ناول

درياء جي ڪپ تي

هي ڪتاب ”درياء جي ڪپ تي“ سائين گُل نصرپوري جو لکيل ناول آهي جيڪو 1960ع ۾ اداره آوازِ ادب حيدرآباد پاران ڇپايو ويو. گل نصرپوري لکي ٿو:
احساسات ۽ تاثرات جي هن مجموعي ۾ زندگي جي تمام لاهين چاڙهين سان گڏ قرب ۽ پيار جي به هڪ دنيا سمايل آهي جنهن ۾ اقرار به آهن ته تڪرار به ! لڙڪ به آهن ته ٽهڪ ! معافيون به آهن ته ميارون به ! جفائون به آهن ته وفائون به !
مطلب ته پنهنجي مطالعي ۽ تجربي آهر هن ناول سينگارڻ سان گڏ ڪهاڻي ۽ انجي اصولن جي پيرويءَ جي به هر ممڪن ڪوشش ڪئي اٿم.
  • 4.5/5.0
  • 2778
  • 1185
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • گل نصرپوري
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book درياء جي ڪپ تي

فيصلو

ٿيون ته زيست لئي داغ سياهه دامن ٿيون
اهي گھڙيون جي سدا بغض وخار سان گزرن
ٿيون ته زيست جو مقصد ۽ ماخذئي ٿيون
اهي گھڙيون جي سدا قرب و پيار سان گذرن
“گل ”

دستور موافق اڄ شام جو به ننڍو خواهه وڏو ڪم ڪار کان فارغ ٿيندو دڪ تي ايندو ويو ۽ ٿوري وقت بعد هي ننڍڙو ميدان ٻارن جي شور ۽ ٽهڪن سان ڀرجي ويو.وڏا هڪ طرف ڦانگون ٻڌيو حقي جي چوطرف گول ٺاهيو ويٺا هئا ۽ ننڍا پنهنجي راند ۾ مشغول هئا. محب علي به اڄ دڪ تي هو مگر راند ۾ ڌيان بلڪل نٿي لڳس. هر هر متلاشي نگاهن سان هيڏانهن هوڏانهن پيو نهاري. نگاهن مان تلاش،انتظار ۽ بي چيني جا آثار ظاهر آهن. ڇاڪاڻ ته اڃا تازو هڪ ٻه ڏينهن اڳ ربن کيس ڇينڀيو هو ۽ اها حقيقت ڪنهن طريقي سان ڀليڏني تائين به پهچي چڪي هئي. اوچتو اڄ تريءَ تي بهشت ٿي ويو، ربن ۽ ڀلو ٻئي دڪ تان گم ! هن جو ذهن انهيءَ مسئلي کي حل ڪرڻ ۾ لڳل هو ته آيا ڪٿي وڃي پاڻ اوڻيها ويها ته ڪونه ٿيا ؟ خيال پچائي محب علي اٿيو.هن پهرين ڀلوءَ جي گھر ۽ پوءِ ربن جي گھران ٿيندو پتڻ تي وڃڻ جو ارادو ڪيو. بس هلڻ ۾ ئي هو ته پريان ڀلو ايندو نظر آيس.
“ ڀلو ڪٿي هئين !” محب علي تڪڙو تڪڙو سوال ڪيو.
“گھر......” ڀلوءَ جواب ڏنو. “ ڪوڙا گھران ته هينئر پيو اچان ” محب عليءَ چيو.
“ پنهنجي يا منهنجي ” ڀلوءَ مرڪندي پڇيو.
“ ڀلو سچ ٻڌاءِ ڪٿان پيو اچين ” محب علي بي بي چيني سان پڇيو.
“ قرآن...... پنهنجي گھران ” ڀلوءَ پنج ئي آڱريون اک تي رکندي چيو.
“ پوءِ ڀلا دير ڇو ڪئي ” مبوءَ پڇيو.
“ ابا جي هٿ ۾ هو سور.......سو مينهن پئي ڏڌيم ” ڀلو چيو.
“ چڱو اچو اڄ رهاڻ ٻڌون اڄ پرئين ڳوٺ وارا به آيا آهن ” “ربو آيو آهي ” ڀلوءَ ٻارن ۽ وڏن طرف نهاريندي پڇيو. “ ڇو..... ڇا ڪندين ” مبو پڇيو.
“ آهي ڪا ڳالهه...........” ڀلوءَ نٽائيندي جواب ڏنو.
“ ڪهڙي ڳالهه......... ” مبوءَ ڀلوءَ جي ڪلهي کي زور ڏيندي چيو.
“ اها پاڻ واري......... هجي ڏنڊ ڏوهه ته بخشائي ڇڏيون ” ڀلوءَ چيو.
“ ها روزاني ڪير پيو وڙهندو....... اڄ يڪي ڪريون يارهين........ ائين نه ” محب علي پڇيو.
“ بس بس ڳالهه هاڻي سمجھي اٿيئي. ماٺ ڪرڻ معنى موچڙا کائڻ ” ڀلوءَ چيو.
“ ڀلي گھوڙا ڊوڙائي دنگ ڪن. مون وٽ به هڪ مشن آهي انکي جڏهن هلائيندس تڏهن دنيا تماشا ڏسندي ” محب علي مشڪندي چيو.
“ ڪٿي آهي.....ڏسان ” ڀلو چيو.
“آهي مون وٽ.....” مبوءَ جواب ڏنو
“ ڏسون ته سهي......” ڀلوءَ بيچينيءَ سان پڇيو.ڇاڪاڻ ته هن پڪ سمجھيو ته اها مشن آهي پستول يا ڪو تيز ڌار خنجر ! “ اجھا.....ڏس هن ۾ ” محب علي کلندي ننڍي آرسي ڀلوءَ جي اڳيان جھليندي چيو..
“ يار توکي ته آهن رڳو مسخريون ” ڀلوءَ آرسيءَ ۾ پنهنجي شڪل ڏسندي چيو.
“ شاباس شينهن شاباس...... هڏا به کائي ڇڏجانس......ڦڪو به نٿو ٿين. وڙهڻ تي اصل تڪڙو پيو اچين ” محب علي ڀلوءَ جي پٺي ٺپريندي چيو.
خير هي ٻئي دوست اوري پري جون ڳالهيون ڪندا رهيا. گفتگو جي انداز مان محب علي سمجھي ويو ته اڄ ڀلوءَ کي البت جوش آهي. ممڪن آهي ته ڪجھه گوڙ ٿي پوي. تنهن ڪري دل ئي دل ۾ دعائون گھرڻ لڳو ته خدا ڪري،ته اڄ ربن نه اچي ته رات ته خير سان گذري. باقي ڳالهين کي صبح جو سمجھي وڃبو.سوچيندي سوچيندي هن جي ذهن ۾ هڪ تجويز آئي ۽ آهستي آهستي هنجي منهن تي خوشيءَ جا آثار ظاهر ٿيڻ لڳا. سندس دل جون دعائون تبديل ٿيڻ لڳيون،هاڻي هن کي ربن جو انتظار هو. ٻئي دوست هڪ ئي نشان تي مختلف طرفن کان تيرن ڇڏڻ جي سعيي ۾ هئا. چاهيو به ٻنهي هڪ فيصلو ٿئي ! مگر طريقو هر هڪ جو الڳ الڳ هو. ڀليڏني جو خيال هو ته اڄ هو ربن جي پيٽ ۾ يا ربن هن جي پيٽ ۾ ! پر محب علي چاهيو ٿي ته هنن ٻنهي مختلف ڌاتن کي پلٽائي هڪ قالب ۾ بند ڪري ڪا نئين چيز تيار ڪجي. قدرت کي به شايد اڄ ۽ هڪ ئي فيصلو منظور هو. ربن پنهنجن ٻن سنگتين سميت پريان ايندو نظر آين. ٻنهي جي دماغ تڪڙو تڪڙو ڪم ڪرڻ شروع ڪيو. محب علي في الحال صبر ۾ رهيو ان لاءِ ته معاملو پهرين ڪهڙي نوعيت تي ٿو پهچي ! ۽ ڀلوءَ وڌي وڃي ربوءَ جي ٻانهن ۾ هٿ وڌو.
“ ربن ٻڌو اٿم ڏاڍو بهادر ٿي پيو آهين ” ڀلوءَ چپن تي مصنوعي مرڪ آڻيندي چيو.
“ اڳ ٻڌو اٿيئي...........اڄ ڏسندين ” ربن بظاهر ڪاوڙ مان چيو.
“ اڃا ته ماٺ لڳي پيئي آهي ” ڀلوءَ وري طنزيه انداز مان چيو.
“ بس هاڻي زياده ماٺ نٿو ڪري سگھان ” اها به منهنجي مهرباني سمجھه نه ته........” ربن چيو.
“ ها....ها......ها........ نه نه درياه اتر وهي ها ” ڀلوءَ ربن جي مذاق اڏائيندي چيو.
“ مبو ! منهنجي ڳالهه جو جواب ڪڏهن ڏيندين ؟” ربن ساڳئي ڪاوڙيل انداز سان محب علي کان پڇيو.
“ اڄ..... ۽ هينئر ! ” محب علي بدستور کلندي چيو.
“ ٻڌاءَ....... ڇا ٿو چوين ” ربن چيو.
“ ٻڌائڻ کان اڳ هڪ صلاح پڇڻي اٿم ” محب علي چيو.
“ مبو ڏس...... اڄ تائين مون توکي ڪجھه به نه چيو آهي ڇاڪاڻ ته تون هڪ غريب پرديسي دوست آهين، پر هاڻي جيڪو ٿيندو سو ڀلوءَ ۽ پاڻ کان ڪري ڄاڻج ” ربن مڇن کي تاءُ ڏيندي چيو.
“ پر ڀائو ربن جيڪڏهن آئون ڀلوءَ سان ناتا ٽوڙيان ته انهي ڏوهه ۾ گھڻا سال سزا ملندي ؟” محب علي چيو.

“ مبو مسخري ڇڏ.......” ربن زياده تيز ٿيندي چيو.
“ ته ڀلا ٻه منٽ بيهه ” محب علي چوندو هڪدم وڏن جي متل ڪچهري طرف وڌيو ۽ هڪ پوڙهي شايد پانڌي خان جي ڀر مان لٺ کڻي جلدي جلدي واپس وريو. پهرين ته سڀ بيٺل نوجوان وائڙا ٿي ويا ته مبو ڇو هوڏانهن ويو آهي ! پر جڏهن محب علي کي لٺ سميت واپس ايندو ڏٺائون تڏهن سڀني سمجھيو ته پڪ جھيڙي جو ارادو اٿس. ربن ته هڪدم پنهنجو تکو ۽ وڏو نوڪدار چاقو ڪڍي تيار ٿي بيٺو.
“ هان....اچي..... اڙي ! تو وٽ خنجر به آهي ؟مون کي پهرين ٻڌائي نٿي ته آئون هي تڪليف نه ڪريان ها، شاباس جھٽ پٽ وهائي ڪڍج........ پر ٻڌ ڀلوءَ جي حصي جا به مونکي هڻج.
” محب علي لٺ ربن جي هٿ ۾ ڏيندي چيو ۽ ڪنڌ هيٺ ڪري ربن جي اڳيان بيهي رهيو. وڏن جي رس ڀريل ڪچهريءَ ۾ ته في الحال ٽاڪوڙو مچي ويو. سڀني ائين سمجھيو ته مبو اڄ پڪ ڪنهن جو مٿو ڦاڙيندو. ڦانگون ڇڏي اٿيا ۽ محب علي جي پٺيان آيا..... هتي جو نقشو ئي بدليل ڏسي ڏندين آڱريون ڪري بيهي رهيا . يتيم ۽ پرديسي محب علي مجرمانه انداز سان گردن جھڪايو سزا جي انتظار ۾ بيٺو آهي ۽ ظالم ۽ قزاق ربن هڪ هٿ ۾ لٺ ۽ ٻئي هٿ ۾ اگھاڙو تيز خنجر الاريو بيٺو آهي. محمد صالح ڊوڙي وڃي ربن کي هٽايو ۽ سڀني ڇوڪرن کان حقيقت جي پڇا ڳاڇا ڪئي. جڏهن معاملو سڄو ظاهر ٿيو تڏهن سڀ محب عليءَ جي هن عجيب ۽ بهترين فيصلي تي حيرت جا هٿ مهٽڻ لڳا.ربن به هاڻي پنهنجي روش تي ڪافي شرمندو ٿيو. ويتر وڏن جي اڳيان اٽڪل ڪري محب علي کي وڏو ڀاڪر پاتو ۽ چيو :
محب علي....... يار معاف ڪج “.
“ادا تو ڪهڙو ڏوهه ڪيو آهي ؟ پاڻ ته ڀائر آهيون......... ” مبوءَ ڀاڪر پائيندي چيو.
ٿوري وقت بعد سڀ ٽڙي پکڙي ويا،هنن بازن ڀريل دوستن اها رات جيئن تيئن ڪري رس ۾ گذاري.