(17)
”ميرپورخاص کان ڪار ۾ هيڏانهن ايندي، تو دودي جي ڪيتري نہ تعريف ڪئي هئي ۽ هاڻ وري دودي جي حوالي سان هي ڳالهيون ڪري رهيو آھين!؟“
وراڻيو هئم:
”جيڪي ماڻھو انتهائي باريڪين سان، ڪنهن جون خوبيون کوٽي تعريف ڪري سگهندا آھن، اهي ئي جزئيات سان حقيقي خاميون کولي، ڪنهن کي نقاد واري نظر سان ڏسي به سگهندا آھن! اصل ۾ حالتون ۽ واقعا ئي آھن، جن مونکي مجبور ڪيو آھي ته دودي کي ايئن ناقداڻي نظر سان ڏسان ۽ شڪ جي ساهميءَ ۾ توريان! جتي سندس وزن ايترو هلڪو ٿي پيو آھي، جو وڌيڪ مٿس اعتبار ڪري ئي نٿو سگهجي.“
”اڳ ۾ ٻُڌائين ها ته جيڪر پئسن وارو ٿيلهو سندس گهر، ماڻس وٽ ڇو ڇڏيون ها؟ هاڻ پُٺ ۽ مُٺ بنا خالي هٿين ڪيڏانهن هلنداسين؟.“
وراڻيو هئم:
”مون ان وقت ئي دودي جي اکين ۾ لالچ جا پاڇا ڏسي ورتا هئا،جڏھن هن توکي رقم، گهر رکڻ جي صلاح ڏني هئي.پر ان وقت چوان ها ته توکي به اعتبار ڪونه اچي ها.پر توکي ٻُڌايل عجوءَ جي ڳالهين ۽ اڄ صبح عاقيل جي نمبر تان ڪيل ڪال کانپوءِ پڪ ٿي پيئي اٿم ته هو هڪ ئي وقت منهنجي گرفتاري ۽ تنهنجي بازيابيءَ جو انعام حاصل ڪرڻ سان گڏ، ماڻس وٽ رکيل رقم وارو ٿيلهو به ڦٻائڻ چاهي ٿو.“
چيو هيئي:
”دودو پنهنجي هڪڙي ڀيڻ جو به قاتل آھي، ان ڪري هن مان ڪجهه به ايڪسيپٽ ڪري سگهجي ٿو.“
توکي ياد ڏياريو هئم:
”هڪ نه پر چئن ڀيڻين ۽ هڪ ويڳي ماءُ جو قاتل!“
ٿورڙو سوچڻ بعد، مونسان متفق ٿيندي، ”ھا“ چيو هُيئي. ۽ پوءِ ٻانهن جي رنگت کان شرمائيندڙ سونهري گهڙيءَ ۾ وقت ڏسي پڇيو هيئي:
”هاڻ ڇا پروگرام آھي؟.“
وراڻيم:
”بس رات جي انڌاري ٿيئي ته ڪيڏانهن نه ڪيڏانهن نڪري هلون. لڳي ٿو هڪ هڪ لمحو، دودي ۽ پوليس جي وڇايل ڄار کي ويجهو آڻي رهيو آھي. هر ساهه خطري جو سائرن ٿي پيو آھي!“
چيو هُيئي:
تنهنجا خدشا جيڪڏھن درست آھن ته ايئن ئي هوندو پر ٿي سگھي ٿو، اڄ دودي جو ايس پي آفيس ۾ هجڻ جو سبب ڪو ٻيو ڪم هجي؟!.“
وراڻيو هئم:
”ايئن به ٿي سگهي ٿو؟!“
آرس موڙي نيري آسمان ڏانهن ڏٺو هُيئي،جتان گذرندڙ جيٽ جهاز جو ڇڏيل ڌنڌلو ليڪو تحليل ٿي رهيو هو، بيساخته چيو هيئي:
”پنهنجي زندگيءَ جون خوشيون، هن لڪير کان به وڌيڪ غير جٽادار رهيون آھن!.“
آسمان جي وسعتن ۾ تري،پنهنجو وجود وڃائيندڙ ڪڪريءَ ڏانهن آڱر جو اشارو ڪندي، وراڻيو هئم:
”۽ هاڻي لڳي ٿو پنهنجا ٺڪاڻا ۽ پنهنجا سهارا ڀي ايئن ئي لالچن جي فضائن ۾ وکري رهيا آھن،جيئن هُن اڪيلي ڪڪريءَ جا ڌنڌلا نشان!.“
ڪجهه چوڻ بنا بس رڳو نماڻن نيڻن سان مون ڏانهن نهاريو هُيئي.تنهنجي اکين مان اروڙ جي پٽن جهڙي ماٺ جهاتيون پائي رهي هئي. پڇيم:
”پوليس کوجي ڪتن جيان پنهنجي ڪڍ لڳل آھن. ٿي سگهي ٿو جلد پاڻ کي گرفتار ڪري،هڪٻئي کان هميشه لاءِ جدا ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي وڃي! اچ ته انهيءَ کان اڳ هڪٻئي کي ڀاڪر ۾ ڀري، امڪاني وڇوڙن جي اڳيان لڙڪن جي دريائن جون رڪاوٽون اڏي ڇڏيون ۽ دل جي اُلڪن ۾ اُٿلي آيل دردن کي سُڏڪن جي سنگيت سان وقتي طور سُمهارڻ جي ڪوشش ڪريون!.“
هنجهون هاري روئڻ لڳي هُيئين.ٻارن جيان رڙين مان رسو ڪڍي ڇڏيو هُيئي.توکي ڀاڪر ۾ ڀري ماٺ ڪرائيندي چيو هئم:
”ماٺ....ماٺ ٻاهر ٻنين ۾ ڪم ڪندڙ ھارين، تنهنجي روئڻ جو آواز ٻڌو ته ڇا سوچيندا؟!.“
مون کي پاتل ڀاڪر تي زور وڌائيندي، روئڻھارڪي آواز ۾ وراڻيو هُيئي:
”هڪڙيون حالتون ڏکوئيندڙ، ٻيو اندر ۾ اداسيون ۽ ٽيون وري تنهنجا دردناڪ لفظ، آخر روئڻ کي روڪجي ته ڪيئن روڪجي؟!.“
تنهنجن ڀنڀن وارن تي آڱريون گُھمائي، چيو هئم:
”مينا! نہ محبتن ۾ وڇوڙا نوان آھن ۽ نه ئي دوستين ۾ ويساهه گهاتيون نيون آھن!؟ بس تاريخ پنهنجو پاڻ کي دهرائڻ لاءِ هن وقت شايد تنهنجو ۽ منهنجو انتخاب ڪري آھي!.“
روئڻ تي ضبط ڪندي، لڙڪ اُگهي چيو هيئي:
”شرجيل! محبت جي هن مقام تي، تو کانسواءِ جيئڻ مهڻُو ٿي پيو آھي! خدا نه ڪري پر جي جدائي آئي به سهي، ته اها جيئري مونسان گهڻُو عرصو ٻک وجهي هلي ڪونه سگهندي!“
وري تنهنجي روئڻ جي خوف کان توکي دلداري ڏني هئم:
”تو پنهنجي مرضيءَ موجب رضا خوشيءَ سان مونسان مذهب تبديل ڪري نڪاح ڪيو آھي. منهنجي حوالي سان پکيڙيل سمورا افواهه بڪواس آھن. ان ڪري پاڻ کي تنهنجن بااثر مائٽن ۽ جاهل پوليس وارن کان ڊڄڻ جي قطعي ضرورت ناهي! ڪورٽ ۾ سندن ظلم جي ڪوٽ جا ڪنگرا ڪيرائي وجهنداسين. قانون ڪٿي نه ڪٿي ته پاڻ کي انصاف فراهم ڪندو؟! بس ڪورٽ ۾ تنهنجي بيان جي ئي وڏي اهميت هوندي، جنهن سان ئي آءٌ مري يا تري سگهندس!؟“
وراڻيو هيئي:
”تون ته بيان جي ڳالهه ٿو ڪرين، پر تنهنجي خوشين جي عيوض، منهنجي حياتيءَ جو سودو به صفا سستو آھي!؟”
تنهنجي محبت ۽ خلوص جي يقين سان ڦُٽي پوندڙ جذبا، اکين ۾ آلاڻ بڻجي ظاهر ٿي پيا هئا. نرم نرم آڱرين سان منهنجا لڙڪ اُگهي، پڇيو هُيئي:
”گهر سولو ويٺو هُئين. اجايو منهنجي ڪري گهروارن سميت مصيبت ۾ ڦاٿو آھين!.“
وراڻيو هئم:
”مصيبتون ته منهنجون دائمي دوست آھن، پر پنهنجي بدنصيبيءَ ۾ توکي شريڪ ڪري وڏو گناهه ڪيو اٿم.“
منهنجي قميص جي کُليل بٽڻن مان ظاهر ٿيندڙ ڪارن وارن سان ڀرپور ڇاتيءَ تي ٿڦڪي هڻي، چيو هُيئي:
”تو ته هڪ غير مسلمان کي مسلمان ڪري وڏو ثواب کٽيو آھي!.“
مزاح سان ڀرپور تنهنجي پوئين جملي تي پڻ مُرڪي ڪونه سگهيو هئس، ڇو ته مجموعي طور ماحول سُر سامونڊيءَ جي وڇوڙن جيترو ئي اُداس اُداس ٿي پيو هو. سوچيم:
”مجموعي طور ته سوڳوار ماحول ۾، مشڪل ئي سهي پر ذاتي طور مسرتن جا مڻيان چُنڊي سگهجن ٿا، مگر اندر جي اُداسين ۾ سمورو سنسار اداس، اوپرو ۽ اڻوڻندڙ لڳندو آھي!.“
” ان ئي ويل هڪ رنگبرنگي پوپٽ اڏري اچي تنهنجي ٻانهن تي ويٺو هو. ذري گهٽ دانهن ڪندي ڪندي، مدد طلب نظرن سان مون ڏانهن ڏٺو هيئي، ايئن ڄڻ پوپٽ منهنجو موڪليل هو ۽ منهنجي حڪم تي ئي واپس وڃڻو هو. بيساخته مرڪي پيو هئس.
سگهوئي پوپٽ اڏري واپس روانو ٿيو هو. اوچتو آيل خوشي ۽ حيرت جو تاثر اکين ۾ اوتي، مون ڏانهن ڏسي چيو هيئي:
”ڏس ڪيئن نه اک ڇنڀ ۾ آيو ۽ کن پل ۾ اُڏري ويو.“
بيخياليءَ مان وراڻيو هئم:
”مقدر ۾ نه لکيل محبتن جيان!.“
ٻانهن جي ان حصي ڏانهن آڱر رکي چيئي:
”هتي ويٺو هو.“
وراڻيو هئم:
”گُل سمجهي ويٺو ھو ۽ لمس جو مزو وٺي اُڏري ويو.“
شلوار جو پانچو ٿورڙو مٿي ڪري،پينڊيءَ تي موجود ڳاڙھي داغ تي هٿ رکي چيو هيئي:
”رات مڇر چڪ پاتو هو،اڃان سوزش بيٺي آھي.“
شرارتي حسن جي جلون سان ڀرپور ڪڻڪ رنگين پينڊين مٿان، جوڀن جي مستيءَ جو اهڃاڻ بڻجي پيل ڪارن وارن جي نفيس جهالر، نسواني حسن ۽ بيقابُو جوانيءَ جي ڪشش جي انوکي تشريح ڀاسي هئم.تنهنجي پينڊيءَ جو ديدار، برقي ڪرنٽ جيان جسم ۾ ڊوڙي ويو هو. ڀانت ڀانت جا احساس ۽ ناقابل بيان جذبا جاڳي پيا هئا. بس اهڙا جذبا، جيڪي هيستائين مون ۾ ۽ منهنجا هوندي به، مون لاءِ اجنبي هئا، پر تنهنجي حسن جي هزارين روپن مان رڳو هِڪڙي روپ جي جهلڪ ئي کين متحرڪ بڻائي ڇڏيو هو. سوچيو هئم:
”منهنجي اندر ۾، مون کان به مخفي ڪجهه اهڙو موجود آھي، جنهن کي رڳو مينا ئي محسوس ڪرائي سگهندي آھي.جڏھن ته مينا ۾ موجود گهڻو ڪجهه اھڙو به آھي، جنهن کي رڳو آءٌ ئي سمجهي سگهان ٿو! ماڳهين ايئن ته ناهي جو “هڪ” کي “ٻن” ۾ ورهائيندي، قدرت کان ڪي ٽيڪسٽ مسنگ ٿيون آھن!؟.“
ان ئي ويل هڪ کان وڌيڪ گاڏين جو آواز ٻڌي ڇرڪي پيئي هُيئين.کٽ تان اٿي گاڏين جي آواز واري طرف ڪنايو هُيئي.گاڏيون گهرن جي چوڌاري ڪڙو ڏيئي چڪيون هيون.پريشان ٿي مون ڏانهن ڏٺو هيئي.تنهنجن ڊگهن ڪاڪلن ۾ لڪي وڃڻ وارو عجيب خيال، ان وقت به الاءِ ڪيئن من ۾ موٽي آيو هو؟!.
ست اٺ پوليس وارا بندوقون تاڻي، ويجها پهچي چڪا هئا.هڪ وردي پوش آفيسراڻي رعب مان چيو:
”ٻئي ٻانهون مٿي ڪر.“
سندس حڪم جي ايئن جو ايئن تعميل ڪئي هئم. هنن مون کي سوگهو ڪرڻ واري اسٽائل ۾، منهنجي اکين تي ڇڪي پٽو ٻڌو هو ۽ پوءِ بي احتياطي ۽ بيرحميءَ سان گهيليندا ٻاهر هليا هئا.اگهاڙڻ پيرن ۾ گهٽيءَ وٽ ٻٻر جو ڪنڊو لڳو هو، پر ڪڍڻ واريون آڱريون ڪونه هيون. ڪنن تنهنجي آواز جا ڪي جا ڪي جملا ٻُڌا هئا:
”ظالمو بدماشو شرجيل منهنجو مڙس آھي. جنهن سان مون شريعت محمدي موجب نڪاح ڪيو آھي.“
هڪ ٿلهي آواز چيو هيئي:
”مائي توکي خبر آھي ته، جنهن کي تون مڙس چوين ٿي،سو اصل ۾ سنڌ جو بدنام ڌاڙيل شرجيل آھي!.“
وراڻيو هيئي:
”بڪواس....بڪواس....!؟”
پوليس موبائل جي پوئينءَ سيٽ تي ويهاريو هئن ته ڪنن پريان ٻي ڪنهن گاڏيءَ وٽان ايندڙ تنهنجي آواز جا ڪي جملا جهٽيا هئا:
”اڙي دودا! پوليس جا ڪُٽڻ، دلال، ڀڙوا، لعنتي، پنهنجي ڀيڻ جا قاتل...ٽَڪن جي لالچ ۾ هيڏي وڏي ويساهه گهاتي ڪجي؟! توکي شرم......!”
تنهنجو آواز،گاڏيون اسٽارٽ ٿيڻ جي شور ۾ وڃائجي ويو هو ۽ مون پهريون ڀيرو ڏسڻ جي حس بنا دنيا کي محسوس ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي هئي. هٿن ۾ لڳل پوليس جي هٿ ڪڙيءَ جيان، دل ۾ وري آزادي کسجڻ جي درد جون ٽانچڻيون چڀيون هئم! ۽ پوليس جي امڪاني اذيتن جا سوالي نشان ”؟؟“ احساسن ۾ ڪنڊا بڻجي ٽُٽي پيا هئا.
ڳپل دير بعد ڀرسان ويٺل پوليس واري ٻي کي چيو هو:
”هتان جي ٿاڌيل مشهور آھي!.“
اندازو لڳايو هئم ته ٻيلهاڙو شاخ وٽان گذري رهيا هئاسين.سگريٽ جي دُونهين جي بوءِ محسوس ڪرايو هو ته آسپاس ڪوئي سگريٽ ڇڪي رهيو هو. نابين جي حواسن سان دنيا کي ڏسڻ جو شروعاتي تجربو، “هجڻ” ۽ “محسوس ڪرڻ” جو فلسفيانه فرق سمجهائڻ لڳو هئم، جنهن جي باريڪين ۾، روح ۽ مادي کان، حقيقتن ۽ نظر جي فريبن تائين گهڻُو ڪجهه موجود هو!.
آسپاس جي آوازن احساس ڏياريو هو، ته منهنجي مٺڙي شهر ميرپورخاص ۾ پهتا هئاسين. سوچيم:
”هي اهو ئي دلفريب شهر آھي، جنهن جي رستن تي ٻالڪپڻ کان جوڀن تائين، منهنجي جيون جون سدا بهار ساروڻيون ليٽيل آھن. هنن ئي رستن تي ڪڏھن امان جي آڱر جهلي، ادڙين سان گڏ کيٽا ڪري هليو هئس. هن ئي شهر جي گلين ۾، ڪڏھن دوستن سان گڏ لغڙ اُڏايا هئم ۽ ڪرڪيٽ کيڏي هئم. ڪنهن وقت ۾ ڪرائي جي سائيڪل تي چڙھي، هن شهر جا سمورا رستا دل جي ڦِيٿ سان ماپيا هئم. جرواريءَ جي جُوءُ کان بلديه جي بازار تائين ۽ لوڪُوءَ جي گسن کان پهنور ڪالونيءَ جي ڪسن تائين، هن شرارتي شهر جو عڪس ڄڻ ته منهنجي دل جي آئيني ۾ سدائين رقص ڪندڙ رهيو آھي.مينا به هن ئي محبوب شهر جو مونکي ارپيل انمول تحفو آھي، پر اڄ پوليس جي قافلي ۾، مونسان گڏ هوندي به مون کان ڌار ڪئي ويئي آھي! ۽ هُتي وري هوءَ امان،جنهن جي ڀاڪر ۾، زندگيءَ جا سمورا ٿڪ لهي پوندا هئم،سا به اڄ الاءِ ڪهڙي حال ۾ آھي؟! ۽ هُو منهنجو پورهيت بابا، جنهن هن ئي شهر جي رستن تي پگهر هارڻ عيوض مليل اجرت سان، منهنجي پالنا ڪئي هئي، اهو پڻ پوليس جي وحشي هٿن ۾ پهچڻ بعد هينئر الاءِ ته ڪهڙي حال ۾ هوندو؟! ۽ ھُو منهنجو گهر، جتي بابا جون ڀونڪليل اکيون، گاهه کائيندڙ گڏه جي ڏاٺ جو آواز،ادي لالان جون چلولايون،ادي امينه جي مشين جي ٺُڪ ٺُڪ، ۽ امان جي ٻاجهارين نگاهن جون يادون پکڙيل آھن. اهو گهر به آسپاس ڪٿي چند منٽن جي مفاصلي تي موجود هوندو.پر اڄ زندگيءَ ۾ پهريون ڏينهن اهڙو به آيو آھي، جو آءٌ چاهڻ باوجود اوڏانهن وڃي نٿو سگهان!.“
منهنجي اکين مان لڙڪ لارون ڪري وهڻ لڳا هئا، پر منهنجي اکين مٿان ڏنل ڪاري ڪپڙي سبب ڪنهن کي نظر به اچي سگهيا هئا يا الاءِ نه؟! پر جيڪڏھن ڪنهن ڏٺا هوندا ته به ان جو سبب، پنهنجي شهر ۾ بيگناهه قيدي هجڻ ۽ پنهنجن پيارن سان ملي نه سگهڻ جي ڏکوئيندڙ احساس بدران پوليس جي موچڙن جو خوف سمجهيو هوندن! ڇو ته پوليس موبائل ۾ پڻ منهنجي آسپاس سڀئي اکين وارا انڌا موجود هئا! سوچيم:
”مقدر جي ڪاتب جي ننڍڙي پروف غلطيءَ سبب اڄ ڪيئن نه ان بي احساس مخلوق جي تحويل ۾ بي يار و مددگار موجود آھيان، جيڪا ايندڙ ڪجهه ڏينهن ۾ تفتيش جو نالو استعمال ڪري مون کي ذھني ۽ جسماني تشدد جو نشانو بڻائيندي! مينا جا بااثر مائٽ مينا کي مغوي ۽ مونکي ڌاڙيل قرار ڏيارڻ لاءِ پئسن کان ويندي اثرورسوخ تائين، سڀيئي حيلا هلائيندا يا وري ڪورٽن جي چڪرن ۾ پوڻ بدران ڪوڙو پوليس مقابلو ڄاڻائي مونکي ماريو ويندو! پوليس جي قهري ڪرتوتن جون ٻُڌل سڀيئي ڇرڪائيندڙ ڳالهيون ياد اچڻ لڳيون هئم.
الاءِ ڪٿي پهتا هئاسين؟ پر گاڏيءَ کي بريڪ لڳڻ جو مطلب اهو هو ته هاڻ سگهوئي منهنجن عذابن جي شروعات ٿيڻ واري هئي!