پيءُ
جنهن شخص جو هيءَ قصو آهي، سو پنهنجي ڳوٺ جو اميرترين ۽ بااثر زميندار هو. هن جو نالو ٿوراڊاوراس هو. هڪ ڏينهن هو پنهنجي ڳوٺ جي پادري جي حجري ۾ ويو.
”فادر! خدا مون کي هڪ پٽ عطا ڪيو آهي.“ خوشي ۽ جوش هن جي چهري مان ظاهر ٿي رهيو هو. ”مان چاهيان ٿو ته توهان هن کي عيسائيت ۾ داخل ٿيڻ جي رسم ادا ڪيو.“
پادري مسڪرايو. ”چڱو مبارڪ هجي. هن جو نالو ڇا سوچيو اٿو؟“
”هن جو نالو رکنداسين فن، منهنجي پيءُ جو نالي تي.“
”خدانخواسته تنهنجي وفات جي صورت ۾ هن جي سارسنڀال جي ضمانت ڪير کڻندو؟“ پادري پڇيو.
ٿورڊ هن ڳوٺ ۾ رهندڙ پنهنجي ويجهن مٽن مائٽن مان ڪجهه معتبر نالا ٻڌايا. پادري ٿورڊ جي چهري ڏانهن ڏٺو ۽ پڇيو:
”ٻيو ڪجهه؟“
زميندار ٿورو منجهي پيو ۽ چيائين:
”فادر مان موڪل واري ڏينهن توهان کي تڪليف ڏيڻ چاهيان ٿو.“
”ان جو مقصد آهي هن هفتي ۾؟“
”ها! ڇنڇر واري ڏينهن منجهند جو ٻارهين وڳي.“
”ان کان علاوه ڪا ٻي ڳالهه؟“
”نه مهرباني فادر! هاڻي مان اجازت گهرندس.“ ٿورڊ چيو.
”نه هڪ آخري ڳالهه رهجي وئي آهي.“ پادري پنهنجي جاءِ تان اٿيو. ٿورڊ جي ويجهو ٿي هن جو هٿ پنهنجو هٿ ۾ جهليائين ۽ ان جي اکين ۾ ڏسندي بردباري مان چيائين: ”خدا جي فضل سان تنهنجو پٽ ان جي رحمت ۽ برڪت ثابت ٿيندو.“
سورنهن سالن کانپوءِ هڪ ڏينهن وري ٿورڊ پادري جي حجري ۾ حاضر ٿيو.
”تنهنجي صحت ۽ جواني ته حيرت انگيز طور تي قائم آهي!“ حيران پادري کي ٿورڊ جي جسم ۾ ڪا خاص تبديلي نظر نه آئي.
”ڇو ته مون کي ڪو به فڪر ۽ غم نه آهي ۽ منهنجو ننڍو پٽ به هاڻي خوبصورت ۽ نوجوان بڻجي چڪو آهي. ٿورڊ کلندي چيو پادري مسڪرايو ۽ ٿوري وقفي کانپوءِ پڇائين.؛ اڄ تو کي ڪهڙي خوشي هتي وٺي آئي آهي؟:
سڀاڻي گرجا ۾ نوجوانن جي ديني اصلاح جي رسم ادا ٿيڻ واري آهي. ان ۾ منهنجو پٽ به شريڪ ٿيندو. ٿورڊ خوشي مان چيو.
فادر! مان ان و قت تائين توهان کي نذرانو نه ڏيندس جيستائين توهان مون کي اهو نه ٻڌائيندو ته سڀاڻي منهنجي پٽ جو وارو ڪهڙي نمبر تي ايندو؟ يقينن سڀاڻي پهريون وارو هن جو ئي هوندو؟ پادري کلندي چيو.
مهرباني فادر! هي ڏهه ڊالر توهان جي نذر ڪريان ٿو. ٿورڊ ڏهه ڊالر ميز تي رکيا.
پادري ان جي چهري جي خوشي ڏسندي چيو: منهنجي لاءِ ٻي ڪا خدمت نه فادر وڌيڪ ڪجهه نه اوهان جي مهرباني ٿورڊ پادري کان موڪلائي هليو ويو.
اٺ سال گذري ويا. هڪ ڏينهن پادري کي پنهنجي ڪمري جي ٻاهران هل ٻڌڻ ۾ آيو. ڪافي ماڻهو حجري طرف اچي رهيا هئا ۽ سڀ کان پهريان داخل ٿيندڙ شخص ٿورڊ هو. ۽ پادري مٿي نهاريو ۽ ٿورڊ کي سڃاڻي ورتائين. ٿورڊ گهڻي ڪاوڙ ۾ نظر آيو.
اڄ گهڻن ماڻهن کي گڏ وٺي آيو آهين ٿورڊ ڇا ڳالهه آهي؟ پادري پڇيو! فادر مان توهان کي درخواست ڪرڻ آيو آهيان ته منهنجي پٽ تي پابندي لڳايو ۽ پنهنجي روز نامچي ۾ لکي ڇڏيو. ته ٿورڊ تيزي سان چيو.
پر ڇو؟ هو ته ڏاڍو فرمانبردار ڇوڪرو آهي. پادري حيران ٿيندي چيو هو ڪيرين سان شادي ڪرڻ چاهي ٿو؛ ٿورڊ چيو.
پر ڪيرين ته ڳوٺ جي تمام سٺي ڇوڪري آهي.
اهو به ائين ٿو چوي. ٿورڊ پنهنجي وارن ۾ آڱريون ڦيرائيندي چيو
پادري ڪجهه دير سوچندو رهيو. پوءِ هن ڪجهه چوڻ بغير پنهنجي روز نامچي ۾ ٻنهي جا نالا داخل ڪيا ۽ هيٺان ٿورڊ شاهدن کان صحيحون ورتيون. ۽ ٿورڊ ٽي ڊالر ميز تي رکيا.
”فيس ته صرف هڪ ڊالر آهي.“ پادري چيو
مان ڄاڻان ٿو فادر پر هو منهنجو اڪيلو وارث آهي. مان چاهيان ٿو ته اهو ڪم نهايت خوس اسلوبي سان ٿي وڃي.
پادري ٽي ڊالر رکيا ۽ چيائين؛ هي ٽيون ڀيرو آهي جو تون مون وٽ پٽ جي سلسلي ۾ آيو آهين.
بس فادر! هڪ دفعو اڃا اچڻو پوندو ۽ اهو آخري دفعو هوندو ان جي شادي جي سلسلي ۾؛ ٿورڊ پادري کي خداحافظ چئي ۽ ٻاهر نڪري آيو ۽ ٻيا ماڻهو به هن سان گڏ ٻاهر نڪري آيا.
ٻن هفتن کان پوءِ ٻئي پيءَ پٽ کلندا ڪڏندا پنهنجي ٻيڙي ۾ سوار ڪيرين جي گهر ڏانهن روانا ٿيا. هنن ڪيرين جي والدين سان ملي شادي جي تاريخ ۽ تفصيل طئي ڪرڻ ٿي چاهيا. موسم خوشگوار ۽ حسين هئي. ڍنڍ به ڏاڍي پرسڪون هئي. پيءَ پٽ ڳالهيون ڪندا آهستي آهستي چپو هلائي رهيا هئا.
”منهنجي سيٽ ڪجهه ڍلي لڳي رهي آهي“. پٽ چيو ۽ پنهنجي سيٽ مضبوط ڪرڻ لاءِ ٻيڙي جي تختي تي بيهي رهيو. اوچتو ان مهل تختي تان هن جو پير کسڪي ويو هئو. پاڻ جهلي نه سگهيو هڪ دانهن ڪيائين ۽ پاڻي ۾ ڪري پيو. ٿورڊ توڙو پنهنجي جاءِ تان اٿيو، پنهنجو چپو اڳتي ڪندي پٽ کي چيائين، “پٽ هي چپو پڪڙ”.
ڇوڪري چپو پڪڙڻ جي ڪوشش ڪئي پر اکين ۾ پاڻي ڀرجڻ ڪري هن کي چپو نظر نه آيو. ٿوري دير چپو پڪڙڻ جي ڪوشش کانپوءِ ڇوڪري همت هاري ڇڏي.
”هڪ منٺ بيهه“ پيءُ دانهن ڪئي ۽ چپو جي مدد سان ٻيڙي کي پٽ دانهن ڌڪيو.
”ٻيڙي کي پڪڙ، هٿ اڳتي ڪر منهنجو هٿ پڪڙ“.
پر ڇوڪرو ٻيڙي کان ڪجهه پري آخري ڀيرو پاڻي تي ظاهر ٿيو پيءُ تي آخري نظر وڌي ۽ ٻڏي ويو. ٿورڊ کي يقين نه آيو، هو سڪتي ۾ اچي ويو، هو مسلسل ان جڳهه کي گهوريندو رهيو جتي هن جي جگر جو ٽڪرو ٻڏي ويو هو. ان اميد تي ته شايد هڪ ڀيرو وري پاڻي کاڻ ٻاهر ظاهر ٿئي. اتي ڪجهه بوڙيا ٺهيا ۽ ڍنڍ ۾ خاموشي ٿي وئي.
ٽي ڏينهن ۽ ٽي راتيون مسلسل ڪجهه کائڻ پيئڻ ننڊ ڪرڻ کانسواءِ پيءُ پٽ جي ٻڏڻ واري جاءِ جي چوڌاري ٻيڙي گهمائيندو رهيو. هو ڍنڍ کان پنهنجي پٽ جو لاش گهري رهيو هو. چوٿين ڏينهن صبح جو هن کي لاش مليو. هن پٽ جو لاش ٻانهن تي کنيو ۽ پهاڙن تي پنهنجين ٻنين ڏانهن هليو ويو.
ان واقعي کان تقريبن هڪ سال پوءِ جي ڳالهه آهي. هڪ سرءُ جي شام هئي. پادري پنهنجي حجري ٻاهران ڪنهن جي اچڻ جو آواز ٻڌو. پادري اٿي دروازو کوليو. هڪ ڊگهو ۽ ڏٻرو شخص اندر داخل ٿيو. ان جي چيلهه جهڪيل هئي ۽ سمورا وار اڇا هئا. پادري هن کي چڱي غور سان ڏٺو ۽ سڃاڻي ورتو هو ٿورڊ هو.
”خيريت ته آهي. ايتري وقت کانپوءِ آيو آهين، ڏاڍو ڪمزور ٿي ويو آهين؟“
”ها فادر! ڪجهه وڌيڪ ئي دير ٿي وئي آهي.“ ٿورڊ چيو ۽ هڪ ڪرسي تي ويهي رهيو. پادري ٻي ڪرسي کڻي ورتي.
چڱي دير ٻئي چپ چاپ ويٺا رهيا. هڪ ڊگهي خاموشي کانپوءِ آخرڪار ٿورڊ چيو:
مون وٽ ڪجهه رقم آهي جيڪا مان پنهنجي پٽ جي نالي غريبن جي لاءِ وقف ڪرڻ چاهيان ٿو.
هو اٿيو ۽ هن ميز تي نوٽن جو وڏو ٿهو رکي موٽي اچي ڪرسي تي ويٺو. هيءَ ته تمام گهڻي رقم آهي. پادري حيرت ۾ وٺجي ويو، هيءَ منهنجي جاگير جي قيمت آهي. مون اڄ اها وڪڻي ڇڏي آهي. پادري چڱي دير حيرت ۾ ٻڏل رهيو. پوءِ چيائين هاڻي تون ڇا ڪندين؟ ڪوئي چڱو ڪم.
هو ڪجهه دير خاموش ويٺا رهيا. ۽ ٿورڊ جون اکيون زمين ۾ کتل هيون ۽ پادري جون اکيون حيرت مان ٿورڊ کي ڏسي رهيون هيون. پر پادري آهستگي ۽ نرمي سان ٿورڊ کي چيو:
”آخرڪار تنهنجو پٽ تنهنجي لاءِ خدا جي سچي رحمت ۽ برڪت ثابت ٿيو“
ها منهنجو به اهو خيال آهي . ٿورڊ ڪنڌ مٿي ڪري آسمان ڏانهن ڏٺو. ٻه وڏا ڳوڙها ڳڙي هن جي ڳلن تي خشڪ ٿي ويا.