(7)
ڳپل دير جڏھن تنهنجي بيڪ ڪال ڪونه آئي هئي، تڏھن ياد آيم ته تو مون کي ميسيج موڪلڻ جو چيو هو ۽ آءٌ تو سان ٽيليفونڪ رابطو شروع ڪرڻ جي چارم ۾ مس ڪال هڻي ويٺو هئس. تڏهن ھوش، جوش کي ملهه دسي پڇيو هو:
“هُن کي فرشتا ٻُڌائيندا ته مس ڪال وارو نمبر ڪنهن جو آھي؟!”
تڏھن ئي تو کي ميسيج لکيو هئم:
“مٺا ماڻهو! لڳيءَ کي لعنت چوڻ بدذوقين جي ٻولي آھي! پر توسان دل لڳائي، مون سڀ ڪجهه وساري ڇڏيو آھي! تنهنجين اکين جي ڪائنات منهنجي دل ۾ پيوند ٿي پوڻ جو عجوبو بڻي آھي! ۽ مون تنهنجي وجود جي واس ۾، عاشقيءَ جا انوکا اسرار پَسيا آھن!
ڪال نه ڪندئين؟!
آءٌ تنهنجو ساڳي ويهن جي ٻن نوٽن ۾ ويڙھيل اڇي ڪاڳر تي لکيل نمبر جو محتاج ٿي پيل، ڪلفي فروش.”
پهريون ميسيج سينڊ ڪندي، ڄڻ توکي پنهنجي دل به سينڊ ڪئي هئم، ڊليٽ ٿيڻ جي ڊپ بنا!
ڪال ڪرڻ ۾ دير ڪئي هيئي. مون ٻيو ميسيج موڪلڻ ۾ تڪڙ ڪئي هئي.
“ڊيئر تو سان ڳالهائڻ جي سندر سپني جو مور پکي، دل جي پڃري ۾ بيقرار ٿي پيو آھي. تون ويسارن جي ساون وڻن ۾، مونکي ڪال ڪرڻ جي واعدي جو سبز طوطو اڃان ڏسي نه سگهي آھين!؟ ۽ مون ڪَٺن انتظار جي ڪاون کي اڌورن آسرن جي مانيءَ سان گڏ، دل جي آڱرين سان پيراڻي روٽ جيان ڪيترو نه مهٽيو آهي! پر تون آھين، جنهن اڃان تائين ڪال ناهي ڪئي!
ڪوري ڪاڳر تي تنهنجي لکيل نمبر جي يارنهن انگن ۾ ٽُٽي ٽُڪرا ٿي ويل- تنهنجو ساڳيو ڪلفي فروش.”
ميسيج سينڊ ڪندي، ھڪ ايبسٽريڪٽ خيال سوچ جي ٻُوڙن ۾ کُڙڪو ڪيو هو:
“سائنسي ايجادن جي حيرت انگيز سفر ۾ ڇا ايئن ممڪن ناهي ته ماڻهو ڪڏھن ميسيج سان گڏ پاڻ به سينڊ ٿي ٻئي پار پهچي وڃي!!”
وري ڪي بيڪار لمحن جا ڪوئا، منتظر دل کي ڪُتري، ويندڙ وقت جي ٻِرن ۾ هليا ويا هئا، پر تنهنجي ڪال ڪو نه آئي هئي.
سنسان گليءَ ۾ بيمقصد چڪر لڳائي واپس موٽي رهيو هئس. پري کان آصف جي دڪان ڏانهن نگاهون اُڇليون هئم. ٻاهران ڪو به ڄاتل سڃاتل چهرو نظر ڪونه آيو هو. جن ٿَلهن تان ڪڏھن مون سنگتين ساٿين سان گڏ، ڳالهين جا ڳيرا اُڏاريا هئا، انهن پَٽن تي هڪ پينُو فقيرياڻي پنهنجن ٻن ننڍڙن ٻارن کي پارُوٿو ڀت کارائي، غربت جي عالمي ڏينهن تي غُربت ۽ دنيا سان گڏيل جنگ وڙھي رهي هئي! اتي ئي ڀرسان هڪ پوڙھو ڪتو، ٻارن جي وات ۾ ويندڙ چانورن تي اکيون اٽڪائي ويٺو هو. مون کي چئن ئي ساهوارن جي زندگيءَ ۾ ڪو خاص فرق محسوس ڪو نه ٿيو! بلڪل ايئن جيئن حڪمرانن جي تبديلين باوجود اسانجو ملڪي نظام ۽ معاشرتي منظر،جمود جو گُونگهٽ هٽائي تبديليءَ جو مُنهڙو ڏسي نه سگهندا آھن!
ان ئي ويل موبائيل جي رنگ ٽيُون وڄڻ سان گڏ، کيسي ۾ رکيل موبائيل ۾ وائبريشن شروع ٿي هئي، پر اسڪرين تي تنهنجو نمبر ڏسي، منهنجي دل ته شايد ان کان به وڌيڪ وائبريشن ڪئي هئي! وائبريشن ڪندڙ ھٿن سان ڪال رسيو جي آپشن تي آڱر رکي هئم!
بانسريءَ جي صدا سان مشاهبت رکندڙ تنهنجي آواز، سندم سماعتن سان سرگوشي ڪئي هئي.
“هيلو!”
“جي مٺا ماڻهو!”
“هينئر هينئر ڀاڄائي پاڙي ڏانهن ويئي آھي، ۽ مونکي مٿي ڇت تي اچي توسان ڳالهائڻ جو موقعو مليو آھي، پر توهان ته اڃان تائين پنهنجو نالو به ناهي ٻُڌايو؟”
“منهنجو نالو شرجيل آھي، پر تنهنجي پهرئين ديدار مون کان منهنجي نالي سميت سڃاڻپ جا سڀ احساس ڦُري ورتا آھن. آءٌ شرجيل کان ڪلفي فروش تائين، تنهنجي نيڻن ۾ موجود نرالي نقطي ۾ وجود وڃائي چڪو آھيان.”
حيرت مان پڇيو هيئي:
“نرالو نقطو… ڇا مطلب؟!“
“اصل ۾ مونکي تنهنجي اکين سان اکيون ملائيندي الاءِ ڇاڇا محسوس ٿيندو آھي…؟؟! جنهن کي لفظن ۾ اظهارڻ ناممڪن آھي.”
“شروع ۾ ته مون به ڌيان ڪونه ڌريو هو، پر پوءِ محسوس ٿيم، ڄڻ توسان اکيون ملائيندي گهڻُو ڪجهه غير معمولي محسوس ٿيندو آھي. ايئن ڄڻ تنهنجين اکين ۾ موجود چقمق جهڙي ڪا شيءِ مونکي پاڻ ڏانهن ڇِڪيندي هجي! وهم پرست نه هوندي به وهم ٿي پيو هو ته هڪ اجنبي شخص کي ڏسي، ڇو بيخود بڻجي پوندي آھيان؟ متان ڪنهن جادو واري ڌاڳي جي اثر هيٺ اچي ته نه ويئي آھيان؟!”
تعجب جي برقي تارن ۾ وچڙي پيو هئس. جنهن محبت مونکي غير معمولي گسن تي ڀٽڪايو هو، سا هڪ طرفي هرگز نه هئي!
چيو هئم:
“مٺا ماڻهو! تنهنجين اکين ۾ ڏسي، ناقابلِ وضاحت رشتن جي تصديق ٿي پوندي آھي ۽ جنم جنم جي تجديد خاطر اُگهاڙين تلوارن هيٺيان رقص ڪندڙ محبت جو زخمي جسم ڇِرڪندي نظر ايندو آھي!”
“توهان جيڪي لفظ استعمال ڪريو ٿا، آءٌ ايئن ڳالهائي نٿي سگهان، پر پنهنجي وچان الڳ مذھبن، الڳ قبيلن، اڻ ويجهڙائي ۽ اڻواقفيت جي ديوار هوندي به، پنهنجو هڪ ٻئي کي ايترو ويجهو ٿي وڃڻ يقينن ڪنهن غير معمولي رشتي جي ڪشش آھي!”
تڏھن سوچيو هئم:
“پٿرن جي مُون سُون جي رستن تي البيلي محبت جو شيش مهل اڏڻ واري حماقت ۾، آئون هِڪڙو شامل نه آهيان، ڪو ٻيو به ڀاڱي ڀائيوار آھي! طوفانن سان فطري دوستي نڀائيندڙ علائقن ۾ پيار جي ڪچي جهوپڙي رڳو مون نه اڏي آھي، ڪنهن ٻئي به اهڙي رسڪ کنئي آھي!”
چند سيڪنڊ منهنجو آواز نه ٻُڌي، هيلو چيو هُيئي.
موٽ ۾ “جي” وراڻيو هئم.
پڇيو هيئي:
“خاموش ٿي ويا، ڇو؟”
وراڻيو هئم:
“اڳي اهڙي انوکي محبت ۾ مبتلا ٿي وڃڻ جي جوازن جا پڇاڻا رڳو پنهنجو پاڻ کان ڪندو هئس، پر ھاڻ شايد ايئن ڪري نه سگهان. اهو ئي سوچي اظهار جو پاڻي برف ٿي پيو هو! ماٺ ٿي ويو هئس.”
شايد منهنجو پُرپيچ جواب سمجهي نه سگهي هُيئين، يا وري ڪجهه ٻيو سوچي موضوع بدلايو هُيئي:
“توهان ڇا ڪندا آھيو؟”
“ڪلفيون وڪڻندي، توکي حاصل ڪرڻ جا پوهه پچائيندو آھيان!”
کلي پيئي هُيئين. تنهنجو هڪ هڪ ٽهڪ، دل جي پڌر تي گلن جيان ڇڻيو هو! خوشبوئن ۾ وهنجي، ٿڌا ساهه کنيا هئم. سوچيو هئم:
“رڳو تنهنجي ٽهڪن جي سرگم تي به زندگيءَ جو سودو ايترو مهانگو ناهي؟!”
ٽهڪن جي کٽمٺڙن جون ڦانڊون ڦڳائيندي، وري پڇيو هُيئي:
“شادي شُده آھين؟”
“توکي لڳان ٿو ڇا؟”
“افعال ته پرڻيل وارا ڪونه ٿا لڳن، پر ٿي سگهي ٿو، زال مان غير مطمئن هجين!”
کِلي پيو هئس، صرف توکي کلائڻ لاءِ... پر تنهنجا ٽهڪ سندم سماعتن ۾ سُس پُس ڪري ڪونه سگهيا هئا!
سنجيدهه ٿي پُڇيو هُيئي:
“گهر ۾ گهڻا ڀاتي آھيو؟”
“مون کان سواءِ امان، بابا ۽ ٻه ڀينرون آھن.”
“۽ گذر بسر جو ذريعو؟”
سچ ٻُڌي متان تون پري ٿي پوين، ان ڪري ڪوڙ ٺاهڻ متعلق سنجيدگيءَ سان سوچيو هئم، پر تو سان بينام رشتي جي پڪ ٿيڻ پڄاڻان، پنهنجي وچان ڪنهن به ملاوت جي گنجائش باقي ڪونه بچي هئي! صاف صاف چئي ڏنو هئم:
“بابا گڏهه گاڏو هلائيندو آھي، ۽ مون ڪافي وقت واندڪائيءَ ۾ ويهڻ بعد تو تائين پهچڻ خاطر ئي سهي، ڪلفيءَ جو گاڏو ڌِڪڻ شروع ڪيو آھي!”
ماٺ ٿي ويئي هُئينءَ. چهري جا تاثرات ڏسڻ بنا محسوس ڪيل تنهنجي ماٺ ماري وڌو هو. منهنجي مفلسيءَ متعلق ٻڌي الاءِ ڇاڇا سوچيو هوندئي! متان ايئن نه ٿئي، جو عارضي رابطن ۽ مختصر رفاقتن جون آڱرين ۾ ڏنل آڱريون وري ڇڏائجي وڃن؟!
سوالن جي ٻاٻرن ڪنڊن ۾ وچڙي پيو هئس.
موبائيل اسپيڪر مان تنهنجي ايندڙ جملي ٻُڌڻ لاءِ اُتاولو ٿي پيو هئس.
“هيلو…لائين تي آھيو؟”
“ھا لائين تي آھيان.”
“ڇو ڀلا خاموش ٿي ويا؟”
تنهنجي معاشي حالت متعلق ٻُڌي ڏک ٿيو. اکين ۾ ڦُٽي آيل ڳوڙھا اگهي رهي هُيس. توهان جهڙا ذھين نوجوان ماسٽرس ڊگري کڻي ڪلفيون وڪڻڻ تي مجبور آھن، ان ملڪ ۾ ميرٽ جي حالت ڇا هوندي؟!”
ٿڌو ساهه کڻي، تنهنجي اعليٰ ظرفي ۽ حقيقي عظمت جو دل ئي دل ۾ قائل ٿيو هئس، نه ته اسان وٽ ٻين جي غربت کي تماشو بڻائي، پنهنجي رتبي جي برتري جو نماءُ ڪرڻ فيشن بڻيل آھي. پر تون هئينءَ، جيڪا منهنجي غربت جو ٻُڌي، مون لاءِ ڳوڙھا ڳاڙي رهي هئينءَ، نه ته هونئن ماڻهو ته غريبن سان سڳا رشتا به ڇِني ڇڏيندا آھن! جنهن معاشري ۾ روين کان سوچڻ تائين، ٻين جي اوڻاين کي پنهنجي وڏائي سمجهي هاءِ لائيٽ ڪيو وڃي ۽ ٻين جي سُٺائين کي پنهنجي ڪمتري سمجهي لڪايو وڃي، اتي منهنجي غربت تي تنهنجي تبصري، توکي مون اڳيان ويتر مهان ٺاهي ڇڏيو هو!
“خاموش ٿي ويا ڇو؟ لائين تي ته آھيو نه؟”
هن ڀيري تو پڇيو هو. وراڻيو هئم:
“نه رڳو لائين تي آھيان، پر ڪوئل جي ڪُوڪ جهڙي مٺڙي تنهنجي آواز جي ترنم مان ڀرپور لطف اندوز به ٿي رهيو آھيان!”
وري کِلي پيئي هئينءَ ۽ وري ٽهڪن جا ڪي پکي اُڏريا هئا. چيو هيئي:
“تنهنجون ڳالهيون شاعرن ۽ پروفيسرن جهڙيون آھن، پر لڳي ٿو توکي مونکان سواءِ ڪو سنجيدهه ٻُڌندڙ ملي نه سگهيو آھي.”
وراڻيو هئم:
“توکان سواءِ منهنجي قسمت ۾ ڪو به لکيل ناهي شايد!”
“اهو توکي ڪنهن ٻُڌايو آھي؟”
“تنهنجين اکين!”
“اکيون ته ڪوڙ ڳالهائينديون آھن!”
“اکيون نه پر چَپ ڪوڙ ڳالهائيندا آھن.”
“پوءِ اکيون ڇا ڳالهائينديون آھن؟”
“اُهو جيڪو چَپ ڳالهائي نه سگهندا آھن!!”
ايئن ئي اُبتين سُبتين ڳالهين جا ڪيئي ڳوٺ لتاڙيندا رهيا هئاسين. تو پنهنجو نالو مينا ڪماري ٻُڌايو هو ۽ اهو به ٻُڌايو هو ته تنهنجو والد اسٽيٽ لائيف انشورنس ۾ ڪم ڪندو هو. تنهنجو وڏو وڪيل ڀاءُ تازو جج مقرر ٿيو هو ۽ تنهنجو چاچو پوليس ۾ ايس ايڇ او هو. تو اهو به ٻُڌايو هو، ته کپري سان تعلق رکندڙ تنهنجي ماءُ جو ڀاءُ پوليس ۾ ڊي. ايس. پي هو ۽ هڪ سئوٽ اقليتن لاءِ مخصوص سيٽن تي هڪ پارٽيءَ طرفان ايم. پي. اي چونڊيل هو ۽ تازو اقليتي معاملن جي صوبائي وزارت جو قلمدان مليو هئس.
تنهنجون ڳالهيون ٻُڌي تنهنجي سماجي حيثيت کان مرعوب ٿي پيو هئس، پر حوصلا افزائيءَ جي حقيقت اها هئي، جو تو ڪٿي به پنهنجي برتري ۽ منهنجي ڪمتريءَ جو احساس ڏياري، مونکي محرومين ۾ مبتلا ڪونه ڪيو هو!
تو اهو به ٻڌايو هو ته تو وٽ تمام گهڻي محبت ڪندڙ ماءُ موجود هئي، جيڪا توکي گهڻي دير ويجهو نه ڏسي، اداس ٿي پوندي هئي. تو اهو به ٻُڌايو هو ته تو تازو ئي سنڌ يونيورسٽيءَ مان فزڪس ۾ ايم. ايس. سي ڪئي هئي ۽ وانڪائيءَ جي وندر خاطر هڪ پرائيويٽ اسڪول ۾ پڙھائڻ لڳي هُئينءَ. تنهنجو ننڍو ڀاءُ توکي هر روز موٽر سائيڪل تي اتي ڇڏي پوءِ پنهنجي اسڪول ويندو هو. ڪڏھن ڪنهن ڪم سبب پهچي نه سگهندو هو ته ميسيج ڪري ٻُڌائيندو هو ۽ تون رڪشا کڻي گهر ويندي هُئينءَ.
“تو کان ڪلفيون وٺي رڪشا ۾ واپس ويندي، رڪشا ڊرائيور آڏيون ساڏيون ڳالهيون ڪرڻ لڳو. نيٺ ڪاوڙ ۾ ڇنڊ پٽي کيس سندس حدون ياد ڏياريم، تڏھن وڃي چُپ ڪيائين.”
تو ٻُڌايو هو ... ۽ اهو به توکان ٻُڌو هئم ته تنهنجا ماءُ پيءُ توکي پنهنجي برادريءَ جي دبئيءَ ۾ رهندڙ ڊاڪٽر ڇوڪريءَ سان پرڻائڻ جو ارادو رکندڙ ھئا.”
ڳالهين جي ڳهر ۾، وقت جو احساس ئي پُٺيرو ٿي ويو هو.
“جتي توسان رڳو ڳالهائڻ ئي ڪيترو نه مزيدار ۽ خوشين سان ٽمٽار هو، اتي توسان جيوَن گڏ گُذارڻ ڪيترو نه سهڻو هوندو؟!” اهو تڏھن سوچيو هئم، جڏھن چيو هيئي:
“اڄوڪي موبائيل ڪچهري بس ايتري! ڀاڄائي، بابا ۽ ادا وارا ايندا ھوندا، وري سڀاڻي فرصت ۾ ڪال ڪنديس.”
ڪال ڊسڪنيڪٽ ٿيڻ جي آواز سان گڏ موبائيل کي حسرت سان ڏٺو هئم، ايئن ڄڻ ڪال ڪٽجڻ جو ذميوار موبائيل ئي هجي!
تو سان پهرين موبائيل ڪچهريءَ جي مينهن ۾ پُسڻ وارو پاڻي، دير تائين سوچن جي جهوپڙيءَ مان ڦُڙو ڦُڙو ٿي ٽميو هو. تنهنجن چپن سان چلولايون ڪري ايندڙ لفظن، دير تائين سماعتن ۾ سُرهاڻ اوتي هئي! ۽ تنهنجي ٽهڪن جون شھنايون، روح جي ريگستان ۾، گهر وڃڻ تائين وري وري وڄنديون رهيون هيون.
گهر پهتو هئس ته امان موبائيل فون ڏسي پڇيو هو:
“اُڌار ڪٿان ورتئي؟”
ڊيگهه کان بچڻ خاطر وراڻيم:
“سيٺ کان ورتم.”
ادي وڏي امينه موبائيل ڏانهن ڏسي پڇيو:
“ڪئمرا جي رزلٽ ڪيئن اٿس؟”
جيستائين کيس ورندي ڏيان، ادي ننڍيءَ لالان پڇيو:
“گيم ڪهڙيون آھن؟”
جيستائين کيس ٻُڌايان، ادي وڏي جهٽ ڏيئي مونکان موبائل ڦُري ورتو. مخاطب ٿي چيائين:
ادا هن وڳي ۾ سيلفي مزو نه ڪندي، ترس ڳاڙھا ڪپڙا پائي اچان.”
ادي لالان کيس ٻانهن کان جهليندي چيو:
“پهرين آءٌ گيم کيڏنديس... پوءِ تون سيلفي ڪڍندين!”
موبائل تان ادي امينا جو غير قانوني قبضو ڇڏائڻ ۽ پنهنجو ناجائز قبضو قائم ڪرڻ لاءِ ادي لالان باز جيان جهپو ڏنو هو. ٻنهين وچان ھاٿاپائي شروع ٿي پيئي هئي ۽ مونکي وري موبائل فرش تي ڪري ٽُٽي پوڻ جو خطرو مست اُٺ جي ڏاٺ جيان ڏنگڻ لڳو هو! بابا جي دڙڪن ۽ امان جي نصيحتن جي سهاري، وڏي مشڪل سان موبائل تان ڇيڳرين ادڙين جو قبضو ڇڏائڻ ۾ ڪامياب ٿي سگهيو هئس!