ٽٽي پرزا ٿيل عڪس
مون کي چئني ڏسائن کان گهيري بيٺل سماج جي دائري ۾ مان پنهنجي ئي وجود جي بائلاجيڪل سسٽم جي ماريل عورت، چادر ۽ چار ديواريءَ جي قبرستان ۾ پناهه وٺڻ لاءِ قبرون ڳوليان ٿي. تنهائيءَ جو نانگ منهنجن پيرن هيٺان سُرندو منهنجين رڳن ۾ لهي آيل. مان سڏ ڪيان ٿي، پر عبادت گاهن جي دروازن تي اوساري ڪئي وئي آهي. اندر بند ٿيل ماڻهو سجدي ۾ پئي پئي بوءِ ڏيڻ لڳا آهن. مان ٻاهر هجوم ۾ گهيرجي وئي آهيان. مڇريل هجوم منهنجي جسم تي ويڙهيل ساڙهي ڇڪي پٽي لاهي ٿو ۽ ان کي چؤواٽي تي نيلام ڪري ٿو.
مون احتجاج ڪرڻ چاهيو.
وڻ جي آخري ٽار تي ويٺل چٻري ٽهڪ ڏئي چيو:
عورت معنيٰ اُگهاڙي.
منهنجي ماءُ مون کي گونگو ڄڻيو ۽ جڏهن مون پنهنجي وات ۾ ڄڀ جو ٻج پوکيو، تيسين تائين لفظ حرام جي نُطفي مان جنميل ٻار جيان گند جي ڊرم ۾ ساهه ڏئي چڪا هئا.
مون روئڻ چاهيو.
پر ان کان پهرين سمنڊ خشڪ ٿي چڪو هو ۽ ان جي پيٽ ۾ واري ٿي اُڏاڻي. مان پنهنجي سالن جي اُڃ ڪاڻ، ڄڀ ڪڍي، تئي جيان تپي باهه ٿيل واري چٽڻ لاءِ مجبور هئس. منهنجي وات ۾ منهنجي ڄڀ ڪرڙيءَ جيان ڦٿڪي.
چيائين،
ڪو هڪ لفظ ته ڳالهائڻ ڏين ها مون کي.
ڳالهائي نه سگهڻ جي پيڙا ماس جيان منهنجن ننهن ۾ ڀري پئي آهي ۽ اُنهن مان ڦڙو ڦڙو رت ٿو ٽمي. مان آڱرين جا رتوڇاڻ بل ڏندن هيٺ ڏئي، رت چوسيندي پٿرن جي ڌٻڻ ۾ لهندي ٿي وڃان.
مون کي سنگسار ڪيو ويو،
منهنجي هئڻ جي ڏوهه ۾.
مون ديوار جي هن پار جا منظر ڏسڻ چاهيا هئا – انهيءَ ڏوهه ۾ منهنجي وجود جي مٿان سرون رکي اوساري ڪئي وئي. مان هاڻي آرسيءَ ۾ پاڻ کي ڏسي حيران ٿي سوچيندي آهيان ديوار ۾ ڏار ڇو پوندا ٿا وڃن!؟،
منهنجن ڪلهن تان منهنجو چهرو غائب ٿيندو ٿو وڃي يا نقش ئي ڌنڌلائجي ويا آهن.
رات اسان ٻئي هڪ ئي تابوت ۾ بند هئاسون. هن منهنجو چهرو سڃاڻڻ کان انڪار ڪيو هو. محض منهنجو جسم ئي سڃاڻي سگهيو هو، پر ان ڪري نه ته منهنجو جسم منهنجي چهري جو جسم آهي، ان ڪري ته اُهو بهرحال جسم آهي، مڪمل جسم، جيڪو ڪنهن به عورت جو ٿي سگهي ٿو، جيڪا تابوت ۾ فِٽ ٿي سگهي. رات جي پڄاڻيءَ تائين مان پنهنجن ڪلهن تي، تابوت جي چئني ديوارن تي ۽ هن جي پيرن جي ننهن ۾ ڦاٿل ماس ۾ پنهنجو چهرو ڳوليندي رهيس.
بازي گر منهنجو چهرو پولار ۾ ٽنگي آڊيئنس ڏانهن نهاريو. چؤڏسا ۾ تاڙين جو ڪن چير شور ٻُرڻ لڳو.
وڃائجي ويل چهرو،
۽ ان سان گڏ سموري سڃاڻپ رد ٿي ويل.
مان پاڻ، شخصي سطح تي، پنهنجي چهري ۽ اُنهيءَ مان جنميل سڃاڻپ جي حوالي سان،
ڪجهه به نه.
عورت ــــ عورت ـــــ عورت ــــ عورت ــــ جي شور ۾ وڪوڙجي استعمال ٿيندڙ منهنجو جسم، محض جسم. بنا چهري، نانوَ ۽ سڃاڻپ جي.
منهنجو ساهه ڀرجي آيو آهي. مان ريس ڪورس جي گرائونڊ ۾، ريس ۾ ڊوڙندڙ گهوڙن سان گڏ ڊوڙي رهي آهيان. نمبر ون ــــــ نمبر ٽو ــــــ نمبر ٿري ــــــ نمبر فور ــــــ منهنجي پٺيءَ تي لکيل نمبر مان پڙهي نٿي سگهان ۽ ٻيا پڙهي سگهن ٿا ــــــ ٽريجڊي!!
ڇا مان بستري جو ئي ڪو حصو بڻجي چڪي آهيان!!؟
چادر!؟
وهاڻو!؟
ڪمبل!؟
ڪڏهن هيٺان وڇائڻ لاءِ!!
ڪڏهن مٿي هيٺ ڏيڻ لاءِ!!
ڪڏهن مٿان تاڻي سمهڻ لاءِ!!
تابوت مضبوطيءَ سان بند آهي. اُنهيءَ تي ٺوڪيل ميخون منهنجيءَ سگهه کان وڌيڪ سگهاريون آهن.
گونگو هئڻ ئي ته پيڙا جي شدت آهي. ڪائنات ۾ ڪيترو ڪجهه انڌو نه هوندي به،
سج انڌو آهي.
چنڊ انڌو آهي.
زمين انڌي آهي.
آسمان انڌو آهي.
پر منهنجي سموري وجود تي اندر ۽ ٻاهر، اکيون ئي اکيون اُڀري آيون آهن.
پاڻ مرادو
نڄاڻ ڪهڙي پل!!
ٻئين جي نه چاهيندي به.
ان کان پوءِ ڏسي سگهڻ، ڏسي سگهڻ جو احساس ۽ اُن مان جنميل پيڙا ته انهيءَ ڏٺل تي نٿو ڳالهائي سگهجي ۽ اهو ته محض ڏسندو ئي رهڻ، ان کي محسوس ڪرڻ ۽ محسوسات کي ڀوڳڻ ۽ برداشت ڪرڻ ئي منهنجي مجبوري آهي.
مجبوري!!؟
وچ تان ڪپي اڌ ڪندڙ مجبوري ۽ اهي ٻئي اڌ پاڻ ۾ محض ان ڪري نه جُڙي سگهجندڙ ته ان ۾ ٻين جو مفاد آهي.
مفاد!!؟
معاشيات جي اصول هيٺ ڦرندڙ زندگيءَ جو ڦيٿو ۽ اُن جي وچ ۾ اٽڪيل مان.
گول، تيز ۽ مخالف ڏسا ڏي ڦڙندڙ.
بازار ۾ لهندڙ چڙهندڙ اگهه ته منهنجي شخصي حيثيت ۾ ڦير ڦار آڻي سگهن ٿا، پر مان پاڻ نه. مان پاڻ بلڪل بي معنيٰ آهيان. جيئن جيئن پئسي جي ويليو وڌي ٿي، تيئن تيئن مان پراپرٽي جي ڪاغذن يا ان مان حاصل ٿيندڙ منافعي جي حيثيت ۾ لاڪر ۾ بند ٿيندي ٿي وڃان.
چادر ۽ چارديواريءَ جو لاڪر/سيف ڊپازٽ!!؟؟.
مون مان ماڻيل انٽريسٽ (وياج) يا ٻين جو مون لاءِ محض ان ڪري ڪانشس هئڻ ته مون تي رقم سيڙايل آهي، انهيءَ ڦيٿي کي اڃا به تيز ڦيرائي ٿو .
اڃا به تيز.
اڃا به تيز.
مان سهڪڻ ٿي لڳان. منهنجي ننڍي پُٽ جي کير جي باٽل منهنجن ڦرندڙ هٿن سان ٽڪرائجي ٿي ۽ منهنجيون اکيون اڃا به ويڪريون ٿي کُلي پون ٿيون. مان منظر اڃا به چٽا پَسي سگهان ٿي، پر محض پَسي سگهان ٿي. باٽل جو کير منهنجي ڇاتين ۾ جذب تي منهنجي وجود کي سائو ڪندو ٿو وڃي.
فصل جي ساوڪ،
جنهن کي سڀاڻي ائين ئي ڪٽي وٺبو ــــــ جيئن منهنجي ڄڀ .
ڪپيل ڄڀ.
۽ مان رڙيون ڪرڻ چاهيان ٿي پنهنجي هئڻ جو احساس ڏيارڻ لاءِ. پنهنجي الڳ ۽ شخصي آواز جون رڙيون. کير جي باٽل ۾ بند رڙيون – پتلون جي ٻنهي کيسن ۾ قيد ٿيل رڙيون.
منهنجي وات تي هٿ رکيل آهي.
سگهارو، لوهي هٿ.
رڙيون سانت جو ڪفن اُڻن ٿيون، بلڪل ئي ائين جيئن مان پنهنجي ئي جسم جي ريشمي ڌاڳن سان پنهنجي لاءِ ريشمي ۽ رنگين ڪفن اُڻيندي آهيان. مان به هر ڪفن مڪمل ٿيڻ کان پوءِ (ٻيو ڪفن اُڻجي تيار ٿيڻ تائين) مري ويندي آهيان ۽ منهنجي ڳلي ۾ هڏيءَ جيان اٽڪيل رڙيون به مري وينديون آهن.
اهو انت ناهي،
اهو اننت آهي.
۽ اهو اننت ڪيڏو ٿڪائيندڙ آهي.
ڇا مان ساهه کڻان پئي!!
يا مون کان ساهه کڻايو پيو وڃي!؟.
گهر جون ديوارون، دريون، فرنيچر، ڪپڙا، ڪچن جا ٿانوَ سڀ ڪجهه سوالن ۾ بدلجي ويا آهن.
مون کان منهنجي باري ۾ سوال.
منهنجن سوالن جي باري ۾ سوال.
۽ اُنهن جي باري ۾ سوال.
رت چوسيندڙ سوال.
سوال مون کي بي امان ڪندا ٿا وڃن، کليل زمين مٿان ۽ کليل آسمان هيٺ – سوال منهنجي ئي مٿان سلهه جي پراڻي مريض جيان کنگهندي کنگهندي رت ٿا ٿُڪين.
مان پنهنجي ئي ظاهري وجود جي مچَ تي هٿ سيڪيان ٿي، پاڻ کي پنهنجي هئڻ جو ويساهه ڏيارڻ لاءِ، جيڪو هر رات جي پڄاڻيءَ تي اويساهيءَ ۾ بدلجي وڃي ٿو، پر منهنجي اندر جي برف وگهري ئي نٿي– شايد سمنڊ جو ٻيو ڪنارو آهي ئي ڪونه!!؟ ڌرتيءَ جو ٻيو ڪنارو ڪونهي!!؟ منهنجو به ٻيو ڪنارو ڪونهي!!؟.
نه پر،
ٻيو ڪنارو آهي شايد.
سمنڊ جو به.
ڌرتيءَ جو به.
منهنجو به.
مان ٻي ڪناري تائين پهچڻ لاءِ پنهنجا ڪپيل پير مُٺين ۾ ڀيڙي ڊوڙڻ ٿي چاهيان، پر ڪپيل پيرن سان ته ڊوڙي ئي ڪونه سگهبو. بس ان جو سپنو ئي پَسي سگهبو آهي. ما ٻي ڪناري تائين، پنهنجي ئي وجود جي ٻي ڪناري تائين پهچڻ لاءِ (شايد منهنجي وجود جي ٻي ڪناري تي پير جڙي پوندا هجن!!؟ پکي پَر پکيڙي اُڏامي سگهندا هجن!!؟) سپني ۾ ڊوڙڻ ٿي چاهيان، پر منهنجي اندر ۾ ڄڻ وهيل چيئر جو ڦيٿو تيزيءَ مان ڦريو وڃي ۽ ان جا گهوگهاٽ باقي رهجي ٿا وڃن.
منهنجي گهر جي چار ديواريءَ تي ڪانگ، ڳجهون ۽ چٻرا اچي ويهندا آهن ۽ مون کي ڪنهن ننڍڙي ۽ اڪيلي ٽانڊاڻي جو اوسيئڙو آهي. منهنجي اڱڻ ۾ ڪِرندڙ پٿر ميڙي ميڙي منهنجا هٿ رتوڇاڻ ٿي پيا آهن. دروازي تي چڙهيل قلف جي چاٻي مون کان ڦري سمنڊ ۾ ڦٽي ڪئي وئي آهي ۽ مان بس ان چار ديواريءَ جي ديوان تي رتوڇاڻ آڱرين سان خوابن جي فهرست ٿي لکان.
اوچتو مان محسوس ٿي ڪريان، اسپتال جي مرده خاني ۾ برف ۾ فريز ٿيل منهنجو لاش ننگو ٿي پيو آهي ۽ اُن جي مٿان تاڻيل اڇي چادر جو ڪفن ڪانگ، ڳجهون ۽ چٻرا پنهنجين پنهنجين چهنبن ۾ جهلي اُڏامي ويا آهن.
ننگو لاش.
اسپتال جو مرده خانو ۽ برف.
ڇا اها ئي حاصلات آهي/هئڻ گهرجي.
منهنجي ننڍي پٽ جي کير جي باٽل مان ٽانڊاڻو نڪري ٿو اچي ۽ ٻي پل منهنجين خشڪ ٿيل ڇاتين تي وهي ٽمڪڻ ٿو لڳي –
منهنجي ننڍي پٽ جي اکين ۾ حيرتون ڀرجي آيون.
هن ڇرڪي چيو،
امان!!
هو ــــــ ڏس
ص ــــــ ب ــــــ ح ــــــ