نابين اکين جا لڙڪ
“ کڙي نيم ڪي نيچي هون تو هيڪلي........” انهيءَ ڌن تي سندس پاون جي سُرن جو لهرون هڪ ٻئي پٺيان لهنديون رات جي رهزن وجود کي چيرينديون رات جي ئي ڪچڙي روح ۾ لهي وڃن ٿيون. ڀٽون ڄڻ ته چوري چوري سانت ۾ ئي کيس ٻڌڻ لڳن ٿيون. هوا گهڙي پل لاءِ بي ست ٿي وڃي ٿي. ڪرڙن ۽ سڪل ٿوهرن جون سڪل ڊگهيون ٽاريون مٺڙي آواز جي رڌم تي لڏڻ لڳن ٿيون. هو وڄائيندو رهي ٿو. مسلسل وڄائيندو رهي ٿو، جيئن پوءِ تيئن ويتر مڱن مست ٿيندو وڃي ٿو. کيس اها خبر به ڪونه ٿي رهي ته مان ڪٿي آهيان ۽ ڇا ڪري رهيو آهيان! ڪنهن ويل جمنا هن جي سامهون اچي ٿي ۽ هن جي پاون جي سرن جي مڌم لهرن تي رقص ڪرڻ لڳي ٿي. جڏهن سندس ڪلهن کان وٺي هٿن تائين گداز ٻانهن ۾ پيل اڇن چوڙن سان گڏوگڏ رنگين چوڙين جو پاڻ ۾ ٽڪراءُ ٿئي ٿو ۽ ڇن ڇن جو آواز پيدا ٿئي ٿو، تڏهن هن جي پاون جي سرن جو نشو ٽٽي پوي ٿو........هڪدم پاوا بند ڪري ٿو ۽ تڪڙ ۾ پڇي ٿو.
“جمنا آهين......؟”
“........ها مان جمنا آهيان پر............” اڳتي سندس چپ، چُپ ٿي وڃن ٿا.
“ پر وري ڇا.........؟”
“پر.......پر ڀاوا ڇو بند ڪري ڇڏيئي.....؟”
“هونءَ.........”
“مون کان وڌيڪ توکي پاوا ٿا وڻن....؟”
“گل پاوا به ته تنهنجا ئي آهن...... جيڪي مون کي ننڊ مان جاڳائي تو وٽ هتي وٺي ايندا آهن.” هو لاجواب ٿي ويو. هلڪي کل کليو ۽ پوءِ چيائين. “جمنا ويهه نه .........” جمنا هن جي ڀر ۾ اچي ويٺي هن جي هيانوَ کي هوا لڳي پڇيائين، “ايندي ڪنهن ڏٺئي ته ڪو نه........؟”
“نه.............” وراڻي ٿي سندس گداز ٻانهن ۾ ڀريل رنگين چوڙين کي ڇڇڪو اچي ٿو. هڪ هلڪي قسم جي ڇن ڇن جو آواز اڀري ٿو ۽ گُل جي دل جي ڌڙڪن جي تسلسل ۾ لهي وڃي ٿو. کانئس ٿڌو ساهه نڪري وڃي ٿو، اهو ٿڌو ساهه جنهن جي پڄاڻيءَ تي ڪڇي ٿو، “ٻڌ جمنا.....؟”
“هون.........”
“مون کي تنهنجين ٻانهن ۾ پيل چوڙين جو آواز وڻي ٿو......”
“....................۽ مون کي تنهنجن پاون جو آواز.......” ٻئي کلي پون ٿا. چند لمحن لاءِ ٻئي خاموش ٿي وڃن ٿا. اوچتو هڪ گرم هوا جو جهوٽو ٻنهي جي چهرن تي سڪل واري جو تهه ڇڏي اڳتي لنگهي وڃي ٿو. ذهن جي ڪينواس تي پيڙاءُ جي هڪ قسم جو شديد احساس اڀري ٿو. کيس ائين لڳي ٿو ڄڻ ته هو ٻئي دوزخ جي دريءَ تي ويٺل هجن............... ٻيهر هڪ ڊگهو ٿڌو ساهه ڀري اماس رات جي سانت ۾ خاموشيءَ جي ڪچي ديوار کي ڊاهيندي چئي ٿو.........“جمنا....؟”
“هون.....؟”
“اڄ گرمي ڏاڍي هئي.....”
“هائو..............اڄ سج ڄڻ ته هيٺ لهي آيو هو...........زمين ڏاڍي تپي هئي.
“پوءِ ڪو ڪڪر ڪين ڪيائين.......................؟”
“نه گل آسمان صاف آهي. تارا چمڪن پيا..............۽ هينئر ڏس هي گرم هوا به لڳي ويئي آهي..........”
“ها جمنا هن سال ڏڪار منهن ڪڍيو آهي، ٿر سڄو ڪاري ڏڪار جي چنبي ۾ سڏڪي رهيو آهي....... ڪو سڻائو واءُ لڳي ئي ڪين ٿو...............”
“ها گل اسان جي گيتا ٻڌايو آهي ته هن سال مينهن ڪونه وسندو................”
“ته پوءِ واري ته ضرور وسندي.........ماڻهو سڀ ان واريءَ جي هيٺان ڍڪجي ويندا. ڪو رڙ به ڪين ڪندو.......... اڄ مون چاچي سانوڻ وارين رڍن جون دانهون ٻڌيون آهن، ائين لڳي ٿو ڄڻ ته هو هاڻ واري کائي کائي ڀرجي پيون آهن...... مورن جون رڙيون به ٻڌيون اٿم سندن هر رڙ ۾ لڳي ٿو موت سندن گلي ۾ اٽڪيل آهي. ڪوئل جي ڪوڪ به ٻڌي اٿم، ڄڻ ته نااميدي جي جهول ۾ ڪري سڏ ڪندي هجي........تاڙن جي تنوار به ٻڌي اٿم ڄڻ ته سندن نڙيءَ ۾ هڪ ڪڙي ۽ ڊگهي درد جي ريڙهه اٽڪيل هجي.............۽.................۽ اڄ ماڻهن جي ڀُريل هڏن جا چيڪاٽ به ٻُڌا اٿم، ڄڻ ته هو گرم ڀٽن جي سانت ۾ گم ٿيڻ چاهيندا هجن...................پر جمنا ڪڪرن کي پوءِ به قياس ڪين پيو..........” سندس آواز ۾ مٺو مٺو درد لهي آيو ، نابين اکين جي اونڌهه ۾ لڙڪ ڦيرا پائڻ لڳا. اندر جي ڊگهي پيڙاءُ ڪجهه لمحن لاءِ کيس سانت جي گهري ساگر ڏانهن گهلي وئي. ڪيئي گرم هوا جا ٻرندڙ جهولا سندس منهن تي واري جا تهه ڇڏيندا ويندا رهيا. جمنا سندس ڀر ۾ رات جي اوندهه۾ واريءَ تي ليڪا ڪڍندي رهي................. گل پنهنجي چهري تي ڄمي ويل واريءَ کي اگهڻ چاهيو، جمنا جي ساڙهيءَ جي هڪ پلئه کي ڇڪائين. ڇڪ سان گڏ جمنا جو رٻڙ جي گڏيءَ جهڙو نرم بدن به هن ڏانهن ڇڪجي آيو. ٻانهن ۾ ڀري ورتائين کيس چهري تان واريءَ جا تهه اگهڻ وسري ويا................ٿڌا شوڪارا ڀرڻ لڳا. جمنا پنهنجو ڪنڌ هن جي ڪلهي تي لاڙي پنهنجي دل هن جي دل جي مٿان رکي هن جي دل جي هڪ هڪ ڌڙڪن کي سمجهڻ چاهيو، پر سمجهي ڪانه سگهي. ڊگها ساهه سندس بدن اندر اُڀامڻ لڳا ، گل جي هٿن جي لذيذ ڇهاءُ سندس بدن کي ننڊ اچڻ جهڙو نشو ڏيئي ڇڏيو.......................هوءَ بي ست بي سُڌ ٿي هن جي بدن تي وکري وئي............. ڳچ دير تائين هوءُ گل جي ٻانهن مان آزاد ٿي نه سگهي ............ماٺ ئي ماٺ ۾ هڪ ٻئي کان چپن جون چسڪيون وٺندا رهيا..........چاهت جا گل ٽڙندا رهيا. محبت جو من مهڪندو رهيو گرم ساهن جا سهڪا وڌندا رهيا ۽ پوءِ آهستي آهستي هوءَ گل جي ٻانهن مان سرڪي آجي ٿي، وارن ۽ ساڙهيءَ کي ٺيڪ ڪندي چيائين.
“پاڻ ائين ڪيستائين ملندا رهنداسين...............؟”
“جيستائين مينهن نه وسندو..................”
“۽ جي مينهن نه وٺو ته پوءِ...................؟”
“پوءِ................پوءِ.......؟” هو منجهي پيو ، هڪدم زبان تان مستقبل جو فيصلو اوڳاڇڻ سمجهه ۾ نه آيس ماٺ ٿي ويو ٿوهرن جيان...............
“ها ٻڌاءِ پوءِ...........؟”
“پوءِ......................پو. پاڻ....؟ ٻيهر سندس چپ ٺري ويا. هو اڳتي ڪجهه چئي ڪونه سگهيو، جمنا جي دل ۾ هڪ قسم جي رونڊ اڀري پڇيائين. “پوءِ پاڻ وڇڙي وينداسين......؟” گل کي جهٽڪو لڳي ويو. هٿ جون آڱريون هڪدم هُن جي ٺريل چپن تي رکي چيائين. “الله نه ڪري ،جمنا تون ۽ مان وڇڙي وڃون. تون ۽ مان ته هڪ جان، هڪ روح آهيون، هڪ قسم هڪ ساهه آهيون، پاڻ ته ٿر جي تاريخ ۾ سچي ۽ ڪامياب محبت جا افسانا بڻباسين، پاڻ ته پيار جا پيغامبر ٿينداسين.......”
سندس لفظن جمنا جي ڪبندڙ دل تي پها رکي ڇڏيا ۽ پاڻ اندر جي رگهه ۾ ڦٿڪندڙ الڪي جي ٿڙڪندڙ آواز کي دٻائي ڪين سگهي. هڪ پل لاءِ اندر ۾ کڄي آيل ساهه کي اندر ۾ ئي روڪيندي چيائين.“ گل تون هڪ مسلمان ڇوڪرو آهين ۽ آئون هڪ هندو ڇوڪريءَ.......! ڇا پاڻ کي هي معاشرو قبوليندو.......؟”
“ها.......جمنا جڏهن تون مسلمان ٿي ويندينءَ، تڏهن پاڻ کي هي معاشرو قبوليندو......”
“گل مان مسلمان ٿيان يا نه............پر پاڻ کي هن سماج جون انڌيون رسمون ڪڏهن به ڪونه قبولينديون. پاڻ ڪڏهن به هڪ نٿا ٿي سگهون. شبانا ۽ پوَن به هڪ ٿي ڪونه سگهيا هئا. هن ئي مٽيءَ جي کٻڙن مان جنم وٺندڙ عارف ۽ رتو ٻائي به هڪ ٿي ڪونه سگهيا هئا........................... مون کي پڪ آهي گل! پاڻ ڪڏهن به هڪ ٿي نٿا سگهون. هن مٽيءَ جا وڏيرا ارباب پنهنجي هڪ ٿيڻ کان اڳ پنهنجو خون پي ويندا. پاڻ ٻئي هنن ڀٽن جيان سانت جا ڍير ٿي وينداسين..........” سندس اندر ڦارون ڦارون، ڪڙا سڏڪا سندس زبان جي نرم وجود ۾ چڀي پيا، چنبيلي پنکڙين جهڙا سنهڙا چپ رتا ٿي ڦڙڪي پيس، روئڻ لڳي، سندس سڏڪن جون سوڳوار لهرون گل جي دل جي پاتال ۾ لهي ويون، گهڻي حد تائين کيس لوڏي ڇڏيائون، لڇي پيو پر سڏڪڻ کان اڳ وکريل حواس ميڙي ورتائين، پنهنجو هڪ هٿ جمنا جي ڪلهي تي رکندي چيائين، “چري آهين ڇا.......؟ سفر کان اڳ منزل کان اڳ تون ايترو جلدي نا اميديءَ جي جهول ۾ لهي وئي آهين........... پنهنجو جهڪيل ڪنڌ اڀو ڪندي چيائين “گل هي کاريون حقيقتون آهن، تون تسليم ڇو نٿو ڪرين....................؟” چيائين “مان مڃان ٿو...............پر مونکي قسم آ تنهنجي گلابي بدن تي ويڙهيل انهي سائي ساڙهي جو................... تنهنجي پيرن ۾ پيل پائل جو............... تنهنجي چيچ ۾ پيل منهنجي ڇلي جو......................تنهنجي نڪ ۾ پيل سونهري ڦلڙيءَ جو مان توکي پنهنجو ضرور بڻائيندس. تون منهنجن ٻانهن جي قيدي ضرور ٿيندينءَ.....“ساهه جا گرم ۽ تکا جهولا اندر جي ساون وڻن کي لوڏيندا رهيا. هوءَ خاموش ٿي وئي. مسلسل خاموش......رات جي سانت جهڙي گهري خاموشيءَ هن جي اندر ۾ لهي وئي، فقط واريءَ تي کاٻو پير سوريندي رهي................ڪنهن مهل گل پنهنجي هٿ سان هن جي ڪلهي کي هلڪو جهٽڪو ڏنو. سندس خاموشيءَ جو خواب ٽٽي پيو ڀڻڪي “هون....؟”
“خاموش ڇو ٿي وئي آهين.......؟”
“بس.............ائين ئي.........”
“ائين خاموش نه رهندي ڪر..........”
“ڇو.................؟”
“تون ئي ته منهنجي آخري روشن دنيا آهين. تنهنجي ئي آواز سان ته آئون پنهنجي اونڌاهي اندر ۾ ليئا پائي ڏسندو آهيان، جي تون ائين خاموش ٿي ويندينءَ ته پوءِ آئون ٻوساٽجي ٻوساٽجي مري ويندس.....”
“نه هاڻي تنهنجو قسم ائين نه ڪنديس.....”
کن ترسي وري چيائين ، “ هاڻ رات الاهي گذري وئي آهي........................ڪتيون به الاهي مٿي چڙهي آيون آهن....................گل هاڻ مان وڃان ٿي........................”
“وڃين ٿي.................؟”
“ها.................” چيائين ٻئي اٿي بيٺا. ڳالهه وسري وڃڻ سبب گل جي جهوليءَ ۾ پيل پاوا هيٺ ڪري پيا. هلڪي آواز سان گڏ کيس پاوا ياد اچي ويا هو هيٺ ويهي زمين تي هٿوراڙيون هڻڻ لڳو پر هڪدم جمنا پاوا کڻي هٿ ۾ ڏنس ۽ وسري ويل لٺ به کڻي هٿ ۾ ڏنائين.ٻئي اڳتي وڌيا ، دڙي کان ٿورو هيٺ لهندي جمنا ڳالهايو.
“گل! هاڻ هليو وڃ.........”
“گل ! هاڻي ڀل هليو وڃ....”
“نه گهر تائين ڇڏي اچئين..........؟”
“نه..................هاڻ مان هلي وينديس...........پر تون ڌيرج سان گهر وڃجان...........”
“ مون کي ڊپ ڪونهي ، تون ڪُتي جو خيال ڪجان..........................”
“ها.........ها...........” هوءَ ائين چئي هلي وئي. پاڻ واريءَ ۾ لٺ کوڙي کُپ ٿي ويو، ڪن ڏيئي ايستائين جمنا جي ٻانهن ۾ پيل چوڙين جي ڇن ڇن جو آواز ٻڌندو رهيو، جيستائين هوءَ لوڙهي جي گهٽيءَ تان ڏاڪڻ وارو در کولي پنهنجي کٽ تي نه ستي هئي................۽ پوءِ دلجاءِ ٿيس، پاڻ ٿڙندو ٿاٻڙندو پنهنجي آستاني ڏانهن هليو ويو.
ٿر جي ويرانيءَ جي ڏيک تي ڪڙڪ هوائن ۽ دوزخي جهولن ۾ جنم وٺندڙ هنن جي پيار جي ڪٿا به عجيب هئي. ٻئي ارباب شاهنواز خان جي ڳوٺ ۾ ٺهيل هڪ پرائمري اسڪول ۾ گڏ پڙهندا هئا. ٻئي آخري سال يعني پنجين ڪلاس جا شاگرد هئا. جمنا ته ننڍي هوندي کان ئي ڪنهن پريءَ کان گهٽ ڪونه لڳندي هئي، ويتر جو جوانيءَ جي پهرئين ڏاڪي تي پير رکيو هئائين ته سونهن ۽ سندرتا جون سموريون ڪهڪشائون هن جي سنهڙي سنڊول جسم ۾ لهي آيون هيون. وڏيون ڪاريون اکيون، جاڙا ڀرون ڪُنڍڙو نڪ، چنبيلي جي سفيد پنکڙين جهڙا سنهڙا لذيذ پر ڳاڙها چپ................ چپن جي وچ ۾ موتين جهڙن ڏندن جي قطار.......ٽيوب لائيٽ جي روشنيءَ جهڙو رنگ، کاڏيءَ وٽان کاٻي پاسي کان ڪڻڪ جي داڻي جيترو ڪاري رنگ جو تر.............سنهڙي ڳچي...............اڀارن ارهن وٽان ساڙهيءَ جو ڇڪيل ڪپڙو...........سنهڙي چيلهه ۽ گهاٽا ڪارا زلف جڏهن سائي يا گلابي رنگ جي ساڙهيءَ تي هوا جي جهونڪن تي لهرائيندا هئا، تڏهن هوءَ ٿر جي ويران ڀونءَ تي ڪوهه ڪاف جي پريءَ جهڙو ڏيک ڏيندي هئي. ائين لڳندو هو ڄڻ ٿر جون کسيل سڀئي حسناڪيون ۽ مرڪون وري واپس موٽي آيون هجن.
.............جڏهن صبح جو هوءَ اسڪول ڏانهن ويندي هئي ته ماڻهو سندس حسن جي هڪ جهلڪ پسڻ لاءِ آهني بهاني چؤنرن ۽ لانڍين مان ٻاهر نڪري رستن تي اچي بيهندا هئا. جڏهن هوءَ ڪتاب ڇاتي تي رکي ۾ کڻي هنن جي وچان گذري ويندي هئي. تڏهن کانئن ٿڌا ساهه نڪري ويندا هئا. اکيون پوري اندر ۾ ٿڌا ساهه ڀريندا هئا ته اندر جا ستل احساس لڇي پوندا هئن. گهڙي کن لاءِ سڀ ڪجهه وسري ويندو هئن. ائين سندس سونهن جي هاڪ وڌندي وئي، آسپاس جي ڳوٺن کان ويندي ڀر واري شهر تائين به هاڻ سندس سونهن جا چرچا هلڻ لڳا هئا. اڪثر ڪري مٺيءَ جي شهر ۾ اتر واري سائيڊ کان بازار کان ٿورڙو سائيڊ تي ٺهيل ماما مولا بخش واري هوٽل تي سندس سونهن ۽ جوانيءَ جي نڪور ادائن جون ڪهاڻيون نوجوان طبقو پيو ڇيڙيندو هو. اڪثر ڪري شام جي ٽائيم تي ماما مولا بخش واري هوٽل جي ڀڳل ٽٽل بئنچن تي جڏهن نوجوان اچي گڏ ٿيندا هئا، تڏهن هڪ ٻئي کان پڇندا هئا،
“ڀلا ڏي خبر ڊيل جي.........؟”
“ڊيل جي ڳالهه ئي نه پڇ.....؟”
“ ڪيئن ٿو ڀائين..........؟”
“بابا رس ڀري آهي........”
“وڃ خدا جي قدرت.............اڙي ڇا ڇوريءَ جي ذات، ڇا ڇوريءَ جي سونهن، اصل حور ٿي لڳي حور.............” تڏهن ويٺلن جا وات پٽجي ويندا هئا. ٿڌا ساهه ڀري چوندا هئا، “هئي ڙي قسمت............هئي......” ماما مولا بخش چانهه جي اڌڙي سندن اڳيان بئنچ تي رکي وات ۾ پيل پان کي ڦيري چوندو هو، “ابا ڇو ٿا ٿڌا ساهه ڀريو اها به مقدر جي ڳالهه آهي، مولا جنهن کي کارائي........” تڏهن هوٽل ۾ ويٺل ماڻهن ۾ ٽهڪڙو مچي ويندو هو ۽ ڳالهه وڃي اڀ کي رسندي هئي. اهڙي طرح سندس سونهن جي هاڪ ڏينهون ڏينهن وڌندي وئي. وڏيرو ارباب شاهنواز خان به هن جي ادا تي پنهنجا پوڙها گهنجيل چپ چٽڻ لڳو هو. مٿي ۽ ڏاڙهيءَ جي اڇن وارن کي مهندي هڻي وارن کي ڳاڙهو ڪيو پيو هلندو هو، پر هڪدم ئي هو جمنا جي ڳاڙهي جواني کي ماڻڻ لاءِ بدلجي ويو. مٿي ۽ ڏاڙهيءَ جي ڳاڙهن وارن کي غير مصنوعي ڪاري رنگ ۾ لڪائڻ لڳو. مٿي تي ڳاڙهي رنگ جي ٽڪن سان ڀريل ٽوپي پائي ڪارن شهپرن کي تيل جي شيشي مان ٻوڙي ۽ وٽ ڏيئي جمنا جي ساڙهي جي ڪنهن پلئه ۾ ويڙهجڻ جي ڪوشش ڪرڻ لڳو، پر جمنا هميشه کيس ڏاڏي جيان ڀائيندي هئي. کائنس ايترو ته ڊپ ٿيندو هيس جو هو پريان کان ارباب شاهنواز خان کي ايندو ڏسندي هئي ته ڪنبي پوندي هئي. سندس دل لڏي پوندي هئي ۽ هيسل هرڻيءَ جيان ڇالون ڏيئي ڏور ڀڄي ويندي هئي. هوءَ ڪڏهن به............ڪڏهن به هن کي ويجهو نه آئي ۽ نه ئي هن کي ويجهو اچڻ ڏنائين..............هوءَ فقط من جي ميدان تي کوڙ تمنائن جا ميلا مچائي چپ چٽيندو رهيو، جمنا جي بدن تان گذري ويل هوا جي جهونڪن کي ٿڌا ساهه ڀري جهٽيندو رهيو.................۽ ائين ڏور ڏور ئي رهجي ويو...........
انهيءَ اٺين ڪلاس جي آخري ڏهاڙن ۾ ماستر مولابخش به هن تي فدا ٿي پيو. هن جي گهڻو ويجهو اچي ويو . هن جي سونهن ۽ جوانيءَ کي ڪجهه پلن لاءِ پنهنجي ڀاڪر ۾ ڀرڻ لاءِ ڪلين شيو ٿي رومانٽڪ طبعيت م تبديل ٿي ويو. پنهنجي پر ۾ جمنا جا خواب پنهنجن نيڻن جي آرسين ۾ سجائڻ لڳو..........سڪيءَ واريءَ جي مٿان اڇرائي ريت تي شاهه جا بيت چٽڻ لڳو ۽ ڪلاڪن جا ڪلاڪ جمنا جي سوچن جي ساگر ۾ لڙهي پاتال ۾ لهڻ لڳو.............
هڪ ڏينهن جمنا کي ڪلاس ۾ اڪيلو ويٺل ڏسي هو اوطاق مان نڪري هن ڏي هليو آيو. جمنا بي وقتو ۽ اوچتو هن کي پنهنجي مٿان بيٺل ڏسي ٿڙڪي اٿي، سندس چپ لڙڪي پيا هو خوف جي واچوڙي ۾ ويڙهجي وئي..............ماستر هن جي قريب اچي ويو صفا قريب هڪ ٻئي جي دلين جون لرزشي ڌڙڪنون هڪ ٻئي کي ٻڌڻ ۾ اچڻ لڳيون، جمنا صفا رڦي پئي...........
“سائين..............سائين...............؟” سندس زبان اٽڪي پئي، اڳتي جو هر لفظ کيس للڪارڻ لڳو.
“ها منهنجي جان جمنا ڇا ٿي چئين.............؟” ماستر کلي کيس بي ڌڙڪ چئي ڏنو ۽ ٻانهون ڦولاري جمنا کي پنهنجي ڀاڪر ۾ ڀرڻ جي ڪوشش ڪيائين، پر جمنا ڀڙڪو کائي سندس ڪڇ مان نڪري وئي. جمنا ڪاٺ جي ڀڳل ٽٽل بئنچن تان ٿڙي وئي، سندس کاٻو پير بئنچ جي هڪ جنگهه ۾ وچڙي پيو. منهن ڀر ٻين بينچن تي وڃي ڪري. سندس نارنگي جي سنهڙي ڦار جهڙو هيٺيون چپ ٽڪجي پيو. هلڪي آهه نڪري ويس. روئي پئي........سڏڪي پئي، ماستر رڦڻ لڳو..........اوچتو گل هنن جي مٿان اچي بيٺو، ڳالهه کي پهرين ڌڪ ۾ سمجهي ويو. ماستر پير ڊاهڻ جي ڪئي ته هن کيس گلي مان جهلي ورتو..............“ڪتا ڪميڻا.....بي غيرت...........توکي شرم نٿو اچي.............______ گڏهه جا ڦر.............” گل گاريون ڏيئي، جهنجوڙي، جهنجوڙي هن کي هيٺ ڪيرائي وڌو، ماستر خاموش خاموش هن جي ڌڪن لتن ۽ مڪن جا وار سهندو رهيو. اوچتو گل جي نظر ڀر ۾ پيل ٽيبل تي ڪونڀٽ جي پاڙ مان پٽيل هڪ سنهي پر پڪي لٺ تي پيئي، جهٽڪو هڻي لٺ هٿ ۾ کڻي ورتائين..........۽ پوءِ اها لٺ ماستر مولا بخش جي بدن تي ڄڻ ته تلوار جيان وهندي رهي. هو ريهون ڪرڻ لڳو.........اڃايل ڍڳي جيان رنڀڻ لڳو ته ٿوري ئي دير ۾ .............. پنهنجي ئي رت جي تلاءُ ۾ ٻڏڻ لڳو.............. گل هاڻ هوش مان نڪري چڪو هو اڄ کيس پورو ئي ڪري ڇڏي ها...........هن تي وحشت طاري ٿي چڪي هئي................. سندس اکيون بگڙيل شينهن جيان ڳاڙهيون ٿي چڪيون هيون................پر ماستر جي رڙين تي ڪجهه اسڪولي ٻارن ۽ اوطاق تي ويٺل ڪجهه ٻين ماڻهن ماستر کي اچي ڇڏايو...........جمنا اڃا ڪلاس جي اترئين ڪنڊ ۾ سڏڪي رهي هئي، رت سندس ڄاڙي کان وهي ڦڙا ڦڙا ٿي هيٺ پٽ تي ڪري رهيو هو...........ماڻهن جي پڇڻ تي گل سڄي حقيقت ڪري ٻڌائي. ماستر جي اهڙي حال تي به اسڪولي ٻار ۽ عام ماڻهو ماستر تي ملامت ڪرڻ لڳا کيس اهڙي حالت ۾ نفرت جي نگاهه سان ڏسڻ لڳا ڇو ته ماستر سندن ڳوٺ جي سونهن کي غليظ ارادن سان ڇهڻ چاهيو هو . ماستر اتي بي هوش ٿي پٽ تي ڦٿڪندو رهيو............. گل ، جمنا کي پاڻ سان وٺي اسڪول کي هميشه هميشه لاءِ الوداع چئي جمنا جي مائٽن وٽ آيو ۽ سڄي حقيقت ڪري ٻڌايائين. اُن ڏينهن کان پوءِ جمنا کي پڙهڻ کان روڪيو ويو. هن ڪتابن کي هميشه هميشه لاءِ الوداع چئي ڇڏيو.................
ماستر مولابخش جڏهن ارباب شاهنواز خان کي دانهن ڏني ته هو مڇرجي پيو...............ڇو ته جمنا تي هن کي هونءَ ئي ڏاڍي ڪاوڙ هئي. تنهنڪري گل به هاڻ هن جي عقابي نظرن جي ور چڙهي ويو. هڪدم ئي گل کي ٻڌرائڻ لاءِ پوليس کي حڪم ڏنائين. وڏيري جي سڻڀن ٽڪرن تي پليل اها پوليس وڏيري جي حڪم جي تڪميل ڪيئن نه ڪري؟ نيٺ رات جو ڏهين بجي پوليس جي هڪ اٽالي گل جي گهر جي لوڙهي واري گهٽي جي ڏاڪڻين واري در کي ٺڙڪايو اچي. گل جو پوڙهو پيءُ لٺ هٿ ۾ کڻي کنگهندي کنگهندي اٿيو گل به ڪهاڙي کڻي پيءُ جي پويان نڪتو ته سندس جهور ماءُ به ڇرڪي اٿي. پوليس ڏسي ڊڄي ويا، سندن پيرن هيٺيان زمين ئي نڪري وئي، هڪ سپاهي جي پڇاءُ تي گل پنهنجو نالو ٻڌايو ته ٻي سپاهي واري کڻي ٻڌس........گل جو پيءُ پڇندو رهيو ۽ لڇندو رڙندو رهيو، سندس ماءُ واري تي ڦٿڪندي رهي پر پوليس گل کي وٺي هلي وئي. ڇهن مهينن تائين هو جيل جا پاروٿا ٽڪر کائيندو رهيو. ڇهن مهينن کان پوءِ جمنا جي مامي اچي ڇڏايس........اها مينهن جي مند هئي، سانوڻ جو مهينو هو.......انهيءَ ڏينهن ۾ برسات به تمام گهڻي پئجي رهي هئي. ٿر سڄو ٻهڪي پيو هو. چؤطرف سر سبز گاهه ڦٽي نڪتا هئا ته ماڻهو همرچو ڳائي دل وندرائڻ لڳا هئا. گل جو هاڻ اهو مشغلو ٿي چڪو هو ته هر رات هو پاوا کڻي گهرن کان سامهون وڏي ڀٽ جي ڀر ۾ واري جي هڪ ننڍي دڙي تي ويهي پاوا وڄائيندو هو. جڏهن به سندس پاون جا مڌم سر رات جي ماٺار ۾ وکري جمنا جي ڪنن تي پوندا هئا ته جمنا جو من ڀڄي پوندو هو. صفا لڇي پوندي هئي...... گل جي پاون جا سر هوريان هوريان جڏهن سندس دل جي دامن ۾ لهي ڌڙڪن جي هوائن ۾ لهرائڻ لڳندا هئا ته هو کٽ تان اٿي هوريان هوريان پنهنجا پدمڙا پير ٺريل واري تي ڇاپي اچي گل جي سامهون بيهندي هئي، تڏهن اجاڙ راتين جو ڏٺل گل جا سڀئي سپنا پورا ٿي ويندا هئا.
ائين هنن جون گهڻيون راتيون گذري ويون. گل جيئن پوءِ تيئن هن جي عشق ۾ مست و مگن ٿيندو ويو.........مذهب جون حدون اورانگهي هو پيار جي الوٽ وشال ترائي جي تري ۾ لهي ويا.........گهڻا سج گهڻا چنڊ اڀري لهي ويا گهڻيون ڪتيون گهڻا ٽيڙو ٽڙي ٽڙي تپي ويا پر هنن کي ڪا خبر ڪانه پئي............ هڪ ڏينهن جمنا جي مڱڻي لاءِ ڇاڇري کان ماڻهو آيا گل جڏهن اها خبر ٻڌي تي صفا سسڪي پيو. ان رات هو ساڳي ئي دڙي تي ويهي پاوا وڄائڻ لڳو پر اڄ الئه ڇو سندس پاون جا ڊگها ۽ مٺا سر جمنا کي هن وٽ آڻي نه سگهيا. هو جيئن پوءِ تيئن مست ٿيندو ويو، سندس سرن ۾ جذباتي عشق جو هڳاءُ وکريل هو..................جمنا کي پتو هو........جمنا کي پتو هو ته سندس من جو ميهار ساڳي ئي پڙي تي منڊلي مچائي عشق جي آب و تاب تي ويٺل آهي...........هو سڄي رات بستري تي لڇندي رهي، ڪيئن هو گل جي پاون جي سرن ڏانهن اڏامي وڃي، ڇو ته اڄ گهٽي تي سندس ٿيڻ وارا ساهورا ستل هئا. اڄ هو ان جي سرن تارن تي نچي ڪونه سگهي.............جهومي ڪونه سگهي........فقط کٽولي تي لڇي ئي سگهي................سڄي رات هو ائين وهاڻي جي ڪپهه تي لڙڪ هاريندي رهي ۽ گل کي ساريندي رهي................ان رات اسر ڌاري گل جي پاون جي سرن جي تار نيٺ ته ٻي ماني ٿي ڇڄي پئي................پاوا ڀر ۾ رکي آهلي پيو نڀاڳي ننڊ سندس بدن تان هوريان هوريان سرڪي اکين ۾ لهي وئي............رات پنهنجن آخري پساهن ۾ هئي. ڪنهن ٽائيم هڪ پيئڻ بلا سُتي زهر ڦوڪي وئي، ڇرڪ ڀري جاڳيو، هلڪو هلڪو سور مٿي ۾ جهٽڪا هڻڻ لڳو. هو رڙيون ڪري گهر ڏانهن ڀڳو، تيز ڀڄڻ سان زهر سندس ساري جسم ۾ ڦهلجي ويو. هو بي هوش ٿي ويو، سج اڄ هن لاءِ اوندهه جو ٺڪر کڻي اڀري آيو. هن کي هڪدم ئي ڪنهن ويجهي اسپتال ۾ ايڊمٽ ڪرايو ويو، جتي ڊاڪٽرن جي گهڻي ڪوشش جي نتيجي ۾ هن جي زندگي ته بچي وئي پر سندس اها زندگي اونڌاهي جو ڪفن بڻجي هن جي جسم تي چهٽي وئي. پاون جا مڌم سر وکري ويا............۽ هو لٺ جو سهارو وٺي زندگي جي ڊگهي سفر ۾ اڳتي تڳڻ لڳو............... پاون جا وکريل سر ٻيهر سميٽي ورتائين ته هن جي عشق ۾ شدت اچي وئي...............هن سماجي ريتن رسمن کي ٿڏي ڇڏيو. اونداهي زندگي جا ڪارا پل جمنا جي ٻانهن جي چوڙين مان پيدا ٿيندڙ ڇن ڇن جي آواز ۾ گهارڻ چاهيائين................. چاهيائين ته هو هميشه هميشه لاءِ جمنا جي دل جي پهرين خاني ۾ دفن ٿي وڃي.........هاڻ هو رات جي رهزن وجود ۾ رونڊون پائڻ لڳو................ ٿوهرن جا ٿلها لتاڙڻ لڳو. لنڊين ۽ نانگن جا مٿا چيڀاٽڻ لڳو ۽ اندر جي ساري اوندهه کي پاون جي سرن مان ڌوڪڻ لڳو. پاڪ محبتن جا پرڪشش پيالا پيئندي پيئندي. هن جو اندر اجرو ٿي ويو. صفا چوڏهين رات جهڙو.................. ڪڏهن ڪڏهن جمنا جڏهن پٽ تي هن کي ڪنهن شيءَڳولڻ لاءِ هٿوراڙيون هڻندي ڏسندي هئي ، تڏهن گهڻي ڏکاري ٿي ويندي هئي. ڪنڌ ٻاجهر جي ٽٽل سنگ جيان نمي پوندو هئس. چوندي هئي “گل تنهنجي اکين جون وسامي ويل ڏياٽيون مون کي ڪاري موت جيان لڳنديون آهن..........” گل بجاءِ مايوس ٿيڻ جي چپن تي هلڪي مرڪ ڦيري چوندو هئس “مون کي ان ڳالهه جو افسوس ضرور آهي پر چري منهنجي دنيا اونداهي ڪانهي ڇو ته تنهنجي محبت جا چراغ منهنجي دل ۾ روشن آهن............” تڏهن جمنا جي دل تي وکريل ويساهه جا ٻه چار ڇنڊا ڪرندا هئا ته هو صفا ماٺ ٿي ويندي هئي.........۽ گل هن جي ماٺ تي نئين ڌن وڄائيندو هو ته هوءَ اٿي نچندي هئي ۽ واري جي ڇيرن کي چميون ڏيندي هئي..........پوري هڪ سال جا ڪانٽا ڄڻ ته منٽن ۾ تبديل ٿي ويا. اڄ هو هن وٽ چنڊ جي ڇهين رات آئي. ساڳي وقت جاءِ تي...........سندس پيرن جي آهٽ ٻڌي هن پاوا بند ڪري ڀر ۾ رکي ڇڏيا..............
“جمنا آهين............؟” پڇيائين.
“ها.......”
“اچ ويهه............؟”
“ها................” وراڻي هن جي ڀر ۾ اچي ويٺي، ايترو جو سندس گهنگهور گهٽائن جهڙين زلفن جون چوٽيون گل جي چهري کي هوا جي لهرن سان گڏ ڇُهي هليون ويون............ گل جي چپن تي هلڪي مسڪراهٽ جا رنگ وکري ويا. چيائين جمنا! ڇا تنهنجا زلف به واقع مون سان ايڏي محبت ڪن ٿا................؟”
“ها...............”
“ته ٻڌ جمنا ! منهنجي پاون جا سر به توسان ايتري ئي محبت ڪن ٿا.................”
“ها.............پر گل! پاڻ رڳو لڪل محبت تائين ته محدود ڪونه رهنداسين.......................”
“ها سچ ٿي چئين.................پر هاڻي ڇا ڪيون؟”
“ٻڌو اٿم هو (ساهرا) مٿين چنڊ جي پهرين تاريخ تي منهنجي شادي جا ڏينهن ٻڌڻ لاءِ اچي رهيا آهن................”
“سچي...........؟؟” هو ويساهه وٺڻ لاءِ پڇي ٿو.
“ها................” هو وراڻي خاموش ٿي وڃي ٿي سندس منهن جو رنگ گهڻو بدلجي وڃي ٿو، ساڄي ٻانهن ۾ پيل چوڙين کي کاٻي هٿ سان ٺاهڻ لڳي ٿي. زلفن جون ڪڪور چوٽيون سندس ئي ڳلن تي کيڏي هوا جي جهوٽن سان واپس موٽي وڃن ٿيون. گل به سوچن جي ساگر ۾ لهي وڃي ٿو. ڪنهن ٽائيم هو جهٽڪو کائي سوچن جي ساگر مان ٻاهر اچي ٿو...........۽ ڀڻڪي ٿو “جمنا!.............”
“هون............؟”
“تون رُٺي آهين ڇا............؟”
“نه................”
“ پوءِ چپ ڇو ٿي وئينءَ.........................”
“بس ائين ئي................”
“ڀلا هاڻي ڇا سوچيو اٿئي............؟؟”
“منهنجي سوچ تون آهين............”
“ها پر...........تون هتان نڪرڻ کان پوءِ جو سوچ..............ڇا سڄي عمر هن انڌي جو ساٿ ڏيئي سگهين ٿي...........؟
“ها.........گل ويساهه نه اٿئي جا.......................؟”
“ويساهه اٿم..................پر هي زندگي جو مسئلو آهي تنهنجي زندگي جو.............”
“منهنجي زندگي تون آهين..............”
“تون اوندهه کي قبوليندينءَ.........؟”
“تون اوندهه ناهين..............جي آهين ته آئون تنهنجو چنڊ آهيان ۽ توکي روشن ڪنديس.
“ڪيئن.........؟”
“پاڻ اکين جو سودو ڪنداسين...............” گل کان ڇرڪ نڪري ويو هن جو وجود ترڪي جي شهر ازمت جيان لڏي پٽ پئجي ويو. ڪاوڙ جي رنگ جا رنگين تهه هن جي چهري تي چڙهي ويا..........چيائين “جمنا تو اهو ڪئين چئي ڇڏيو............؟”
“گل تون منهنجي عشق ۾ پنهنجون اکيون وڃائي سگهين ٿو ڇا مان تنهنجي محبت ۾....................” جمنا جي جملي پوري ڪرڻ کان اڳ گل هن جي چپن تي پنهنجون آڱريون رکي ڇڏيون............هو ماٺ جي ماڳ ڏي هلي وئي.....................
جمنا اسان ائين نٿا ڪري سگهون......مون توکي پهرين چيو هو ته مون وٽ اکيون ناهن ته ڇا هي منهنجو اندر تنهنجي محبت سان روشن آهي، مان سڀ ڪجهه ڏسي سگهان ٿو............
“پر پاڻ هتان نڪري آخر ڪيڏانهن هلنداسين.............؟”
“شهر ڏانهن..........”
“سڃاڻپ اٿئي ڇا.........؟”
“نه...............”
“پوءِ ڪنهن وٽ رهنداسين................؟
“ڪنهن وٽ به نه پنهنجو ڪو گهر ٺاهينداسين................”
۽ ڌنڌو.............؟”
“ها........مان شهر جي چؤنڪ چؤنڪ گهٽي گھٽي ۾ پاوا وڄائيندس، ماڻهو ڪجهه نه ڪجهه ته ضرور ڏيندا نه........................”
“اهو ٺيڪ آهي ، پر گل ! مون کي مسلمان به ڪندين نه................................؟”
“ها جمنا ! سڀ کان پهرين ته مان توکي مسلمان ڪندس. ٻيون ڳالهيون سڀ پوءِ...........” جمنا کي ويساهه اچي ويو، هو ڊيل جيان ٽونڪي گل جي هنج ۾ ڪري پئي........گل ٻانهن ۾ ڀڪوڙي ورتو، ٿڌا ساهه کڻي هوريان هوريان گل جي دل جي تهه خاني ۾ لهي وئي................
جمنا جي شادي جا ڏينهن به چٽا ٿي ويا، ٻنهي دلين ۾ ٿرٿلو مچي ويو..............۽ پوءِ مئي مهيني جي اها رات هئي..........جنهن رات هنن ريتن رسمن، قومن ۽ مذهبن جون سموريون ديوارون ڊاهڻ چاهيون. اوچ نيچ ۽ ذاتين پاتين جا فيصلا ٽوڙڻ چاهيا، ويهين مئي جي اُجا رات جڏهن پورو ٿر اُڀ مان ڪرندڙ سال جي پهرين بارش جون سنهيون سنهيون ڦڙيون جهٽڻ لڳو هو ...........۽ اڀرندي جي ٿڌڙي هوا جي جهوٽن تي لڏڻ لڳو هو............تڏهن اها ئي رات هنن جي فراريت جو وڏو موقعو به بنجي پئي هئي.....ڇو ته ان ڏينهن صبح کان وٺي هلڪي هلڪي بارش پئجي رهي هئي. تنهن ڪري ڪٿي پيرن جو لڳڻ ممڪن ئي نه هو. هو اڄ بلڪل پنهنجن اباڻن ڪکن ۽ پنهنجي مٽيءَ جي ڀونءِ کي ڇڏي، ڏور ڏور وڃڻ لڳا.......... بارش جي ٿڌين ڪڻين ۾ ڀڄندا ڀٽن جون “مائونٽ ايورسٽ” جهڙيون اوچون چوٽيون لتاڙيندا ٿوهرن جي سرد ڪنڊن جي چڀڻ جا ڊگها درد سهندا اڳتي هلندا ويا. آهستي آهستي بارش وڌندي وئي. طوفاني هوائون سمنڊ جو سير لتاڙي هوريان هوريان هن مٽي جو ڀونءِ ڏي پي ڪهي آيون.........رات جي راز ۾ سامونڊي هوائون طوفاني روپ وٺي نه ڄاڻ ڇو پوري سنڌ کي برباديءَ جو ڍير ڪرڻ آيون........................تيز بارش سان گڏوگڏ طوفاني هوائن جا تکا تير ڀٽن جي صدين کان اڃايل ۽ بکيل وجود ۾ لهڻ لڳا. جهانگيئڙن جا جهوپا جهري پيا، ماڻهو، مال، پکي پکڻ سڀ هوائن ۾ ڇڄڻ لڳا. قاتل هوائون کين گهلڻ لڳيون. اچي هڪ ٿوهر جي پاڙ ۾ پناهه ورتائون.......................پر اهو ٿوهر هنن کي پنهنجي ڳجهه ۾ لڪائي نه سگهيو. سندس پاڙون واريءَ جي پولي روح کي پڪڙي نه سگهيون. رات جو جلاد وجود بارش سان گڏ تيز طوفاني هوائن جي وار ڪندو رهيو. اهو وار جنهن جي سٽ اهو ٿوهر به سهي نه سگهيو...............هو هوا جي هڪ تيز سرڙاٽ سان گڏ هنن ٻنهي کي پاڻ سان گڏ کڻي هليو ويو . هنن جي هٿن جا سهارا ڇڄڻ لڳا.............. ڪيهون گونجڻ لڳيون، پر هوا ڪانه مڙي. رات جو روح ڪونه ٽريو ڀٽون ڪونه ڦاٽيون، اڀ ڪونه رڙيو، اها ڪٺور هوا هنن کي هڪ هڪ ڪري الائي ڪٿ ڪٿ اڇلائي ڇڏيو. گل ته الائي ڪٿ ڪهڙي پار ڏانهن هوا سان گڏ ڌوڪجي ويو، جمنا جو وجود ڇيهون ڇيهون ٿي هڪ سڪل ٿوهر جي ٽارين ۾ اٽڪي پيو، سندس سونهن ٿوهرن جي ڪنڊن سان زخمي ٿي وئي، مينهن جي پاڻي ۾ وهڪري جيان لڙهي ويو. صبح جو سج شرمسار ٿي مک تي ڪڪرن جو نقاب پائي جڏهن ڪافي مٿي چڙهي آيو، تڏهن هوائون پنهنجي سموري سگهه لاهي بيهي رهيون. مينهن بند ٿي ويو، تڏهن ان علائقي جو ڪو ڳوٺاڻو گهرن کان ٻاهر نڪتو جائزي وٺڻ لاءِ . گهرن کان ٿورو پنڌ پري سندس نظر هڪ ٿوهر ۾ اٽڪيل جمنا جي وکريل وجود تي پئي.ڇرڪ نڪري ويس، هڪدم پوئتي هٽي ويو.......۽ پوءِ سانت سانت ۾ اها ڳالهه اچي ان ڳوٺ جي هڪ اڌڙوٽ عمر جي ارباب جان محمد سان ڪيائين، چيائين “سائين......سائين پنهنجي ڳوٺ جي ڀرسان هڪ ٿوهر ۾ هڪ ڇوڪريءَ جو لاش اٽڪيو پيو آهي......................” پر اهو لاش نه هو، هوءَ اڃا زندهه هئي، زندگي جي شهر ۾ آخري ٺريل ساهه کڻي رهي هئي..............ارباب جان محمد هڪ دم ٻه چار ماڻهو وٺي اتي پهتو لاش کي ڏسڻ لاءِ......پر اتي جمنا جي ڀر ۾ بيهندي هنن کي پتو لڳي ويو ته هوءَ اڃا زندهه آهي ۽ زندگيءَ جا آخري ساهه کڻي رهي آهي. ارباب جان محمد هڪدم هن کي پنهنجي حويليءَ ۾ کڻائي ويو. باهه جا شعلا ٻاري هن جي ٺريل بدن کي گرمي ڏنائين. ڊاڪٽر گهرايائين. تقريبن رات جي اٺين بجي ڌاري زندگي ۽ موت جي ڪشمڪش ۾ پيل وجود ۾ چرپر اچي وئي، هوءَ ڦٿڪڻ لڳي. سندس زندگيءَ جي واپسي هن جي جسم ۾ روح ڦوڪڻ لڳي. رات جو نوين بجي ڌاري جڏهن اکين جا بند در کليا تڏهن هوءَ روڙيل ۽ مئل آواز ۾ “گل ! گل !........” ڪري پڪارڻ لڳي، پر گل هن کان ڪڏهوڪو وڇڙي چڪو هو. الائي ته ڪٿ ڪهڙي پٽ جي پويان رهجي ويو. سندس پاوا ۽ پاون جا سر الائي ته ڪهڙي ڀٽ جي ڏهر ۾ وکري ويا..........................هوءَ گل گل پڪاريندي رهي، پر گل هن جي نظرن کان اوجهل ٿي چڪو هو. جڏهن مڪمل هوش ۾ آئي تڏهن ارباب جان محمد جي پيرن تي ڪري منٿون ڪيائين. ايلاز ڪيائين ته هو ان کي واپس پنهنجي ماڳ پهچائي ڇڏي، پر ارباب جان محمد پنهنجي عقابي نظرن سان جڏهن اهڙي سونهن سان مخاطب ٿيو. تڏهن پيريءَ جا سمورا پوڙها پل گهڙي ۾ وسري ويس. ڄڻ ته ٻيهر جوانيءَ جي جاڳ مٿس فدا ٿي پئي هُئي، هو جمنا جا صوف جهڙا ڳاڙها ڳل ۽ رسيلا چپ ڏسي پنهنجا پوڙها ۽ ڪارا چپ کنڊري زبان سان چٽڻ لڳو. گهڙي پل لاءِ سموريون جنسي خواهشون بدن ۾ اُڀري کيس مروٽڻ لڳيون، هو ٿڏا ساهه ڀري جمنا کي مخاطب ٿيو “تو جهڙي پري ته اسان کي خدا ڏياري آهي، هاڻ تون واپس نٿي وڃي سگهين....”
هوءَ اهو ٻڌي رڙڻ لڳي. هن جي پيرن تي ڪري پئي، پنهنجي مٿي جا وار هڪ هڪ ڪري پٽڻ لڳي ۽ هن اڳيان احتجاج ڪرڻ لڳي، پر اهي پرزور احتجاج هن بادشاهه جي پٿر دل کي گهڙي پل لئه به لرزائي نه سگهيا.......ارباب جان محمد اهو چئي هڪدم ڪمري کان ٻاهر نڪري ويو ته “صدين کان وٺي اسان جي اها ريت رسم هلندي پئي اچي ته جيڪا به شيءَ هڪ ڀيرو اسان وٽ اچي ويندي آهي ته پوءِ اها واپس ڪونه ٿيندي آهي. هاڻ هتان مري نڪرندينءَ.................هن جي پيرن هيٺيان زمين ئي نڪري وئي مغز کي چڪراٽيون اچي ويس.............هوءَ ڪري پئي..............هاڻ هوءَ حويلي جي بند ڪوٽن۾ رهڻ لڳي. ڪيئي سج ڪيئي چنڊ اڀري لهي ويا، چئين مهينن جو مُدو هن لاءِ ڄڻ ته صديون ٿي گذريو هو. هاڻ هوءَ صفا سڪي ڪنڊا ٿي وئي. سندس سونهن جو گلدستو پنکڙي پنکڙي ٿي حويليءَ جي آنگاس ڪارين ديوارن جي اونداهين ڪنڊن ۾ وکري ويو.........هڪ ڏينهن هوءَ پنهنجي ڪمري جو شيشي وارو ننڍڙو گلدستو هٿ ۾ کڻي صاف ڪري رهي هئي. اوچتو هن جي ڪنن تي پاون جو آواز ڪريو. سندس هٿ مان اهو گلدستو ڪري پٽ تي ڀورا ڀورا ٿي ويو. هوءَ ڀڙڪو کائي ٻاهر نڪتي ته پير ۾ هڪ شيشي جو ننڍڙو ٽڪر چڀي پيس رت ڦوهارا ڪري پٽ تي ڳاڙهو ليڪو ٺاهيندو ويو. پر هن محسوس ئي نه ڪيو بي ڌڙڪ اڳتي هلندي وئي. هوءَ ڪمري اندران نڪري ٻاهر آڳر تي اچي بيٺي، هاڻ هن جي ڪنن تي بنا رڪاوٽ پاون جا اهي سُر وکرڻ لڳا. ٿڙڪڻ لڳي. سندس روح لرزڻ لڳو. ڀرسان پٽ تي ٻهاري ڏيندڙ ماسيءُ کي چيائين.
“ماسي ارباب صاحب جن ڪيڏانهن ويا آهن.؟ ”
“جيجي ! اڄ هو ڪراچي ويو آهي.” هو ائين وراڻي وري ٻهاري ڪڍڻ ۾ لڳي وئي. هن وري ڳالهايو.
“ماسي! ٻاهر ڏس ڪير آهي.....”
“ها امان!................” هوءَ ٻهاري اڌ ۾ ڇڏي ٻاهر هلي وئي، هڪدم ئي واپس وري چيائين،
“جيجي ڪو انڌو ۽ چريو فقير آهي......”
“ڇا.....................؟؟؟” اهو ٻڌي هن کان وڏو ڇرڪ نڪري ويو هن جو دماغ ڌٻڻ ۾ ڦاٿل ڪنهن پلي جيان تيز تيز جهٽڪا هڻڻ لڳو. ڪنبي ڪنبي ڪوٽ جي وڏي دروازي تي آئي. لوهي دروازي جي ننڍڙي دري آهستي آهستي هٽائي ٻاهر ڏٺائين ته سندس پيرن هيٺان زمين ئي نڪري وئي. دماغ جي ڌنڌلي وادي ۾ ڄڻ ته ائٽم بم ڪري پيو، رک ٿي فضائن ۾ اڏامڻ لڳي. سندس چپ ڦڙڪي پيا، دل جو دهڪو سئو کان به مٿي هليو ويو. “گل گل گل...........” هڪ نالو، هڪ آواز هن جي ذهن ۾ پڙاڏو بڻجي گونجڻ لڳو. دري کلڻ جي آواز تي گل پاوا بند ڪري ڀڻڪيو ڪير..........ڪير..........صدين جو غم سندس آواز ۾ لهرائڻ لڳو. جمنا جا نيڻ ٽم ٽم ٿي ٽمي پيا. کانئس سڏڪو نڪري ويو پر سڏڪي کي اڌ ۾ روڪي ورتائين، اڌ سڏڪي جي زهر جهڙو تکو آواز گل جي دل جي تهه خاني ۾ لهي ويو، ڀڙڪو کائي اٿيو “ت ت ت.............تون..............” سندس جملو پورو ٿي نه سگهيو. جمنا جا ٽٽل چپ لڙڪي پيا چيائين “گل!................تون.............”
“ها آئون گل آهيان، پر تون جمنا آهين نه.....................؟سندس آواز سڃاڻي ورتائين. هوءَ سڏڪي پئي چيائين “ها مان تنهنجي بدنصيب جمنا آهيان.............” هو اهو ٻڌي لڙهي ويو.........کن ترسي چيائين “جمنا تون هتي ڪنهن وٽ رهندي آهين ۽ ڪيئن پهتي آهين..............؟” هوءَ ان وقت جي حقيقي وارتا پهرين ٻڌائي نه سگهي، فقط دري پويان گل جي نابين اکين مان وهندڙ لڙڪن کي ڏسندي رهي، جيڪي هن جي وڏي ڏاڙهي کي به پنهنجي گرفت ۾ ويڙهي کين پسائي رهيا هئا. گل ٻيهر ڳالهايو
“جمنا تون ڪڇين ڇو نٿي.................؟”
“ڪڇان ته ٻُڌين سگهندين.............؟” جمنا ڳالهايو “ها اڄ توکي ٻڌائڻ ۽ تنهنجا درد ٻڌڻ لاءِ ئي ته آيو آهيان..............”
“ته ٻڌ..............” جمنا پنهنجي ڪهاڻي ٻڌائڻ شروع ڪئي “مون کي جڏهن هوش آيو، تڏهن پاڻ کي هڪ ڪمري ۾ بند ڏٺم. رات ٿي چڪي هئي. منهنجو دماغ ڦرڻ لڳو. آئون ڪٿي آهيان، آئون ڪٿي آهيان؟ زور سان رڙيون ڪري چيم. اوچتو منهنجي مٿان هڪ اڌڙوٽ عمر جو همراهه اچي بيٺو چيائين، تون هاڻ ارباب جان محمد جي قبضي ۾ آهين، هاڻ تون هتان نڪري نٿي سگهين. منهنجي پيرن هيٺان زمين ئي کسڪي وئي. رڙيون ڪيم منٿون ڪيم ته مون کي واپس پنهنجي ماڳ پهچائي ڇڏ..................پر منهنجي هڪ به نه ٻڌائين................ائين هن مون کي پاڻ وٽ هن حويلي ۾ قيد ڪري ڇڏيو..................” هوءَ روئندي رهي، نيڻن جي ٽم ٽمان ۾ ڳالهه بيان ڪندي رهي” ۽ پوءِ هن مونسان هڪ مڙس وارو رويو رکي ڇڏيو..ڏينهن جو الائي ڪيڏانهن غائب هوندو آهي.........۽............ هو رات جو موٽي ايندو آهي................
مون کي مسلمان به ڪو نه ڪيو اٿس ۽ نه ئي مون سان نڪاح ڪيو اٿس. ائين هر رات هو شراب پي منهنجي بستري ۾ ايندو آهي..............۽..............۽..........!” پوءِ جي هوءِ زهريلي وارتا ٻڌائي نه سگهي. سندس آواز جون لڙهيون ٽٽي ويون. غم جو زهر رڳ رڳ ۾ باهه جي شعلي جيان ٻرڻ لڳو. سڏڪن کي اڌ ۾ روڪيندي چيائين.............۽ هي...........۽ هي چوٿون مهينو مون کي پيٽ آهي......................ٰ!”
“ ڇا.................ڇا.........؟؟؟؟!!!” گل جا ڇرڪ ڇرين جيان پنهنجي ئي وجود ۾ ٽنبجي ويا......ٿڙڻ لڳو ٿڙي ڪوٽ جي ديوار سان وڃي لڳو. مٿو ديوار سان ٽڪرائجي ويو پر صفا بي ست ٿي ويو چيائين
“ جمنا هاڻ مون سان ڪونه هلندينءَ؟”
“توسان گڏ هلڻ لاٰءِ هاڻ مون وٽ ڇا رهيو آهي، ڪجهه به ته نه، لٽجي لٽجي هاڻ هي بدن تنهنجي لائق رهيو ئي نه آهي............” هو ماٺ ٿي ويو ڄڻ هن جي مٿان ڪا ڇپ ڪري پئي هجي. ٿورو ترسي چيائين “ٻار جو نالو ڇا رکندينءَ.........؟”
“جي ڇوڪريءَ ڄائي ته ان جو نالو گلان رکنديس، جي ڇوڪرو ڄائو ته ان جو نالو گل رکنديس......”
“گل ڇو...........؟ سڄي دنيا کوڙ نالن سان ڀري پئي آهي..”
“انهيءَ لاءِ ته تنهنجون يادون زندهه رهن، تون هر پل مون کان وسري نه سگهين، ٻئي جنم ۾ به تون ياد هجين......” هو ماٺ جي موت حوالي ٿي ويو. فقط پٽ تي آڱر سان ليڪا ڪڍندو ۽ ڊاهيندو رهيو...... ٿورو ترسي هن پنهنجي پاسي واري کيسي ۾ هٿ وڌو مٺ سڪن جي ڀري جمنا ڏانهن وڌايائين “جمنا اچي هي سڪا وٺ ، پنهنجي ننڍڙي کي ڏجائين هو هن سان کيڏندو...........” جمنا کان ڇرڪ نڪري ويو، ڪنبي پئي چيائين “گل ڇا تون پنندو هئين...........؟!” هڪ طويل ۽ ڊگهو ساهه ڀريندي گل چيو “ها جمنا............! منهنجي زندگي به تنهنجي زندگيءَ وانگي بچي هئي.......... ۽ پوءِ مان گهٽي گهٽي ڳوٺ ڳوٺ ۾ پاوا وڄائيندي رليو آهيان، فقط تنهنجي تلاش ۾ ۽ ماڻهو مون کي خيرات به ڏيندا هئا، پر اڄ منهنجي تلاش پوري ٿي وئي، اچي هي سڪا وٺ نه........” هن سڪن سان گڏ پاوا به جمنا ڏانهن وڌايا ۽ چيائين “هي پاوا به رکي ڇڏ جي گل ڄمي ته ان کي ڏجان...............هو انهن کي وڄائيندو ۽ منهنجي روح کي راحت ملندي.” جمنا نه چاهيندي به هٿ هن ڏانهن وڌايو. هن سڪا ۽ پاوا جمنا جي هٿ ۾ وجهي ڇڏيا. جمنا سڏڪي پئي. هي آهستي آهستي لٺ جي سهاري سڌو ٿيو ۽ چيائين “جمنا ڳوٺ ۾ ڪنهن کوهه جي دڳ لائي ڇڏ..........” ڇو.........؟” جمنا پڇيس “مون کي ايتري پياس آهي، جو اهو کوهه ئي پياس لاهي سگهي ٿو.............” جمنا چيو “گل سڌو سڌو هليو وڃ..........” هو آهستي آهستي وڃڻ لڳو. جمنا چاهيندي به هن کي روڪي نه سگهي. فقط مينهن وانگي وسندي رهي. هو هليو ويو.......
ٽن ڏينهن کان پوءِ کوهه جو پاڻي گندو ٿي ويو، ڌپ ٿي ويس. ماڻهو بيمار ٿي پيا. ارباب جان محمد ان جي صفائي لاءِ ماڻهو موڪليا...جمنا گندي پاڻيءَ سبب ڪلهه کان وٺي پاڻي به نه پيتو هو. اڄ صبح جو جيئن ئي اُڃ ڏاڍي لڳس ته نه چاهيندي به گلاس ڀري پاڻي پيئڻ لڳي. پهرين ٻئين ۽ ٽئين ڍڪ کانپوءِ هن کي ڌپ محسوس ٿي. روح ڪچو ڪچو ٿيڻ لڳس. اوچتو ماسي خاتون در کولي هن ڏانهن وڌي ۽ رڙ ڪري چيائين “جيجي! چون ٿا ته کوهه مان هڪ انڌي جو لاش نڪتو آهي.....” “ڇا........؟” هن کان ڇرڪ نڪري ويو ۽ پوءِ اوڪاري سان گڏ سموري جسم جو پاڻي روڙجي ٻاهر اچي ڪريو ۽ هوءَ بي هوش ٿي وئي.