي ڏنس؟
جواب: ”عمر آيو اوچتو ڏاڍي ساڻ ڏمر.“
سوال: لطيفي تنوار جو مشهور راڳي سيد غلام حيدر شاهه پاڻ کي ڇا سڏرائيندو هو؟
جواب: خادم الفقراء (پيار مان گلڻ سائين).
سوال: ڀٽ ڌڻيءَ جي راڳي سيد غلام حيدر شاهه جو انتقال ڪڏهن ٿيو؟
جواب: 6 آگسٽ 2004ع ۾ (والد جو نالو سيد جڙيل شاهه).
سوال: ڪهڙي سال راڳ رنگ جي محفل ڀٽ شاهه آڊيٽوريم هال مان ريڊيو پاڪستان حيدرآباد پوري ملڪ ۾ نشر ڪئي؟
جواب: 1964ع ۾.
سوال: ريڊيو پاڪستان حيدرآباد جي گيٽ جي سامهون تنبوري چوڪ جو افتتاح ڪنهن۽ ڪڏهن ڪيو هو؟
جواب: ضلعي ناظم حيدرآباد، ڪنور نويد جميل، اڱارو ٽيهه سيپٽمبر 2008ع تي.
سوال: شاهه سائينءَ جو سڄو راڳ سيد غلام شاهه جي آواز ۾ ريڊيو پاڪستان حيدرآباد جي ڪهڙي پروڊيوسر رڪارڊ ڪيو هو؟
جواب: پروڊيوسر غلام حسين شيخ.
سوال: شاهه سائين پنهنجي شاعريءَ ۾ ڪينرو ساز جو ذڪر ڪيو آهي، ان ساز ۾ ڪيتريون تارون هونديون آهن؟
جواب: ٻه تارون.
سوال: شاهه سائين رباب ساز جو ذڪر ڪهڙن سرن ۾ ڪيو آهي؟
جواب: سرڪلياڻ ۽ سورٺ ۾.
سوال: رباب ساز ۾ ڪيتريون تارون ٿين ٿيون، انهن جا نالا ٻڌايو؟
جواب: چار تارون، پهرين تار کرج مڌاسٿان، ٻي تار پنچم، ٽين تار رکب، چوٿين شهه تار.
سوال: شاهه سائين جي درگاهه تي ڏينهن جي ٻي شفٽ ۾ راڳي فقير راڳ جي شروعات ڪهڙي سر کان ڪندو آهي؟
جواب: سر سسئي آبڙي.
سوال: ڪهڙي سال کان شاهه سائين جي درگاهه تي ڏينهن جو راڳ جي شروعات ٿي؟
جواب: 1980ع کان پوءِ.
سوال: شاهه سائين جي درگاهه تي هفتي جي هر رات راڳ جي شروعات ڪهڙي سال کان ٿي؟
جواب: 1980ع کان پوءِ.
سوال: ڀٽ شاهه تي سڀ کان پهريائين شاهه سائين جي ڪافي ”پرچن شال پنهوار“ ڪهڙي فنڪار ڳائي هئي؟
جواب: امير علي خان ولد جمال خان (مشهور نالو بيرو).
سوال: ڀٽ شاهه تي ڪهڙي فنڪار کي شهيد ذوالفقار علي ڀٽي صاحب حڪم فرمايو ته پهريائين راڻو ٻڌاءِ؟
جواب: فقير عبدالغفور کي.
سوال: شاهه سائين جو راڳ جمعي جي رات ڪهڙي سورمي جي مزار تي ڳايو وڃي ٿو؟
جواب: سهڻي جي مزار تي.
سوال: ڳوٺ سچيڏني جو ڪهڙو فقير جڏهن به شاهه سائين جو سرسارنگ ڳائيندو هو ته برسات وسندي هئي؟
جواب: موليڏنو ماڇي.
سوال: شاهه سائين جي وائي ”لڳي ڏکڻ جي هير مارو منهنجا مير“ اها وائي استاد مرحوم محمد يوسف ڪهڙي راڳ ۾ ڳائي هئي؟
جواب: خالص ڀيرويءَ ۾.
سوال: ڪڇ ۾ شاهه سائين جا اهي ڪهڙا راڳائي فقير هئا جيڪي شاهه صاحب جو ڪلام ڳائيندا هئا ته ڇانوَ ٿيو پوندي هئي؟
جواب: ميون ملوڪ (ملڪ) کوڙ ۽ مکڻ فقير جت.
سوال: شاهه سائين جي راڳي فقير ميون ملوڪ کوڙ جي وفات ڪڏهن ٿي؟
جواب: 1932ع ۾.
سوال: شاهه سائينءَ جي راڳي فقيرن پاڪستان کان ٻاهر پهريون ڀيرو ڪڏهن ۽ ڪهڙي ملڪ ۾ شاهه جو راڳ ڳايو؟
جواب: 13 جولاءِ 1988ع کان 28 جولاءِ 1988ع تائين فرانس ملڪ ۾.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪهڙن راڳي فقيرن پهريون ڀيرو پاڪستان کان ٻاهر شاهه جو راڳ آلاپيو هو؟
جواب: فقير قربان لنجواڻي، فقير خان محمد چانڊيو ۽ فقير قادر بخش.
سوال: شاهه سائين جي راڳي فقير غلام حيدر نظاماڻي جو جنم ڪڏهن ٿيو؟
جواب: آگسٽ 1933ع ۾.
سوال: شاهه سائين جي ڪنهن به فقير جي انتقال تي ان کي شاهه سائين جي ڪهڙي شيءِ پارائي ويندي آهي؟
جواب: شاهه سائين جي ذاتي گودڙي.
سوال: شاهه سائين جي ڪهڙي راڳي فقير هند، سنڌ ووڙي اٺاويهه سؤ بيت هٿ ڪيا؟
جواب: فقير غلام حيدر نظاماڻي.
سوال: فقير غلام حيدر نظاماڻي ۾ ڀلوڙ راڳيءَ واريون خصلتون ڏسندي ڪهڙي بزرگ کيس شاهه سائين جو نادر رسالو تحفي طور ڏنو هو؟
جواب: سيد روشن شاهه.
سوال: فقير غلام حيدر لطيف سائين جي درگاهه تي هفتي جي ڪهڙي رات راڳ ڳائيندو هو؟
جواب: خميس جي رات.
سوال: فقير غلام حيدر نظاماڻيءَ راڳ جي سکيا سڀ کان پهرين ڪنهن کان ورتي هئي؟
جواب: فقير خان محمد نظاماڻيءَ کان 12 سالن جي عمر ۾. پوءِ سيد غلام شاهه کان
سوال: شاهه سائين جي راڳي فقير غلام حيدر نظاماڻي کي محمد هاشم سائل جو ڪهڙي شعر تمام گهڻو پسند هو؟
جواب: شعر چئو شعر ڀٽ جو، لطيف ان جو صدر هجي،
مهمان خاص ڀر ۾، تنهن جي تمر هجي.
سوال: شاهه جي راڳي فقير غلام حيدر نظاماڻيءَ تنبوري تي باقائده راڳ جي تربيت ڪڏهن ۽ ڪهڙي بزرگ کان ورتي هئي؟
جواب: 1952ع ۾ سيد غلام شاهه کان. (اخبارن ۾ 1958ع غلط لکيل آهي ).
سوال: فقير غلام حيدر پنهنجي زندگيءَ جي آخري ڏينهن ۾ تنبوري تي شاهه سائين جي ڪهڙي وائي ڪهڙي عيسوي تاريخ تي آلاپي هئي؟
جواب: ڪاڪ هلبو ڪڏهين، تان تو ويهه سنبهي، ساٿي ميان، پانڌي ميان، خميس جي رات 28 مارچ 2002ع تي.
سوال: شاهه سائين جي راڳي فقير غلام حيدر نظاماڻي جي وفات ڪڏهن ٿي؟
جواب: 29 مارچ 2002ع مطابق جمع 14 محرم 1423هه.
سوال: شاهه جي راڳي، فقير حاجن نظاماڻي ولد فقير غلام حيدر نظاماڻيءَ جي پيدائش ڪڏهن ٿي؟
جواب: 15 فيبروري 1979ع ڳوٺ غلام حيدر نظاماڻي تعلقو هالا.
سوال: فقير حاجن نظاماڻي ڪهڙي سال کان شاهه سائينءَ جي درگاهه تي راڳ آلاپي رهيو آهي؟
جواب: 1989ع کان.
سوال: لطيف سائينءَ جي راڳي فقير خان محمد لنجواڻيءَ جي ولادت ڪڏهن ٿي؟
جواب: 1957ع ۾.
سوال: شاهه سائينءَ جو راڳي فقير خان محمد لنجواڻي هفتي ۾ ڪيترا ڏينهن درگاهه تي راڳ ڳائيندو هو؟
جواب: 3 ڏينهن.
سوال: شاهه سائينءَ جو راڳي فقير خان محمد لنجواڻي ڪڏهن انتقال ڪري ويو؟
جواب: آچر 22 جنوري 2012ع مطابق 27 صفر 1433هه تي هٿياربندن هٿان قتل ٿيو.
سوال: شاهه سائينءَ جو راڳي فقير قربان علي آزاد لنجواڻي ڪڏهن ڄائو؟
جواب: 5 مارچ 1938ع تي ڳوٺ ڪيهر فقير ضلع مٽياري ۾.
سوال: شاهه سائين جي راڳي قربان فقير جي تصنيفن جا نالا ٻڌايو؟
جواب: 1. سلسله فرياد 1964ع. 2. فرياد 1986ع. 3. گلستان فرياد 1988ع. 4. هم شڪل پيمبر 1994ع. 5. مرثيه جناب رباب سلام عليها 1998ع. 6. شبستان ماتم (سرائيڪي ۽ اردو 2004ع). 7. ديوان آزاد.
سوال: لطيف سائين جي راڳي فقير قربان لنجواڻيءَ کي ريڊيو پاڪستان حيدرآباد تان لطيف جا سر آلاپڻ جو موقعو ڪڏهن مليو؟
جواب: 1962ع کان (200 کان وڌيڪ پروگرام ڪيائين).
سوال: فقير قربان علي آزاد، شاهه سائينءَ جي ڪهڙي راڳ آلاپڻ تي وڏي دسترس رکندو هو؟
جواب: سورٺ راڳ.
سوال: مشهور شاعر مرحوم استاد قربان فقير لنجواڻي شاهه سائينءَ جي درگاهه تي هفتي جي ڪهڙي رات راڳ جي اڳواڻي ڪندو هو؟
جواب: هر ڇنڇر جي رات.
سوال: فقير قربان لنجواڻي لطيف جي راڳ جي سکيا ڪنهن کان ورتي هئي؟
جواب: پنهنجي والد مير محمد فقير کان (فقير قربان کي ڪل ٻه لطيف ايوارڊ مليا).
سوال: فقير قربان علي لنجواڻيءَ ڪڏهن وفات ڪئي؟
جواب: 24 فيبروري 2004ع تي.
سوال: سيد علي بخش شاهه علڻ ڀٽائي جو جنم ڪڏهن ٿيو؟
جواب: 1871ع ۾ پير لطف علي شاهه جي گهر ڀٽ شاهه ۾.
سوال: سيد علي بخش شاهه علڻ ڀٽائي جو وصال ڪڏهن ٿيو؟
جواب: 14 محرم 1352هه، 18 مئي 1933ع ۾. (خميس 23 محرم 1352هه)
سوال: نامياري راڳي سيد جمن شاهه ولد سيد مير محمد عرف ميرل شاهه جو جنم ڪڏهن ٿيو؟
جواب: 1960ع ڌاري ڀٽ شاهه ۾.
سوال: لطيفي راڳ جو ناميارو راڳي کٻڙ فقير ولد ابوطالب سومرو ڪڏهن پيدا ٿيو؟
جواب: 1960ع ڌاري بلڙي شاهه ڪريم ۾.
سوال: کٻڙ فقير سومري جي وڏڙن مان ڪهڙا ٻه بزرگ شاهه سائينءَ سان گڏ راڳ آلاپيندا هئا؟
جواب: فقير حاجي الله ڏنو سومرو ۽ حاجي ابراهيم سومرو.
سوال: شاهه سائينءَ جو راڳي سيد حاڪم علي شاهه ولد سيد مراد علي شاهه ڪڏهن پيدا ٿيو؟
جواب: 1955ع ڌاري ڀٽ شاهه ۾.
سوال: سيد حاڪم علي شاهه، شاهه سائينءَ جو راڳ ڪهڙي سال کان آلاپي رهيو آهي؟
جواب: 2002ع کان.
سوال: شاهه سائينءَ جو راڳي قمبر علي لنجواڻي ولد جلال فقير لنجواڻي ڪڏهن پيدا ٿيو؟
جواب: 1949ع ڌاري ڳوٺ ڪيهر فقير لنجواڻي ضلعو مٽياري.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪلام جو راڳي فقير گل محمد ولد فقير مولا بخش خاصخيلي ڪڏهن پيدا ٿيو؟
جواب: 1963ع ڀٽ شاهه ۾.
سوال: فقير مولا بخش خاصخيلي جي خاندان جا ڪهڙا ٻه وڏڙا فقير ، شاهه سائينءَ جي دور ۾ راڳ ڳائيندا هئا؟
جواب: سومر فقير ۽ پيارو فقير.
سوال: شاهه سائينءَ جو راڳي منٺار فقير عرف فقير رسول ڏنو ولد محمد سليمان جوڻيجو ڪڏهن پيدا ٿيو؟
جواب: 12 نومبر 1964ع، ڳوٺ وسي مراد شاهه ضلعي مٽياري ۾.
سوال: شاهه سائينءَ جو راڳي فقير محمد جمن ولد نهال فقير لنجواڻي ڪڏهن ڄائو؟
جواب: 1957ع ۾.
سوال: شاهه سائينءَ جو راڳي دائم فقير ولد لعل محمد نظاماڻي ڪڏهن پيدا ٿيو؟
جواب: 1953ع ڌاري ڳوٺ جمال خان نظاماڻي تعلقي هالا ۾.
سوال: شاهه سائينءَ جو راڳي استاد جڙيل فقير ولد جلال فقير لنجواڻي ڪڏهن ڄائو؟
جواب: 1946ع ڌاري ڳوٺ ڪيهر فقير لنجواڻي ضلعي مٽياري ۾.
سوال: شاهه سائينءَ جو راڳي محمد رحيم ولد لعل محمد شاهاڻي جو جنم ڪڏهن ٿيو؟
جواب: 1951ع ڌاري ڳوٺ احمد خان شاهاڻي تعلقي ٽنڊي آدم ۾.
سوال: شاهه سائينءَ جو راڳي راڻو فقير ولد الله ورايو جوڻيجو ڪڏهن پيدا ٿيو؟
جواب: 1958ع ڌاري.
سوال: شاهه سائينءَ جو راڳي قربان علي ولد محمد اسماعيل کوسو ڪڏهن ۽ ڪٿي پيدا ٿيو؟
جواب: 1968ع ڌاري نصيرآباد ضلعي لاڙڪاڻي ۾.
سوال: شاهه سائينءَ جو راڳي فقير انور علي ولد ٺارو فقير خاصخيلي ڪڏهن ۽ ڪٿي پيدا ٿيو؟
جواب: 1968ع ڌاري ڀٽ شاهه ۾.
سوال: نامور لطيفي راڳي فقير انور علي خاصخيلي جي پسند جا راڳ ڪهڙا آهن؟
جواب: راڳ راڻو ۽ ماروي.
سوال: شاهه سائينءَ جو راڳي جواڻ فقير ولد واحد بخش ڇڄڙو ڪڏهن ۽ ڪٿي پيدا ٿيو؟
جواب: 1944ع ڌاري ڳوٺ گاهي خان ڇڄڙي تعلقي هالا ۾.
سوال: فقير شاهنواز ولد مصري فقير بڙدي ڪڏهن ۽ ڪٿي ڄائو؟
جواب: 9 ڊسمبر 1972ع تي ڀٽ شاهه ۾ .
سوال: بڙدي خاندان جي پهرين شاهه جي راڳيءَ جو نالو ٻڌايو؟
جواب: فقير شاهنواز بڙدي.
سوال: فقير محمد اسماعيل ولد فقير مير محمد ميرجت ڪڏهن ۽ ڪٿي پيدا ٿيو؟
جواب: پهرين فيبروري 1975ع ڀٽ شاهه ۾ .
سوال: شاهه سائينءَ جي راڳي فقير محمد اسماعيل ميرجت کي شاهه سائينءَ جي ڪيترن سرن آلاپڻ تي عبور حاصل آهي؟
جواب: 25 سرن تي.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪلام جي راڳي، فقير خان محمد ولد فقير محمد عرس چانڊيي جو جنم ڪڏهن ٿيو؟
جواب: 1945ع ڌاري ڳوٺ ڪڙيي گهنور تعلقي گولاڙچيءَ ۾.
سوال: شاهه سائينءَ جو راڳي فقير غلام اڪبر ولد خدا بخش ملاح ڪڏهن ۽ ڪٿي ڄائو؟
جواب: 1991ع ۾ ڀٽ شاهه ۾ ڄائو.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪلام جو نامور راڳي، فقير مير حسن ولد فقير محمد يوسف تمراڻي ڪڏهن ڄائو؟
جواب: 1953ع ڌاري ڳوٺ ميهار فقير تمراڻي ضلعي مٽياري ۾.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪلام جو راڳي، فقير لياقت علي ولد علي محمد لنجواڻي ڪڏهن پيدا ٿيو؟
جواب: 1961ع ڌاري ڳوٺ ڪيهر فقير لنجواڻي ضلعي مٽياري ۾.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪلام جو راڳي، رحيم فقير عرف رحيم ڏنو ولد الله ورايو جوڻيجو ڪڏهن ۽ ڪٿي ڄائو؟
جواب: 4 جولاءِ 1974ع، وسي مراد شاهه ضلعو مٽياري.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪلام جو راڳي، فقير خير محمد ولد فقير ڀلو ملاح ڪڏهن ۽ ڪٿي ڄائو؟
جواب: 1956ع ڌاري کاڻوٺ تعلقي هالا ۾.
سوال: فقير خير محمد ملاح شاهه سائينءَ جي راڳ جي سکيا ڪڏهن ۽ ڪنهن کان ورتي؟
جواب: 1982ع ڌاري گلو فقير چنڊ کان.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪلام جو راڳي، قادر ڏنو ولد غلام محمد ٿهيم ڪڏهن ۽ ڪٿي ڄائو؟
جواب: 1955ع ڌاري ڀٽ شاهه ۾.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪلام جو راڳي، فقير الهه ڏنو ولد فقير محمد نظاماڻي ڪڏهن ۽ ڪٿي ڄائو؟
جواب: 1954ع ڌاري ڳوٺ عارب نظاماڻي تعلقو هالا ۾.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪلام جو راڳي، محرم علي ولد احمد فقير تمراڻي ڪڏهن ۽ ڪٿي ڄائو؟
جواب: 1955ع ڌاري ڳوٺ ميهار فقير تمراڻي تعلقي هالا ۾.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪلام جو راڳي، فقير علي حسن عرف علي ڏنو ولد فقير لائق ڏنو تمراڻي ڪڏهن ۽ ڪٿي ڄائو؟
جواب: 1954ع ڌاري ڳوٺ ميهار فقير تمراڻي تعلقي هالا ۾.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪلام جو راڳي، فقير يار محمد ولد فقير محمد عثمان تمراڻي ڪڏهن پيدا ٿيو؟
جواب: 1965ع ڌاري ڳوٺ ميهار فقير تمراڻي تعلقي هالا ۾.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪلام جو راڳي، غلام عباس ولد فقير محمد رمضان تمراڻي ڪڏهن پيدا ٿيو؟
جواب: 1971ع ڌاري ڳوٺ ميهار فقير تمراڻي تعلقي هالا ۾.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪلام جو راڳي، طالب حسين ولد علي حسن عرف فقير علي ڏنو تمراڻيءَ جو جنم ڪڏهن ٿيو؟
جواب: 8 فيبروري 1978ع تي ڳوٺ ميهار فقير تمراڻي تعلقي هالا ۾.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪلام جو راڳي، سائين بخش ولد خان فقير نظاماڻي ڪهڙي عيسوي سال ۾ ڄائو؟
جواب: 1961ع ڌاري ڳوٺ علي محمد نظاماڻي تعلقو هالا.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪلام جو راڳي، فقير غلام محمد ولد الهه بچايو تمراڻي ڪڏهن پيدا ٿيو؟
جواب: 27 جولاءِ 1959ع، ڳوٺ ميهار فقير تمراڻي تعلقي هالا ۾.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪلام جو راڳي، قادن فقير عرف قادر بخش ولد ڪارو فقير خاصخيلي ڪهڙي عيسوي سال ۾ پيدا ٿيو؟
جواب: 6 جولاءِ 1958ع ڀٽ شاهه ۾.
سوال: قادن فقير خاصخيليءَ کي شاهه سائينءَ جي ڪهڙن سرن تي خاص عبور حاصل آهي؟
جواب: سر ڪلياڻ، سر سسئي ۽ سر راڻي تي.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪلام جو راڳي، غلام محمد ولد فقير موسو خان نظاماڻي ڪڏهن ڄائو؟
جواب: 1965ع ڌاري ڳوٺ حيات نظاماڻي ضلعي مٽياري ۾.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪلام جي راڳي، فقير غلام محمد نظاماڻيءَ کي شاهه سائينءَ جي ڪهڙن خاص سرن تي عبور حاصل اٿس؟
جواب: سر ڪلياڻ، يمن ڪلياڻ، سورٺ ۽ مارئيءَ تي.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪلام جي راڳي، فقير ناظم علي ولد عزت خان لنجواڻيءَ جو جنم ڪڏهن ٿيو؟
جواب: 23 جنوري 1992ع تي ڳوٺ ڪيهر فقير لنجواڻي تعلقي هالا ۾.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪلام جي راڳي، فقير معشوق علي ولد فقير محمد حسن ملوکاڻي ءَ جو جنم ڪڏهن ٿيو؟
جواب: 1987ع ڌاري شهر ٽنڊي آدم ۾.
سوال: فقير معشوق علي، شاهه سائينءَ جي راڳ جي سکيا ڪڏهن ۽ ڪنهن کان ورتي؟
جواب: 2004ع ڌاري سيد ذوالفقار علي شاهه کان.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪلام جي راڳي، فقير محمد اسلم ولد عبدالغفور شيخ ڪڏهن ۽ ٿي ڄائو؟
جواب: 13 اپريل 1982ع تي ڀٽ شاهه ۾.
سوال: فقير محمد اسلم شيخ، شاهه سائينءَ جي راڳ جي سکيا ڪڏهن ۽ ڪنهن ورتي؟
جواب: 2004ع ڌاري شاهه جي راڳي جڙيل فقير لنجواڻيءَ کان.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪلام جي راڳي، فقير سيد ممتاز ولد سيد ڌڻي بخش شاهه ڪڏهن ۽ ڪٿي ڄائو؟
جواب: 28 آڪٽوبر 1986ع تي ڳوٺ سيد وسي مراد شاهه ۾.
سوال: سيد ممتاز علي شاهه، شاهه جي راڳ جي سکيا ڪڏهن ۽ ڪنهن کان ورتي؟
جواب: 1986ع ڌاري فقير رسول ڏني عرف فقير منٺار علي جوڻيجي کان.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪلام جي راڳي، پير بخش ولد الله بخش ٿهيم جو جنم ڪڏهن ٿيو؟
جواب: 1954ع ڌاري ڳوٺ محمود ٿهيم تعلقي هالا ۾.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪلام جي راڳي، سيد ماجد علي ولد سيد يار محمد شاهه جو جنم ڪڏهن ٿيو؟
جواب: 1990ع ۾ ڀٽ شاهه ۾.
سوال: سيد ماجد علي شاهه، شاهه سائينءَ جي راڳ جي سکيا ڪڏهن ۽ ڪنهن کان ورتي؟
جواب: 2004ع ۾ فقير جڙيل لنجواڻيءَ کان.
سوال: شاهه جي ڪلام جي نوجوان راڳي منور علي ولد فقير خان محمد لنجواڻي جو جنم ڪڏهن ٿيو؟
جواب: 1992ع ڌاري ڳوٺ ڪيهر فقير لنجواڻيءَ ۾.
سوال: شاهه جي ڪلام جي راڳي، سيد اعجاز حسين شاهه ولد سيد غلام شاهه جو جنم ڪڏهن ٿيو؟
جواب: پهرين آڪٽوبر 1971ع ڀٽ شاهه ۾.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪلام جي راڳي، فقير امام بخش ولد واحد بخش ڀنگوار جو جنم ڪڏهن ٿيو؟
جواب: پهرين جنوري 1955ع تي ڪشمور ۾.
سوال: فقير امام بخش ڀنگوار ، شاهه جي راڳ ۽ دنبوري جي سکيا ڪڏهن ۽ ڪنهن ورتي؟
جواب: 2006ع ۾ سيد عطا حسين شاهه کان.
سوال: سيد عطا حسين شاهه ولد سيد غلام شاهه، شاهه جي راڳ جي سکيا ڪنهن ورتي؟
جواب: 1982ع ۾ جڙيل فقير لنجواڻي ۽ پوءِ گل محمد خاصخيليءَ کان.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪلام جي راڳي، سيد سجاد حسين شاهه ولد سيد مهدي شاهه ڪڏهن جنم ورتو؟
جواب: 1975ع ڌاري ڀٽ شاهه ۾.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪلام جي راڳي، سيد عاشق حسين ولد سيد نور محمد شاهه ڪهڙي سال جنم ورتو؟
جواب: 1956ع ڌاري ڀٽ شاهه ۾.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪلام جي راڳي، شهمير ولد ميڙائو خاصخيلي ڪهڙي عيسوي سال ۾ جنم ورتو؟
جواب: 1990ع ڌاري ڀٽ شاهه ۾.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪلام جي راڳي، سهراب علي ولد فقير قادر بخش خاصخيليءَ جو جنم ڪڏهن ٿيو؟
جواب: 1985ع ۾ ڀٽ شاهه ۾.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪلام جي راڳي فقير ، اختر حسين ولد فقير قربان علي لنجواڻي جو جنم ڪڏهن ٿيو؟
جواب: 1958ع ۾ ڳوٺ ڪيهر فقير ۾.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪلام جو راڳي، امام بخش ولد جان محمد ميرجت ڪڏهن ڄائو؟
جواب: 1988ع ڌاري ڀٽ شاهه ۾.
سوال: شاهه جي راڳي، شهمير ولد نواب سنگراسيءَ جو جنم ڪڏهن ٿيو؟
جواب: 1983ع ڌاري ڳوٺ دائود سنگراسي تعلقي هالا ۾.
سوال: شاهه جو راڳي، نظام علي ولد لکمير کوسو ڪڏهن ۽ ڪٿي ڄائو؟
جواب: 2 جولاءِ 1986ع تي ڀٽ شاهه ۾.
سوال: شاهه جو راڳي، گل محمد ولد غلام محمد خاصخيلي ڪڏهن ڄائو؟
جواب: 1976ع ڌاري ڀٽ شاهه ۾.
سوال: شاهه جو راڳي، فقير الله ڏنو ولد جمعو فقير ملاح ڪڏهن ۽ ڪٿي ڄائو؟
جواب: 1959ع ڌاري ڀٽ شاهه ۾.
سوال: شاهه جو راڳي، فقير مرحوم برڪت علي ولد فقير مولا بخش خاصخيلي ڪڏهن ۽ ڪٿي ڄائو؟
جواب: پهرين جنوري 1965ع ڌاري ڀٽ شاهه ۾.
سوال: شاهه جو راڳي، فقير گل محمد پهوڙ ولد بلاول علي پهوڙ جو جنم ڪڏهن ٿيو؟
جواب: 1952ع ۾.
سوال: شاهه جي راڳي، فقير ڪامل ٿهيم ولد آچر فقير ٿهيم جو جنم ڪڏهن ۽ ڪٿي ٿيو؟
جواب: 1950ع ۾ ڀٽ شاهه ۾.
سوال: فقير ڪامل ٿهيم ڪهڙي سال کان ڀٽائيءَ جي درگاهه تي راڳ ڳائڻ شروع ڪيو؟
جواب: 1969ع کان.
سوال: شاهه جي راڳي، امام بخش ولد کٻڙ خاصخيلي جو جنم ڪڏهن ٿيو؟
جواب: 1964ع ۾. 1965ع ڀٽ شاهه ۾.
سوال: شاهه جي راڳي، فقير غلام حيدر تمراڻي ولد فقير الله ڏني تمراڻيءَ جو جنم ڪڏهن ٿيو؟
جواب: 30 جنوري 1971ع ۾.
سوال: شاهه جو راڳي، فقير غلام عباس رند ولد مصر فقير رند ڪڏهن ۽ ڪٿي ڄائو؟
جواب: 1973ع ۾ شهدادپور ۾.
سوال: شاهه جو راڳي، فقير صدر ولد فقير غلام علي لنجواڻي ڪڏهن ڄائو؟
جواب: 1981ع ۾ ڳوٺ ڪيهر فقير ۾.
سوال: شاهه جو راڳي، فقير محمد سوڍڙو ولد حاجي محمد امين سوڍڙو ڪڏهن ۽ ڪٿي ڄائو؟
جواب: 1947 ۾ هالا نوان ۾.
سوال: شاهه جو راڳي، سيد ذوالفقار علي ولد سيد نور محمد شاهه ڪڏهن ۽ ڪٿي ڄائو؟
جواب: 1960ع ۾ ڀٽ شاهه ۾.
سوال: شاهه جي راڳي، فقير گلشير ولد نهال فقير لنجواڻيءَ جو جنم ڪڏهن ٿيو؟
جواب: 1974ع ۾ ڳوٺ ڪيهر فقير لنجواڻيءَ ۾.
سوال: شاهه جو راڳي، فقير سائين بخش ولد محمد صديق نظاماڻي ڪڏهن ۽ ڪٿي ڄائو؟
جواب: 1956ع ۾ ڳوٺ علي محمد نظاماڻي تعلقو هالا.
سوال: شاهه جو راڳي، سوڀو فقير ولد جان محمد خاصخيلي ڪڏهن ۽ ڪٿي ڄائو؟
جواب: 1966ع ۾ رڪن ٻرڙا ۾.
سوال: شاهه جو راڳي، غلام قادر نظاماڻي ولد خدا بخش نظاماڻي ڪڏهن ڄائو؟
جواب: 1969ع ۾ ڳوٺ غلام محمد نظاماڻي تعلقي هالا.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪهڙي راڳيءَ جنم 1967ع ۾ ٿيو؟
جواب: فقير شاهنواز ولد فقير محمد ابراهيم نظاماڻي جو.
سوال: شاهه جي راڳي فقير هوت خاصخيليءَ جو جنم ڪڏهن ٿيو؟
جواب: 1986ع ۾ فقير محمد علي خاصخيليءَ جي گهر ۾.
سوال: شاهه جو راڳي، فقير ذوالفقار ولد فقير قمبر لنجواڻي ڪڏهن پيدا ٿيو؟
جواب: 5 جولاءِ 1975ع ڀٽ شاهه ۾.
سوال: شاهه جي ڪلام جي راڳي، فقير آڳو پهوڙ ولد حاجي قادر بخش پهوڙ جو جنم ڪڏهن ٿيو؟
جواب: 1966ع ۾ ڀٽ شاهه ۾.
سوال: شاهه جي راڳي، فقير قائم علي لنجواڻي ولد قادر بخش لنجواڻيءَ جو جنم ڪڏهن ٿيو؟
جواب: 1989ع ۾.
سوال: شاهه سائين جي ڪهڙي راڳي فقير جي پيدائش پهرين جنوري 1976ع ۾ ٿي؟
جواب: مختيار فقير سنديلو ولد رحمت علي.
سوال: شاهه جو راڳي، فقير وريام ولد ڇٽو خاصخيلي ڪڏهن پيدا ٿيو؟
جواب: 10 آگسٽ 1976ع ڀٽ شاهه ۾.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪهڙي راڳي فقير جي پيدائش پهرين مئي 1972ع تي ڀٽ شاهه ۾ ٿي؟
جواب: لعل محمد فقير اصل نالو صوف فقير ولد محرم فقير خاصخيلي.
سوال: شاهه جي راڳي، فقير سائين بخش نظاماڻيءَ جي پيدائش ڪڏهن ٿي؟
جواب: 1961ع ڳوٺ علي محمد نظاماڻي ۾.
سوال: شاهه جو راڳي، فقير قمبر جلالاڻي ولد رب ڏنو فقير جلالاڻي ڪڏهن ڄائو؟
جواب: 1963ع ۾.
سوال: شاهه سائين جي ڪافي ”لاءِ ته نماڻيءَ سان نينهن“ سڀ کان پهريائين ڪهڙي فنڪار جي آواز ۾ ريڊيو پاڪستان تان نشر ٿي؟
جواب: جيوڻي ٻائي جي آواز ۾.
سوال: شاهه سائين جي وائي ”تڙ نهاريان تي منهنجا بندر ويئڙاجي“ جيجي زرينه بلوچ سان گڏ ٻئي ڪنهن جي آواز ۾ ريڊيو پاڪستان تي رڪارڊ ٿيل آهي؟
جواب: استاد امير عليءَ جي آواز ۾.
سوال: شاهه جي راڳ جي نظام بابت 1959ع ۾ ڪنهن تحقيق ڪئي هئي؟
جواب: ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ.
سوال: ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ، شاهه جي راڳ تي تحقيق ڪرڻ دوران ڪهڙن ڪلاسيڪي راڳين کي گڏ ويهاري راڳ تي تحقيق ڪئي؟
جواب: پير غلام شاهه، استاد منظور علي خان ۽ استاد نياز حسين کي.
سوال: شاهه سائين جي ڪهڙي موسيقار سر ڪوهياري جي سڃاڻپ، شڪل بلاول سان ڪئي آهي؟
جواب: استاد امير علي خان. (ڊاڪٽر نبي بخش بلاول ٺاٺ مان ڪئي )
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪهڙي محقق 1959ع ۾ سر کاهوڙي جي سڃاڻپ ديو گنڌار سان ڪئي آهي؟
جواب: ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ.
سوال: شاهه سائين جي راڳ جي ڄاڻو استاد امير علي ولد استاد رمضان علي جو جنم ڪڏهن ٿيو هو؟
جواب: 1961ع ۾ حيدرآباد ۾.
سوال: ڪهڙي محقق شاهه جي راڳ تي 22 سال تحقيق ڪئي؟
جواب: استاد امير علي خان.
سوال: شاهه سائين جي ڪائين عرس جي موقعي تي تائيوان جي فنڪاره جومي فاطمھ پهريون ڀيرو دنبوري جي تند تي ڀٽائي جي وائي پيش ڪئي؟
جواب: شاهه سائين جي 274 هين عرس مبارڪ جي موقعي تي. 15 صفر 1439هه تي.
سوال: تائيوان جي ڪهڙي عورت پهريون ڀيرو دنبورو کڻي ڀٽ شاهه تي راڳي فقيرن سان گڏ شاهه جي وائي ڳائي هئي؟
جواب: پي لنگ هوانگ (274 هين عرس مبارڪ جي موقعي تي).
سوال: دنبوري تي شاهه جو راڳ ڳائيندڙ پهرين راڳي عورت جو اعزاز ڪنهن کي مليو ؟
جواب: پي لنگ هوانگ (جوئي فاطمه ).
سوال: شاهه سائينءَ جي راڳ تي تائيوان جي ڪهڙي عورت پي.ايڇ.ڊي ڪري رهي آهي؟
جواب: پي لنگ هوانگ (جوئي فاطمه ).
سوال: پي لنگ هوانگ شاهه سائين جي راڳ جي سکيا ڪهڙي فقير کان ورتي هئي؟
جواب: منٺار فقير جوڻيجي کان.
سوال: استاد اياز حسين ابڙي ايراني ساز دلربا تي، شاهه سائين جي ڪهڙي سر مان وائي ڳائي آهي؟
جواب: سر حسيني.
سوال: ناري ڀڳت شاهه سائين جي ڪائين عرس مبارڪ جي موقعي تي آخري ڀيرو لطيفي راڳ آلاپيو هو؟
جواب: 213هين عرس مبارڪ جي موقعي تي 1964ع ۾.
سوال: نارو ڀڳت 213هين عرس مبارڪ جي موقعي تي ڀٽ شاهه ۾ آخري ڀيرو شاهه جي ڪهڙي وائي آلاپي هئي؟
جواب: وائي، مدت ٿي ميهار يار، ساهڙ ساٿر سير ۾.
سوال: شاهه سائين جي شيدائي فنڪار ناري ڀڳت جو جنم ڪڏهن ۽ ڪٿي ٿيو هو؟
جواب: ٿاڻي احمد خان ۾ 1889ع ۾ آلومل جي گهر ۾.
سوال: نارو ڀڳت ڪڏهن فوت ٿيو هو؟
جواب: 16 ڊسمبر 1966ع ۾.
سوال: غلام کٽي يڪتاري تي شاهه سائين جي ڪافي-ٻول، ننڊ نه ڪر نماڻي، ”وو نماڻي“ ڪهڙي راڳڻي ۾ ڳائي هئي؟
جواب: ڀاڳيسري ۾.
سوال: 21 اپريل 1970ع ۾ شاهه سائين جي عرس مبارڪ جي موقعي تي فقير عبدالغفور شاهه سائين جي ڪهڙي وائي پهريون ڀيرو ڳائي هئي؟
جواب: مون کي ڏونگر ڏورڻ آيو ڪيچي ڪيچ وڃن.
سوال: شاهه جي رسالي جا ڪهڙا سر ريڊيو پاڪستان جي وسيلي قومي مڃتا حاصل ڪري چڪا آهن؟
جواب: سر ڪوهياري ۽ راڻو.
سوال: 1967ع ۾ پهريون ڀيرو ڀٽ شاهه ڪلچرل سينٽر جي اسٽيج تي ڪهڙن فنڪارن سُنگ (سوانگ) جو مظاهرو ڪيو؟
جواب: فقير عبدالغفور، حسين بخش خادم، ڍول فقير، فقير يار علي ۽ عنايت فقير وغيره.
سوال: شاهه سائين جي مزار تي چادر چاڙهڻ جي سالياني رسم جي روايت ڪهڙي فنڪار شروع ڪئي؟
جواب: استاد منظور علي خان.
سوال: ڪهڙو فنڪار شاهه سائين جي عرس جي موقعي تي پنهنجي مٿي تي چادر رکي ميڙ جي سرواڻي ڪندو هو؟
جواب: استاد منظور علي خان.
سوال: استاد منظور علي خان جي وفات کان پوءِ ميڙي جي موقعي تي چادر چاڙهڻ جو ذمو ڪهڙي فنڪار کنيو؟
جواب: جلال چانڊيي.
سوال: ”جتي اسان جو راڳ ختم ٿئي ٿو، اتان شاهه جو راڳ شروع ٿئي ٿو“ اهي لفظ ڪهڙي فنڪار چيا هئا؟
جواب: استاد بڙي غلام علي خان.
سوال: ڀٽ شاهه ڀرسان ڳوٺ ڪيهر فقير ۾ شاهه جي راڳ جا ڪيترا راڳي رهن ٿا؟
جواب: 108 راڳي. (2004ع مطابق).
سوال: شاهه سائين جو راڳ هن وقت ڪهڙن ماڳن تي ڳايو وڃي ٿو؟
جواب: لطيف جي درگاهه، گل شاهه گل قلندر جي درگاهه، واگهين جي ڀٽ، سهڻي جي مزار، شاهه ڪريم جي درگاهه تي، بيبي لعل جي مزار تي ۽ فقير غلام حيدر نظاماڻيءَ جي اوطاق تي.
سوال: بيبي لعل جي مزار تي ڪهڙي تاريخ فقير وائي چوندا آهن؟
جواب: هر چنڊ جي اٺين رات.
سوال: تاجل بيوس کي دفنائڻ وقت ڪهڙو فنڪار ڀٽائيءَ جون وايون ڳائيندو رهيو؟
جواب: حنيف لاشاري.
سوال: ڪهڙي فنڪار شاهه سائين جو ڪلام ڳائي جهر جهنگ پهچايو ۽ کيس شاهه جو رسالو ياد هو؟
جواب: استاد محمد ابراهيم.
سوال: شاهه سائين جي ان ڪلاڪار جو نالو ٻڌايو، جيڪو شاهه جو ڪلام ڳائڻ کان اڳ ۽ پوءِ ڏوهيڙا چوندو هو.
جواب: استاد محمد ابراهيم.
سوال: ڍول فقير، شاهه سائينءَ جا ڪيترا ڪلام ريڊيو پاڪستان حيدرآباد تي رڪارڊ ڪرايا؟
جواب: تقريبن 25 ڪلام.
سوال: شاهه سائينءَ جي وائي ”ڇو ٿيون ڏيو مونکي متيون متيون“ ريڊيو پاڪستان حيدرآباد تي ڪنهن جي آواز ۾ رڪارڊ ٿيل آهي؟
جواب: علڻ فقير جي آواز ۾.
سوال: ريڊيو پاڪستان حيدرآباد تي ڪلام ”ايندو سڄڻ سائين الا منهنجو ايندو ڍولڻ سائين“ ڪهڙن ٽن مشهور فنڪارن جي آواز ۾ رڪارڊ ٿيل آهي؟
جواب: محمد ابراهيم، فقير عبدالواحد ۽ عابده پروين جي آواز ۾.
سوال: 24 جنوري 2010ع تي شاهه سائينءَ جي ڪهڙي راڳي فقير ”جئپور لٽريچر فيسٽيول“ ۾ شاهه جو راڳ ڳايو؟
جواب: شاهه جي راڳي سيد جمن شاهه.
سوال: 1928ع ۾ شاهه سائينءَ جي راڳ جي محفل ڪنهن ۽ ڪٿي ڪرائي؟
جواب: سيد ميران محمد شاهه، درگاهه جي اڱڻ ۾ ڪرائي هئي.
سوال: 18 جون 1932ع کان 1940ع تائين راڳ جون محفلون ۽ ادبي ڪانفرنسون ڪٿي ڪرائيون ويون؟
جواب: ڪراڙ ڍنڍ جي اتر پاسي موجوده گرلس پرائمري اسڪول واري جاءِ تي.
سوال: ڪهڙي ماڳ تي چاوڙا ذات جا ماڻهو لطيفي راڳ غوثيه طريقي سان ڳائيندا آهن؟
جواب: حسن باغبان قبرستان (سامارو)
سوال: ڪهڙي قديم ڳوٺ ۾ لطيف سائين جا فقير هر سال ڀٽ شاهه مان اچي تنبورا وڄائي شاهه جو راڳ چوندا آهن؟
جواب: ڳوٺ ڦلڊهو.
سوال: شاهه سائينءَ جي درگاهه جو سجاده نشين، درگاهه تي ذڪر ڪهڙي هنڌ ٻڌندو آهي؟
جواب: موجوده علم ڀرسان ڏيڍ فوٽ کان اونچي ٿلهيءَ نما جاءِ، جنهن کي آسڻ سڏبو آهي. ان تي ويهي ٻڌندو آهي.
سوال: شاهه جي ڪلام ۽ سرن کي پاڪ جرمن فورم ۾ ڪنهن جي ڪوششن سان پيش ڪيو ويو؟
جواب: ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ ۽ محترم اسماعيل نون جي ڪوششن سان.
سوال: آمريڪي شهري برين بانڊ، دنبوري جي تند تي شاهه جي راڳ جي سکيا ڪنهن کان ورتي؟
جواب: شاهه جي راڳي استاد منٺار فقير جوڻيجي کان.
سوال: شاهه جو راڳ. هن ڪتاب جو مهاڳ ڪنهن ۽ ڪهڙي عيسوي تاريخ ۽ سال ۾ لکيو؟
جواب: محمد ابراهيم جويو. 3 جولاءِ 2009ع ۾.