انصاف جو دروازو
قانون جي دروازي تي هڪ دربان بيٺو آهي، جنهن وٽ هڪ ڳوٺاڻو شخص اچي ٿو ۽ کائنس اندر وڃڻ جي اجازت گهري ٿو. دربان کيس چوي ٿو، ته هن وقت هو هن کي اندر وڃڻ جي اجازت نٿو ڏئي سگهي. اهو شخص ان جواب تي غور ڪري ٿو ۽ دربان پڇي ٿو، ڇا بعد ۾ هن کي اجازت ملي سگهي ٿي..؟
”ها ائين ممڪن آهي، پر هن وقت نه....“ دربان هن کي جواب ڏئي ٿو. جيئن ته معمول جيان دروازو کليل رهندو آهي، ۽ دربان هڪ پاسي بيٺو رهندو آهي. اهو شخص اڳتي جهڪي دروازي جي اندر ليئو پائڻ جي ڪوشش ڪري ٿو.
اهو ڏسي دربان ٽهڪ ڏئي ٿو ۽ چوي ٿو؛ ”جيڪڏهن تون ايترو ئي بي چين آهين، ته منهنجي اجازت کان بغير اندر وڃڻ جي ڪوشش ڪر.... پر ياد رکجانءِ ته مان توڻي جو طاقتور آهيان.... پر سڀني دربانن کان ڪمزور ترين آهيان. اڳيان هر هال جي ٻاهر هڪ دربان بيٺو آهي، ۽ هر دربان پهرئين کان وڌيڪ طاقتور۽ ٽيون دربان ته اهڙو خوفناڪ آهي، جو مون کي به ان جي سامهون ٿيڻ جي همت ناهي ٿيندي.
اهي اهڙيون ڏکيائون آهن، جن جي باري ۾ هن ڳوٺاڻي هتي اچڻ کان پهريان ڪڏهن به نه سوچيو هو. هو سوچي ٿو، ته انصاف هر ماڻهو لاءِ هئڻ کپي ۽ کيس هر وقت ملڻ کپي..... پر هو چمڙي جو ڪوٽ پهريل وڏي چهنب واري نڪ ۽ تاتارين جهڙي ڊگهي سنهي ڏاڙهي واري دربان کي غور سان ڏسي ٿو ته فيصلو ڪري ٿو ته، بهتراهو ئي آهي ته هو اجازت ملڻ تائين هتي ئي انتظار ڪري...... دربان هن کي هڪ پيڙهو ڏئي، کيس دروازي جي هڪ پاسي ويهي رهڻ جو چوي ٿو.
اتي هو ڏينهن ۽ سالن تائين ويٺو انتظار ڪري ٿو. هو اجازت وٺڻ جون ڪيتريون ئي ڪوششون ڪري ٿو..... پنهنجي لاڳيتن ايلاز منٿن سان دربان کي بيزار ڪندو رهي ٿو. دربان ڪڏهن ڪڏهن هن سان ڳالهه ٻولهه ڪري ٿو. هن کان هن جي گهر ۽ ٻين معاملن جي متعلق به سوال پڇي ٿو. پر هو پنهنجي ڳالهه ٻولهه ان بيان تي ختم ڪري ٿو، ته هن وقت کيس اندر وڃڻ جي اجازت نٿي ڏئي سگهجي.
اهو شخص، جيڪو ڪجهه سامان ۽ پئسو ڏوڪڙ پاڻ سان گڏ کڻي آيو هو، سو رشوت طور کڻي دربان کي ڏئي ڇڏيائين. دربان سندس هر شيءِ ان ڪري قبول ڪئي، ڇو ته متان هو اهو سمجهي، ته ڏيڻ ۾ هن کان ڪا ڪسر رهجي وئي.
اهو ڳوٺاڻو وڏي عرصي تائين پنهنجو مڪمل ڌيان ان دربان تي ئي لڳائي ڇڏي ٿو ۽ ٻين دربانن جو خيال هن جي ذهن تي اچي ئي نٿو. هن کي لڳي ٿو ته اهو ئي پهريون دربان آهي، جيڪو قانون تائين رسائيءَ ۾ رڪاوٽ بڻيل آهي. هو پنهنجي بدقسمتي تي سوچيندي چيڙاڪ ۽ بخيل ٿي وڃي ٿو. هو جيئن جيئن عمر رسيده ٿئي ٿو، ته تئين تئين وڌيڪ بخيل ٿي وڃي ٿو. هن جي مزاج ۾ ٻارپڻو اچي وڃي ٿو. سالن کان دربان تي نظرون ڄمائي رکڻ ڪري، هو ان جي چمڙي جي ڪوٽ جي ڪالر ۾ موجود ڏينڀن کان به واقف ٿي وڃي ٿو. هو ان ڏينڀن کي به درخواست ڪري ٿو، ته هو هن جي مدد ڪن ۽ دربان جو ذهن بدلائين. آخرڪار هن جي نظر گهٽجي وڃي ٿي، ۽ هو اهو نٿو ڄاڻي سمجهي سگهي، ته هيءَ دنيا ئي انڌي آهي يا هن جون اکيون هن کي ڌوڪو ڏئي رهيون آهن، پر ان انڌيري ۾ هو هاڻي هڪ اهڙي روشني جو خيال ذهن ۾ آڻي ٿو، جيڪا قانون جي دروازي مان لاڳيتو وهندي رهي ٿي. هاڻي هو ٿورڙي وقت جو مهمان آهي. مرڻ کان پهريان هن جي زندگي جا سڀ تجربا هڪ نقطي تي گڏ ٿي وڃن ٿا. هڪ سوال جيڪو هن اڃا تائين دربان کان نه پڇيو هو. اشاري سان دربان کي پنهنجي ويجهو سڏي ٿو، ڇو ته هن ۾ پنهنجي پيرن تي بيهڻ جي طاقت باقي ناهي رهي. دربان کي هيٺ تائين جهڪڻو پوي ٿو.
”هاڻي ڇا ٿوڄاڻڻ چاهين......؟ تنهنجي ڄاڻڻ جي حس ڪڏهن ختم به ٿيندي يا ..... نه....!“ دربان کائنس پڇي ٿو.
”هر ماڻهو قانون تائين پهچڻ جي ڪوشش ڪري ٿو..... پر ڇا ڳالهه آهي جو انهن ايترن سالن ۾ ڪوئي هڪ شخص به اندر وڃڻ ۾ ڪاماياب ناهي ٿي سگهيو....؟ اهو شخص وراڻي ٿو.
دربان ڄاڻي وٺي ٿو، ته ڳوٺاڻو پنهنجي پڄاڻي جي ويجهو پهچي چڪو آهي، متان هن جون مرندڙ حسون سندس لفظ ٻڌي وٺن. هو هن جي ڪن ۾ وڏي آواز ۾ چوي ٿو؛ ”هتي ڪنهن ٻئي ماڻهوءَ کي اجازت ملي ئي نٿي سگهي، ڇو ته هي دروازو صرف تنهنجي لاءِ ئي بڻايو ويو هو ۽ مان هاڻي ان کي بند ڪري رهيو آهيان.....!