آتم ڪٿا / آٽوبايوگرافي

زندگي جا پنڌ ۽ پيچرا

ريگستاني علائقي ٿرپاڪر ۾ پنهنجي علم جي جوت کي جلائيندي اونداهه مان روشنيءَ جو تجلو بڻجي سامهون ايندڙ ڊاڪٽر راڻا سي راٺوڙ پنهنجي مسيحائي پيشي سان سچائيءَ ۽ سماجي خدمتن آڌار پنهنجي علائقي ۾ اهم مثالي ڪردار جي حيثيت رکي ٿو، پر هن ڪتاب ” زندگي جا پيچرا ۽ پنڌ“ جي منظرعام تي اچڻ کانپوءِ هڪ تخليقڪار جي روپ ۾ به سامهون آيو آهي، جيڪو پڻ يقينن هڪ خوش آئيند ۽ وقتائتو قدم آهي، ان ۾ ڪوبه شڪ ناهي ته ڊاڪٽر راڻا سي راٺوڙ جي زندگيءَ جا تلخ تجربا اسان لاءِ مشعل راهه آهن، هن پنهنجي حياتي ۾ جيڪوبه ڀوڳيو ۽ پيڙيو ان جو مختصر ذڪر پنهنجي هن جيون ڪٿا ۾ ڪري ڇڏيو آهي، خاص طور ورهاڱي کان اڳ ۽ پوءِ جي بدلجندڙ صورتحال کي قلمبند ڪري.
Title Cover of book زندگي جا پنڌ ۽ پيچرا

ڊاڪٽر راڻا راٺوڙ جي گڻوان شخصيت

انسان پنهنجي سڀاءُ جي وس ٿي ڪم ڪري ٿو هو پنهنجي ئي فطرت جي ڪري ڪو ڪم ڪرڻ کانسواءِ رهي به ڪونه ٿو سگهي. اهو منش جڏهن بنا ڪنهن لالچ جي نشڪام ٿي ڪري انسان ذات جي سک ۽ ڪلياڻ لاءِ ايئن خدمت سرانجام ڏي ٿو، اهڙو ماڻهو سک، نفعي نقصان ۽ هار جيت جي فڪر کان بالاتر ٿي ڪري جڏهن اهو ڪم ڪري ٿو بلڪه هو ايئن ڪندو رهي ٿو يقينن اهو ماڻهو هن زماني ۾ وڇوڙي ٿيڻ کانپوءِ به سدائين لاءِ محفوظ رهي ٿو. ڊاڪٽر راڻا جي واکاڻ ۽ سندس نالي جي مشهوري مون کي آڳاٽو سڌ هئي ۽ دل ئي دل ۾ اها ڳالهه وراڪا کائيندي ٿي رهي ته ڊاڪٽر صاحب جا درشن ڪجن، سو مون بنا ڪنهن ڏيٺ ويٺ جي هڪڙو خط آر ايم سول اسپتال ميرپورخاص جي ائڊريس تي اُماڻيو ته ان جي جواب ۾ ساڳئي هفتي ڊاڪٽر صاحب جي هٿن جو لکيل خط اچي مليو، انهيءَ سان منهنجي دل ۾ ڊاڪٽر صاحب لاءِ ويتر احترام ۽ سڪ ۾ اضافو ٿيو هو ۽ پوءِ هڪ ته سندس مٿي ذڪر ڪيل رهائشگاهه تي شيڊيولڊ ڪاسٽ ايجوڪيشنل ڪميٽي جي ميٽنگ ڪوٺايل هئي، انهي ميٽنگ ۾ شريڪ ٿيڻ لاءِ مون کي به سڏ ڏنو ويو هو اهو منهنجو ميرپورخاص لاءِ پهريون سفر هو، ڊاڪٽر صاحب مون (جونيئر ڪلرڪ) جهڙي ادنيٰ ماڻهو کي ميٽنگ ۾ شامل ڪيو جتي ڏيپلو مان ميٺارام، مٺي مان ساجن داس چنداڻي، اسلام ڪوٽ مان منگل داس نگارام، سامارو مان ديال داس، ڇاڇرو مان وڪيل ڀمرلال، عمرڪوٽ مان ڊاڪٽر جوڌو مل ۽ چمبڙ مان وسند داس صاحبن بطور ميمبر شريڪ ٿيل هئا. مون انهيءَ ميٽنگ جي ڪارروائي مان ڪجهه پرايو. ميٽنگ جي پڄاڻي تي سڀني مون کي کيڪار ڀليڪار چئي اتر سنڌ ۾ تعليم جي سلسلي ۾ احوال ورتا ۽ مون کي پنهنجي پيار ۽ اُمنگن سان مان ڏنو، اهي لمحا مون کي پنهنجي زندگي ۾ اثاثي طور ياد آهن ۽ ياد رهندا، انهيءَ رات ڊاڪٽر صاحب مون کي پاڻ وٽ ترسايو ٻي ڏينهن سندس اسپتال ۽ شام جو پرائيويٽ ڪلينڪ تي وٺي هليو جتي جهان خان کوسو ، ڊاڪٽر صاحب سان ملڻ آيو هو. ڊاڪٽر صاحب کوسي صاحب سان تعارف ڪرائيندي چيوته هي ارجن داس اتر سنڌ کان آيو آهي خدمت ڪرڻ جو جذبو رکي ٿو، انهيءَ تي مسڪين اٿي مون کي ڀاڪر پاتو ۽ انهيءَ سفر ۾ حوصلو نه هارڻ، دل ڪچي نه ڪرڻ ۽ بهانا ٺاهي ڀڄي نه وڃڻ کان روڪڻ جي تلقين ڪندي آخر ۾ چيائين ته ڌڻي توهان کي ڪڏهن به مياري نه ڪندو. ڊاڪٽر صاحب جي قرب جي ڪشش هئي جو سندس ڊگهڙي، ٽنڊو محمد خان، ٺٽو ۽ سانگهڙ جي اسپتالن ۾ مقرري جي موقعن تي به آئون وٽس ويندو رهيو هئس. 1971ع ۾ ڊاڪٽر پنهنجي شادي جو سڏ ڏنو ته لانڍي ڪوٽ ميرس ۾ سندس ڪاڄ ۾ وڃي شريڪ ٿيس ۽ سندس ڄڃ سان ڀوريلو به ويس، اتي ٻي ڏينهن تي صبح تي ساجن داس چنداڻي مون کي جيپ تي کڻي ڇاڇرو وٺي هليو، ڇاڇري جي هڪ برهمڻ ڇات ڇوت جي مت ڀيد کي هوا ڏيڻ لاءِ هڪ ڪتاب لکيو هو مون کي انهي برهمڻ سان موضوع تي بحث ڪرڻ جو وڏو شوق هو، پر ان ڏينهن هو ڇاڇرو کان ٻاهر ويل هو. 1975ع ڌاري ٻوڏ وارن ڏينهن ۾ ڊاڪٽر صاحب جي لاڙڪاڻي بدلي ٿي ۽ هو ٻارن سميت لاڙڪاڻي آيل هو ته مون به پنهنجي شريڪ حيات کي تيار ڪري وڃي لاڙڪاڻي ۾ ڊاڪٽر راڻا جي رهائشگاهه ڳولي لڌي، پاڻ ته خوش ٿيو پر مون کي اهو فڪر رهيو ته جي عورتن هڪ ٻي جي ٻولي کي نه سمجهيو ته بي مزي رهنديون ليڪن بعد ۾ منهنجي مالڪياڻي اچي ٻڌايو، اسان هڪ ٻي جي ٻولي سمجهي ورتي آهي ۽ اسان هڪ ٻي جون ڀينر بڻجي ويون آهيون، اهو ڀاڄائي مومل جو تدبر هو ورنه اسان ته سادا لوڪ هئاسين. ان وقت موهن ۽ منوهر اسان سان گڏ هئا ۽ ڊاڪٽر صاحب کي به ٻه ننڍڙا پٽ هئا، ان بعد منهنجا ٻار ڊگهڙي، سانگهڙ، ٺٽي به هليا هئا. ٺٽي ۾ ڀاڄائي مومل سندس منهن ٻولي ڀيڻ منهنجي گهر واري کي پنهنجي دلي تمنا ٻڌائي ته ڀيڻ ڀڳوان پاڻ ٻنهي کي پنج پنج پٽ ڏنا آهن، باقي تو وانگر هڪ نياڻي ڏي پر بندي جي من ۾ هڪ ته صاحب جي من ۾ ٻي، ڀاڄائي مومل جي اها آس پوري نه ٿي ۽ پاڻ ٻيڙي ۾ سوار ٿي پنهنجي ڏيهه هلي ويئي. پروفيسر پريم ۽ ڊاڪٽر جواهر صاحب جي گهر مهمان خاني ٻارن جي تعليم ۽ تربيت ۾ مثالي ساٿ ڏنو. شڪتي رام به ڊاڪٽر صاحب کي پيارو لڳندو هو جو کيس پڙهائي لاءِ تيار ڪيو هئائين، جنهن ريلوي ڊپارٽمينٽ مان رٽائر ڪيو آهي. شڪتي رام، پرفيسر پريم، ڊاڪٽر جواهر، ڊاڪٽر گوهر، ڊاڪٽر سردار، انجنيئر نريندر ۽ جيتندر مون کي پنهنجي ننڍڙن ڀائرن ۽ اولاد جيئن پيارا لڳندا آهن، مون ڊاڪٽر صاحب کي هر هنڌ هڪ جهڙو ڏٺو، اسپتالن جي صفائي، سٺائي، پارڪ، رستن رهائشي جاين جي مرمت جي ضرورتن کي پورو ڪرڻ ۾ هن ڪابه ڪثر ڪونه ڇڏي هئي. مريضن خواهه سماج ۾ سندس لاءِ وڏو احترام رهيو آهي. وزيراعظم محمد خان جوڻيجو وٽ هڪ ماڻهو ڊاڪٽر صاحب کي بدلي ڪرائي سانگهڙ مان بي دخل ڪرڻ ٿي چاهيو جو ڊاڪٽر صاحب انهيءَ جي هڪ غير قانوني غلط فرمائش پوري ڪونه ڪئي هئي. جوڻيجو صاحب پنهنجي انهيءَ هجائتي ماڻهو کي چيو ته ڊاڪٽر راڻا جو متبادل ٻڌايو، ته ڪم ۾ ڪا غلطي ٻڌايو، باقي توهانجي غلط ڪم جي پورائي نه ٿيڻ جي ڪري آئون ڊاڪٽر صاحب جي بدلي ڪونه ڪرڻ ڏيندس، هروڀرو توهان به پنهنجي پير تي ڪهاڙي هڻي پنهنجي اسپتال مان اهڙي ماڻهو کي ڪڍرائڻ واري نڀاڳ کي سڏ نه ڏيو. ڊاڪٽر صاحب شگر ۽ ٻين عارضن هوندي به باقاعده يوگا ۽ ورزش سان پاڻ کي فٽ ۽ اورچ رکيو ٿو اچي. سماج جي اصلاح لاءِ ميٽنگ ۾ شريڪ ٿيڻ، رهنمائي ڪرڻ، مالي خرچ ۾ هٿ ونڊائڻ شاگردن جي مشڪلاتن ۾ سندن هٿ ونڊائيندو ۽ ٻانهن ٻيلي ٿيندو رهيو آهي. ڊاڪٽر راڻا راٺوڙ جي شخصيت تي لکڻ لاءِ (مون سمجهو چڙهيا سيرتي) ڪتاب ۾ به ڪجهه لکيو آهي ته جيڪو هتي دهرائڻ ڪونه ٿو گهران. بس آئون پنهنجي وڏي ڀاتي سڄڻ جي نظرن سان ڏسندو ۽ سدائين سندس احترام ۾ رهڻ جو متمني آهيان. زندگي ڪيترو ساٿ ڏيندي پر ڊاڪٽر صاحب سان گڏ گهاريل گهڙيون صرف حڪايت صاف ۽ اصول وارين ڳالهين کي پنهنجي رهنمائي ۽ شعار بنائڻ جو سدائين خواهشمند رهڻ گهران ٿو.


وڪيل ارجن داس امر وير لڌارام
اسٽيشن روڊ پنو عاقل ضلع سکر
03323839970