لطيفيات

ڏورڻ منجهان ڏسُ (لطيفي معلومات موضوع وار)

ھن ڪتاب ۾ لطيفي معلومات موضوع وار جنھن ۾ ٽوٽل ايڪيھہ موضوع ڏنل آهن ۽ انھن سمورن موضوعن ۾ مختلف نموني جا سوال ٺاهي بھترين نموني سان سمجهائڻ جي ڪوشش ڪئي وئي آهي، جيئن لطيف سائينءَ جو خاندان، لطيف سائينءَ جي زندگي، ماڳن مڪانن، ڪانفرنسون، ڏهاڙا، شاھہ لطيف ايوارڊ وغيرھہ بابت هن ڪتاب ۾ معلومات ڏنل آهي، تنھن کان علاوه پکين ۽ ٻوٽن، وڻن ۽ گاهن، نبين ملائڪن سڳورن جو ذڪر هن ڪتاب ۾ موجود آهي، جيڪو لطيف سائين پنھنجي رسالي ۾ ذڪر ڪيو آهي. لطيف سائين تي ڪيل فقيرن جي شاعري پڻ هن ڪتاب ۾ شامل آهي. لطيف سائين جي همعصرن بزرگن بابت چڱي ڄاڻ هن ڪتاب ۾ ڏنل آهي، لطيف سائين جي دور ۾ پورهيت قومن ۽ انھن جي ڪاروبار بابت مختلف سوال ڏئي سمجهايو ويو آهي.

Title Cover of book ڏورڻ منجهان ڏسُ (لطيفي معلومات موضوع وار)

شاهه سائين جي نالي سان وابسته عرس، ڏهاڙن ۽ ڪانفرنسن بابت

سوال: ڀٽ شاهه تي 1928ع کان راڳ جي محفل ڪنهن شروع ڪرائي؟
جواب: سيد ميران محمد شاهه (حوالو، سووينئر گولڊن جوبلي 2005ع).
سوال: ڇنڇر 13 صفر 1351هه تي شاهه سائينءَ جي ورسيءَ جي موقعي تي سائين جي. ايم. سيد ڪهڙي عنوان تحت بيت پڙهيا؟
جواب: شاهه صاحب جو سوز.
سوال: سيد ميران محمد شاهه ۽ سائين جي. ايم. سيد ڪهڙي تاريخ کان ڀٽ شاهه تي پهريون ڀيرو عرس جي تقريب شروع ڪئي؟
جواب: 18 جون کان 22 جون تائين 1932ع ۾.
سوال: شاهه ڀٽائيءَ جي ساليانه ورسي ملهائڻ جو رواج ڪهڙي اداري وڌو؟
جواب: سنڌ مسلم ادبي سوسائٽيءَ ۽ پوءِ شاهه عبداللطيف يادگار ڪائونسل.
سوال: شاهه سائين جي عرس جي موقعي تي ڀٽ شاهه ۾ ”ادبي ڪانفرنس“ جو بنياد ڪنهن وڌو؟
جواب: سيد ميران محمد شاهه 1932ع ۾.
سوال: شاهه سائين جي ڪائين عرس مبارڪ جي موقعي تي ”لطيف يادگار ڪاميٽي“ جو سڀ کان وڏو ادبي اجتماع ٿيو هو؟
جواب: شاهه سائين جي ٻه سو پهرين عرس مبارڪ جي موقعي تي.
سوال: شاهه سائينءَ جون ورسيون ڪهڙي سال کان باقاعدي ذوق شوق سان ملهائڻ شروع ٿيون؟
جواب: 1940ع کان. (ڪتاب. املهه موتي. ص. 29. )
سوال: مولوي عبدالڪريم چشتيءَ، 1946ع ۾ شاهه سائينءَ جي ورسيءَ جي موقعي تي ڪهڙي عنوان تحت تقرير ڪئي؟
جواب: شاهه ڀٽائيءَ جو شاهانه ڪلام.
سوال: شاهه سائينءَ جي سالگرهه سرڪاري طور تي ڪڏهن ملهائي وئي؟
جواب: آڪٽوبر 1954ع ۾.
سوال: شاهه لطيف جي ورسي پهريون ڀيرو دهليءَ ۾ ڪڏهن ملهائي وئي؟
جواب: آڪٽوبر 1955ع ۾. (حوالو، ماهوار سنڌيا. سيپٽمبر 2016ع ).
سوال: ”شاهه عبداللطيف يادگار ڪائونسل“ ڪهڙي سال کان ڪيستائين ڀٽ تي ادبي ڪانفرنسون ڪندي رهي؟
جواب: 1951ع کان 1960ع تائين.
سوال: سنڌ يونيورسٽيءَ جي حال ۾ هڪ ڏينهن جي ادبي ڪانفرنس ڪهڙي تاريخ ۽ سال ۾ منعقد ڪئي وئي؟
جواب: 16 سيپٽمبر 1960ع ۾.
سوال: لطيف يادگار ڪاميٽيءَ پاران ڀٽ شاهه ۾ شاهه لطيف جي چوٿين ادبي ڪانفرنس جو انتظام ڪنهن ڪيو هو؟
جواب: الحاج سيد ميران محمد شاهه 1953ع ۾.
سوال: ”شاهه عبداللطيف يادگار ڪائونسل“ ادبي ڪانفرنسن ۾ پڙهيل مقالن تي مشتمل ڪل ڪيترا ڪتاب شايع ڪرايا؟
جواب: ڪل 7 ڪتاب.
سوال: پاڪستان جي حڪمرانن مان پهريون ڀيرو ڪهڙي حڪمران شاهه سائينءَ جي مزار تي چادر چاڙهي هئي؟
جواب: صدر محمد ايوب خان.
سوال: ريڊيو پاڪستان ڪراچي تان محترم اي، ڪي بروهيءَ يومِ لطيف جي موقعي تي انگريزي ٻوليءَ ۾ ”دي پوئٽري آف شاهه عبداللطيف“ جي عنوان سان تقرير ڪهڙي عيسوي تاريخ ۽ سال ۾ ڪئي؟
جواب: 23 آڪٽوبر 1954ع ۾ .
سوال: ڪهڙي سال شاهه جي ميلي جي موقعي تي سنڌ ۾ وڏي ٻوڏ آئي هئي، ان ڪري ادبي ڪانفرنس ڀٽ شاهه تي منعقد نه ٿي سگهي هئي؟
جواب: 1955ع ۾. اها ڪانفرنس گورنمينٽ هاءِ اسڪول حيدرآباد جي احاطي ۾ ٿي.
سوال: سنڌ ۾ پهريون ڀيرو لطيف جي ميلي جي موقعي تي عام موڪل جو اعلان ڪنهن ۽ ڪڏهن ڪيو هو؟
جواب: وزير اعليٰ سنڌ عبدالستار پيرزادي، 15 آڪٽوبر 1954ع ۾ شاهه جو عرس 201.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪائين عرس جي موقعي تي پهريون دفعو قادر بخش ۽ سندس ساٿين مرلين ۾ شاهه جي لئي ۽ ان سان گڏ مرليءَ جي ڌمال ۽ لهرا پيش ڪيا؟
جواب: شاهه سائينءَ جي ٻه سؤ پهرئين عرس مبارڪ جي موقعي تي.
سوال: 1955ع ۾ ادبي ڪانفرنس ڀٽ شاهه بدران حيدرآباد ۾ ٿي، ان ڪانفرنس جو افتتاح ڪنهن ڪيو هو؟
جواب: محمد ايوب کهڙي، ان وقت جو وڏو وزير.
سوال: ڪهڙي سال شاهه لطيف ادبي ڪانفرنس گورنمينٽ هاءِ اسڪول حيدرآباد جي احاطي ۾ ڪرائي وئي؟
جواب: 1955ع ۾.
سوال: پهرين آڪٽوبر 1956ع تي نواب شاهه ۾ ”محفل لطيف“ نالي سان شاهه سائينءَ جي، ڪائين ورسيءَ جو جلسو ٿيو؟
جواب: 204 ساله ورسيءَ جو.
سوال: ان جلسي جي صدارت ڪنهن ڪئي هئي؟
جواب: قاضي فيض محمد ڪئي.
جواب: گورنمينٽ ڪاليج حيدرآباد 28 آڪٽوبر 1956ع ۾.
سوال: 28 آڪٽوبر 1956ع ۾ ”يوم لطيف“ ملهايو ويو ان جي صدارت ڪنهن ڪئي؟
جواب: سيد ميران محمد شاهه.
سوال: مون شاهه لطيف جي پانڌياڻيءَ کي ناحق ماريو اٿو ! شل توهان جا چپ ڪنڌ چٻا ٿين، هي لفظ ڪنهن چيا هئا؟
جواب: مائي ٿڌي.
سوال: ڪهڙي قبيلي وارا ڀٽائي جي بيتن سان نڪاح پڙهائيندا آهن؟
جواب: لا دين قبيلو ”شڪاري ڀيل“ کپري ۾ اڇڙي ٿر جي ڪنڌيءَ تي آباد.
سوال: ڪهڙو شخص ست سال هر جمعي جي رات پيرين پيادو شاهه سائين جي درگاهه تي حاضري ڀريندو هو ۽ راڳ ٻڌندو هو؟
جواب: دريا خان گهانگهرو.
سوال: ڪهڙي سال لاهور ۾ شاهه سائينءَ جي پهرين ورسي ملهائي وئي؟
جواب: آگسٽ 1959ع ۾ قاسمو پوليٽن ڪلچرل سوسائٽي پاران.
سوال: شاهه لطيف جي ميلي تي ادبي ڪانفرنس ۾ ”شاهه تي تحقيق“ جي عنوان سان صدارتي خطبو ڪنهن ۽ ڪهڙي سال ڏنو هو؟
جواب: پير حسام الدين راشدي، 1961ع ۾.
سوال: 1961ع ۾ ڪهڙي عيسوي تاريخ تي سنڌو نگر ۾ سنڌي ساهتيه پاران شاهه سائينءَ جي ورسي ملهائي وئي؟
جواب: 6 آگسٽ تي.
سوال: لطيف هال نوابشاهه ۾ شاهه سائينءَ جي 210هين ورسي ڪهڙي عيسوي تاريخ ۽ سال ۾ ملهائي وئي؟
جواب: 8 ڊسمبر 1962ع ۾.
سوال: 1967ع ۾ ڀٽائي جي ميلي ۾ ادبي ڪانفرنس ۾ هي بيت ڪهڙي سگهڙ پڙهيو هو؟
ڀٽائي تي بهار ڏٺم، عجب ميلو اسرار ڏٺم،
اسٽيج تي اوج ڏٺم، ڪرسيون گهڻا ڪوچ ڏٺم،
جواب: سگهڙ محمد صادق ٿهيم.
سوال: 1967ع ۾ ادبي ڪانفرنس ۾ سگھڙ محمد صادق ٿهيم ڪيترا بيت پڙهيا هئا؟
جواب: 24 بيت.
سوال: ڪهڙي سال کان لطيف ادبي ڪانفرنس ۾ سر وار مقالا پڙهڻ جو رواج پيو؟
جواب: 1969ع.
سوال: شاهه سائينءَ جي 219هين ورسي ڪهڙي تاريخ کان شروع ٿي هئي؟
جواب: 11 اپريل 1971ع کان .

سوال: شاهه سائينءَ جي 219هين ورسيءَ جو افتتاح ڪنهن ۽ ڪڏهن ڪيو؟
جواب: جناب نصرت حسين، 11 اپريل 1972ع ۾.
سوال: شاهه سائينءَ جي 220هين ورسي جي تقريبن جو افتتاح ڪنهن ۽ ڪڏهن ڪيو؟
جواب: مير رسول بخش خان ٽالپر، 30 مارچ 1972ع ۾.
سوال: سگا پاران اپريل 1977ع ۾ ”يوم لطيف“ پروگرام ڪٿي منعقد ٿيو؟
جواب: پاڪستان نيشنل سينٽر ڪراچي.
سوال: ڪهڙي سال سگا پاران سنڌ حڪومت جي وزير اطلاعات ۽ روينيو جناب مير هزار خان بجاراڻي کان مطالبو ڪيو ته، شاهه سائين جي عرس مبارڪ جي موقعي تي سڄي سنڌ ۾ عام موڪل ڪئي وڃي؟
جواب: 1977ع ۾.
سوال: اسلام آباد ۾ شاهه عبداللطيف ڪميونٽي سينٽر جو قيام ڪڏهن عمل ۾ آيو؟
جواب: 1996ع کان سگا اسلام آباد شاخ ۽ سگا مرڪز جي ساٿين گڏجي ڪوششون ورتيون.
سوال: سگا پاران شاهه جي ساڃاهه جي سري هيٺ هفتيوار ادبي ليڪچر ڪڏهن ۽ ڪٿي شروع ٿيا؟
جواب: 24 جنوري 2002ع کان مظهر ريسورس سينٽر رمپا پلازا ڪراچي ۾.
سوال: سگا پاران، شاهه. سچل، سامي امن ليڪچر پروگرام ڪڏهن منعقد ٿيو؟
جواب: 18 کان 20 مارچ 2005ع ۾ ڪراچي.
سوال: سگا ڪهڙي سال کي ”لطيف جو سال“ ڪري ملهايو؟
جواب: 1978ع کي.
سوال: سگا پاران 8.7.6 اپريل 1978ع تي سنڌ جي ڪهڙي شهر ۾ پهريون ڀيرو شاهه سائينءَ جي فن ۽ فڪر متعلق تقريرون، مقالا ۽ موسيقيءَ جو پروگرام ڪرايو ويو؟
جواب: ڪراچي شهر ۾ .
سوال: سگا پاران ڊسمبر 1978ع جي آخري لطيف ڪانگريس ڪهڙي شهر ۾ ڪوٺائي ويئي؟
جواب: سکر شهر ۾.
سوال: سگا پاران 31 ڊسمبر 1978ع ۾ ڀٽ شاهه تي لطيف ڪلاس جو افتتاح ٿيو ته ان پروگرام ۾ لطيف شناسيءَ تي پهريون ليڪچر ڪنهن ڏنو هو؟
جواب: مولانا غلام مصطفى قاسمي.
سوال: جمع 22 سيپٽمبر 1978ع ۾ ڪميونٽي سينٽر آب پارا، اسلام آباد ۾ لطيف ڪانگريس جو افتتاح ڪنهن ڪيو هو؟
جواب: جناب فدا محمد خان، وفاقي وزير هائوسنگ ۽ ورڪس.
سوال: 22 سيپٽمبر 1978ع ۾ ڪميونٽي سينٽر آب پارا (اسلام آباد) ۾ رات جو لطيفي راڳ جي محفل جي صدارت ڪنهن ڪئي هئي؟
جواب: جناب الحاج مير علي احمد خان ٽالپر، وفاقي وزير دفاع.
سوال: 22 سيپٽمبر 1978ع ۾ اسلام آباد ۾ لطيف ڪانگريس جو افتتاح ڪنهن ڪيو هو؟
جواب: فدا محمد خان.
سوال: 29 ڊسمبر 1978ع تي سکر ۾ سنڌ گريجوئيٽس پاران لطيف سال جي اختتام جي موقعي تي ڪهڙي شخص تقرير ڪئي هئي؟
جواب: سائين غلا مصطفيٰ شاهه.
سوال: شاهه سائين جي 228 هين ورسيءَ جي موقعي تي پهرين ڏينهن واري محفل جو مهمانِ خاص ڪير هو؟
جواب: ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ.
سوال: شاهه سائين جي 228 هين ورسيءَ جي موقعي تي اديبن ڪهڙي سر تي مقالا پڙهيا؟
جواب: شاهه جي شاعري ۽ سر مومل راڻو.
سوال: شاهه سائين جي 228 هين ورسيءَ جي موقعي تي ادبي ڪانفرنس جي صدارت ڪنهن ڪئي؟
جواب: سيد قطب علي شاهه حسيني.
سوال: شاهه سائين جي 228 هين ورسيءَ جي موقعي تي محفل موسيقيءَ جي ٻئي ڏينهن واري پروگرام جي صدارت ڪنهن ڪئي؟
جواب: جناب، جي. الانا صاحب.
سوال: شاهه سائين جي 228 هين ورسيءَ جي موقعي تي شاهه جو ڪلام بهترين انداز ۾ ڳائڻ جو انعام ڪنهن کي ڏنو ويو؟
جواب: پهريون انعام مائي ڀاڳي کي اجرڪ ۽ ٻيو انعام محمد يوسف کي (جناب علي احمد بروهي هٿان).
سوال: شاهه سائين جي 228 هين ورسيءَ جي موقعي تي ڪهڙي شخص سنڌي اجرڪ ڀٽ شاهه ثقافتي مرڪز کي سوکڙيءَ طور ڏنا؟
جواب: سنڌ جي مشهور ڪاريگر الهڏني کٽيءَ.
سوال: شاهه سائينءَ جي 228 هين ورسيءَ جي موقعي تي ڀٽ شاهه ثقافتي مرڪز حيدرآباد پاران ڪهڙو يادگار ڪتاب شايع ٿيو؟
جواب: ڪتاب، ڀٽائي. جنوري 1980ع / 1400هه ۾.
سوال: شاهه سائين جي ڪائين ورسي جي موقعي تي پهريون ڀيرو هجري ڪانفرنس جو انتظام ڪيو ويو هو؟
جواب: شاهه سائين جي 228 هين ورسي جي موقعي تي.
سوال: 9 اپريل 1982ع ۾ لطيف ادبي ڪانفرنس سنڌ جي ڪهڙي شهر ۾ منعقد ٿي ۽ ان جي صدارت ڪنهن ڪئي؟
جواب: لاڙڪاڻي ۾ صدارت سيد علي مير شاهه.

سوال: ڊسمبر 1983ع ۾ ڪهڙي تاريخ تي ڪراچي پورٽ ٽرسٽ جي زيرِنگرانيءَ ۾ يومِ لطيف ملهايو ويو؟
جواب: 10 ڊسمبر 1983ع مطابق 4 ربيع الاول 1404هه ۾.
سوال: 29 نومبر 1983ع ۾ پاڪستان نيشنل سينٽر حيدرآباد طرفان ڪوٺايل، لطيف ڪانفرنس جي افتتاحي تقرير ڪنهن ڪئي؟
جواب: مظهر الحق صديقيءَ.
سوال: 30 نومبر 1983ع ۾ شاهه لطيف ڪانفرنس ڪٿي منعقد ڪئي وئي؟
جواب: پاڪستان نيشنل سينٽر حيدرآباد ۾.
سوال: مضمون، شاهه لطيف ۽ سنڌي ثقافت. مير غلام علي جماليءَ 31 مارچ 1984ع ۾ ڪٿي پڙهيو هو؟
جواب: لياقت گورنمينٽ ڪاليج ملير طرفان صدر ڪراچيءَ ۾ ملهايل يوم لطيف جي موقعي تي.
سوال: ڳوٺ لاکا آباد ۾ ”لطيف ڊي“ دوران فجر جي وقت وائي پرچن شال پنهوار ڪنهن ڳائي هئي؟
جواب: استاد منظور علي خان.
سوال: استاد منظور علي خان، ڳوٺ لاکا آباد ۾ شاهه سائينءَ جي ڪهڙي وائيءَ متعلق چيو ته ريڊيو پاڪستان تي ڳائڻ کان مون کي منع ڪئي وئي آهي؟
جواب: وائي، پرچن شال پنهوار.
سوال: 29 مارچ 1985ع ۾ آرٽس ڪائونسل ڪراچيءَ ۾ منعقد ٿيل ڪانفرنس ۽ سيمينار ۾ ڪهڙو موضوع رکيو ويو؟
جواب: شاهه ۽ نوجوان.
سوال: شاهه سائينءَ جو 242هون عرس مبارڪ ڪهڙي عيسوي تاريخ کان شروع ٿيو هو؟
جواب: 19 آڪٽوبر 1986ع کان.
سوال: شاهه سائينءَ جي 242 هين عرس جي ادبي ڪانفرنس ۾ ڪيترن اديبن حصو ورتو؟
جواب: 29.
سوال: شاهه سائين جي ڪائين عرس مبارڪ جي موقعي تي پروگرام ۾ عابده پروين چيو ته لطيف ايوارڊ لاءِ منهنجو نالو ويچار هيٺ نه آندو وڃي؟
جواب: شاهه سائين جي 242 هين عرس مبارڪ جي موقعي تي 21 آڪٽوبر 1986ع ۾.
سوال: ورهاڱي کان پوءِ پهريون ڀيرو 1987ع ۾ ”عالمي شاهه لطيف ڪانفرنس“ ڪهڙي شهر ۾ ڪوٺائي وئي؟
جواب: دهلي شهر ۾ .
سوال: سنڌ يونيورسٽيءَ ۾ پهريون ڀيرو ”شاهه لطيف ريسرچ سيل“ ڪڏهن ۽ ڪنهن جي نگرانيءَ ۾ قائم ٿيو؟
جواب: 1988ع ۾ ڊاڪٽر عبدالجبار جوڻيجو جي نگرانيءَ ۾.
سوال: شاهه سائينءَ جي 246هين عرس مبارڪ جي موقعي تي، ٽماهي مهراڻ، شاهه سائينءَ متعلق ڪهڙو مضمون خصوصي طور شايع ڪيو هو؟
جواب: لطيف سائينءَ جي شاعريءَ ۾ جمالياتي تصور- 14 صفر 1411هه/5 سيپٽمبر 1990ع ۾.
سوال: بزم لطيف ميهڙ پاران سيپٽمبر 1991ع ۾ حضرت ڀٽائي گھوٽ جي ياد ۾ ادبي ميڙ جي صدارت ڪنهن ڪئي؟
جواب: صوفي چنيسر خان جھتيال.
سوال: 13 جنوري 1991ع ۾ بزم لطيف ميهڙ طرفان ادبي ميڙ ڪهڙي شهر ۾ منعقد ٿيو؟
جواب: فريد آباد ۾.
سوال: شاهه سائينءَ جي 353هين عرس مبارڪ جي موقعي تي ڪهڙي ليکڪ جو ترتيب ڏنل شاهه جو رسالو شايع ٿيو؟
جواب: عثمان علي انصاريءَ جو 1418هه/1997ع تي.
سوال: 1998ع ۾ شاهه سائينءَ جي سالياني عرس جي موقعي تي پهريون ڀيرو ادبي ڪانفرنس ڀٽ شاهه بجاءِ ڪٿي منعقد ٿي؟
جواب: حيدرآباد ۾.
سوال: بزم لطيف ميهڙ پاران سيپٽمبر 1991ع ۾ شاهه سائين جي ياد ۾ ادبي ميڙ جي صدارت ڪنهن ڪئي؟
جواب: دانشور صوفي چنيسر خان جهتيال.
سوال: سنڌ جي ڪهڙي يونيورسٽي 6 جون 1999ع تي هڪ ڏينهن وارو شاهه عبداللطيف ڀٽائي سيمينار ڪرايو هو؟
جواب: شاهه عبداللطيف ڀٽائي چيئر ، ڪراچي يونيورسٽي.
سوال: ”شاهه لطيف ۽ ايڪيهين صدي“ هن موضوع تي شاهه لطيف چيئر پاران ڪڏهن مقالا پڙهيا؟
جواب: 6 جون 1999ع ۾ شاهه سائين جي 255 هين عرس مبارڪ جي موقعي تي.
سوال: 7 جولاءِ 2003ع ۾ شاهه عبداللطيف ڀٽائي سيمينار سنڌ جي ڪهڙي شهر ۾ منعقد ٿيو؟
جواب: ڪراچيءَ ۾ صدارت ڊاڪٽر ظفر سعيد.
سوال: ٻن ڏينهن تي مشتمل لطيف ادبي ڪانفرنس 15 ۽ 16 صفر 1424هه يعني 18 ۽ 19 اپريل 2003ع تي ثقافت کاتي پاران سنڌ جي ڪهڙي شهر ۾ منعقد ٿي؟
جواب: ممتاز آڊيٽوريم حيدرآباد ۾.
سوال: ان ڪانفرنس ۾ اديبن شاهه سائين جي ڪهڙي سر تي مقالا پڙهيا هئا؟
جواب: سر مومل راڻو.

سوال: شاهه لطيف سنڌي ٻوليءَ ۽ سماج جي موضوع تي ڪانفرنس 10 جولاءِ 2004ع تي لئنگويج اٿارٽي پاران ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ هال ۾ ٿي، ان ڪانفرنس ۾ تلاوتِ ڪلام پاڪ جو شرف ڪنهن کي حاصل ٿيو؟
جواب: فيض محمد پتافي کي (ان ڪانفرنس جو افتتاح ڊاڪٽر عبدالحفيظ شيخ ڪيو).
سوال: ”10 جولاءِ 2004ع تي شاهه لطيف ۽ سنڌي ٻولي ۽ سماج“ جي موضوع تي ڪانفرنس حيدرآباد ۾ منعقد ٿي، ان ڪانفرنس ۾ ڪمپيئرنگ ڪنهن ڪئي؟
جواب: ماجد برفت، فريده شيخ ۽ خالد آزاد.
سوال: 2005ع جي ڪهڙي مهيني ۽ تاريخ تي انٽرنيشنل شاهه لطيف ڪانفرنس منعقد ٿي؟
جواب: 9 جولاءِ تي.
سوال: حضرت شاهه عبداللطيف ڀٽائيءَ جي 261هين عرس مبارڪ جي موقعي تي رخمان گل پاريءَ ادبي ڪانفرنس ۾ ڪهڙو مقالو پڙهيو هو؟
جواب: سر ديسيءَ ۾ ٻاروچي ٻولي، 27 مارچ 2005ع ۾ پڙهيو.
سوال: نصيرآباد شهر ۾ ”شاهه لطيف تحقيقي بورڊ“ ڪهڙي تاريخ ۽ سال ۾ جوڙيو ويو؟
جواب: 9 مارچ 2006ع ۾.
سوال: 12 مارچ 2006ع تي شاهه لطيف تحقيقي بورڊ پاران شاهه سائين جي 262 هين عرس مبارڪ جي مذاڪري جي صدارت ڪنهن ڪئي؟
جواب: اصغر سنڌيءَ ۽ مهمان خاص عادل عباسي.
سوال: خميس 16 مارچ 2006ع ۾ ڀٽائي سرڪار جي ميلي جي موقعي تي انور پيرزادي ادبي ڪانفرنس ۾ ڪهڙو مقالو پڙهيو هو؟
جواب: مقالو شاهه لطيف پنهنجي دور جو سڄاڻ انسان.
سوال: شاهه لطيف تحقيقي بورڊ طرفان 7 مئي 2006ع تي منعقد ليڪچر پروگرام ۾ ”شاهه جو پورهيت فڪر“ عنوان تي ڪنهن ليڪچر ڏنو؟
جواب: تاج جويي.
سوال: وفاقي اردو يونيورسٽي پاران 2006ع ۾ شاهه عبداللطيف ڀٽائي سيمينار ڪهڙي تاريخ ۽ مهيني ۾ ڪرايو ويو؟
جواب: اربع 8 مارچ 2006ع.
سوال: ان سيمينار ۾ شاهه سائين جي پارکن ڪهڙي عنوان تي مقالا پڙهيا؟
جواب: موضوع: حضرت شاهه عبداللطيف ڀٽائي جو فڪر ۽ تعليمات.
سوال: مئگزين ديدارِ، لطيف شاهه سائين جي ڪائين عرس مبارڪ جي موقعي تي شايع ٿي؟
جواب: 263 هين عرس مبارڪ جي موقعي تي.
سوال: ديدارِ لطيف، حيدرآباد جي ايڊيٽر جو نالو ٻڌايو؟
جواب: احسان علي لغاري.

سوال: 29 جولاءِ 2007ع تي شاهه لطيف تحقيقي بورڊ طرفان، شاهه سائين جو 318 هون جنم ڏينهن ڪٿي ملهايو ويو؟
جواب: موهن جو دڙو پبلڪ لائبرري ۾، صدارت عيسيٰ ميمڻ ڪئي.
سوال: ”شاهه جي فڪر جي روشني ۾ اسان جي مسئلن جو حل“ ان موضوع تي ليڪچر ڪنهن ۽ ڪڏهن ڏنو؟
جواب: ڊاڪٽر درمحمد پٺاڻ 16 آڪٽوبر 2007ع تي.
سوال: شاهه سائينءَ جو 264هون عرس مبارڪ ڪهڙي تاريخ ۽ سال کان شروع ٿيو هو؟
جواب: بروز جمع 22 فيبروري 2008ع کان (14 صفر 1429هه کان).
سوال: شاهه سائينءَ جي عرس مبارڪ جي موقعي تي ڀٽ شاهه تي ميلي ۾ پهريون ڀيرو ثقافتي ڳوٺ ڪڏهن قائم ٿيو؟
جواب: اڱارو 10 فيبروري 2009ع ۾ 265هين عرس مبارڪ جي موقعي تي.
سوال: شاهه سائينءَ جي 265هين عرس مبارڪ جي موقعي جي تقريبات جو افتتاح ڪنهن ڪيو هو؟
جواب: وقتي گورنر سنڌ ۽ سنڌ اسيمبليءَ جي اسپيڪر نثار احمد کهڙو اوقاف کاتي جي وزير عبدالحسيب ۽ منسٽر سسئي پليجو، اڱارو 14 صفر 1430هه. 10 فيبروري 2009ع ۾.
سوال: 11 فيبروري 2009ع ۾ ادبي ڪانفرنس ۾ هي لفظ ڪهن چيا ته ”لطيف ڪانفرنس ۾ ڪنهن به اردو اديب شرڪت نه ڪئي، ڀٽائيءَ سان محبت جو ڍونگ بند ڪيو وڃي“ ؟
جواب: مهمانِ خاص سسئي پليجو صاحبه، 265هين عرس مبارڪ جي موقعي تي.
سوال: شاهه سائينءَ جو 330 هون جشن ولادت ڪهڙي عيسوي تاريخ تي ملهايو ويو؟
جواب: 3 جون 2011ع، ڇنڇر جي رات پهرين رجب 1432هه تي.
سوال: مومل جي ماڙي ميوزيم جو افتتاح ڪڏهن ٿيو هو؟
جواب: اپريل 2010ع ۾. (حوالو، ڪتاب، مومل جي ماڙي، ص: 50)
سوال: مومل جي ماڙي ٽين آثارِ قديمه ڪانفرنس ڪهڙي تاريخ ۽ سال ۾ ٿي؟
جواب: 3 نومبر 2011ع ۾.
سوال: اردو، سنڌي ۽ انگريزي ۾ شايع ٿيل شاهه جو گنج، هن رسالي جي مهورت ڪڏهن ٿي؟
جواب: جمعو 26 آڪٽوبر 2018ع ۾.
سوال: 2018ع ۾ وفاقي اردو يونيورسٽيءَ جي سنڌي شعبي پاران شاهه عبداللطيف ڀٽائي سيمينار ڪهڙي تاريخ ۽ مهيني ۾ ڪوٺايو ويو؟
جواب: 22. 10. 2018ع.
سوال: ان سيمينار ۾ محققن ڪهڙي عنوان تي مقالا پڙهيا؟
جواب: سسئي جو ڀنڀور کان ڪيچ مڪران تائين سفر ۽ شاهه لطيف.
سوال: شاهه سائينءَ جي 209 ورسيءَ جي موقعي تي محترم جناب ذوالفقار علي ڀٽو کي ڪهڙي شخص شاهه لطيف جو رسالو پيش ڪيو هو؟
جواب: سابق ڪمشنر حيدرآباد نيار احمد.
سوال: شاهه سائينءَ جي ٻه سؤ نائين عرس مبارڪ جي موقعي تي افتتاحي تقرير ڪنهن ڪئي هئي؟
جواب: جناب ذوالفقار علي ڀٽي صاحب.
سوال: شاهه سائينءَ جي 217هين ورسيءَ جي تقريبن جو افتتاح ڪهڙي شخصيت ڪيو هو؟
جواب: حضرت مخدوم محمد الزمان طالب المولى.
سوال: شاهه سائينءَ جي 218هين ورسي جي تقريبن جو افتتاح ڪنهن ڪيو هو؟
جواب: عبدالڪريم لوڌي.
سوال: شاهه سائينءَ جي 218هين ورسيءَ جي موقعي تي ڪافي ”يار سڄڻ جي فراق آئون ماري“ ڪنهن ڳائي هئي؟
جواب: استاد منظور علي خان.
سوال: شاهه سائينءَ جي 211هين ورسيءَ جي تقريبات جو افتتاح ڪنهن ڪيو هو؟
جواب: صدرِ مملڪت فيلڊ مارشل مرحوم محمد ايوب خان .
سوال: شاهه سائين جي 211هين سالگره جي جشن جي موقعي تي ادبي ڪانفرنس ۾ استعمال ٿيل بينر تي ڪهڙو بيت لکيل هو؟
جواب: عالم آءُ ساڻ، ڀريو ٿو ڀير ڪري،
پاڻ نه آهي ڄاڻ، مانڊيءَ منڊ پکيڙيو (يمن ڪلياڻ).
سوال: شاهه سائينءَ جي 213هن ورسيءَ جو افتتاح ڪنهن ڪيو؟
جواب: پروفيسر حسن علي عبدالرحمان.
سوال: ڪتاب ”اول الله عليم“ شاهه سائينءَ جي ڪائين عرس مبارڪ جي موقعي تي ڇپجي پڌرو ٿيو؟
جواب: 257هين عرس مبارڪ جي موقعي تي.
سوال: ڪتاب ”ڪنڌيءَ ڪونئر ٽڙن“ شاهه سائينءَ جي ڪائين جشنِ ولادت جي موقعي تي شايع ٿيو؟
جواب: ٽي سؤ ساله جشنِ ولادت جي موقعي تي.
سوال: پهريون ڀيرو شاهه سائينءَ جي عرسن جي موقعن تي پٽڪا ٻڌڻ، ڪوڏر جو لپو هڻڻ ۽ هر هلائڻ جا مقابلا ڪنهن شروع ڪرايا؟
جواب: در محمد ڪمال سولنگي صاحب.
سوال: شاهه سائينءَ جي 258هين عرس مبارڪ جي موقعي تي اديبن ڪهڙي سر تي مقالا پڙهيا؟
جواب: سر سورٺ تي.
سوال: شاهه سائينءَ جي 260هين عرس مبارڪ جي موقعي تي ادبي ڪانفرنس ۾ وائي ”منهنجو داد ڌنارن ڪو نه ڪئو“ ڪنهن ترنم ۾ چئي؟
جواب: مرحوم حافظ محمد بخش خاصخيليءَ.
سوال: پهريون ڀيرو ”رسالو ديدارِ لطيف“ شاهه سائينءَ جي ڪائين عرس مبارڪ جي موقعي تي شايع ٿيو؟
جواب: 263هين عرس مبارڪ جي موقعي تي، ايڊيٽر، احسان علي لغاري.
سوال: شاهه سائينءَ 263هين عرس مبارڪ جو افتتاح سرڪاري طور ڪنهن ڪيو هو؟
جواب: وزيرِ اعظم پاڪستان شوڪت عزيز.
سوال: شاهه سائينءَ جي 263هين عرس مبارڪ جي موقعي تي ڀٽ شاهه ثقافتي مرڪز ڪاميٽيءَ ڪيترا ڪتاب شايع ڪرايا؟
جواب: پنج ڪتاب.
سوال: شاهه سائين جي 264هين عرس مبارڪ جي موقعي تي ادبي ڪانفرنس جي پهرين ۽ ٻي ويهڪ جي صدارت ڪنهن ڪئي؟
جواب: پهرين ڊاڪٽر نبي بخش بلوچ ۽ ٻي ڊاڪٽر غلام علي الانا صاحب.
سوال: شاهه سائينءَ جي 264هين عرس مبارڪ جي موقعي تي صنعتي ۽ زرعي نمائش جو افتتاح ڪنهن ڪيو هو؟
جواب: نگران صوبائي وزير ثقافت سنڌ، امبر رضا.
سوال: شاهه سائينءَ جي 264هين عرس مبارڪ جو افتتاح سنڌ جي ڪهڙي وزير ڪيو؟
جواب: اوقاف کاتي جي سابق وزير حاجي ارشاد ميمڻ.
سوال: شاهه سائين جي ڪائين عرس جي موقعي تي عبدالواحد آريسر چيو ته ”لطيف جا 32 ئي سر ماڻهن جي ڪنهن نه ڪنهن پهلوءَ سان واسطو رکن ٿا؟
جواب: 265 هين عرس مبارڪ جي موقعي تي.
سوال: شاهه سائينءَ جي 265هين عرس مبارڪ جي موقعي تي شاهه سائينءَ جي ڪهڙي سر تي مقالا پڙهيا ويا؟
جواب: سر پرڀاتيءَ تي.
سوال: شاهه سائينءَ جي 265هين عرس مبارڪ جي موقعي تي ڪيترن ڪتابن جي مهورت ٿي؟
جواب: ڇهن ڪتابن جي (ادبي ڪانفرنس ۾ صدارت ڊاڪٽر بلوچ صاحب ڪئي).
سوال: ساهتي پرڳڻي جي ڪهڙي شهر ۾ پهريون ڀيرو شاهه سائين جي ورسي ملهائي وئي؟
جواب: ٺاروشاهه ۾.
سوال: شاهه سائين جي 300 ساله جشن ولادت جي موقعي تي ٽپال کاتي پاران شاهه عبداللطيف جي نالي واري ٽڪلي ڪهڙي تاريخ تي جاري ڪئي هئي؟
جواب: 16 سيپٽمبر تي.
سوال: شاهه سائينءَ جي 330 هين جشن ولادت جي موقعي تي هي لفظ ڪنهن چيا؟
لفظ، لطيف سرڪار جو هر عقيدتمند لطيف جو اولاد آهي.
جواب: گادي نشين سيد نثار حسين شاهه.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪائين جشن ولادت جي موقعي تي اڇا ڪبوتر اڏائيا ويا ۽ 110 پائونڊن جو ڪيڪ ڪاٽيو ويو؟
جواب: 330 هين جشن ولادت جي موقعي تي.
سوال: مومل جي ماڙي ٽين آثار قديمه ڪانفرنس ڪهڙي شهر ۾ ٿي؟
جواب: سرڪٽ هاؤس گھوٽڪيءَ ۾ (صدارتي خطاب پروفيسر ڊاڪٽر نيلوفر شيخ.)
سوال: شاهه سائين جي شاعريءَ کي ڪهڙي فنڪار چئن ٻولين ۾ ڳائي ”لطيف از گريٽ“عنوان سان البم جاري ڪيو؟
جواب: استاد امير علي.
سوال: شاهه سائين جي 263هين عرس مبارڪ جي موقعي تي شاهه لطيف تحقيقي بورڊ پاران منعقد پروگرام ۾ ”شاهه ۽ تصوف“ جي عنوان تي ڪنهن ليڪچر ڏنو؟
جواب: سڪندر عباسي.
سوال: شاهه سائين جي سالياني ميلي تي جنهن سال پهرين ڌمال جمع جي رات ٿيندي آهي ته ڀٽائيءَ جا معتقد ان رات کي ڪهڙو درجو ڏيندا آهن؟
جواب: حج اڪبر جو درجو.
سوال: شاهه سائين جي درگاهه تي سال ۾ جملي ڪيترا ميڙاڪا ٿين ٿا؟
جواب: 453.
سوال: نيو علي ڳڙهه ڪاليج ٽنڊو آدم ۾ پهريون ڀيرو ڪنهن جي سهڪار سان جشن لطيف جو پروگرام رچايو ويو؟
جواب: پرنسپال پروفيسر احتشام حسين جي سهڪار سان 1964ع ۾.
سوال: 1965ع ۾ نيو علي ڳڙهه ڪاليج ٽنڊو آدم ۾ پروگرام جشن لطيف جي صدارت ڪنهن ڪئي هئي؟
جواب: مخدوم محمد زمان طالب المولى صاحب.
سوال: ڇنڇر 9 مئي 1970ع ۾ نيو علي ڳڙهه ڪاليج جي ”بزم لطيف“ پاران پروگرام جشن لطيف جي صدارت ڪنهن ڪئي؟
جواب: سيد ظفر علي شاهه اولهه پاڪستان جي اڳوڻي ڊپٽي اسپيڪر.
سوال: ڇنڇر 9 مئي 1970ع ۾ نيو علي ڳڙهه ڪاليج ٽنڊو آدم جي ”بزم لطيف“ پاران ملهايل جشن لطيف پروگرام ۾ محمد جمن بلوچ ڪهڙي عنوان سان مقالو پڙهيو؟
جواب: جي تو بيت ڀانيان.
سوال: 1970ع ۾ نيو علي ڳڙهه ڪاليج ٽنڊو آدم ۾ جشن لطيف پروگرام ۾ پروفيسر غلام رسول بلوچ ڪهڙي عنوان تحت مقالو پڙهيو؟
جواب: شاهه. شاعر ڪامل. (ان کان علاوه پروفيسر سيد محمد نصير ”محبت و پيغمبر“ پڙهيو ).


سوال: مارچ 1983ع ۾ بزم لطيف پاران نيو علي ڳڙهه ڪاليج ٽنڊو آدم ۾، جشن لطيف جي صدارت ڪنهن ڪئي هئي؟
جواب: صدارت علامه غلام مصطفى قاسمي ۽ مهمانِ خاص ڊاڪٽر قمر واحد صاحبه .
سوال: ڪهڙي بزرگ جي ڪوششن سان نيو علي ڳڙهه ڪاليج ٽنڊي آدم ۾ لطيف سائين جي ياد ۾ ڏهاڙا ملهايا ويا؟
جواب: سيد محسن علي شاهه بخاريءَ جي ڪوششن سان ناليوارن اديبن شموليت اختيار ڪئي.
سوال: 1978ع ۾ ”لطيف انٽرنيشنل ڪانگريس“ ڪراچي جي ڪهڙي ڪاليج ۾ چئن ڏينهن وارو مقالن جو پروگرام رٿيو ويو؟
جواب: دائود انجنيئرنگ ڪاليج ڪراچيءَ ۾.
سوال: 1980ع ۾ نوشهرو فيروز ۾ ينگ رائيٽرس گلڊ طرفان ملهايل جشن لطيف ۾ ظفر عباسيءَ ڪهڙو مضمون پڙهيو هو؟
جواب: شاعرن جو سرتاج.
سوال: 1988ع ۾ سنڌ زرعي يونيورسٽي طرفان ملهايل يوم لطيف جي صدارت ڪنهن ڪئي هئي؟
جواب: ڊاڪٽر تنوير عباسي.
سوال: 1988ع سنڌ زرعي يونيورسٽي طرفان ملهايل يوم لطيف جي موقعي تي حيدر علي لغاري ڪهڙو مضمون پڙهيو هو؟
جواب: شاهه لطيف جي شاعري ۽ انساني قدر.
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪهڙي شيدائيءَ کي ڇهين درجي کان شاهه جو رسالو ۽ ديوان حافظ سدائين ساڻ هوندا هئا؟
جواب: جي. ايم. سيد. کي.
سوال: مارئي ميلو 2003ع ان ميلي ۾، مشاعري جي صدارت ڪنهن ڪئي هئي؟
جواب: سيد مرتضى شاهه ڏاڏاهيءَ.
سوال: آمريڪا جي شهر بيل ويل ۾ ”اڪيڊمي ڊي لطيف“ جو بنياد ڪنهن رکيو؟
جواب: ڊاڪٽر مٺل وقاصيءَ.
سوال: ان پليٽ فارم پاران پهرين ڪانفرنس ڪڏهن ڪوٺائي وئي؟
جواب: 31 آگسٽ 2003ع. ٻي ڪانفرنس 5 سيپٽمبر 2004ع ۾.
سوال: اڪيڊمي ڊي لطيف جي پليٽ فارم تان ٽين ڪانفرنس ڪهڙي تاريخ ۽ سال تي ڪوٺائي وئي؟
جواب: 22 مارچ 2014ع تي سنڌ اڀياس اڪيڊمي سان گڏ.


سوال: لطيف فائونڊيشن پاران ڪهڙي سال کي پهرين سجاده نشين سيد جمال شاهه جو سال ملهائڻ جو اعلان ڪيو؟
جواب: 2014ع ۾.
سوال: لطيف فائونڊيشن پاران 2016ع کي ڪهڙي سال طور ملهائڻ جو اعلان ڪيو؟
جواب: شاهه سائينءَ جي تڪين، اوتارن ۽ ماڳ مڪانن جو سال.
سوال: اڪيڊمي ڊي لطيف جي پليٽ فارم تان چوٿون لطيف سيمينار ڪهڙي تاريخ ۽ سال تي ڪرايو ويو؟
جواب: 23 مارچ 2017ع ۾.
سوال: سومر 5 فيبروري 2018ع تي ڪراچيءَ جي ڪهڙي ڳوٺ ۾ لطيفي ڪچهريءَ جو منچ سجايو ويو؟
جواب: سچل ڳوٺ لئبريري جي آڊيٽوريم ۾.
سوال: ڊاڪٽر شير مهراڻي 19 نومبر 2020ع تي ڪراچي يونيورسٽيءَ ۾ ڪهڙي عنوان تي ليڪچر ڏنو هو؟
جواب: شاهه عبداللطيف ڀٽائي ۽ اڄ جو نوجوان.
سوال: شاهه سائينءَ کي ڀيٽا ڏيڻ جي لاءِ ڪهڙي سال کان هر سال لطيف شناسائيءَ جو هفتو اسڪولن ۾ ملهايو وڃي ٿو؟
جواب: 2015ع کان. (سيد رسول بخش شاهه، ڊائريڪٽر آف اسڪولس ايڊيوڪيشن، ايليمينٽري سيڪنڊري اينڊ هائير سيڪنڊري حيدرآباد جي ڪوشش سان ).
سوال: ڊائريڪٽوريٽ آف اسڪولس ايجوڪيشن، سيڪنڊري حيدرآباد ريجن، 11 نومبر 2019ع کان ڪهڙي تاريخ تائين لطيف شناسائيءَ جو هفتو ملهايو؟
جواب: 17 نومبر 2019ع تائين.
سوال: ڊائريڪٽر آف اسڪولس ايجوڪيشن، ايليمينٽري سيڪنڊري اينڊ هائير سيڪنڊري حيدرآباد ريجن پاران لطيف شناسائيءَ جو هفتو 2021ع ۾ ڪهڙي تاريخ کان ملهايو ويو؟
جواب: 15 نومبر کان.
سوال: لطيف اسٽڊي سرڪل هفتيوار ”سر يمن ڪلياڻ“ تي بحث مباحثو ڪهڙي تاريخ ۽ سال ۾ سنڌ يونيورسٽي ڄامشورو ۾ ڪرايو ويو؟
جواب: آچر 17 آڪٽوبر 2021ع سنڌ اسٽوڊنٽس ڪائونسل طرفان سنڌ يونيورسٽي بوائز هاسٽل تي.
سوال: سنڌ سڀا پاران 8 ، 9 ۽ 10 آڪٽوبر 2021ع تي سنڌ جي ڪهڙي شهر ۾ ڀٽائيءَ تي پيپر ۽ راڳ رهاڻ جو پروگرام منعقد ڪيو هو؟
جواب: دادو پريس ڪلب ۾.

سوال: زيبسٽ يونيورسٽي ڪراچيءَ ۾ سنڌ اڀياس اڪيڊمي پاران خميس 11 مئي 2023ع تي شاهه سائينءَ جي ڪهڙي سر تي فڪري ويهڪ رکي وئي؟
جواب: سر پورب. (چوٽيهين فڪري ويهڪ).
سوال: ”شاهه عبداللطيف ڀٽ شاهه ثقافتي مرڪز ڪاميٽي“ ڪهڙي تاريخ ۽ سال ۾ فيصلو ڪيو ته پهرين شاهه جي رسالي جي مختلف قلمي نسخن توڙي شاهه جي سوانح بابت بنيادي ماخذن کي سوڌي سنواري شايع ڪجي؟
جواب: 30 سيپٽمبر 1966ع ۾. ( اها تجويز نبي بخش خان بلوچ پيش ڪئي هئي )
سوال: شاهه سائينءَ جي ڪهڙي همعصر جي مزار تي آچر 6 مارچ 2022ع تي ادبي ثقافتي سگهڙ ڪانفرنس منعقد ڪئي وئي؟
جواب: حضرت جلال کٽي.
سوال: ڀٽ شاهه ثقافتي مرڪز ڪميٽي حيدرآباد پاران يادگار ڪتاب ”ڀٽائي“ شاهه لطيف جي ڪائين ورسيءَ جي موقعي تي شايع ٿيو؟
جواب: 228هين ورسيءَ جي موقعي تي.