هو ۽ ڪارو چهرو
”پڪڙجي وئين نه!!“ ڪارو چهرو ائين ٽهڪ ڏئي کلي ٿو، ڄڻ کيس ذليل ڪرڻ چاهيندو هجي. سندس ذهن ۾ اڀري آيل خيال، ڪاري چهري کي چماٽ هڻي ڪڍڻ جو، پر محسوس ڪري ٿو ته ڄڻ سندس هٿ برف وانگر سرد ۽ ساڻا پوندا ٿا وڃن يا سڪل پن جيان اجهو ڪي اجهو ڪرائي ڪنان ڇڻي ڪِري پوندا.
”ڇا ٿو چاهين مون کان!!؟ آخر ڇو منهنجا گس جهلي بيهي رهندو آهين!؟“ هو گهٽيل آواز ۾ ٽٽل لفظن کي جوڙڻ جي ڪوشش ڪري ٿو. ڪاري چهري تي ڪوڙ، لوڀ، سازش ۽ اندر جو سمورو گند پڌرو ٿي بيهي رهي ٿو.
”ڇو ٿو ايڏو پاڻ پتوڙين!؟ ڪي ڪين ورندئي، سواءِ بک، بدحالي ۽ ذليل شڪست جي. مان توکي، تنهنجو ملهه ٿو چڪائڻ چاهيان. مان توکي قد اوچو ڪرڻ جو طريقو ٻڌائي سگهان ٿو. توکي آسمان تائين پهچڻ جو شارٽ ڪٽ ٻڌائي سگهان ٿو.“ ڪي پل ته هو ٽڪ ٻڌي ڪاري چهري کي ڏسندو رهي ٿو. سوچ: ڇا منهنجو قد ننڍو آهي! ڇا ڪنهن شارٽ ڪٽ رستي آسمان تائين پهچي سگهجي ٿو؟ اوچتو کيس احساس ٿئي ٿو ڄڻ هو جُڳن جي پنڌ کان پوءِ ٿڪجي، نستو ٿي پيو آهي. سندس پير وڍجي ويا آهن ۽ دماغ جون رڳون ڇڪجي رهيون آهن ۽ کيس جڳ لنگهي ويا آهن نٽهڻ اُس ۾ بيٺي. ڄڻ – ڄڻ سج آسمان تان لهي سندس پويان اچي بيٺو هجي ۽ هو اندران سڄو، ٻري سڙي رک ٿي رهيو هجي. کيس ائين سانت ۾ ڏسي ڪارو چهرو ٻانهن ڪنان پڪڙي پڇيس ٿو؛ ”چپ ڇو آهين! ڇا پيو سوچين! مون تي ويساهه نه اٿئي ڇا!!؟“
”تون منهنجو قد ڪيئن ٿو ڀلا اوچو ڪري سگهين! مان ته پهاڙ هيٺان دفن آهيان ڄڻ.“ بيحد ٿڪل ۽ هارايل نوع ۾ هو ڀڻڪي ٿو. موٽ ۾ ڪارو چهرو ٽهڪ ڏئي کلي پئي ٿو. ”ماڻهو، جيڪي تنهنجي چوڏسائن ۾ آهن، انهن جي آتمائن کي ماري، انهن جي جيئرن لاشن مٿان بيهي قد اوچو ڪري سگهجي ٿو.“
او – و – هه –“ هو اندر ۾ اجهامڻ ٿو لڳي. ائين ته هو سپني ۾ به نٿو سوچي سگهي.
”ائين ته هٿ آلا ٿي پوندا آهن رت مان ۽ آلن هٿن سان پنهنجو ئي نرڙ به ته ڇهي سگهجي ٿو نه! ۽ منهنجو ملهه! ماڻهوءَ کي وڪڻي ته نٿو سگهجي نه! پوءِ منهنجو ملهه ڀلا ڪيئن ٿو تون چڪائي سگهين!؟“ سالن کان هو پنهنجي اندر جي سچائيءَ کي ان ڪري چهري جي وڌندڙ هٿن کان بچائيندو ٿو اچي. اندر جي سچائي اها روشني آهي، جنهن جي ڦرجڻ، اجهامڻ کان پوءِ ڇا رڳو اندر ئي اونداهون ٿئي ٿو!! نه – نيڻ به ته انڌا ٿي پوندا آهن. بنا ڪجهه پَسڻ، پرکڻ جي سڀ ڪجهه پيرن هيٺان لتاڙجڻ لڳندو آهي ۽ ان سڀ ڪجهه ۾ گهڻو ڪجهه سچو ۽ سُندر هوندو آهي. ڪاري چهري تي ڪارانهن وڌندي ٿي وڃي.
”تنهنجو ملهه!! پاڻ وڪڻڻ واري ماڻهوءَ جو ملهه!! اڱرن جي ڪارانهن به ته ٿي سگهي ٿي. پر اڱرن جي ان ڪارانهن جي موٽ ۾ ڪيترا سک ماڻي سگهين ٿو، ان جو ته تو سپنو به نه ڏٺو هوندو.“،
”ڪهڙا سک!!؟“ کن لاءِ هن جون اکيون جرڪڻ ٿيون لڳن – جرڪندڙ اکين ۾ هن جا اڻ ساڀيا سپنا آهن – ڪارو چهرو سندس تهائين ويجهو ٿي سندس ڪنن ۾ سرگوشي ٿو ڪري ۽ هن جي ٻانهن ۾ پنهنجي هٿ جي گرفت مضبوط ٿو ڪري ڇڏي.
”چريو آهين تون ته، سک جي معنيٰ به نه ٿو سمجهين! جنهن جي پويان دنيا سڄي ڇتي ٿي پئي آهي. ٻڌ – سک اوچو اسٽيٽس آهي. پنهنجي ذات جي ٻاهرين خول جي مڃتا آهي. پاڻ کان گهٽ اسٽيٽس وارن ماڻهن کان پنهنجا پير چٽرائڻ جو گُر آهي. تون سمجهين پيو نه!؟“
هو بنا ڪا ورندي ڏيڻ جي ڄڻ پنڊ پهڻ بڻيل. ڪاري چهري کي گهوريندي سندس اکيون ويڪريون ٿي وڃن ٿيون. هيڪر وري ڪاري چهري جو آواز سندس ڪنن ۾ ٻرڻ ٿو لڳي.
”ڏس – ماڻهوءَ جي احساسن کان وٺي هٿيارن تائين سڀ ڪجهه سودي بازيءَ تي هلي ٿو. پاڻ نه وڪڻندين سدائين رستن تي ائين ٿاٻا پيو کائيندين – ائين تون پاڻ مڃرائي به نه سگهندين – انهيءَ ڪال ڪوٺڙي جهڙي گهر ۾ سڏڪي سڏڪي مري ويندين ۽ مُئي پڄاڻان قبر به ڪانه ملندئي.“
هو اڃا تائين پنڊ پهڻ بڻيل. هانوُ تي هُري آيل سڀئي ڏک، ڀوڳنائون، شڪستون، اڻپورا سپنا، بدحالي، بي روزگاري، ذلتون ۽ - ۽ دماغ جون رڳون تاڻجي ٿيون وڃنس. ”ويساهه ڪر.“ ڪارو چهرو اوچي آواز ۾ ڳالهائي ٿو؛ ”مون ڪڏهن به نه وڪامجڻ واري ماڻهوءَ کي سک ماڻيندي ڪونه ڏٺو آهي. ماڻهو ڪنهن ڏينهن ٽياس مٿان ٽنگي ڇڏيندي ۽ بس-“ هن جي پيرن هيٺان ڄڻ ڌرتي کسڪڻ لڳي ٿي. ڇا وڪامجي وڃڻ کان پوءِ ماڻهوءَ جي اندر جو انسان جيئرو رهي ٿو!! اندر جو انسان مري وڃي ته پوءِ ماڻهو احساساتي سطح تي خوني ٿي پوندو آهي، چور ٿي پوندو آهي؛ احساسن ۽ سچائين تي ڌاڙا هڻڻ لڳندو آهي ۽ ڇا هن جو چهرو به ائين ڪارو نه ٿي پوندو! ۽ - ۽ هو ڇا ايڏو تڇ آهي جنهن جو ملهه بس اڱرن جي ڪارنهن ٿي سگهي ٿي!؟ ڪارو چهرو ڏانهنس پنهنجو هٿ وڌائي ٿو.
”پوءِ – سودو منظور آهي نه!!“
هو ڪاري چهري جي هٿ ڏانهن نهاري ٿو، جنهن تي اڱر جي ڪنهن مَکيل آهي. هو پنهنجي هٿ ڏانهن نهاري ٿو. اڇو، اجرو، آرسيءَ جهڙو هٿ، جنهن ۾ هو پنهنجو چهرو چٽو پَسي سگهي ٿو، ڄڻ رات جي ڪاري اونداهي مان باک ڦٽندي هجي.
پيرن هيٺان کان کسڪندڙ ڌرتي ڄڻ اوچتو بيهي رهي ٿي. پيرن هيٺان ڌرتي هجي ته ماڻهو پهاڙ وانگر اٽل ٿي پوندو آهي. هو پنهنجي اندر جي پوري سگهه سان ڪارنهن مليل هٿ مان پنهنجي ٻانهن ڇڏائي وٺي ڀڄي ٿو. اونداهيءَ ۾ هو دور دور تائين ڊوڙندو ٿو وڃي. روشنيءَ ۾ پهچڻ تائين هو پگهر ۾ شم ٿي وڃي ٿو. ساهه ڀرجي ٿو اچيس. انيڪ پل هو ڀت کي ٽيڪ ڏيو سهڪندو ٿو رهي.