ٻاراڻو ادب

امر انسان (ٻارن لاءِ سوانحي مضمون)

ڊاڪٽر پروين موسيٰ ميمڻ جو جديد ادب جي ضرورت مطابق لکيل هيءُ مجموعو ٻن حصن ۾ ورهايل آھي جنھن ۾ ڪل 26 شخصيتن بابت سوانحي مضمون شامل آھن. ڪتاب ۾ آيل اَمر انسانن جي نالي کي ڪڏهن بہ مات ناهي اچڻي ۽ اهي پنھنجي اڻملھہ ڪارنامن سان بقا حاصل ڪري ويا آهن.

Title Cover of book Amar Insan

حضرت بي بي حليمہ سعديہ رضہ پياري نبيﷺ جي پالنا ڪندڙ ڀلاري عورت

مڪي شريف جي جبلن جي پويان پنجياسي ڪلوميٽر اوڀر طرف طائف جي سرسبز واديءَ کان ٿورو اڳيان بني هوازن جو علائقو آهي. جتي قبيلو بني سعد آباد هو. هن قبيلي جا ماڻھو پنھنجي فصيح ۽ بليغ عربي ٻوليءَ جي ڪري مشھور هئا. انھن جي انھيءَ خوبيءَ جي ڪري حيثيت وارا يعني شاهوڪار عرب پنھنجي ٻارن جي ذهني ۽ جسماني تربيت ۽ خالص عربي ٻولي سکڻ لاءِ هن قبيلي جي عورتن جي حوالي ڪندا هئا. جيڪي نون ڄاول ٻارن کي مناسب اجوري تي پاڻ سان گڏ وٺي وينديون هيون هن قبيلي جي هڪ معزز عورت حضرت حليمہ سعديہرضي ﷲ عنھا هئي، جنھن کي اهو شرف حاصل ٿيو تہ هن پياري نبيءَ جي پنج سال پرورش ڪئي، کين ٻہ سال کير پياريو ۽ پنجن سالن تائين پالنا ڪئي. بي بي حليمہ سعديہ کي ٽي ٻار عبدﷲ، انيسہ ۽ شيما هئا، جنھن ۾ شيما ٿوري وڏي هئي. هوءَ رسول پاڪصہ جن کي هنج ۾ ويھاري کارائيندي ۽ لوليون ڏيئي سمھاريندي هئي. هي ٽيئي ٻار پياري نبيصہ جا ٿڃ شريڪ ڀاءُ ڀيڻ هئا. حضرت حليمہ جي گهر واري جو نالو حارث بن عبدالعزيٰ هو.
حضرت حليمہ سعديہ کان روايت آهي تہ، ”جڏهن آئون مڪي شريف مان ٻين عورتن سان گڏ ٻار پالڻ لاءِ حاصل ڪرڻ ويس، تڏهن اسان جي علائقي ۾ شديد ڏڪار هو ۽ قبيلي جي ٻين عورتن عبدالمطلب جي يتيم پوٽي کي پالڻ لاءِ ڪونہ پئي کنيو تہ متان يتيم ٻار کي پالڻ جي صورت ۾ انعام ۽ اڪرام نہ ملن پر جيئن تہ آئون ڪمزور گڏھہ تي چڙهي دير سان پھتي هيس، مون پنھنجي مڙس کي چيو تہ، ”خدا جو قسم آئون خالي هٿ ڪونہ وينديس“ ۽ مون ننڍڙي محمد ﷺ کي هنج کنيو پر آئون حيران ٿي ويس تہ واپسيءَ جي رستي ۾ ڪمزور گڏھہ تمام تيز هلڻ لڳي ۽ منھنجي مڙس جي ڏاچي تمام گهڻو کير ڏيڻ لڳي ۽ منھنجي سڪل ڇاتي جنھن تي منھنجو ٻار پيٽ ڀري کير ڪونہ وٺي سگهندو هو. ان ۾ ايترو تہ کير آيو جو منھنجي پٽ ۽ محمدصہ پيٽ ڀري پيتو تہ بہ کير ڇاتين ۾ موجود رهيو ”سبحان ﷲ“
رسول پاڪصہ جن جي ”شق صدر“، يعني ﷲ جي حڪم سان حضرت جبرائيل طرفان سيني کي چاڪ ڪري زم زم سان ڌوئڻ جو واقعو حليمہ سعديہ جي گهر وٽ پيش آيو جو سندن ٿڃ شريڪ ڀائرن ۽ ڀينرن ڏٺو ۽ پنھنجي والد ۽ والدہ کي ڄاڻ ڪيائون پر جڏهن هُو اتي پھتا، تڏهن اهو واقعو ٿي چڪو هو. ان کان سواءِ ٻيا پڻ ڪجهہ معجزا ٿيا، جن جي ڪري پنجن سالن جي عمر ۾ بيبي حليمہ سعديہ رسول پاڪصہ جن کي سندن حفاظت جي سبب ڪري مڪي ۾ واپس پھچايو. سندن موجب تہ، ”منھنجي گهر ۾ پياري نبيصہ جي موجودگيءَ ۾ ايتري تہ برڪت هئي جو سڄو قبيلو حيران ٿي ويو ۽ اها ڳالھہ غير معمولي هئي جو هڪ ڪڪر سدائين پياري نبيصہ تي ڇانوَ ڪري هلندو هو“، حضرت خديجہرضہ سان رسول پاڪصہ جن جي شاديءَ کان پوءِ بي بي حليمہ هڪ دفعو پاڻ ڪريم جن سان ملڻ آئي ان وقت سندن علائقي ۾ ڏڪار هو سندن حال معلوم ٿيڻ تي کين چاليھہ ٻڪريون ۽ مال متاع سان ڀريل اٺ عطا ڪيائون، جڏهن بي بي حليمہ پياري نبي حضرت محمدصہ جن جي نبوت جي خبر ٻڌي، تڏهن تمام گهڻي خوش ٿي ۽ چيائين مون کي خبر هئي تہ، ”منھنجي هنج ۾ پلجڻ وارو هي مبارڪ ٻار ضرور ﷲ جو پيارو ۽ مقرب ٻانھو آهي“ پوءِ هوءَ صبر سان نہ ويٺي پنھنجي اولاد ۽ مڙس سان گڏ اچي پاڻ ڪريمصہ جن سان ملاقات ڪري اسلام قبول ڪيائين.
حنين جي جنگ ۾ رسول پاڪ جن بنو هوازن قبيلي جا ڇھہ هزار قيدي آزاد ڪري ڇڏيا ان ڪري جو اهي حليمہ سعديہ جا مٽ مائٽ ۽ عزيز قريب هئا. حضرت حليمہ رضہ جي وفات 8 هجري، 629ع ۾ 79 ورهين جي عمر ۾ مديني منورہ ۾ ٿي، سندن آرامگاھہ جنت البقيعہ ۾ آهي.