ڪل سرمايو
ڇو...! ان مفلسيءَ جي ميار ڪنھن تي. تقدير تي، يا پنھنجي ڪاھليءَ تي.
ھن جو ڪھڙو ڏوھ آھي. اھو ڏوھ اٿس جو ھن جي جنم ھن ڪنگال گهر ۾ ٿيو.
ھن جون اکيون مون کي تڪي رھيون آھن. ۽ منھنجو من شرمندو آھي، پنھنجي ضمير جي عدالت ۾ مان پشيمان آهيان جو مون ھن کي ڪپڙن ۽ ٻن وقتن جي مانيءَ کانسواءِ ڇا ڏنو آھي؛ خالي محبت جا ٻول بس.
وقت سوڙھو ٿيندو پي ويو. ھن جون نگاھون مون ۾ اٽڪيل ھيون. خاموش نگاھن جو مون مقصد سمجهيو پي.
ھوءَ ڇا سوچي رھي آھي.
ھن جي ماءُ زندھ ھجي ھا تہ شايد هوءَ پنھنجون سڀ خواھشون، انگل پنھنجي ماءُ کي چوي ھا.
پر!
منھنجي زندگيءَ جي خوبصورت سفر جي بقا بس! ڪجهہ سال ھئي. ھوءَ تہ مري وئي، پر ڄڻ مون کي بہ ماري وئي ۽ مان پاڻ کي سنڀالي نہ سگهيس.
ويم ۾ جڏھن نسرين منھنجي ھنج ۾ ڏيندي چيو هئائين،
”ھن جي پارت اٿئي؟“
”ڇا مطلب؟“
”سورن ساھ کي سوڙھو ڪري رکيو آھي...“
”اھي سور ھوندا ئي اھڙا آھن، تون ڇو ٿي گهٻرائين، ٺيڪ ٿي ويندينءَ.“
ھوءَ مون کي غور سان ڏسڻ لڳي هئي. ھن جي اکين ۾ پاڻي ڀرجي آيو هو.
ھن جي اھڙي ڪفيت ڏسي منھنجي دل بہ ھارجڻ لڳي ۽ دل درد سان ڀرجي آئي هئي. منھنجي لفظن ۾ روئڻ سمائجي ويو هو ۽ ڳالھائڻ تي لفظ ساٿ نہ ڏئي رھيا ھئا. زبان مان نڪتل ٽٽل ڦٽل لفظن سان چيو هومانس، ”تون ڇو ٿي روئين، مان جو توسان گڏ آھيان. توکي ڪجهہ نہ ٿيندو.“
”تنھنجي صاحبہ بي وفا نہ آھي! پر تنھنجو ساٿ نٿي نڀائي سگهي.“ ائين چئي ھن منھنجي ٻنھي ھٿن کي پنھنجي ھٿن سان زور سان پڪڙيو. ڄاول ٻار ڏانھن اشارو ڪندي وڏو ساھ کنيو هو، ساھ جو سھڪو جيئن ھيٺ لٿو هيس تہ صاحبہ جون اکيون مون ۾ ٽڪ ٿي ويون هيون. منھنجي دل ڦاٽي نہ باقي درد ھنڌان ھنڌان دل کي ڏاري رکيو هو. مون صاحبہ جون کليل اکيون بند ڪيون، جيڪي ھميشہ لاءِ بند ٿي ويون هيون.
ان معصوم ڄاول ٻار کي نہ رڳو پيءُ جي شفقت، پر پنھنجي صاحبہ سان ڪيل وفا جي بقا لاءِ محبت، پيار، لاڏ سان جواني تائين آڻي ھاڻ شاديءَ جي رسمن ۾ ٻڌي الوداع ڪرڻ وارو آھيان.
پر مفلسيءَ ھن جي لاءِ ڏاج بہ گڏ نہ ڪرڻ ڏنو آھي.
آئون انھن سوچن ۾ گم هيس جو ايتري ۾ نسرين منھنجي اڳيان اچي چيو، ”بابا.“
بابا لفظ ۾ مونکي نسرين جون ڪيئي تمنائون نظر پئي آيون.
”جي ڌيءُ.“
”بابا سڀاڻي ھن گهر مان منھنجي رخصتي ٿيندي.“
”نياڻي پرايو ڌڻ ھوندي آھي. ائين تہ ٿيڻو ھيو.“
”مون کي شرم ٿو اچي، اوھان جي حال کي ڏسي ڪجهه... گهر.....ندي.
مان ڊڄان ٿي، ڪاٿي ائين نہ ٿئي، مان بہ روبينا وانگر ساھرن جي طعنن جو شڪار نہ ٿي پوان.
روبينا کي غربت جي ڪري مائٽن ڏاج ۾ ڪجهہ نہ ڏنو ھيو، ان کي ڪيڏو ساھرن ذليل ڪيو ھيو. سڀ حالتون ڏسي مونکي بہ وھمن سست ڪري ڇڏيو آھي.“
ائين چئي نسرين ڪمري ۾ اندر ھلي وئي.
نسرين جي اھڙي ڳالھہ ٻڌي ھانو ڏري پيو.
دلاسي جھڙو ڪو دشمن ناھي ٿيندو، جو ڌيءَ کي خالي دلاسو ڏيان، ائين سوچ کي ڊوڙائيندو رھيس. ڪاٿان اچن ايڏا پيسا جو ھھڙي مھانگائيءَ جي دور ۾ جو ڏاج وٺجي. سوچ ڪنھن دڳ نہ لڳي رھي ھئي. ائين ئي ذھن جي چوديوارين ۾ سوچ ڦيرا پي ڪٽيا.
ڪجهہ سمجهہ ۾ نہ اچڻ، ڪجهہ نہ ورڻ تي پاڻ کي نسرين جي احساس جو قاتل محسوس ڪرڻ لڳس، تماشائي بڻيل رھيس، پنھنجي مفلسيءَ اڳيان.
اگر! جواني ۾ وقت جي زيان نہ ڪريان ھا تہ شايد! ڪجهہ نہ ڪجهہ جڙي پوي ھا.
سڀ ميارون مون مٿان آھن.
اندر ۾ ليئو پائيندس تہ عدالت جي ڪٽھڙي ۾ جوابدار پاڻ ٿي بيھندس.
پنھنجي نا اھلي کي لڪائي بہ نٿو سگهان.
ٻہ ٽي وکون کڻي صندوق مٿان آيس ۽ صندوق کولي ان ۾ اندر پيل پنھنجي زندگيءَ جي ڪل پورھئي کي غور سان تڪيم. نہ پيسا آھن، نہ سون نہ مين. ھي آخر مون ڪھڙو سامان گڏ ڪيو. جنھن ۾ منھنجي زندگي جو، رت، ست، وقت ۽ پگهر بہ شامل آھي.
اھڙي سامان کي گهر مان ڪڍڻ گهرجي.
مان ھي صندوق جو سڄو سامان ٿيلھي ۾ وجهي ھن کي گهر کان ٻاھر ڪڍي ڇڏيندس.
نسرين جي خواھشن کان وڌيڪ مون کي ڪا شيءِ عزيز نہ آھي ۽ اھڙي زندگيءَ ڀر جي محنت منھنجي ڪھڙي ڪم جي آھي؟ مون صندوق مان سامان ڪڍي ٿيلھي ۾ وڌو.
اھا ٿيلھي کڻي گهر کان ٻاھر وڃڻ لڳس تہ دل جي ڪيفيت بدلجي وئي. مون ان کي وڏي محنت ۽ جدوجهد سان گڏ ڪيو ھيو. ھاڻ منھنجا قدم مون کي سامان ٻاھر کڻي وڃڻ کان روڪڻ لڳا. وڌندڙ قدم کي ضمير جا زنجير وڪوڙجي ويا ھيا. سامان واپس صندوق ۾ رکڻ لاءِ، مون اردا مضبوط ڪري سامان کي گهران ڪڍڻ ۽ وري نہ اھڙي مزدوريءَ کي ڏسڻ پئي چاھيو، جيڪا گڏ رھندي خواهشن جو پوراءُ نہ ڪري، اھا شي ڪھڙي ڪم جي. جنھن جي ھجڻ سان ڪجهہ نہ وري.
نسرين جو ڏاجو نہ ڪٺو ٿيڻ جو سبب مان ان سامان کي سمجهي رھيو ھيس. اھو سوچي رھيس تہ جيترو وقت ھن سامان کي ڪٺو ڪرڻ ۾ وڃايم، جيڪڏهن اھو وقت ڪا مزدوري ڪريان ھا تہ شايد! نسرين جي آس ٽٽندي نہ ڏسان ھان.
آخري فيصلو ڪندي. ٿيلھي ساڻ کڻي رستي تي نڪري آيس. گهٽيءَ ۾ بلبن جي روشني تي پيرن تي زور رکي تيز ھلندو رھيس. ائين محسوس ٿيندو رھيو ڄڻ نسرين وانگر ٻي ڌيءُ کي رخصت ڪري رھيو ھجان. جيڪا مون کان موڪلائي ساھرن ڏانھن وڃي رھي ھجي. اھڙا دل ڏکوئيندڙ احساس بہ مون کي نہ روڪي سگهيا.
ھلندو رھيس، ھلندو رھيس ۽ تڪڙو ھلندو رھيس. مون کي ٿڪجڻ جو احساس نہ پي ٿيو.
ٿيلھيءَ کي پنھنجي سيني سان لائي جدائي ٿيڻ تي دل ڏکي رھي ھئي. چھرو غم ۾ ڳاڙهو ٿي ويو، اکين ۾ پاڻي ڀرجي آيو. پنبڙيون بند ڪرڻ تي گرم ڳوڙھا چھري تي وھي پيا ھئا. ايڪڙ ٻيڪڙ ايندڙ ويندڙ گاڏين جو اڳيان گذر طرف ٽڪي جو ڌيان نہ وڃي رھيو ھو. پنھنجي سوچن جي سمنڊ ۾ ائين گم ھيس ڄڻ ڪائنات مون کان بلڪل الڳ ٿي بيٺي ھجي.
مون اڃا وڌيڪ قدمن تي زور ڏنو.
اوچتو رڙ ڪنن تي پئي.
”خبردار! ٿورو بہ چرڻ جي ڪوشش ڪيئي تہ گولين سان پروڻ ڪري ڇڏينداسونءِ، جيڪو بہ ڪجهہ اٿئي، اسان جي حوالي ڪر، جلدي ڪر نہ تہ!“
يڪدم قدم رڪجي ويا، جسم مان ساھ ڇڏائجي ويو. ٻہ ڦورو پسٽل تاڻي هڪ موٽرسائيڪل سوار کان موٽرسائيڪل، موبائل فون، بٽون ڦر ڪري مون طرف وڌيا. منھنجا چپ خشڪ ٿي ويا. خوف سبب ھٿن ۾ ٿيلھي کي زور سان پڪڙڻ شروع ڪيم. وري الائي ڪھڙو جذبو اندر ۾ اڀري پيو. مزاحمت ڪندس. وڙھي پوندوسان، پر ھيءَ ٿيلھي ڪڏھن بہ ڪونہ ڏيندوسان.
ڦورو جيئن منھنجي اڳيان ايندا ويا، منھنجو جوش اڀرندو ويو. پوڙھائپ ۾ اندر جا جذبا جوان، ارادا اٽل ٿي پيا، وڙھڻ لاءِ تيار ٿي پيس. ڪجهہ بہ ٿئي! پر ٿيلھي ڪونہ ڏيندوسانِ، اھو دل ۾ پڪو پھہ ڪري ڇڏيم. ڦورو مون کي ڪجهہ چوڻ بنا منھنجي اڳيان گذري ويا.
مون ٿڌو ساھ کنيو ۽ پيرن تي زور ڏنو. ذھن ۾ خيال اڀريو تہ جلدي نڪرڻ جي ڪر، ھتان جي پوليس واردات ٿيڻ کانپوءِ ئي پھچندي آھي. جي پوليس پھتي تہ ڪندي توکي اکين ڏٺو شاھد، کڻي ويندي ٿاڻي تي. اتي ٺاھيندا مشيرنامو، ھڪ ٻن تي ان ئي واردات جي ڪوڙي ايف آءِ آر ڪٽيندا. ڪندا پوري رات خراب. پوءِ وتندس شاھديءَ ۾ ڪورٽ جا چڪر ڪاٽيندو. ان ڪري پوليس جي اچڻ کان اڳ نڪرڻ جي ڪر.
اڃا تڪڙو ھليس تہ سامھون پوليس جي گاڏي ايندي نظر آئي. پوليس جي چڪرن کان بچڻ لاءِ تڪڙ ۾ گهٽيءَ جي ڪنھن در تي اوٽ ۾ بيھي رھيس. پوليس موبائيل اڳيان گذري وئي. در جي اوٽ مان نڪري تڪڙو تڪڙو ھلي گهٽيون لنگهندو، شھر جي هڪ مالدار جي در تي پھتس، جيڪو اڪثر دبئيءَ ۾ رهندو آھي. ڪجهہ عرصي لاءِ پنھنجي وطن ايندو رھندو آھي. هن سان منھنجون ڪجهہ ملاقاتون ٿيل ھيون، جيڪو منھنجي گڏ ڪيل سامان جو خريدار بنجڻ جو خواھشمند رھيو ھو.
مون ٿيلھيءَ ۾ پيل سڀ سامان خريدار جي حوالي ڪيو. خريدار خوشيءَ مان سامان جي رقم ڏني.
جنھن مان پنھنجي ڌيءُ جو ڏاجو وٺي گهر آندم. نسرين مون مفلس پيءُ کي گهر ۾ ايڏو ڏاجو آڻيندي ڏسي حيرت مان پڇيو، ”بابا توھان ايترا پيسا ڪٿان آندا؟“
”مان پنھنجي شاعري وڪڻي آيو آھيان.“
نسرين اھو ٻڌي تڪڙي صندوق ڏي وئي. صندوق کي خالي ڏسي روئي پئي. نسرين کي خبر ھئي تہ بابا ڏاڍي محبت ڪندو آھي پنھنجي شاعريءَ سان.