جتي جيون جوت جلي
ماءُ هن کي نوان ڪپڙا پهرايا. دوستن تحفا پيش ڪيا. ٻين گهرن مان به ٻار آيا هئا. منهنجو ڇوڪرو سڄو ڏينهن اُنهن سان کيڏندو رهيو. انب کائي پنهنجا ڪپڙا گدلا ڪندو رهيو. ڄمون ۽ چيڪو جي وڻن تي چڙهڻ جي ڪوشش ڪندو رهيو. جڏهن هن جا سڀ دوست هليا ويا ۽ هو بلڪل ٿڪي پيو ته سمهڻ لاءِ منهنجي گود ۾ اچي ليٽيو.
ٻار پڇيو، “اڄ امان مون کي سڄو ڏينهن پيار ڪيو. هڪ ڀيرو به ڇڙٻ نه ڏني. آخر ڇا ڳالهه آهي؟
مون چيو، “اڄ تنهنجي سالگرهه آهي.”
هن چيو، “ته پوءِ هي سالگرهه هر روز ڇو نٿي اچي؟”
مون چيو، “هر روز ڪيئن ٿيندي. اڄ تنهنجي زندگي جو پنجون سال شروع ٿيو آهي.”
يار چپ ٿي ويو. هو ڪجهه سوچي رهيو هو. ٿوري دير کان پوءِ چيائين “اڄ نئون سال ايو آهي ته پوءِ منهنجو گذريل سال ڪيڏانهن ويو؟.” سوال ايترو عجيب هو جو آئون چڪرائجي ويس. مون پنهنجي ۽ پنهنجن دوستن جون ڪافي سالگراهون ملهايون هيون ليڪن ڪنهن کي به اهو خيال نه آيو ته گذريل سال ڪيڏانهن وڃي ٿو؟. نئين سال جي خوشي ۾ گذريل سال جي ياد ڪنهن کي اچي ٿي؟ نون دوستن کي ملڻ تي، پراڻن دوستن کي ڪير ياد ڪري ٿو؟. اهو دنيا جو دستور آهي.
ليڪن ٻارن جو دستور ڪجهه ٻيو آهي.
شايد انهي ڪري ئي ڇوڪري مون کان وري پڃيو. “بابا، ٻڌايو “گذريل سال ڪيڏانهن ويو؟”
ڀلا آئون هن کي ڇا ٻڌايان!؟ پنجن سالن جي ننڍي معصوم کي وقت جي گردش ڪيئن سمجهايان!؟ انهي لاءِ مون خود ئي هن کان پڇي ورتو ڇو ته جڏهن آئون پنهنجي ٻار جي ڪنهن سوال جو جواب ڏيئي نه سگهندو آهيان ته اُن کان ئي پڇي وٺندو آهيان.
“پٽ! تون ٻڌائي ته گذريل سال ڪيڏانهن ويو؟”
ننڍڙي جي چهري تي مسڪراهٽ اچي ويئي. هو ڪافي دير تائين پنهنجو پاڻ مسڪرائيندو رهيو. مون ڏٺو ننڍ هن جي پلڪن تي جهڪي رهي آهي ۽ هو ڪٿي ڏور تمام ڏور ڏسي رهيو آهي.
ٿوڙي دير کان پوءِ هو مون کي سمجهائيندي چوڻ لڳو، “ڏس هو ڄمون جو وڻ آهي جيڪو ناريل جي وڻ جي ڀرسان آهي”.
“ها.”
“هو کوهه وارو ناريل نه، انب جي وڻ جي پاسي ۾ جيڪو ناريل آهي”.
“ها”
“بس ان ڄمون جي وڻ تي چڙهندا وڃو.”
“ها.”
“۽ اڃان مٿي جتي آسمان آهي، اوستائين ڄمون جو وڻ آهي.”
“ٺيڪ”.
“ها، اُن تي گذريل سال رهندو آهي”.
“اڙي واهه، هي ته تو نئين ڳالهه ٻڌائي. تون ڇا ڄمون جي وڻ تي چڙهيو هوئين؟”
ٻار گهڻي اُداسي مان چيو، “نه وڻ تمام ڊگهو آهي. آئون چڙهي ڪو نه سگهيس. مون کي خبر آهي ته اُهو اُتي هوندو مٿي اڃان به گهڻو مٿي سڀني کان مٿي واري جڳهه تي”.
پوءِ ٻار جي اکين جا ڇپر جهڪي پيا ۽ هو منهنجي گود ۾ سمهي پيو ۽ نه ڄاڻ ڪيڏي مهل منهنجي به اک لڳي ويئي. ٿوري دير بعد مون کي ڪنهن ڪنڌ کان لوڏي جاڳايو. مون اکيون کولي ڏٺو. هڪ ماڻهو جنهن کي خوش نما عمدو وڳو پهريل هو ۽ مٿي تي هيرن جو تاج سجيل هو منهنجي طرف ڏسي مسڪرائي رهيو هو.
مون پڇيو، “تون ڪير آهين؟”
هن چيو، “ياد ڪر! ايترو جلدي ڀلجي وين؟”
مون چيو، “ڀاءُ مون توکي ڪٿي ناهي ڏٺو”.
هن چيو، “آئون تنهنجو چوٿون سال آهيان”.
آئون جلدي مان گهٻرائي اُٿي کڙو ٿيس. هن منهنجو هٿ جهلي ورتو ۽ هن جي هٿ جهليندي ئي مون کي محسوس ٿيو، ڄڻ منهنجي چئني طرفن گهاتو جهنگل آهي. چيڙ ۽ ديال جا وڻ هوا جي ٽڪرائڻ تي سرڙاٽ ڪري رهيا آهن ۽ آئون هڪ سائي ۽ پيلي رنگ واري تتري جو پيڇو ڪندي پنهنجي ننڍڙن هٿن ۽ پيرن کي هلائيندي تيزي سان هڪ طرف وڃي رهيو آهيان.
تتري وڪڙ تي ڪيڏانهن غائب ٿي ويئي.
آئون وڪڙ مان گذري اُن جي پويان ڊوڙيس. هاڻي تتري منهنجي بلڪل ويجهو هئي. مون هٿ وڌائي جهلڻ جي ڪوشش ڪئي پر تتري اڳيان اُڏامندي هلي ويئي ۽ هڪ ٻوٽي جي نيرن نيرن گلن تي لڏڻ لڳي پوءِ اُنهن جي پنن ۾ لڪي ويئي. هن جي پرن جو سائو رنگ پنن ۾ ملي ويو. پر هن جون پيليون رنگتون مون کان ڪيئن لڪي سگهون ٿي؟ مون آهستي آهستي کڙين تي هلي عين اُن وقت جڏهن تتري نيري گل کي سونگهي رهي هئي، پنهنجو رومال اُن مٿان اُڇليو ۽ پوءِ اُن کي قيد ڪري مٽي جي خول ۾ رکي ڇڏيو.
تتري جا پر ڊپ جي ڪري ڦڙڦڙ ڪرڻ لڳا ۽ مون ڏٺو ته جهنگل جا سڀ وڻ هڪ ٻئي جي ويجهو ٿي رهيا آهن. ٿڙن سان ٿڙ ملي رهيا آهن ۽ ٿڙن جي پويان خوفناڪ اکيون..... سايون ڪاريون ۽ ڳاڙهيون اکيون... چمڪي رهيون آهن ۽ آئون ڊپ کان ڏڪي ويس. مون هيڏانهن هوڏانهن ڏٺو. پنهنجي چئني طرفن خوفناڪ ڪارو جهنگل نظر آيو. هاڻي مون کي معلوم ٿيو ته تتري جي پويان دوڙندي آئون هليو ته پنهنجي باغ کان هئس پر ڊوڙندي ڊوڙندي جهنگل ۾ اچي ويو هئس. مون رڙيون ڪندي چيو.
“امان! امان!”
جهنگل جي وڻن کلي چيو. “هاهاها!”
امان! امان!” اڃا به زور سان رڙيون ڪيون.
“ها ها ها!” مون جهنگل جا وڻ اڃان به زور سان کلڻ لڳا.
“ڀلي توهان ڪيترو به زور سان ٽهڪ ڏيو.” مون غصي مان وڻن کي چيو، “آئون پاڻهي پنهنجو رستو ڳولي لهندس”.
ليڪن وڻ بلڪل هڪ ٻئي جي ويجهو اچي ويا. ٿڙن سان ٿڙ ملي ويا. جهڪيل ٽاريون لٺيون بڻجي ويون ۽ رستو سوڙهي کان سوڙهو ۽ ننڍي کان ننڍو ٿيندو ويو. آخرڪار هڪڙي جڳهه تي سوسڻ جي گلن جي هڪ تمام وڏي ٻاري نظر آئي. هتي اچي رستو بلڪل بند ٿي ويو.
مون هيڏانهن هوڏانهن ڏنو: زمين کان آسمان تائين سوسڻ جي گلن جي ديوار هئي.
“امان! امان!!”
گل زور سان کُلي ٽهڪ ڏيڻ لڳا.
ايتري ۾ هڪ خوبصورت پري آئي. هن جو لباس اهڙو هو ڄڻ سوسڻ جي گلن مان تيار ڪيو ويو هجي. هن جي کاٻي هٿ ۾ نيرن گلن جي لڙي هئي جنهن جي مٿان هڪ سوسڻ جو گل هو جيڪو بلڪل ڳاڙهي رنگ جي يا قوت جيان چمڪيو پي. هن ويجهو اچي منهنجي ڪلهي تي هٿ رکيو ۽ چيو.
“ننڍڙا ٻارڙا تون ڇورو ئي رهيو آهين؟”
مون چيو: “آئون امان وٽ وڃڻ چاهيان ٿو”.
پري چيو، “تنهنجي ماءُ ڪٿي آهي؟”
“هوءِ جهنگل جي هن پيار آهي”
هن چيو، “ته هليو وڃ، توکي ڪير روڪي ٿو؟”
مون چيو، هيڏانهن ديوار آهي، هوڏانهن وڻ رستو نٿا ڏين. اون اون اون”.
هن منهنجي هٿ ۾ تتري کي ڏسي ورتو.
“هي ڇا آهي؟”
مون چيو: “اوهو! هن کي هٿ نه لاهيو. هي منهنجي تتري آهي”.
“تون هن کي کڻي ڇا ڪندين؟”
مون چيو، آئون هن جا پر پٽي پنهنجي تصويرن واري ڪتاب ۾ رکندس.”
هن چيو “پر پٽيندين ته هوءِ مري ويندي.”
“ڀلي مري وڃي”
هن چيو، “ ته پوءِ هن جي ماءُ رئندي”.
مون پڇيو، “ته هن جي ماءُ رئندي؟”
“ها.”
مون پڇيو: “هن جي ماءُ ڪير آهي”.
پري ٿوري دير خاموش رهڻ کان پوءِ چيو، “آءُ هن جي ماءُ آهيان.”
آئون ڪافي دير تائين خاموش رهيس. تتري جا پر ڏاڍا خوبصورت هئا. مون اُن کي وڏي مشڪل سان پڪڙيو هو. پري جي نيري اکين ۾ لڙڪ هئا، جهڙا ڪڏهن ڪڏهن منهنجي ماءُ جي اکين ۾ هوندا آهن. مون خاموشي سان تتري پري جي گود ۾ رکي ڇڏي ۽ پنهنجو ڪنڌ هيٺ ڪري ڇڏيو.
پري مسڪرائڻ لڳي ۽ پوءِ مون ڏٺو اُها تتري هڪ ننڍڙي پري بڻجي ويئي. جنهن جو لباس سائي رنگ جو هو. ڳل پيلا هئا. هوءِ منهنجو هٿ پڪڙي چوڻ لڳي، “تون مون کي ڏاڍو سٺو لڳين ٿو، مون ته توسان کيڏڻ چاهيو ٿي. ليڪن تو ته مون کي جان سان مارڻ چاهيو ٿي”.
مون چيو، “هاڻي آئون توکي ڪجهه ڪو نه ڪندس. تون منهنجي باغ ۾ اچي مون سان راند ڪڏجان. مون کي خبر ڪو نه هئي ته تون پري آهين.
پري جي ماءُ چيو “پٽ سڀ تتريون پريون هونديون آهن. جيڪي ٻارن سان کيڏڻ لاءِ ڳوٺن ۽ باغن ۾ اينديون آهن”.
“ته ايئن”
“ها اچ هاڻي توکي گهر جو رستو ٻڌايان نه ته تنهنجي ماءُ روئي روئي مري ويندي”.
پوءِ پري گلن جي لڙي سان اشارو ڪيو ۽ ٿڙ هڪ ٻئي کان الڳ ٿيندا ويا. ٽاريون اُڀيون ٿينديون ڦهلجنديون ويون ۽ آسمان چٽو نظر اچڻ لڳو ۽ پوءِ جهنگل جو آخري ڇيڙو به اچي ويو ۽ مون ڏٺو ته منهنجي ماءُ ۽ پيءُ ٻئي گڏجي مون کي ڳولي رهيا آهن ۽ امان بار بار پوتي جي پلاند سان لڙڪ اُگهي رهي آهي.
مون رڙ ڪري چيو، “امان آئون هتي آهيان. ڏس مون سان گڏ هڪ پري آهي”.
مون مڙي ڏٺو ته ٻئي پريون غائب ٿي چڪيون هيون. هوڏانهن پري جهنگل جي طرف هڪ واڱڻائي رنگ جي تتري سان گڏ هڪ سائي ۽ نيري رنگ جي تتري ڊوڙي رهي هئي ۽ پوءِ خوش نما عمدو وڳو پاتل ۽ مٿي تي هيرن جو تاج سجايل ماڻهو منهنجو هٿ ڇڏي ڏنو ۽ منهنجي نظرن کان ڏور جهنگل ۾ غائب ٿيندو ويو. ان ماڻهو جي چهري تي جڳمڳائيندي هڪ مسڪراهٽ آئي ۽ هن مون کان پڇيو “ياد آهي؟”
مون مسڪرائي چيو، “ها ياد آهي. تون منهنجو چوٿون سال اهين. پر تون ڪيڏانهن هليو ويو هوئين؟”
هو مون کان اڃان به دور ٿيندو ٿي ويو ۽ چيائين “ست سمنڊ پار هڪ ٻيت آهي. اُن کي يادن جو ٻيٽ چوندا آهن. آئون اتي رهندو آهيان. طوفاني لهرن تي ڪڏهن ڪڏهن ٻارڙا ڪشتي ڌڪيندا اُتي اچي ويندا آهن ته ڏاڍي رونق متل هوندي آهي. نه ته اُتي هر وقت ننڍ جو غلبو رهندو آهي.”
مون چيو، “پر منهنجو ڇوڪرو چوي ٿو ته، تون ڄمون جي وڻ جي مٿان رهين ٿو؟”
هن چيو، “ڪڏهن ڄمون جي وڻ جي مٿان ڪڏهن آمري جي وڻ جي هيٺان. ڪڏهن کيت جي ڪناري، ڪڏهن ڪنهن گهٽي جي منهن تي. جتي جتي ٻار اسان کي سڏيندا آهن، اسين پهچي ويندا آهيون، پنهنجي خوابن جي ٻيٽ مان نڪري. ڇو ته اُهي ٻار ئي آهن وڏا ناهن. وڏن لاءِ ته پراڻو سال مري وڃي ٿو ۽ نئون سال جنم وٺي ٿو پر ٻار اسان کي هميشه زندهه رکندا آهن. توکي اهو ٻڌي ڏاڍي حيرت ٿيندي ته، اڄ کان ٻه هزار بلڪه پنج هزار پراڻو سال به ايئن زندهه آهي، جهڙو اُهو زندگي جي پهريئين ڏينهن هو. جنهن ڏينهن اُهه ڪنهن ٻار سان پنهنجو هٿ ملائي ٿو ته اُهو هڪ پل لاءِ به پوڙهو نه ٿو ٿئي. ماڻهو مري وڃي ٿو پر سال هميشه زندهه رهن ٿا.
هو اها ڳالهه چوندي چوندي مون کان دور ٿيندي ويو. وراندي جون ڏاڪڻيون لهي باغ ۾ هليو ويو۽ پنهنجي چئني طرفن ڌيمي کڙک ٻيتي جيان ٿڌي ٿڌي روشني ڦهلائيندو ويو.
مون رڙيون ڪري هن کي چيو، “ٻڌ! هڪ ڳالهه ٻڌائي. هوءِ سائي ۽ پيلي رنگ واري پري هاڻي ڪٿي آهي؟”
هو کليو ۽ ڄمون جي وڻ تي چڙهندو ويو، اڃا چڙهندو ويو. مٿي، تمام گهڻو مٿي ۽ پوءِ ڄمون جو وڻ وڃي آسمان سان لڳو ۽ هو آسمان جي ڇت ۾ غائب ٿي ويو.
هڪدم منهنجي اک کلي ويئي. مون ڏٺو ته آئون پنهنجي آرام ڪرسي تي ليٽيل آهيان ۽ منهنجو پٽ خواب ۾ ڪنهن کي ڏسي مسڪرائي رهيو آهي.