(12)
”ڇوڪري ڪهڙي عمر جي آھي؟“
چيم:
“لڳ ڀڳ ويهن کان مٿي ۽ پنجويهن کان هيٺ...”
پنهنجي ساءِ چيائين:
”پوءِ ته استادن جي گُهمايل هوندي!”
ڪاوڙ جي ممڙي چٽي ويئي هئم، پر خاموشيءَ جي اجرڪ اوڍي ورتم. سوچيم:
”پيار ڪندڙ هر عورت متعلق اسانجو سماج ايئن ڇو سوچيندو آھي؟ ڀٽائيءَ ته ايئن ڪونه سوچيو هو!؟“
ڳپل دير منهنجي چڀندڙ خاموشيءَ کي، شايد بائيڪ هلائيندڙ عاقيل به محسوس ڪيو هو، جو ماحول جي تلخيءَ کي گهٽ ڪندي، چيائين:
”تون نيڪ ڪم ڪري رهيو آھين! غير مسلم کي مسلمان ڪرڻ ثواب جو ڪم آھي.”
خاموش رهيس. عاقيل بائيڪ کي پڪي روڊ تي چاڙھڻ بعد وري خاموشيءَ ۾ کَڙو اُڇليو:
”منهنجي چاچي به هڪڙي هندو ناريءَ کي مسلمان ڪيو هو.“
هن موٽر سائيڪل جو گيئر بدلائيندي ڳالهه جاري رکي:
” ڪم ته ثواب جو ڪيائين، پر برادريءَ وارن ڪولهڻ جي پيٽان پيدا ٿيل اولاد سان نه سڱابندي ڪئي ۽ نه ئي عزيزاڻُو قريباڻُو تعلق رکيو.”
پڇيم:
”توهان پڙھيل لکيل هئا.ڀلا توهان ئي ان غليظ سماجي سوچ کي شڪست ڏيڻ لاءِ چاچي جي اولاد سان سڱابندي ڪريو ها!؟“
هن جي چهري تي الاءِ ڪهڙا تاثرات اڀريا هئا، ڏسي نه سگهيو هئس. پر هن جي مختصر جوابي جملي، سندس شخصيت جا هيستائين لڪيل سمورا پهلُو، مون اڳيان کولي ڇڏيا هئا. وراڻيائين:
”ڏٺل مَک ڪير ڳڙڪائيندو ادا !؟”
سوچيم:
”هن شخص، شاهه سائينءَ جا ڪيترا بيت برزبان ياد ڪيا آھن، پر لطيف وارو ڪامل انسان سندس ڀر مان به ناهي لنگهيو! هن ڪتاب پڙھڻ ۽ ديني ڳالهيون ڪرڻ وارا چڱا ڪم ته ڪيا آھن، پر پرينءَ کي پَسڻ وارو ڪو ٻيو فهم، کيس کيڪاري ناهي سگهيو! هن وٽ ظاهري انسانيت جو رنگ روغن ته موجود آھي، پر باطني طور اندر اُجارڻ وارو فلسفو سندس ساٿي بڻجي ناهي سگهيو! هن وٽ يونيورسٽيءَ جي ڊگري به موجود آھي، پر هن پنهنجي دل کي ڪڏھن به درسگاهه بڻائڻ جي ڪوشش ناهي ڪئي!”
عاقيل جي ڳالهين وري ڌيان ڇڪايو هو:
”مون ٻه ٽي سال کن اڳ هڪ ڪنواري هارياڻيءَ سان اکيون اٽڪايون هيون. سال کن هلايومانس، ماڳهين ڪنڌ ۾ لڳي ويئي، چئي شادي ڪر!”
پچيم:
”پوءِ ڇا ڪيئي؟“
وراڻيائين:
” هڏو چوسي ڪنڌ ۾ ناهي ٻڌبو، نيٺ ته اڇلبو نه!؟“
سوچيم:
”ڪيڏو نه اياڻُو هئس. رڳو ڊگري ۽ ڳالهين جي بنياد تي هن ماڻھوءَ کي معتبر سمجهي رهيو هئس!”
تڏھن ئي اندر جي گهراين مان ڪٿان هڪ سوال جو ميزائل اڳيان اچي ڪريو هو:
”انسان ۾ موجود علم جي ڪٿ آخر ڪجي ته ڪيئن ڪجي؟!”
پنهنجي ئي پُڇيل سوال ۾ وچڙي مُنجهي پيو هئس.
عاقيل ڳالهين جون ڳنڍون کوليندو رهيو:
”هوءَ اڪثر پنهنجن برتن ۾ مونکي ڪجهه نه ڪجهه کارائڻ جي ڪوشش ڪندي هئي. مون کي اڇوتن جي ٿانوَن ۾ کائيندي، اندر ئي اندر نفرت محسوس ٿيندي هئي، پر هوءَ ضد ڪري مونکي پاڻ سان گڏ کائڻ تي مجبور ڪندي هئي!”
ذھن جي اڱڻ تي دُکندڙ سوال جي جواب ۾، ڪي لفظ ٺھي پيا هئا:
”جيئن ڪن بيمارين جي ٽيسٽ ڪرڻ لاءِ انهن بيمارين خلاف جسم ۾ موجود اينٽي باڊيز جي چڪاس ڪبي آھي، ايئن ئي ڇا ڪنهن ماڻھوءَ ۾ موجود علم جي ڪٿ ڪرڻ لئه منجهس موجود عملي ماڻھپي جو معيار ۽ مقدار ماپي نٿو سگهجي؟!”
عاقيل چئي رهيو:
”هوءَ چوندي هئي ته اونچي ذات وارا هندو ۽ اوهين مُسلا، اسان سان ساڳي برتنن ۾ گڏ کائيندي ته ڇيپ ڪندا آھيو، پر مونکي چمي ڏيندي ايئن لڳندا آھيو، جيئن بکايل ڪتو هڏو چوسيندو آھي!”
عاقيل جي سنگتياڻيءَ جي ڏنل تشبيهه دل کي مهٽو ڏيندڙ ۽ هُوبهُو ٺھڪندڙ لڳي هئم. عاقيل چيو:
”ڀانيان ٿو هوءَ مونکي پنهنجي جسم جي لالچ ۾، پنهنجن برتنن ۾ کارائيندي، نيچو ڏيکارڻ جي ڪوشش ڪندي هئي.“
منهنجي ذھن ۾ هڪ خيال جي کُڙکٻيتي چمڪو ڪيو:
”ٻالڪپڻ کان پنهنجي والدين، پنهنجي قبيلي ۽ پنهنجو پاڻ سان نسلي ۽ مذھبي بنياد تي ٿيل نفرت ۽ ڪمتر سلوڪ جو نفسياتي ردعمل ئي هو، جو هوءَ انهي طبقي جي مردن کي پنهنجي جسم تي ڪتن جيان نُوس نُوس ڪندو ڏسي، برتريءَ جي احساس ۾ انجواءِ ڪندي هئي ۽ پنهنجن برتن ۾ کاڌو کارائي نفسياتي تسڪين ماڻيندي هئي!”
عاقيل چئي رهيو هو:
”هڪ ڏينهن اسانجي گهر آئي ته ماڳهين پنهنجي اوقات وسري ويس. کٽ تي چڙھي ويهي رهي. اسانجون مايون هڪٻئي جي مُنهن ۾ ڏسڻ لڳيون. پر اسانجو گلاس کڻي، جڏھن اٿي وڃي گهڙي مان پاڻي پيتائين ته امان کيس ست سُريون ٻُڌائي رواني ڪئي هئي! ان ڏينهن کانپوءِ مون به کيس سندس اصل حيثيت ياد ڏيارڻ شروع ڪئي ھئي! مون مان شاديءَ جو آسرو پلجڻ بعد سگهوئي سندس شادي ٿي ويئي هئي.”
”منهنجي ذھن ۾ وري هڪ نئين سوال جو نيرو پکي پرڙا ساهڻ لڳو هو:
”لاعلميءَ کي ته علم سان ڌڪارڻ ممڪن آھي، پر پڙهيل لکيل جاهل کي عالم ڪيئن ٺاهجي؟!”
جهڏي جي رستن تي عاقيل جي پويان موٽر سائيڪل تي ويٺي، اهوئي سوال اندر ۾ آلي ڪاٺيءَ جيان دُونهن ڪندو رهيو هو!
ڪرائي جي ڪار ۾ سوار ٿيڻ بعد موبائل مان تنهنجي آيل ميسيج ٽھڪ ڏنو هو،لکيو هيئي:
”ٺيڪ ساڍا ڏھه وڳي سول هاسپيٽل جي اڀرندئين مين گيٽ تي موجود هونديس. ڪار ويجهو بيهاري رڳو دري کولجان!”
هٿ ۾ ٻڌل سستي گهڙيءَ ۾ وقت ڏٺو هئم. صبح جا ساڍا اٺ ٿي رهيا هئا.ڪار پڪي رستي تي ڊڪي رهي هئي ۽ ڊرائيور مونکي آثار قديمہ جي ماهر جيان کوٽڻ لڳو هو.
” سر توهان ڪير آھيو؟ ڪٿان جا آھيو؟ ميرپوخاص ۾ ڪٿي وڃڻو آھي؟…وغيره وغيره!.“
انتهائي احتياط سان فرضي قصا گهڙي کيس مطئمن ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي هئم. هن بار بار منهنجي ڳالهين جي تصديق لاءِ سندم اکين ۾ نهارون اڇلڻ جي ڪوشش ڪئي هئي، پر اکين مٿان موجود ڪاري چشمي کي لڳي موٽيل نگاهون، وري سامهين روڊ تي وڇائي، اسٽرنگ گُهمائي رهيو هو. تڏھن سوچيم:
”سچ ۽ ڪوڙ جي تصديق اکين جي آئيني ۾ ئي بهتر طريقي سان ٿي سگهندي آھي، پر نيڻ-شناسيءَ ۾ غير معمولي مهارت جو هجڻ ضروري آھي!”
سوچي سمجهي ڊرائيور سان سرد مهريءَ وارو رکيو هئم، جيئن سندس سوالن جي وڌيڪ باؤنسرن کان بچي سگهجي! گفتگو ۾ منهنجي عدم دلچسپيءَ کي محسوس ڪندي هو به خاموش ٿي ويو هو.
ڊگهڙي ڪراس ڪندي سوچيم:
”ھونئن ته روپوش آھيان، پر اڄوڪي چُرپُر ته عام رواجي اٿم. جيڪڏھن جهلجي پيس ته پوليس ڇٺيءَ جو کير ياد ڏياري ڇڏيندي!“
بيچين ٿي شيشو هٽائي ٻاهر ڏٺو هئم.ٻاهر ساون کيٽن ۾ واريل پاڻيءَ تي مڙي آيل پکين جا ٽولا چلولايون ڪري رهيا هئا. سوچيم:
”پوليس منهنجو خاڪو هروڀرو وڏي ڏوهاريءَ وارو ٺاهي ڇڏيو آھي.في الحال مون مان عام رواجي چرپر رکڻ جي توقع ڪون هوندن. ڪنهنجي وهم ۽ گمان به نه هوندو ته ڪو شرجيل جهڙو بدنام ڏوهاري ڪرائي جي ڪار ۾، هنن رستن تي عام ماڻھن جيان رلندڙ هوندو. هونئن به مونکي جتان جتان وڃڻو آھي، اتي اڄڪلهه نه ڪا خاص پوليس چوڪسي آھي، ۽ نه ئي آئون اڳوڻي حُليي ۾ آھيان!”
پنهنجو پاڻ کي تسلي ڏيندي اکيون ٻوٽي ڇڏيون هئم.ٻوٽيل اکين جي سنسان واديءَ ۾، حسب معمول تون هلي آئي هُئينءَ. تنهنجي غير معمولي ڳوري رنگت جي زرد چانڊوڪي، خيالن ۾ پيوند ٿي پيئي هئي. بدترين حالتن جي درد کي هارائڻ جو اهوئي سادو فارمولو سوچيو هئم! جڏھن به ويري وقت جي حادثن جو زهر، وجود ۾ وٽجڻ لڳندو هو ته آءٌ اکيون بند ڪري تصور ۾ توکي سجائڻ لڳندو هئس. سوچيو هئم:
”هن جو رڳو تصور ئي ايترو سهڻُو ۽ من موهڻُو آھي. سندس حقيقي وجود جو واس ته ماڳهين هوشرُبا هوندو!؟ حُسن جو اهو شاهپارو اڄ واپس موٽندي، منهنجي ڀاڪر ۾ ۽ رڳو منهنجو هوندو!”
اهوئي سوچي، خوشي ۽ سُرور جي آسمان تي اڏامڻ لڳو هئس. ايڏي خوشي ۽ ايڏو سرور،جنهن کي لفظن ۾ اوتڻ ايترو ئي مشڪل هو، جيترا نئين دؤر جي جوانين اڳيان سُر سامونڊيءَ جا وڇوڙا سمجهائڻ مشڪل لڳندا آھن!
جرواريءَ (شاخ) وٽ پهچي وقت ڏٺو هئم ته ڏهه ٿي رهيا هئا. مطلب ته اڃان اڌ ڪلاڪ انتظار ڪرڻُو هو، پر ڪٿي ۽ ڪهڙي بهاني؟! پهرين سوچيم ته ڪٿي چانهه پيئجي، پر کيسو اهو بار کڻڻ کان قاصر هو!. ڊرائيور پڇيو:
”سر ڪٿي هلڻو آھي؟“
وراڻيم:
” مون کي سول جي گيٽ تي لاهي، تون آسپاس موجود رهجان. بس هڪ مريض جي عيادت ڪري ڏھن پندرهن منٽن ۾ واپس موٽندس. منهنجي گهر واريءَ به خريداري ڪري، ساڍا ڏهه وڳي سوِل جي گيٽ تي اچڻ جو چيو آھي. بس تون ٽائيم جي سخت پابندي ڪجان!.“
سول جي گيٽ وٽ لهي جلدي جلدي اندر ويو هئس. گهڙي ڏهه لڳي 14 منٽ ڏيکاري رهي هئي. ان جو مطلب هو ته اڃان مونکي سورنهن منٽن تائين سول جي اندر ئي اجايو چڪر لڳائڻا هئا.
هيلٿ ٽيڪنيشن اسڪول کان ٿيندو ڪِڊني سينٽر تي پهتو هئس. جتان نُوس نُوس ڪري پوئتي موٽندي، اڳيان چانهه جي بٺيءَ وٽ ٺهيل ڇپري هيٺان رکيل کٽن مان هڪڙي کٽ تي اچي ويٺو هئس. ڇوڪري جڳ گلاس اڳيان رکندي پڇيو:
”سائين چانهه پيئندؤ؟“
ڪنگالپڻي جي ڀرپور احساس سميت انڪار ڪيو هئم. تڪڙو تڪڙو فون ڪڍي، توکي مسيج روانو ڪيم:
”آءٌ سول ۾ ئي موجود آھيان، ساڍا ڏهه وڳي گيٽ تي پهچي وڃجان.“
عين ان ئي لمحي پري کان پوليس جي گاڏيءَ کي ايمرجنسي وارڊ ڏانهن ويندي ڏٺي هئم. اکين اڳيان جهرڪيون اُڏرڻ لڳيون هُيون. وهمن ۽ وهلُورن جو واچوڙو، عقل، اطمينان ۽ اعتبار سميت سڀ ڪجهه اُڏاري کڻي ويو هو. سوچيم:
”ڇا هن طرفان مونسان ڀڄي هلڻ وارو واعدو، پنهنجي صوبيدار چاچي جي ترقيءَ ۾ مددگار بڻجڻ لاءِ مونکي ٻڌرائڻ واري منصوبي جو حصو ته نه آھي!؟“
ويتر تنهنجي طرفان جوابي ميسيج نه اچڻ شڪ کي پڪ جي پيچرن تي آڻي بيهاريو. هيڪر خيال آيو ته پوئين پاسي کان نڪري ڀڄي وڃان، پر ان ئي لمحي، ڪار جي ڊرائيور جو طنزيه آواز ڪنن سان ٽڪرايو:
”سر مريض جو حال پڇي وٺو، هلڻ جو ٽائيم ٿي ويو آھي!”
سامهون ڏٺم، ڇيڙي واري کٽ تي، ڪار جو ڊرائيور چانهه جو ڪوپ خالي ڪري سگريٽ دکائي چڪو هو. هن شايد لاڳيتو مون کي نظرن ۾ رکيو هو. ڪاري چشمي باوجود منهنجي اُڻ تُڻ ۽ بيچينيءَ کي محسوس ڪري رهيو هو. اهو امڪان به موجود هو ته ڪرايو ڏيڻ بنا رَفُو چڪر ٿيڻ جي خدشي سبب، هن ڪڊني سينٽر تائين منهنجو پيڇو ڪيو هو ۽ مون طرفان مريض جي عيادت وارو ڪوڙ پڌرو ٿيڻ بعد منهنجي ٻھروپ وڌيڪ سندس ڌيان ڇڪايو هو!
مون ڊرائيور جي نظرن ۾ مشڪوڪ ٿيڻ کان بچڻ لاءِ ٻه ڀيرا تنهنجو نمبر ملايو هو. هر دفعي نمبر بند آيو هو. نمبر بند ڪري، مون کي ويتر وهمن جي اوڙاهه ۾ اُڇليو هيئي!
ڏهه لڳي ٽيهه منٽ ٿيا هئا. سامهون ڊرائيور مرڪي رهيو هو، کيس چيم:
”ڪار گيٽ تي آڻيو، آءٌ اتان چڙھندس.“
ڊرائيور وراڻيو:
“نه، هرگز نه! پاڻ ھِتان گڏجي ڪار تائين هلون ٿا ۽ ڪار ۾ سوار ٿي، گيٽ وٽان توهان جي بيگم کي کڻيو هلنداسين. هن “بيگم” لفظ تي ڪجهه ايئن زور ڏنو، ڄڻ درحقيقت منهنجي ڪا به بيگم ڪونه هئي!
ڊرائيور سان وڌيڪ کٽراڳ ڪرڻ مناسب ڪون سمجهيم، ڇو ته هُو جيڪڏھن ڪرايو گُھري ها ته خالي کيسي وارو ڪاڪ محل زمين دوز ٿيندي، دير ئي ڪيتري ڪري ها!؟ ۽ خالي بندوق جهڙي منهنجي اصليت به ظاهر ٿي سگهي ٿي! ان ڪري ڊرائيور سان گڏگڏ هلندو اچي ڪار ۾ سوار ٿيو هئس. مون محسوس ڪيو ته ڪار جي سيٽ تي ويهي دروازو بند ڪرڻ تائين، ڊرائيور مونکي نظرن ۾ رکيو هو. ويتر سامهون ڏٺو هئم ته پڪ ٿي پيئي هئي ته تنهنجي وڇايل ڄار ۾ ٻه ٽنگو ڦاسڻ بعد ڦٿڪڻ اجايو هو! ڇو ته اڳاڻو ڏٺل پوليس جي گاڏي، هاڻ سول جي مين گيٽ ڏانهن وڌي رهي هئي. اهوئي ساڳي ٽائيم ٿي چڪو هو، جيڪو تنهنجي طرفان مونکي ڏنل هو!
پهرين خيال آيو ته ڪار اڃان رفتار ناهي ورتي، ڇو نه دروازو کولي ٽپو ڏيئي ڀڄي وڃان، پر اهو طريقو به رسڪي هو.ان ڪري اوٺا- ٻوڙ پاڻيءَ ۾ ڦاٿل اڻ تارُو شخص جيان پاڻ کي قسمت جي حوالي ڪرڻ تي ئي مجبور ٿيو هئس.
ڪار گيٽ تي پهتي هئي ته حيرت جو هلڪو جهٽڪو لڳو هئم. پوليس گاڏي اڳتي لنگهي ويئي هئي، پر آس پاس ڪٿي به تون نظر ڪونه آئي هُئينءَ! اسان واري ڪار به گيٽ کان ڳپل وکون اڳتي اچي، ساڄي پاسي مڙي هئي. ڊرائيور به زبردست طنز ڪئي هئي:
”اڃان تائين ته توهان جي بيگم جو ڪو اتو پتو ناهي، رُٺل آھي ڇا؟”
ڪاوڙ جي ممڙي چٽڻ لڳي هئم، پر اهو وقت ڪاوڙ ڪڍڻ جو ڪون هو. ڊرائيور کي چيم:
”ڪار روڪ“
پڇيائين:
”ڇو؟ لهي ڀڄندين ڇا!؟”
پهريون ڀيرو کيس ڇڙٻ ڏنم:
”پنهنجين حدن ۾ رهو!”
ڪار مان لهي پوئتي نگاهه ڪئي هئم ته تنهنجي قد ڪاٺ جيڏي عورت، هاڻي هاڻي گيٽ وٽ پهتي هُئي. سندس ٻنهي هٿن ۾ ٿيلها هئا ۽ چهري تي نقاب چڙھيل هو!
اوندهه ۾ ٽپ ڏيڻ جيان ڊرائيور کي چيم:
”ڪار واپس گهمائي اچ، آءٌ بيگم کان ٿيلهو وٺان ٿو!”
برقعي واري عورت کي ڏسڻ بعد ڊرائيور به منهنجي حڪم جي تعميل ڪئي هئي.
”ضروري ناهي ته اها نقاب واري عورت مينا هجي!؟“
ٽُٽل شيشي جهڙو اهو خيال، دل جي نازڪ هٿن ۾ لڪائڻ باوجود تڪڙيون تڪڙيون وکون کڻي گيٽ ڏانهن وڌيو هئس.
ويجهو وڃڻ سان، نقاب مان نهاريندڙ اکيون، نه رڳو حسن جي انوکي وصف ٿي پيون هيون، پر سالن جي شناسائيءَ جي چُغلي به هڻي رهيون هيون...!
مونکي ڏسي ٿورڙو ڇرڪي هُئينءَ، شايد ڊگهن شهپرن بنا ڪاري چشمي ۽ پيلي هئٽ سان پهرين نظر ۾ مونکي سڃاڻي نه سگهي هُئينءَ!
چيم:
”هڪ ٿيلهو مون کي ڏيئي ڇڏ. ڪار سامهون موڙ ڪاٽي رهي آھي!“
وري چتائي ڏٺو هُيئي، ايئن ڄڻ موجوده مُھانڊي ۾، في الفور قبول ڪري نه پي سگهينءَ!
ڪار سامهون اچي بيٺي. ڊرائيور ڊِگي کولي، ٻئي ٿيلها اندر رکڻ کانپوءِ ڊرائيونگ سيٽ سنڀالي ورتي. ڊرائيور جي ڀرواري سيٽ خالي هجڻ کي آڪوَرڊ محسوس ڪرڻ باوجود، آءٌ توسان گڏ پوئين سيٽ تي ويهي رهيو هئس. تنهنجي آلي بدن جي هُڳاءُ ۽ ڪپڙن کي لڳايل هلڪي پرفيوم جي مهڪ سان گڏ، پهريون ڀيرو تنهنجي ويجهڙائيءَ جو کينچلو احساس، جوڀن جي جذبن سان ڇيڙڇار ڪرڻ لڳو هو!
انڊلٺ جهڙو سهڻُو ۽ مِينهن- ماماڻي جهڙو نفيس هٿ وڌائي، منهنجي آڱرين ۾ پنهنجون آڱريون جڪڙي، منهنجو هٿ پنهنجي گوڏي تي آندو هيئي. ناقابل بيان احساس، برقي ڪرنٽ جي لهرن جيان اندر ۾ ڊوڙڻ لڳا هئا!
منهنجي ٻانهن ۾ ٻڌل سستي گهڙيءَ ۾ وقت ڏسي چيو هيئي:
”مون وٽ نه موبائل هو ۽ نه ئي گهڙي، دڪاندار کان پڇيل ٽائيم جي ڌُڪي تي هلي آئي آھيان، پر ڪو خاص فرق ناهي!“
خاموش رهي، تنهنجي گداز هٿ جي ڇُهاءُ کي انجوائي ڪندو رهيو هئس! تنهنجي آڱر ۾ پاتل سوني مُنڊي ڏسي، سوچيو هئم:
”جن آڱرين کي قدرت سونَ کان وڌيڪ سهڻُو رنگ ڏنو آھي، تن ۾ سون پارائڻ، سون سان انوکي چَٿر آھي!”
توکي ڏسي ڊرائيور جون واڇُون به ڦاٽي پيون هيون. سندس نظرون سامهون واري آئيني مان مون تي رشڪ ڪري رهيون هيون!.
اڳيان روڊ تي پوليس موبائيل بيٺي هئي. ٻه ٽي سپاهي هڪ جيپ ۽ هڪ ڪار جي تلاشي وٺي رهيا هئا. پاڻ واري ڊرائيور اڳئين ڪار جي پويان ڪار بيهاري، سپاهيءَ جي اچڻ جو انتظار ڪيو هو.
ٽارچر سيل جي قيديءَ جيان نه گُذرندڙ ۽ اذيتناڪ لمحن جو زهر پيئڻُو پيو هئم. اوچتو مصيبت ۾ ڦاسي پيل لاچار شخص واري جهوريندڙ بيوسي، دل منجهان سيرائيءَ جيان سَل ڪڍندي رهي هئي!
انتهائي حاضر دماغيءَ سان دري کولي هيٺ لٿي هُئينءَ. سپاهين سان مخاطب ٿي ڪاوڙيل انداز ۾ چيو هيئي:
”ڪجهه خدا جو خوف ڪريو، آءٌ پنهنجي مرندڙ سس جو مُنهن ڏسڻ وڃان پيئي ۽ اوهين وري فضول چيڪنگ جي نالي ۾، اسانجو وقت وڃائي رهيا آھيو، جهڙا اسين لا باڊي سٽيزن نه پر ڪي سچ-پچلا ڌاڙيل هجون!“
پوليس وارا تنهنجن جملن، خاص ڪري انگريزي لفظن کان گهڻُو مرعوب ٿيا هئا. تڏھن ئي ته هٿ جي اشاري سان ڊرائيور کي وڃڻ جو اشارو ڪيو هئنِ.
منهنجي ڀرسان سيٽ تي ويٺي هُئينءَ، ته ڊرائيور ڪار کي اڳتي چوريندي چيو هو:
”ادي سٺو ڪيئي، تڪڙي جان ڇُٽي.“
مون توکي چپن سان داد ڏيڻ بدران، تنهنجي آڱرين ۾ آڱريون ٻيڪڙي هلڪو زور ڏنو هو. ان شاباس جي گهرائي صرف تنهنجي ئي سمجهه ۾ ايندڙ ھئي!