ھوا جو جهوٽو
هوءَ معصوم ھئي. ڦوھ جوانيءَ تي مس چڙھي ھئي. عشق جي عقاب ھن کي جهٽي ورتو ھيو. ھن کنوڻ کي ٻانھن ۾ ٻکي ورتو ھيو. فنا ٿي چڪي ھئي. پٿريلا جبل جهاڳڻ لاء. ھن جي وجود ۾ قيصر کي سمائجڻ جي جهلڪ ڏسي. ھن جا تہ وڻ ئي وڄي ويا ھئا. نياڻي ٻار ايڏي سرڪشي ڪردار ۾. ساھ مُٺ ۾ ھيس. ھن جتن پئي ڪيا من پلجي پوي. پر! جتن جتن ئي رھجي ويا.
صدف جڏھن تيار ٿيندي ھئي. اھا ڪا اک ندوري ھجي جيڪا صدف جي چھري تي پوي ۽ ھٽي ھجي. سندس حسن تجلا ڏيندي. چوڏھين جي چنڊ جيان چمڪندڙ نظر ايندو ھيو.
جڏھن صدف تيار ٿي آرسيءَ اڳيان ھٽي. برقعو ڪليءَ مان لاھي ٻاھر وڃڻ لاءِ وک کنئي تہ ماءُ سڏ ڪيس.
”صدف!“
”جي امان.“
”پاڻ کي ٺاھيو ڪاڏي پئي وڃين؟“
”ڄاڻڻ جي باوجود بہ امان پڇين ٿي، توکي خبر نہ آھي. مان اسما کان سواء ڪاڏي ويندي آھيان.“
”عشق، مشق ڪڏھن لڪيا آھن جو تون منھنجي اکين ۾ ڌوڙ وجهي ڪنھن سان ملڻ لاءِ پئي وڃين؟“
صدف راز پڌرو ڪندڙ جملو تير جيان سيني ۾ لڳندي دل مان پار ٿيندي محسوس ڪيو. تعجب، حيرت جي نگاھ سان ماءُ ڏانھن ڏٺو. سوچن جي گهرائيءَ ۾ ھلي وئي تہ امان کي قيصر ۽ منھنجي محبت جي چرچ ڪٿان پئي. جڏھن تہ قيصر ۽ مونکان سواءِ اھا ڪڏھن ٻاڦ بہ ٻاھر ناھي نڪتي.
”امان اھڙي ڳالھہ نہ آھي ڪي غلط گمان اوھان جي ذھن ۾ پيدا ٿيا آھن.“
”دائيءَ کان دن، ماءُ کان ڌي ناھي لڪيل ھوندي جو تون مونکي ٿي سمجهائين.“
”پر! امان توکي...“
صدف جو جملو پورو ٿيڻ کان اڳ صدف کي ماءُ چيو، ”ماءُ اولاد جي ھر حال چال کان واقف ھوندي آھي. ٺهي سنوارجي بار بار آئيني اڳيان اچڻ، طبيعت ۾ تبديلي، ھر وقت خيالن جي دنيا ۾ رھڻ ھي ڇا آھي. منھنجي ڪيئي دفعا منع ڪرڻ جي باوجود بھ، منھنجا اشارا توکي سمجهہ ۾ نہ آيا. مون سمجهيو مڙي ويندينءَ. پر تون!“
ماءُ جي پوري طرح وضاحت کان پوءِ صدف پيار کي لڪائڻ جي ڪا گنجائش نہ سمجهي.
”واقعي امان، مون قيصر سان نينھن جو ناتو جوڙيو آھي.“
صدف جي اھڙي ڳالھہ تي ماڻس ڪاوڙ مان رڙ ڪئي ”صدف! ھوائن جي جهوٽن جيڪڏهن اھي ڳالھيون کڻي مردن جي ڪنن تائين پھچايون تہ خبر اٿئي، ڇا ٿيندو ھتي. قهر ٿي ويندو.“
”پر! قيصر منھنجو سڱ گهرندو، مان چوانس ٿي، جلدي پنھنجي ماءُ پيءُ کي موڪليندو.“
”جا اصولن جي ڪِلي تنھنجي پيءُ جي دماغ ۾ لڳل آھي، اھا ڪير ڪڍندس؟ جيڪا پيڙھين کان لڳندي ٿي اچي غيرن سان رشتو ناھي ڪرڻو.“
”اولاد خاطر والدين وھ جو پيالو بہ پي ويندا آھن. ھي تہ رسم رواج آھن. ڪوششون صدين جي زنگيل تالن کي کولي رکنديون آھن. مان سمجهان ٿي منھنجي خواھشن جو ڀرم رکڻ خاطر پنھنجي غلط اصولن جا زنجير ضرور ٽوڙيندا.“ اھڙا سگهارا دليل ڏئي قيصر جي رشتي جي گهر تائين صدف ماءُ کي خاموش ڪرائي ڇڏيو.
قيصر جي ماءُ ھڪ اڌ ڏينھن ۾ قيصر جي لاءِ صدف جي رشتي جي صدف جي پيءُ کان گهر ڪئي. صدف جي پيءُ ٺپ جواب ڏنس. اھڙو جواب جو وري قيصر جي ماءُ رشتو گهرڻ تصور بہ نہ ڪري سگهي.
ان انڪار تي صدف ماءُ جي اڳيان مٿو پٽي رني. ايلاز، منٿيون، قسم، واسطا وڌا سڀ ھيلا ھلايا.
پر!
ماءُ کي جرئت نہ ھئي جو ڌيءُ جي وڪالت مڙس اڳيان وڃي ڪري سگهي. ماءُ صدف کي ڏاڍو سمجهايو.
”پيءُ جي لڄ رکڻ لاءِ توکي قيصر کي وسارڻو پوندو. تنھنجي پيءُ ۽ ڀائرن کي ٿوري بہ کڻڪ پئي تہ منھنجا ڏيل ٿا ڏڪن.“
صدف خاموش ٿي وئي. دل ئي دل ۾ ڪي فيصلا ڪندي ۽ ٺاهيندي رھي. ذهن ڪنھن هڪ فيصلي تي بيھي نہ پيو. مسلسل ٻڏتر واري ڪيفيت ۾ ھئي. ماڻس کيس سمجهائڻ کان وڌ ڇا پئي ڪري سگهي. پر صدف ماءُ جي ڪنھن ڳالھہ تي جواب نہ پئي ڏنو. ھوءَ سِرن جي بٺي وانگر اندر ۾ پچي رھي ھئي.
صبح جي وقت ۾ صدف جو پيءُ آڳر ۾ ڪرسيءَ تي ويٺي آرسيءَ جي ٽڪ ھٿ ۾ جهلي ٻئي ھٿ جي قينچيءَ سان شھپر ٺاھي رھيو ھيو. صدف ڪمري کان اچي پيءُ اڳيان بيٺي.
”بابا.“
”هون.“ آرسيءَ ۾ مشغول رھندي هن وراڻيو.
”مون کي اوھان سان ڪجهہ ڳالھائڻو آھي.“
”جيڪي ڳالھہ اٿئي چئه.“
ماءُ ورانڊي مان ويٺي پئي ڏٺو. صدف جي چھري تي خوف بلڪل نہ ھيو.
”مون کي پنھنجو حق کپي.“ صدف چيو.
صدف جي ان ڳالھہ تي صدف جي پيءُ جو پورو ڌيان صدف ڏانھن ويو. آرسي ۽ قينچي ڪرسيءَ تي رکي ڪرسيءَ تان اٿيو. بلڪل صدف جي سامھون ٿي بيٺو. اکيون اکين ۾ وجهي پڇيائينس.
”حق؟ ڪھڙو حق؟ ڪھڙي حق جي گهر ٿي ڪرين تون.“
”اھو حق جنھن ۾ اسان جي مذھب اسان ڇوڪرين کي خود مختياري ڏني آھي.“
”واضح ڪري ڳالھہ ڪر، تو کي ڇا کپي، ڇا ٿي گهرڻ چاھين!؟“
پڻس تلخ لھجي ۾ ڳالھايو.
پيءُ جي لھجي تي صدف جو چھرو سرخ ٿي ويو. هن پھريان ڪڏھن بہ پيءُ اڳيان اچي ڪا گهر نہ ڪئي ھئي. پر جرئت ڪري پنھنجي ڳالھہ پيءُ کي چئي.
”بابا مان پنھنجي رضا خوشيءَ سان شادي ڪرڻ ٿي چاھيان.“
صدف جي ان ڳالھہ تي سندس پيءُ جون اکيون باھ ٿي ويون ۽ قيصر جي رشتي اچڻ جو مقصد سمجهي ويو. ڌيءُ جي اھڙي قدم تي ڌيءُ سان گڏ ماڻس کي بہ ڏاڍي ڇنڊ پٽيائين.
شام جو پڻس جيئن گهر آيو، اچڻ سان ئي هن صدف جي سئوٽ سان ٻن ڏينھن اندر سندس جي شاديءَ جو فيصلو ٻڌايو.
اھڙي فيصلي تي صدف جي اکين مان غم جو درياھہ بند ٽوڙي نہ وھيو. پر! دل جي تنبوري جي جڙيل تارن کي ٽوڙي رکيو.
ماءُ شفقت ڀريو هٿ سندس مٿي تي رکيو. دلاسو ڏنو تہ ائين جواني ۾ اڪثر ٿيندو آھي. شادي کانپوءِ سڀ ڪجهہ ٺيڪ ٿي ويندو آھي. ماءُ جي آٿت تي هوءَ چپ رھي، ڪجهہ نہ ڪڇي.
سج لھي ويو رات جي ڪاري چادر آسمان تي ڇانئجي وئي. گهگهہ اونداھي ٿي وئي. مھيني جون پويون تاريخون ھيون. رات پنھنجا پھر پورا ڪندي فجر جي اڇاڻ ڪڍي. صدف گهر ۾ ڪانہ ھئي. ٻاھرين در جي کڙھ کلي پئي ھئي. ڪا بہ خبر نہ ھئي، ڪھڙي وقت گهران نڪري وئي.
صدف جو پيءُ ۽ ان جا ٻہ ڀائر پسٽل ورن ۾ ھڻي نڪري پيا. ماءُ جو ساھ سڪي پيو. الائي ڪيترا وسوسا، ذھن ۾ ڀوائتا خيال ايندا رھيا. زمين تنگ ٿيندي پئي محسوس ٿيس.
ڪجهہ ڏينھن کان پوءِ صدف کي پڪڙي گهر وٺي آيا. صدف جا وار کنڊريل ھيا. چھري تي ڌڪن جا نشان. صفا بي حال ھئي. ھن جي بي حاليءَ مان لڳو پئي ھن کي گهڻو ماريو اٿن. صدف بي وسيءَ واري نھار ماءُ طرف ڪئي. ھن جي ڏسڻ سان ماءُ جو اندر دانھون ڪري روئڻ لڳو.
اوچتو فائر ٿيو.
رڙ جو آواز ٿيو.
صدف منھن ڀر زمين تي ڪِري پئي.
سامھون صدف جو پيءُ ٻن پٽن سان، ھڪ جي ھٿ ۾ پسٽل ھيو.
صدف جي موت جو صدمو برداشت نہ ڪندي ماڻس بيھوش ٿي زمين تي ڪري پئي.
پسند جو ور گهرڻ تي صدف سان ٿيل لڪاءَ کي سال گذرڻ کانپوءِ صدف جي تصوير تي پيل گلن جي ھارن کيس تعجب ۾ وجهي ڇڏيو.
ايتري ۾ صدف جو پيءُ ٻاھران آيو. ھٿ ۾ تسبيح مٿي تي اڇي ٽوپي پاتل ڏسي صدف جي ماءُ پڇس
”ڪاڏي ويو ھئين؟“
”قبرستان ويو ھيس.“
”ڇو!“
”صدف جو اڄ ٻارھو ھيو. صدف جي ايصال ثواب لاءِ حافظن کان قرآن خواني ڪرائي، ختمو بخشائڻ لاءِ حافظ کي وٺي ويو ھيس.“
صدف جي پيءُ جي صدف جي ايصال ثواب واري ڳالھہ سندس اندر ۾ درد بنجي چڀي وئي. صدف زندھ ھئي تہ صدف جي روح کي رھڙيو ويو، آزاريو ويو ۽ مرڻ کانپوءِ روح جي ايصال ثواب لاءِ قرآن خواني؟!
ائين اچانڪ ھوا جو جهوٽو هال ۾ داخل ٿيو، صدف جي تصوير سان ٽڪرائجي ان تي پيل ھارن کي زمين تي ڪيرائي دريءَ کان گذري ويو. سڀ ڪجهہ ڏسندي. صدف جي پيءُ جون اکيون پٽجي زمين تي پيل ھار کان دريءَ مان گذر ڪندڙ ھوا جي جهوٽي پويان ويون.