ڊاڪٽر راڻا سي راٺوڙ انسانيت جو هڪ انمول هيرو
ڊاڪٽرراڻا سي راٺوڙ ذات جو جوڳو نُک راٺوڙ اصل کتري خاندان سان تعلق رکندڙ آهي. سناتن ڌرم ۾ منور سمرتي قانون تحت اهو خاندان سنبت 1515ع ۾ وٽلا ٿي ميگهه ونس ۾ شامل ٿيو، اصل ڏاڏاي جو نالو جوڳو هو، جنهن پويان ذات جوڳو پئي. ايوڌيا جي آخري راجا سمتر جي دور ۾ ٽي نُکون ٺهيون، راٺوڙ، ڪڇاوا ۽ گيهلوت جيڪا اڳتي شري رامچندر جي خاندان سان ملن ٿيون.
ڊاڪٽر راڻا سي راٺوڙ جنهن جو نالو ته مون اڳ ۾ ڏاڍو مشهور ٻڌو هو، پر منهنجو تعارف نه هو، بعد ۾ مون کي خبر پئي ته ڊاڪٽر راڻا سي راٺوڙ ۽ اسان هڪ ئي خاندان جا آهيون، مون کي بچپن کان اهو شوق هوندو هو ته پنهنجي خاندان جي تاريخ لکندس. سال 2014ع ۾ هڪ ڏينهن صبح جو سوير سائين پورو مل جوڳو وٽ مٺي ۾ ويٺو هيس جتي مون پنهنجي خاندان جي تاريخ لکڻ لاءِ چيم جو انهيءَ وقت مون ڊاڪٽر راڻا سي راٺوڙ جو فون نمبر شولال ڀوريلائي کان ورتو ۽ ڊاڪٽر صاحب کي مون فون ڪري پنهنجو تعارف ڪرائي وينتي ڪئي ته آئون پنهنجي خاندان جي تاريخ لکڻ چاهيان ٿو ساٿ ڏيڻ جي اپيل آهي، جنهن تي ڊاڪٽر صاحب کي وڏي خوشي ٿي ۽ چيو ته هي ڪم ڀلي ڪر آئون گڏ آهيان، جتي چوندا اتي پهچي ويندس. پوءِ آئون ته جوڳو براداري جي تاريخ لکڻ لاءِ ڪافي ڳوٺن ۾ نڪري پيس ڪٿي پيادو، ڪٿي موٽر سائيڪل تي، ڪٿي ڪرائي جي جيپن ۾ ته ڪٿي بسن جي ڇتن تي چڙهي تاريخ لکي، انهيءَ دوران ڊاڪٽر صاحب کان ٽائيم ورتو. ميرپورخاص ۾ منهنجي ڏهيسر راٺوڙ سان گڏ ملاقات ٿي. سندس بنگلي جي گيٽ تي انتظار ۾ بيٺل هئا، ۽ ڊاڪٽر جواهر صاحب جو ننڍو پٽ سڌير پڻ گڏ هو. اسان بنگلي جي مٿين منزل تي وياسون، جتي حال احوال کان اڳ ۾ ننڍڙي سڌير ڊاڪٽر صاحب کي ڀاڪر ڀاتي ۽ مون کي ڊاڪٽر صاحب چيو ته هي منهنجو پوٽو ڊاڪٽر جواهر جو پٽ آهي. مون ڏسي اهو چيو ته اڄ پوٽي کي ڏاڏو پيارو ٿو لڳي پر انسان جي زندگي کانپوءِ پڙ پوٽن کي ڪهڙي خبر ته اسان جو ڏاڏو به ڪو هڪ وڏو مهان هستي هو، ڇو نه ڀلا ڪتاب ۾ پهرين صفحي تي توهان جو ڦوٽو ۽ ٻي صفحي تي منهنجو ڦوٽو هجن ۽ اسان جي سڄي ذات جوڳو سامهون 100 سالن لاءِ تاريخ ۾ بيٺل هجي، جنهن تي ڊاڪٽر صاحب وڏي خوشي مان جلدي اٿي، ڪمري ۾ لڳل پنهنجو ڦوٽو ڏيکاري چيو ته هي ڦوٽو لڳايون. مون چيو ته اڃان آئون ٻيو چاهيان ٿو، جنهن تي چيو ته ٻيو ڇا؟ مون چيو ته اهو ڦوٽو هن وقت جو وڏي عمر وارو آهي. مون کي توهان جي جوڀن وارو ڦوٽو کپي ٿو جڏهن توهان ڊاڪٽر ٿيا هئا، جو مون کي سال 1962ع وارو ڦوٽو ڏنو، پوءِ اسان ويهي هڪ ٻئي سان حال احوال ڪيوسون ۽ ڊاڪٽر صاحب مون کي پنهنجي زندگي جي سڄي سفر نامي کان آڳاهه ڪيو. اسان کي ڏاڍي خوشي ٿي.
ڊاڪٽر راڻا سي راٺوڙ هڪ مون کي ڏاڍي مزي واري ڳالهه ٻڌائي ته جڏهن آئون پهريون دفعو نئون ڊاڪٽر ٿي ننگر پارڪر ويس ان وقت ڇوتڇات ڀيلن، ميگهواڙن، ڪولهين ۽ ٻين ذاتين ۾ تمام گهڻي هوندي هئي. ننگر پارڪر جي ماڻهن اهو ٻڌو ته هڪ ميگهواڙ ڊاڪٽر اسپتال ۾ آيو آهي. هڪ دفعي جي ڳالهه آهي ته مريضن جي لاءِ هڪ وڏي ڪيمپ لڳائي ويئي، جنهن ۾ خاص ڪري ڪولهي برادري جون عورتون گهڻيون آيون، ايڏي ته رش ٿي، جو ڪولهي عورتن زور سان اهو چيو ته پري ٿيو اسان ميگهواڙ ڊاڪٽر کي ڏسڻ آيون آهيون، جو اهي عورتون رش ۾ اڳتي وڌي ۽ مون کي ڏسي وڏي آواز سان چوڻ لڳيون ته ”اي تو ڊاڪٽر ميگهواڙ نتي سي اي تو روپاڙو سي“ جو انهن کي وڏي خوشي ٿي مون دل ۽ جان سان اتي جي ماڻهن جو علاج ڪري خدمت ڪئي.
ڊاڪٽر راڻا سي راٺوڙ سان ملاقات بعد اسان هڪ ٻئي جي خيالن کان چڱي طرح مطمئين ٿياسون، مون کي ڪتاب لکڻ لاءِ بروقت هڪ لفافو پئسن وارو ڏنو ۽ چيو ته ميٽنگ جي تياري لاءِ وڃي خرچ ڪر. مون لفافو وٺڻ کان انڪار ڪيو ۽ چيوته پوليس جا ماڻهو ته پئسن وارو لفافو جلد وٺندا آهن، پر مون کي هن وقت هي لفافو نه کپي ۽ مون کي صرف آشيرواڌ جي ضرورت آهي، زور ڀرڻ سان به لفافو نه ورتو. مورخه 2014 - 10 - 12 تي مٺي شهر ۾ جوڳو برادري جي هڪ وڏي ميٽنگ ڪوٺائي جنهن ۾ ڪافي تعداد ۾ ڊاڪٽر راڻا سي راٺوڙ جو ٻُڌي ڦانگاريي تائين سامهون گاڏين ۾ ويا ۽ کيس گڏ ويلڪم ڪري ميٽنگ ۾ پروفيسر راڌو مل جي جاءِ تي آيا. اتي آيل برادر سڀني جو تعارف ڪرايو. سچ پچ ته ڊاڪٽر راڻا سي راٺوڙ جي نالي ۽ ان جي آدرشن لاءِ وڏي ذوق ۽ شوق سان ماڻهو آيا.
ڊاڪٽر راڻا سي راٺوڙ ۽ سڄي برادري ڪتاب جوڳو ونس اتهاس لکڻ لاءِ مون تي اعتماد ڪيو، جو مون ڊاڪٽر راڻا سي راٺوڙ جي مُک ڪردار ۽ حوصلا فزائي تي 600- صفحن تي مشتمل جوڳو ونس اتهاس ڪتاب لکيو، جنهن ۾ ڊاڪٽر صاحب منهنجي مالي مدد ڪئي.
جوڳو ونس اتهاس ڪتاب جي مهورتي تقريب مورخه 16- 01 - 10 تي ڪارونجهر هال مٺي ۾ ٿي، جنهن ۾ ڊاڪٽر صاحب جي سهڪار سان ڪافي ماڻهن شرڪت ڪئي. ان وقت ڊاڪٽر صاحب انهي تقريب جي صدارت ڪئي ۽ ڊاڪٽر صاحب کي اهڙي ته خوشي ٿي ڄڻ وچ سمنڊ ۾ ڦاٿل ٻيڙي اڪري پار ٿي آهي.
انهي کان اڳ ڪافي وقت ڊاڪٽر صاحب پنهنجي خاندان جي ماسٽر ڪرمچند ڳوٺ بجاڙو کي پنهنجي خاندان جي تاريخ لکڻ لاءِ ساٿ ڏنو هو، پر ماستر ڪرمچند انهي دوران دنيا مان هليو ويو. اها خواهش ڊاڪٽر صاحب جي جوڳو ونس اتهاس ڪتاب جي مڪمل ٿيڻ سان پوري ٿي.
ڊاڪٽر راڻا سي راٺوڙ جي زندگي جو سفر نامو لکڻ لاءِ مون کي چيو جو مون پنهنجو ڪتاب جوڳو ونس اتهاس پورو ڪرڻ بعد نوڪري ۾ ٽائيم تمام گهٽ ملندو هو پر ان هوندي به منهنجي وقت بوقت ڊاڪٽر صاحب سان ڳالهه ٿيندي هئي، جو محترم غلام محمد لغاري ۽ قائم سولنگي وارن وڏي محنت ۽ جاکوڙ ڪري مون کي مواد گڏ ڪري ڏيڻ ۾ مدد ڪئي، جو ڊاڪٽر راڻا سي راٺوڙ جي سفر نامي جو هي ڪتاب مڪمل ڪري توهان جي اڳيان پيش آهي.
ڊاڪٽر راڻا سي راٺوڙ ۾ مون هڪ وڏي خاصيت اها ڏٺي ته وڏا مهمان نواز آهن، وڏي سان وڏا ۽ ننڍي سان ننڍو، خوش طبيعت رهندا آهن. سال 2014ع کان ڪڏهن ڪڏهن منهنجو پڻ ڊاڪٽر صاحب وٽ وڃڻ ٿيندو آهي. ڊاڪٽر صاحب جي عمر 85- سال آهي، ليڪن وقت جا پابند آهن، صبح جو سوير 5- وڳي اُٿي يوگا ڪندا آهن ۽ گهر ۾ مندر ٺهيل آهي، اُتي ڀڳوان جي شيوا پڻ ڪندا آهن، جيڪي به مهمان ايندا آهن، انهن کي پنهنجي هٿن سان ماني، پاڻي ۽ چانهه وغيره ڏيندا آهن. آئون حيران ٿيندو آهيان ته هن عمر ۾ خود پنهنجي هٿن سان مهمانن جي ڪئين خدمت ڪري سگهن ٿا. اسپتال ۾ پڻ وڏي انگ ۾ مريض ايندا آهن، ته انهن جي به خدمت ڪندا آهن، انهن سڀني اصولن کي ڏسي پرکجي ته ڊاڪٽر صاحب هن دنيا ۾ هڪ ديوتا سمان آهن، جيڪي پيدا ئي انسان ذات جي خدمت لاءِ ٿيا آهن.
ڊاڪٽر راڻا سي راٺوڙ جي زندگي جو سفر نامو ڏسجي ته انتها ڏکن مرحلن مان گذريو آهي. هڪ ته ڪشالا ڪڍي بُک ۽ اُڃ تي پڙهائي کي عروج تي پهچايو، ٻيو ته سندس گهر واري جواني ۾ اڪيلو ڪري دنيا مان هلي وئي، ٽيو ته سندس پٽ ڊاڪٽر سردار مغز جي بيماري ۾ سال 2015ع کان بيمار هئڻ ڪري ڪروڙين رپيا آمريڪا تائين خرچ ڪرڻ سان به صحتيابي نه ملي اها ته ڳاٽي ٽوڙ صدمو آهي، پر هن انسان همت نه هاري ۽ جئين زندگي جو سفر رهيو، انهي رفتار ۾ آهي. ڊاڪٽر راڻاسي راٺوڙ جي شروعاتي تعليم جي دور ۾ ميگهواڙ ونس ۾ تمام گهٽ تعليم هوندي هئي، پري پري پڙهڻ لاءِ وڃڻو پوندو هو. ذريعا نه هوندا هئا، تعليم پرائڻ تمام ڏکيو ڪم هو. سندس وڏي ڀاءُ ماستر پرڀولال جي همت افزائي سان تعليم حاصل ڪري عروج ماڻيو. زندگي جي سفر ۾ هن جو خاص ڌيان غريبن جي ٻارن کي تعليم ۽ بيمار ماڻهن جو علاج ڪرڻ تي آهي. سندن انسانذات سان ڀلايون ڪڏهن به وساري نٿيون سگهجن ۽ سندس انساني دوستي کي جيڪڏهن عبدالستار ايڌي سان ڀيٽ ڪجي ته به گهٽ ناهي..
کرنا هي وه کر لو ري، پهر نهين پچهتانه ري
رات اندهيري چهائي ري، آنکهه کهول کر ديکهو ري
کرني ايسي کر ڪي جائو ري، ساري دنيا روئي ري
جب کوئي بات آوي ري، رانا تيري ڪهاني گائي جاوي ري
انسپيڪٽر گومن مل تيجارام راٺوڙ
ڳوٺ هريار، حال مٺي انچارج ليگل ايس پي آفيس مٺي
فون: 2504423 - 0333