ڪھاڻيون

حويليءَ جا راز

ھي ڪتاب نامياري ڪھاڻيڪار ماڻڪ جي لکيل 18 ڪھاڻين جو مجموعو آھي. ڊاڪٽر غفور ميمڻ لکي ٿو:
”ماڻڪ انھي دؤر جي پيدائش آھي جڏھن سنڌي ادب ۾ نئين ھل چل متل ھئي، ادب ۾ جوش، جذبو، نعريبازي، قومي مزاحمت شامل ھئي پر ماڻڪ بلڪل ھڪ نئين انداز ۽ اسلوب سان نروار ٿيو ھو. ھو نہ اجايو اميد پرست optimist ٿيو نہ وري ھن جوش جذبي کان ڪم ورتو، نہ وري ڏکن کي رومانوي انداز سان پيش ڪيو اٿس.
ھو ڪٿي بہ رومانٽڪ انقلابي ڪردار تخليق نٿو ڪري نہ وري منافقي يا ٻھروپي سان ادب کي اخلاقي قدرن جي بخمل ۾ ويڙھي پيش ٿو ڪري. پر ھن زندگي جيئن آھي، سماج ۾ ماڻھو جيئن محسوس ڪري ٿو، جھڙن ڏکن ۽ اذيتن سان ھن جو واسطو پوي ٿو، انھن کي جيئن جو تيئن پيش ڪيو. خاص طور سان وچئين طبقي جو مشاھدو وٽس تيز آھي. ھو ھڪ دؤر جي پيداور ھو، پر زندگيءَ جي باري ۾ سندس اٿاريل سوال ان سان لاڳاپيل اخلاقي قدرن وارا مونجهارا ۽ ڪردارن جي مزاحمت ھميشہ پرُڪشش رھندي.“
  • 4.5/5.0
  • 1761
  • 863
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • ماڻڪ
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book حويليءَ جا راز

روبوٽ

ڪجهه گهڙيون اڳ: جڏھن گوشت پوشت، رت وھندڙ وھڪ ۽ سائڪيءَ وارو انسان ھو، حواس ۽ احساس ھئس. سوچ ۽ لوچ ھيس. اُمنگن ۽ اتساھن جا ڀريل آتما، سوچيندي، محسوس ڪندي ته: ڪٿي، ڪافڪا جي مسٽر ڪي واري ميٽامورفاسس واري حالت ۾ ته نه وڃي رھيو آھي. پر سرت سنڀاليندي، ان تي ويچاريندي نتيجو ڪڍيائين ته: ھيءَ، ھا ڪايا پلٽ ڪانه آھي. ڇاڪاڻ ته مسٽر ڪي، جي ھڪ ڪيڙي (Insect) ۾ تبديلي، ھڪ ساھ واري جي، ٻئي ساھ وري روپ ۾ تبديلي ھئي، جنھن جي پٽاڙ ۾ انساني، مسٽر ڪي جي اندروني سونجھه موجود ھئي. جسماني روپ جي تبديليءَ جي باوجود! ۽ سندس ويچار وھڪ جاري ھئي، جو ھن ان تبديليءَ کي سمجهيو پئي، ويچاريندي ( بي وسيءَ جيان) محسوس ڪندي ڀوڳيو پئي، بي وسيءَ جيان –
۽ انھن چند انساني گهڙين جي ويچارو ھڪ وري سرت سونجھه ۽ احساس کان پوءِ، ستت ڪايا پلٽ:
روبوٽ Robot.
پورو ھڏائون پڃرو، رڪ جو ٺھيل: تنھن مٿان پلاسٽڪ/ رٻڙ جو ماس چڙھيل، تنتون/رڳون نيلون جون جڙيل. دماغ جي ميڄالي مان سوچ جي تخليقي صلاحيت، گڻ گم ٿيل، ان جي جاءِ تي ڄڻڪ ڪمپيوٽرائيزد، سونپيل، ڀريل ۽ سرانجام ڪم ڏيندڙن جو مشيني سرشتو، روٽين جي ڪمن ڪرڻ لاءِ حسابن جي ڪٿ سان. انساني فزيالاجيڪل فنڪشن، مڪينائيزڊ فنڪشن جي ڪٿ ٿيل. سواءِ انساني گڻن: احساسن، امنگن اتساھ، ڪاوڙ، خوشي، جذبن، سرت، انساني موٽ جي!
آڱريون، ٻانھون، ٽنگون، ڪرنگھي جي ھڏي، مشيني پرزن ۾ تبديل ٿيل، مشيني انداز ۾ سونپيل ڪم ڪندڙ، وقت ۽ وڇوٽيءَ جي ادارڪ۽ سرت کان سواءِ مقرر ڪيل، سونپيل نيمن پٽاندڙ، صبح، منجهند، شام ۽ رات جي وجود جي احساس کان سواءِ. روٽين ۾، روبوٽ کي سونپيل ڪم:
صبح: ڀاڄي آڻڻ، شيو ڪرڻ، بس ۾ چڙھڻ، آفيس ۾ آڱريون مشيني انداز ۾ ھلڻ، منجهند: موٽ، مڪينڪلي ڪپڙا بدلائڻ، کاڌو چٻاڙڻ، شام: رڪ جو ٺھيل، آڱريون ٽائيپ جي اکرن تي پوندڙ، ٽڪ ٽڪ ٽڪ . . .
ٻه مشينون گڏ ھلندڙ. ٽائيپ رائيٽر ۽ روبوٽ.
صبح لاءِ بيضا آڻڻ، اکين جا مڻڪا ٽي وي ۾ کتل ھر ڏينھن، ھر ڏينھن جھڙو. ھر شام جھڙي، وقت ۽ وڇوٽيءَ جي سرت ۽ احساس کان خالي. انساني حياتيءَ جي وجود ھجڻ کان بي سرتو، اڻ ڄاڻ، چرندڙ، پرندڙ حرڪت ڪندڙ مشيني انسان!