سنڌ شناسي

سُکاري سنڌ ڏکارا ماڻهو

جيمس مئڪمرڊو جو هي ڪتاب سنڌ جي تاريخ ۾ اهڙيون جهاتيون آهن، جن ۾ هن حڪمرانن جي سياسي سازشن ۽ گهرو جنگين جي بجاءِ سنڌ جي تمدني حالتن، معاشرت ۽ صدين کان ڏکن ڏولاون ۾ گهاريندڙ سنڌي ماڻهن جو احوال قلمبند ڪيو آهي.
Title Cover of book سُکاري سنڌ ڏکارا ماڻهو

ريتون رسمون

سنڌي ماڻهو اصلي سنڌ جا ئي رهواسي آهي. ٿوري وقت کان پوءِ جڏهن هو پاڻ ۾ ملندا آهن ته هڪ ٻئي کان پهريائين پنهنجي ٻارن جي هٺ سڄي ۽ مال رزق جو پڇندا آهن. ڇاڪاڻ ته انسان جي عزت لاءِ اٺن، مينهن، ڍڳن ۽ ٻڪرين جوڪنهن وٽ هجڻ ضروري سمجهيو ويندو آهي ۽ انهن جي ڪٽنب جي ڀاتيءَ جهڙو ڀانيو ويندو آهي. اهي ماڻهو جيڪي سنڌ جي اوڀارئين دنگ سان(ٿر ۾) رهن ٿا، سي سنگهار آهن ۽ مال رزق کانسواءِ جياپو ئي ڪونه ٿي سگهي. هو پيهيون پکا اڏي وانڍيون ٺاهي وهندا آهن ۽ اڄ هت سڀاڻي هت وتندا آهن. مال جي سنگ سانڍ ڪندا، ٻين ملڪن جي ڌاڙن جيان هو، هو تنبن ۾ ڪونه وهن. پر سَر ڊڀ ۽ ٻيو گاهب گڏ ڪري، هلڪيون سلڪيون ڪاٺيون اڏي جهوپڙي جوڙي وٺندا آهن. انهن سانگي ماڻهن جو کاڌو ٻاجهري جي مانيءَ ۽ کير مکڻ آهي. ٻاجهري اڪيلو ان آهي، جيڪو سندن علائقي ۾ ٿيندو آهي. هن فصل جي پوکي راهي به ايتري ٿيندي آهي جنهن سان انهن جو پيٽ گذارو به مس ٿيندو آهي. گوشت فقط ٻاڪرو کائيندا، پر اهو به ڪنهن ويلي وقت سان ڪنهن عيد براد تي، ڌنار پاڻ سان هٿيار کڻندا آهن، ڇاڪاڻ ته سندن علائقو بربٽ بيابان آهي جتي چور ڌاڙيل هوندا آهن. کين اڊڪو هوندو آهي ته متان هي سندن مال ڪاهي وڃن. هي انساني سماج ڏاڍو سادو آهي. ايترو سادو جيترو سادا ويچارا ماڻهو پاڻ هوندا آهن. ساڻن جيڪڏهن ساڙ ۽ ڪينو ڪبو ٿا ڪا لالچ ڪبي ته ويچارا ڏاڍي پسارين پئجي ويندا.