افلاطون جو شاگرد ارسطو
ارسطو جي پيدائش کان پندرهن سال اڳ يونان جو وڏو فلسفي سقراط زهر جو پيالو پي پنھنجي سچائيءَ کي مڃائي وڃي چڪو هو. کانئس پوءِ افلاطون نالي سندس شاگرد اڳتي پنھنجي استاد سقراط جي فڪر کي وڌايو. هن هڪ وڏي درسگاھ قائم ڪئي ۽ ڪيترائي شاگرد هن کان علم حاصل ڪندا هئا. ارسطو بہ افلاطون جي اڪيڊميءَ ۾ داخلا ورتي. انھيءَ وقت افلاطون ايڪهٺ سالن جو هو. کيس پنھنجو هيءُ شاگرد تمام پسند آيو ۽ ان کي دل سان علم ڏنائين. پنھنجي شاگرد ارسطو جي ذهني بلندي، محنت، اورچائي ۽ سڄي سڄي رات ڏيئي جي روشنيءَ تي مطالعي کيس راحت ڏني.
ارسطو پنھنجي استاد کان گهڻو متاثر ٿيو، ارسطو بي شمار سٺا قلمي نسخا وڏي اگهہ ۾ پاڻ وٽ گڏ ڪري لائبريري ٺاهي. سندس گهر ”دارالقاري“ سڏبو هو. ارسطو ڳچ عرصو پنھنجي استاد وٽ رهي فلسفي ۽ طب ۾ عبور حاصل ڪيو تہ سياست. اخلاقيات ۽ ٻيا علم سکيا ۽ هُن پنھنجي استاد جي حياتيءَ ۾ ئي فلسفي ۾ غير معمولي مھارت حاصل ڪري ورتي. ارسطو فزڪس، فلسفو، شاعري، حياتيات، نفسيات ۽ اخلاقيات تي معياري ڪتاب لکيا، هو افلاطون جي اڪيڊميءَ سان ويھہ سال لاڳاپيل رهيو، افلاطون جي وفات کان پوءِ 347 قبل مسيح ۾ هُو هرميار جي درٻار ۾ ارٽانس پھتو، انھيءَ کان پوءِ ڪجهہ وقت کان پوءِ واپس يونان آيو، مقدونيہ جي حڪمران پنھنجي پٽ سڪندرِاعظم جو کيس استاد ڪري رکيو. جنھن کي هن پنج سال تعليم ڏني، سڪندرِاعظم سندس بي حد عزت ڪندو هو ۽ اهو ارسطوءَ جي تعليم ۽ تربيت جو اثر هو جو سڪندر مقدونيہ جي شھر مان نڪري پوري دنيا کي فتح کي ڪيو ۽ سڪندرفاتح اعظم بڻيو.
ارسطو سندس لاءِ ٽي مقالا لکيا جيڪي حڪومتي ڪاروهنوار سنڀالڻ لاءِ بھترين آهن. ان کانسواءِ هن پنھنجي استاد افلاطون جيان ”مڪتبہ شاهين“ هڪ تعليمي ادارو قائم ڪيو. جنھن جو هُو پاڻ گهڻو وقت هلائيندڙ رهيو. هن اداري ۾ حساب، فلسفو، سياست ۽ ٻيا علم پڙهايا ويندا هئا. هڪ جاندار ادارو هو انساني ذهن جي ترقي ۽ جسماني صحت، بيمارين کان بچائڻ ۽ ٻين ڪيترن ئي مسئلن تي هُن فڪر انگيز مضمون لکيا. ارسطو جو شمار پوريءَ دنيا جي عظيم فلاسافرن ۾ ٿئي ٿو.