ٻاراڻو ادب

امر انسان (ٻارن لاءِ سوانحي مضمون)

ڊاڪٽر پروين موسيٰ ميمڻ جو جديد ادب جي ضرورت مطابق لکيل هيءُ مجموعو ٻن حصن ۾ ورهايل آھي جنھن ۾ ڪل 26 شخصيتن بابت سوانحي مضمون شامل آھن. ڪتاب ۾ آيل اَمر انسانن جي نالي کي ڪڏهن بہ مات ناهي اچڻي ۽ اهي پنھنجي اڻملھہ ڪارنامن سان بقا حاصل ڪري ويا آهن.

Title Cover of book Amar Insan

عالمي ادب جو وڏو نانءُ وليم شيڪسپيئر

دنيا جي ادب ۾ وليم شيڪسپيئر کي هڪ وڏو شاعر ۽ اديب مڃيو وڃي ٿو. هُو 23 اپريل 1564ع تي برطانيہ جي هڪ ننڍي شھر اسٽرئٽ فورڊ ۾ پيدا ٿيو. سندس وفات بہ ساڳيءَ تاريخ يعني 23 اپريل 1616ع ۾ 52 سالن جي عمر ۾ ٿي، سڄيءَ دنيا ۾ شھرت حاصل ڪندڙ هن ناليواري ليکڪ جي ڄم ۽ وفات واري تاريخ 23 اپريل کي پوريءَ دنيا ۾ ڪتابن جو ڏينھن ڪري ملھايو ويندو آهي. هن جو پيءُ ”جون شيڪسپيئر“ اُنَ جو ڪاروبار ڪندو هو. هُو اسٽيج ڊرامن لاءِ لائسينس بہ جاري ڪندو هو.
شيڪسپيئر پنھنجي والد سان گڏ هئڻ ڪري ڊرامن ۾ دلچسپي ورتي ۽ جلدي ڊراما ۽ نظم لکڻ شروع ڪيائين. هن جا ڪيترائي ڊراما ۽ شاعري دنيا جي ڪاليجن ۽ يونيورسٽين جي نصاب جو حصو آهن، شيڪسپيئر جي لکيل ادب ۾ ناٽڪن جو ڳاڻيٽو وڌيڪ آهي جي ستٽيھہ آهن، انھيءَ زماني ۾ اهي اسٽيج تي پيش بہ ٿيا، جنھن ڪري سندس نالو هنڌين ماڳين حياتيءَ ۾ ئي مشھور ٿي ويو. انھن ڊرامن ۾ مزاح، سنجيدگي، خوشي ۽ غم سان گڏ ڪھاڻين جي مقصديت اعليٰ درجي جي آهي، تہ وري ٻوليءَ جو استعمال بہ شانائتو آهي. هن گهڻي ڀاڱي دکدائڪ (ٽريجڊي) ڊراما لکيا.
سندس ڪيترن ئي ڊرامن جا ترجما سنڌي ٻوليءَ ۾ ٿيل آهن، خاص طور شمس العلماء مرزا قليچ بيگ کي اهو اعزاز حاصل آهي جو پاڻ شيڪسپيئر جي ڊرامن کي سنڌي ٻوليءَ ۾ پيش ڪيو اٿن، ڪٿي ڏيھي ماحول سان تہ ڪٿي پرڏيھي ماحول مطابق مرزا صاحب جي ترجمو ڪيل ڊرامن مان چند جا نالا هن ريت آهن: ”شاھہ ايليا“، ”شھزادو بھرام“، ”شمشاد ۽ مرجانہ“، ”عزيز ۽ شريف“، ”گلزار ۽ گلنارِ“ ”نيڪي ۽ بدي“ ۽ ٻيا آهن. مرزا صاحب شيڪسپيئر جي مشھور ناٽڪن کي سنڌيءَ ۾ آندو جي ورهاڱي کان اڳ ڇپيا ۽ پوءِ سنڌي ادبي بورڊ حيدرآباد شايع ڪيا آهن.
شيڪسپيئر جا ڊراما ۽ ٻيا ڪتاب اردو، جرمني، فرانسيسي ۽ ٻين ڪيترين ٻولين ۾ ترجمي جي صورت ۾ موجود آهن، اڄ سوين سال گذرڻ کانپوءِ پوءِ بہ شيڪسپيئر جا ڪتاب، قول، چوڻيون ۽ ٻيون تحريرون زنده آهن، هو ادبي ۽ علمي دنيا ۾ هڪ بي مثال ليکڪ مڃيو وڃي ٿو.