شيخ عزيز جي زندگيءَ جو پروفائل : طارق عزيز شيخ
پورو نالو: عبدالعزيز شيخ
والد جو نالو: احمد شيخ
ادبي نالو: شيخ عزيز
گهر واريء جو نالو: حميده عزيز
اولاد: ٻه پٽ, ٻه ڌيئرون
ولادت جي تاريخ: ۹ ڊسمبر ۱۹۳۸ع، گاڏي کاتو، حيدرآباد
ابتدائي تعليم حيدرآباد جي سرڪاري اسڪولن مان پرائي، صحافتي ذميواري نڀائيندي لنڊن جي نامياري صحافتي اداري ٿامس ڪاليج آف جرنلزم مان ۱۹۶۸ع ۾ صحافت ۾ گريجوئيشن ڪيائين.
صحافتي سفر جي شروعات ۱۹۵۷ع کان روزانه ’ڪاروان‘ حيدرآباد مان سب ايڊيٽر طور ڪئي.
روزاني عبرت حيدرآباد، سب ايڊيٽر، ۱۹۵۸ع کان ۱۹۶۱
روزانه عبرت حيدرآباد، سينيئر سب ايڊيٽر، ۱۹۶۱ع کان ۱۹۶۵ع
روزانه عبرت حيدرآباد، اسسٽنٽ ايڊيٽر، ۱۹۶۵ع کان ۱۹۷۵ع
روزانه عبرت حيدرآباد، اسسثنٽ ايڊيٽر ۽ ميگزين ايڊيٽر، ۱۹۶۶ع کان ۱۹۷۶ع
هفتي وار سنڌ آبزرور (انگريزي)، حيدرآباد، ايڊيٽر، ۱۹۷۶ع کان ۱۹۸۰ع
روزانه سنڌ نيوز، حيدرآباد، ايڊيٽر، ۱۹۷۷ع کان ۱۹۸۰ع
روزانه جنگ (اردو) ڪراچي، اسسٽنٽ ايڊيٽر ۽ ميگزين ايڊيٽر، ۱۹۸۰ع کان۱۹۸۲ع
روزانه حريت (اردو) ڪراچي، ميگزين ايڊيٽر، ۱۹۸۲ع کان ۱۹۸۷ع
روزانه حريت (اردو) ڪراچي، نيوز ايڊيٽر، ۱۹۸۷ع کان ۱۹۸۹ع
روزانه ڊان (انگريزي) ڪراچي، سينيئرسب ايڊيٽر، ۱۹۸۹ع کان ۱۹۹۰ع
روزانه ڊان (انگريزي) ڪراچي، ايڊيشن انچارج ۽ نائيٽ ايڊيٽر، ۱۹۸۹ع کان ۲۰۰۸ع
سنڌي ادبي بورڊ، ڄام شورو، وائس چيئرمين، ۲۰۰۸ع کان ۲۰۱۰ع
سنڌي، انگريزي ۽ اردوءَ ۾ ٽن هزارن کان وڌيڪ آرٽيڪلز لکيائين، جيڪي سياسي، سماجي، ثقافتي، تاريخي، موسيقي، ادبي ۽ حالات حاضره جي موضوعن تي آهن. سندس هڪ مقالو ”عالمي غلاميءَ“ جي عنوان سان سال ۲۰۰۳ع ۾ جوهانسبرگ ۾ ٿيل عالمي ڪانفرنس جي موقعي تي شايع ٿيو جيڪو بعد ۾ اقوام متحده پنهنجي سرڪاري رڪارڊ جو حصو بنائي ڇڏيو. سنڌ يونيورسٽي ڄام شوري ۾ جرنلزم ڊپارٽمينٽ ۾ ۱۹۷۸ع کان ۱۹۸۰ع تائين وزٽنگ پروفيسر رهيو. تحقيق جي حوالي سان شاھه عبداللطيف ڀٽائي چيئر ڪراچي يونيورسٽي پاران ۱۹۹۳ع ۾ ”تحقيق جو طريقه ڪار“ جي موضوع تي ورڪشاپ ۾ ”تحقيق ڪيئن ڪجي“ جي عنوان تي ليڪچر ڏنائين جنهن کي بعد ۾ مقالي جي صورت ۾ شايع ڪيو ويو. ساڳئي اداي پاران ۱۹۹۳ع ۾ ”شاھه لطيف تي تحقيق“ جي عنوان سان ٿيل ورڪشاپ ۾ پڻ اهم ليڪچر ڏنو هئائين جيڪو بعد ۾ مقالي طور شايع ٿيو.
وفاقي حڪومت جي ۱۹۶۰ع ۾ تيار ٿيندڙ سنڌي اردو ۽ اردو سنڌي ڊڪشنرين ۾ ريسرچ اسسٽنٽ طور ڪم ڪيائين. آڪسفورڊ يونيورسٽي پريس پاران ملينيم سال جي موقعي تي سندس پاڪستاني موسيقيءَ تي لکيل مقالو ”دي ٽريڊيشز گوز آن“ اداري پنهنجي يادگار ڪتسب ۾ شايع ڪرايو جڏهن ته مختلف وقتن ۾ هلندڙ پروجيڪٽن ۾ ڪم ڪندو رهيو.
پاڪستان جو پهريون صحافي هو جنهن صحافتي دنيا ۾ ”اوبيچيوري“ (ڪنهن به نامياري شخصيت جي وفات تي بر وقت سوانحي خاڪو لکڻ ) جو ڪلچر متعارف ڪرايو. اخباري ميگزين وارو اڄوڪو لاڙو شيخ عزيز سنڌي صحافت ۾ پهريون ڀيرو ۱۹۷۲ع ۾ ”سنڊي عبرت“ جي نالي سان شروع ڪيو. هي سنڌ جو مقبول ترين هفتي وار ميگزين هو.
اردو اخبار جنگ ۾ ميگزين ايڊيٽر طور ”مهراڻ رنگ“ جي نالي سان صفحو شروع ڪيائين جنهن ۾ سنڌ جي حوالي سان تحريرون شايع ٿينديون هيون.
سندس لکيل ڪتاب هي آهن.
۱ . سنڌ جون پراسرار ڪهاڻيون (سچيون ڪهاڻيون) ۱۹۶۰ع
۲ . الحمرا جا داستان (ترجمو، واشنگٽن ارونگ) ۱۹۶۱ع
۳ . نقش لطيف، مضمون، مرتب ۽ ايڊيٽنگ ڪيل، ۱۹۶۴ع
۴ . عملي صحافت، صحافتي ٽيڪنڪ تي سنڌيءَ ۾ پهريون ڪتاب، ۱۹۷۵ع، ۱۹۷۸ع ۽ ۱۹۹۵ع ۾ واڌاري سان
۵ . مون لينن جو ڏيھه ڏٺو، روس جو سفرنامو، ۱۹۷۶ع
۶ . ملھه، سنڌ جي قومي راند تي ڪتاب، ۱۹۷۸ع
۷. دي ٽربيوٽ، (سنڌ جي ناميارين شخصيتن جا انگريزيءَ ۾ سوانحي خاڪا) ۲۰۰۷ع
۸. تقسيم کان تقسيم تائين، (سياسي تاريخ، ڀاڱو پهريون) ۲۰۰۸ع
۹. دي اوريجن اينڊ ايووليوشن آف سنڌي ميوزڪ، (انگريزيءَ ۾ سنڌي موسيقيءَ تي تحقيق) ۲۰۰۸ع
۱۰. اي هسٽري آف سنڌي لٽريچر (انگريزي) سنڌ جي ادبي تاريخ ۲۰۰۸ع
۱۱. سنڌ ڪي محلاتي داستانين، ( اردو) سنڌ جي تاريخ ۲۰۰۹ع
۱۲. نوٽس آن سنڌ (انگريزي) سنڌ جي تاريخ ۲۰۰۹ع
۱۳. ميوزيڪل نوٽس (انگريزي) موسيقيءَ تي مقالا، ۲۰۰۹ع
۱۴. ڀُٽي کان ضياءَ تائين، (سياسي تاريخ، ٻيو حصو) ۲۰۱۰ع
۱۵. پيليشل ٽيلس فرام سنڌ (انگريزي )۲۰۱۲ع
۱۶. کيرٿر، انگريزي، ايڊيٽنگ، ۲۰۰۶ع
۱۷. ائن السٽريٽڊ ائٽلس آف سومرا رولس ان سنڌ، (انگريزي) ايم ايڇ پنهور، ايڊيٽنگ، ۲۰۰۴ع
۱۸. ننڍي کنڊ ۾ ڊرامي جي تاريخ، (ايڊيٽنگ)۲۰۰۷ع
۱۹. راڳ ساگر، مهاڳ، ۲۰۰۴ع
۲۰. ڀٽو، يادگيريون، (ترجمو) ۱۹۹۳ع
ايندڙ ڪتابن ۾ ”دارون ۽ ڪارون (آتم ڪهاڻي)“ ۽ ”چنگ“ (انگريزيءَ ۾ سنڌ جي قديم ساز تي ڪتاب) شامل آهن.
وفات، ۷ آڪٽوبر ۲۰۱۸ع،
آخري آرامگاھه، پهلوان ڳوٺ، ڪراچي.
(روزاني عبرت حيدرآباد، 27 نومبر 2018ع)