ڪھاڻيون

حويليءَ جا راز

ھي ڪتاب نامياري ڪھاڻيڪار ماڻڪ جي لکيل 18 ڪھاڻين جو مجموعو آھي. ڊاڪٽر غفور ميمڻ لکي ٿو:
”ماڻڪ انھي دؤر جي پيدائش آھي جڏھن سنڌي ادب ۾ نئين ھل چل متل ھئي، ادب ۾ جوش، جذبو، نعريبازي، قومي مزاحمت شامل ھئي پر ماڻڪ بلڪل ھڪ نئين انداز ۽ اسلوب سان نروار ٿيو ھو. ھو نہ اجايو اميد پرست optimist ٿيو نہ وري ھن جوش جذبي کان ڪم ورتو، نہ وري ڏکن کي رومانوي انداز سان پيش ڪيو اٿس.
ھو ڪٿي بہ رومانٽڪ انقلابي ڪردار تخليق نٿو ڪري نہ وري منافقي يا ٻھروپي سان ادب کي اخلاقي قدرن جي بخمل ۾ ويڙھي پيش ٿو ڪري. پر ھن زندگي جيئن آھي، سماج ۾ ماڻھو جيئن محسوس ڪري ٿو، جھڙن ڏکن ۽ اذيتن سان ھن جو واسطو پوي ٿو، انھن کي جيئن جو تيئن پيش ڪيو. خاص طور سان وچئين طبقي جو مشاھدو وٽس تيز آھي. ھو ھڪ دؤر جي پيداور ھو، پر زندگيءَ جي باري ۾ سندس اٿاريل سوال ان سان لاڳاپيل اخلاقي قدرن وارا مونجهارا ۽ ڪردارن جي مزاحمت ھميشہ پرُڪشش رھندي.“
  • 4.5/5.0
  • 1761
  • 863
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • ماڻڪ
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book حويليءَ جا راز

ٽين انام ڪھاڻي

جيتوڻيڪ اپريل جا اڃا پھريان ھفتا ھئا، پر واري جي ڀٽن ۽ ننڍن دڙن ۾ ويڙھيل ھن ننڍي: پر ڪنھن حد تائين جديد شھر ۾، ڏنڀيندڙ ڪوسي لڪ ۽ جھولا لڳڻ شروع ٿي ويا ھئا. سج اڃا ڪانو ئي، مٿي ٿي چڙھيو ته شھر ۾ ڏامر جا ڪارا ڪارا روڊ ۽ پڪيون جايون، تندور وانگر تپڻ ٿي شروع ٿيون. واريءَ گاڏڙ واءُ جي تيز جھوٽن ۾ ڄڻ ٽانڊا ڀريل ھئا، جسم سان لڳڻ شرط ئي، سڄو جسم لھسجي ٿي ويو.
اڄ شھر ۾ دستور واري پرامن فضا ۾ ھلچل ۽ رونق جي ابتڙ وايو منڊل ڦريل ھو. دڪان بند، ھوٽلون خالي، شھر جي چرپر ۾ ٺاپر، گهٽيون ۽ رستا ويران ۽ انھي ويراني ۾ ھئي اداسي. اداسيءَ ۾ ھو اڄ ڄاتل ڀوائتو خوف ۽ ھنياءُ ڦاڙيندڙ ھراس. سمورو لوڪ پنھنجن گهرن اندر بند ھو ۽ سندس ساھ مٺ ۾ ھو. ھر ڪنھن جي ھنيئن ۾ ھراس جو تھه، پڪي ڄميل برف جي ڇپ جيان ايڏو ڳتيل ۽ گهاٽو ڇانيل ھو، جو رڳو گلاس ڪرڻ جي کڙڪي به، سندن دليون ڏھڪائي ٿي ڇڏيون – خالي ۽ سنسان روڊن تي، ڪي ٽولا ٻٽون ٻڌل، ڪي رائفلون ته ڪي ڪھاڙيون ڪلھن تي کنيو ٿي گھميا. سندن اکيون ڏياٽين وانگر ٿي ٻريون. ھلڻ جي چال ۾ بي ڊپائي، جرئت ۽ بھادري ۾ عزم ۽ ارادن اٽلپڻو، پنھنجي سگهه تي بانور ڪرڻ جھڙو ڀروسو ۽ تاڻيل ڇاتيءَ مان غرور ۽ تڪبر ٿي بکيو.
ھُل ھيو: سنڌ جي ٻن گبر پيرن جي مريدن جي وچ ۾ مقابلو آھي. ڏينھن چڙھندو ويو ساڙيندڙ ڪوسي لُڪ جا زوزاٽ وڌندا رھيا ۽ ڌرتي پڄرندي ٿي وئي. لوڪ جي مٺين ۾ پيل ساھ، اضطراب ۽ بيچيني ۾ وڌيڪ پيڙجڻ لڳو. تان جو ڦھڪاءَ ٿي ويا. ٺا ٺا: زئون زرڙاپ، ٺاٺا ڄڻ ڌرتي ٿي ڌٻي، رائيفلن ۽ بندوقن جي بارود جي بانس ۽ زوزاٽ ڪري، ڌرتيءَ تي پرڻ وانگر ٽنگ ڪندڙ گولين ڪري ناسي – ڀوري گرم گرم اڏامندڙ ڌڌڙ، ڌرتيءَ جنسي تاءُ جون الٽيون ٿي ڪيون ۽ ھيا، رانڀاٽ، گاريون، آواز، جوش ۽ جرئت ڀريا.
ڳپل مھل کان پوءِ خاموشي ٿي. ڄڻ ڌرتي ڌٻڻ بند ٿي. پر ھوا جا ڪوسا لھسائيندڙ جھوڪا ساڳي طرح تي لڳا. ۽ باقي چوڌاري سانت، موت جھڙي. ڪنھن ڪنھن مھل ڦٽيل جي ڪرڀ وچان دانھن ۽ ڪنجھڻ جو آواز. گهرن ۾ بند انسانن جون دليون ھيسيل ۽ اکيون ڪجهه ڄاڻڻ لاءِ آتيون، پر جرئت نه ۽ ٻاھر، واقعي واري جاءِ تي ھا لاش، ٽڙيل پکڙيل، اونڌا پاسيرا لاش، جي ڳاڻاٽي کان ٻاھر ھئا. لاش، جن مان ڪن جون اکيون بند ھيون ته ڪن جون کليل ۽ آسمان ڏانھن واجهائيندڙ، ڪن جا واٽ ڦاٽل ھيا ته ڪن جا بند، ڀڳل عضوا، چچريل جسم ۽ رت ۾ ٻڏل لاش، اڄ جي سھارن ۽ سڀان جي اميدن جا لاش – لاش، مائرن جي اکين جي تارن، ڀينرن جي آسن اميدن ۽ سھاڳڙين جي سھاڳن جا لاش، انھن انسانن جا، جي مئا ھئا، پنھنجو پاڻ لاءِ نه، پنھنجن ٻچن لاءِ نه ساڻيھه لاءِ نه، زندگيءَ جي خوشحاليءَ ۽ پيار جي بقا لاءِ نه.
۽ ھيا، موت ۽ زندگيءَ جي ٻه واٽي جي وچ تي بيٺل، ڦٽيل، چچريل، زخمن جي درد کان لڇندڙ ۽ ڪنجھندڙ زخمي ڪنھن ڪنھن وقت، درد جي شدت وچان انھن جي دانھن ٿي اڀري، نه ته سناٽو ڇانيل ھو ۽ ان سناٽي ۾ لَڪ جو گهوگهٽ ۽ ڪنھن مھل ڪنھن ڦٽيل جي دانھن ڪجهه ڀوائتي ۽ دھشتناڪ ٿي لڳي. سج آسمان جي وچ تي پھتو. سج جا سڌا ۽ تيز ڪرڻا ڌرتيءَ کي تئي وانگر تپائي رھيا ھئا. رت جي اُٻ، ھوا ۾ رت جي اُٻ گاڏڙ عجيب بوءِ. تيز ۽ دل ڪچي ڪندڙ. مٿان آسمان جي وسيع خلائن مان ڳجھن ۽ سرڻين جا لامارا.
ٻئي ڏينھن خبر آئي: ٻن پيرن جي مريدن جي وچ ۾ جهيڙو ، ٻه ٽي مئا ۽ ڳچ ڦٽيا.
ڪجهه ڏينھن کان پوءِ خبر آئي: سنڌ جي ٻن گبر پيرن جي وچ ۾ ٺاھ، چونڊن لاءِ تڪ ورھايا ويا. اختلاف ختم.
۽ پوءِ ساڳئي شھر جي ساڳين روڊن تان ٻنھي پيرن جون جيپون چيچاٽ ڪنديون، امن ۽ صلح سان لنگهنديون آھن، انھن مئلن مريدن جي روحن کي ڪچلندي، جيئرن مريدن جي ساڃھه، سمجهه ۽ عقل کي چيڀاٽيندي.